به گزارش خبرنگار ایسنا از بیروت، مهمترین معمای جدید این پروسه سیاسی، اختلاف نظر بین حزبالله و سازمان امل درخصوص میشل عون است.
تلاش حزبالله پیش از برگزاری جلسه ۳۱ اکتبر
حزبالله با گذشت حدود دو سال و نیم از کاندیداتوری میشل عون حتی یک لحظه در این انتخاب خود تردید و درنگ نکرد تا کار به جایی رسید که امروز انتخاب میشل عون از سوی حریری یک پیروزی سیاسی بزرگ برای حزبالله و دبیرکل آن سید حسن نصرالله به شمار میرود اما نبیه بری، رییس پارلمان و هم پیمان استراتژیک حزبالله همچنان تاکید دارد که در جلسه آتی پارلمان برای انتخاب رییس جمهور حاضر میشود اما او و فراکسیونش هرگز به میشل عون رای نخواهند داد.
از سویی دیگر سلیمان فرنجیه ( کاندیدای پیشین سعد حریری برای ریاست جمهوری) که به عنوان قویترین هم پیمان مقاومت و حزبالله در بین جامعه مسیحی لبنان به شمار میرود هنوز خود را در صحنه حاضر میبیند و هم چنان اصرار دارد که در جلسه آینده پارلمان او کاندیدای ریاست جمهوری باقی میماند. حالا همه نگاهها پیش از برگزاری جلسه آینده پارلمان برای انتخاب رییس جمهور جدید به سید حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله است که گفته میشود قرار است دیدارهایی با نبیه بری، سلیمان فرنجیه و میشل عون برگزار کند تا گره ایجاد شده را تدبیر و سیاست کند.
البته شکی نیست که پس از حمایت حریری از کاندیداتوری میشل عون، نمایندگان شیعه در پارلمان که در دو فراکسیون وابسته به حزبالله و سازمان امل خلاصه شدهاند هرگز مسئولیت تعطیل عملیات انتخاب رییس جمهور جدید در جلسه آینده را به عهده نمیگیرند و در چنین شرایطی که آراء به سوی عون تغییر کرده است هرگز پارلمان را از حد نصاب نخواهند انداخت اما لازم است اختلاف تاکتیکی بین امل و حزبالله حل شود.
مواضع متغیر سعد حریری در لبنان
سعد حریری پس از گذشت دو سال نیم از بحران و انسداد سیاسی لبنان، بالاخره از کاندیدای مورد حمایت حزبالله "میشل عون" حمایت کرد. عقب نشینی او از سمیر جعجع و سپس سلیمان فرنجیه حتما هزینههای سنگینی برای او برجای خواهد گذاشت. این در حالی است که در طول این مدت او حملات شدیدی علیه حزبالله و هم پیمانانش به دلیل حمایت از عون انجام داده است. این موضع وی در کنار مواضع قدیمی او در قبال دولت سوریه و دادگاه بینالمللی ترور حریری و سپس قبول مشارکت سیاسی در دولت با حزبالله و انجام گفتگوهای دو جانبه حزب المستقبل با حزبالله چه بسا باعث شود تا در انتخابات آینده پارلمان لبنان وی زعامت سیاسی اهل سنت در پارلمان را از دست بدهد.
او در حالی که در سال ۲۰۰۵ دولت سوریه و شخص بشار اسد را مسئول ترور پدرش "رفیق حریری" معرفی میکرد اما بعد از رفع اتهام از سوی دادگاه بینالمللی رفیق حریری از نظام سوریه و ۴ افسر عالی رتبه ارتش و سازمان امنیت لبنان، به دمشق رفت و مورد استقبال بشار اسد قرار گرفت. او همچنین در حالیکه دادگاه بین الملی پنج عضو مهم حزبالله را به عنوان متهم اصلی ترور حریری معرفی کرد با حزبالله به سوی مشارکت سیاسی در دولت رفت و سپس گفتگوهای دو جانبه المستقبل – حزبالله را برگزار کردند. حریری سپس با آغاز تحولات سوریه و گسترش جنگ در این کشور موضعی دوآتشه علیه بشار اسد و دولت سوریه اتخاذ کرد. از نگاه بسیاری از سیاستمداران لبنانی این تغییرات درمواضع سیاسی نشان میدهد که سعد حریری هنوز همچون جوانی تازه کار در صحنه سیاسی عمل میکند.
حالا او در تغییر موضعی آشکار و سوال برانگیز از میشل عون حمایت میکند در حالی که تاکنون ۱۴ تن از حزب تحت ریاستش اعلام کردهاند به رغم اعلام موضع حریری آنها هرگز به میشل عون در پارلمان رای نمیدهند. هم پیمانان پیشین او که زیر عبای او به دولت لبنان راه یافته بودند (اشرف ریفی وزیر مستعفی دادگستری) که پس از انتخابات شوراهای شهرداری در لبنان قطب جدید سیاسی در طرابلس ایجاد کردهاند نیز اعلام کردند از موضع حریری حمایت نمیکنند.
حتی نجیب میقاتی، نخست وزیر پیشین لبنان که اکنون از پرقدرترین مردان اقتصادی لبنان و کاندیدایی بالقوه برای زعامت سیاسی اهل سنت لبنان به شمار میرود نیز پس از اعلام موضع حریری در صفحه شخصی اش در توییتر نوشت: "ماجراجویی جدیدی که میترسیم کشور را به سوی تقسیم بندی و بحرانی جدید سوق دهد،خدا لبنان و لبنانیها را کمک کند."
سعد حریری و نخست وزیری در دولت عون
بسیاری بر این اعتقاد هستند که مواضع جدید حریری، برای جبران خسارتهای بزرگ سیاسی و مالی او در لبنان است زیرا با اعلام حمایت از میشل عون او به دست گیری پست نخست وزیری لبنان برای شش سال آینده در دوران ریاست جمهوری عون را تضمین کرده است، امری که هم به او کمک میکند تا به دنیای رسمی سیاست در این کشور باز گردد و هم راه را هموار میکند تا بحران مالی و اقتصادی موسساتش در لبنان و سعودی را پشت سر بگذارد. این در حالی است که بسیاری از موسسات اقتصادی، اجتماعی و رسانهای سعد حریری در لبنان با بحرانی سخت مواجه است به گونهای که اکنون بیش از هشت ماه است که وی نتوانسته حتی حقوق بسیاری از کارمندانش را پرداخت کند.
میشل عون و نبیه بری
میشل عون پس از اعلام حمایت حریری حالا باید توجه ویژه ای به نبیه بری و ولید جنبلاط ( با ۱۱ نماینده در پارلمان) داشته باشد گرچه اعداد و ارقام و گرایشات نمایندگان در پارلمان نشان میدهد که اگر جلسه آینده پارلمان در تاریخ ۳۱ اکتبر تشکیل شود او به عنوان رییس جمهور جدید لبنان انتخاب میشود.
میشل عون پس از اعلام حمایت حریری به منزل او رفت تا از وی تشکر کند و سپس راه اقامتگاه نبیه بری را در پیش گرفت.عون برای اقناع نبیه بری کار سختی دارد زیرا وی پیشتر و پس از آنکه نمایندگان پارلمان به دلیل عدم امکان برگزاری انتخابات صلاحیت های نمایندگی خود را تمدید کردند،مجلس را غیرقانونی توصیف کرد.همین امر باعث اعتراض و خشم نبیه بری شد زیرا با این توصیف،نبیه بری رییس یک پارلمان غیر قانونی به شمار می رفت.به همین دلیل بری با کنایه به عون پیام داده بود که چگونه انتظار داری که پارلمانی غیر قانونی تو را به عنوان رییس جمهور قانونی کشور انتخاب کند. همین امر باعث شد تا دیدار عون – بری در فضایی کاملا عادی برگزار شود و از همین جا بار دیگر بری به عون اعلام کرد:در جلسه ۳۱ اکتبر شرکت و ضد شما رای می دهیم.وی پا را فراتر گذاشت و اعلام کرد سعد حریری حمایت ما برای پست نخست وزیری در دولت آینده را نیز نخواهد داشت.
میشل عون و بازیگران منطقهای و بینالمللی در لبنان
میشل عون در سایه ائتلافش با حزبالله از نظر بازیگران منطقهای و بینالمللی نیز کار سختی در پیش دارد. حالا باید دید آیا اقدام سعد حریری با هماهنگی سعودی صورت گرفته است یا آن چنان که برخی میگویند این رویکرد سیاسی، رویکردی لبنانی و داخلی بوده است؟
آمریکا که حزبالله را سازمانی تروریستی به حساب میآورد پس از اعلام مواضع حریری، هماهنگ با دولت سعودی تحریمهای جدیدی را علیه حزبالله وضع کرده است. دولت آمریکا از پیش اعلام کرده بود که تلاش میکند تا حزبالله در دولت بعدی لبنان حضوری نداشته باشد ولی اکنون که کاندیدای حزبالله به شانس قطعی ریاست جمهوری لبنان رسیده است، واشنگتن چگونه در برابر این تحول سیاسی عمل میکند؟ شاید به همین دلیل است که جان کری، وزیر خارجه آمریکا به رغم اعلام حمایت حریری از میشل عون باز هم به انتخاب او در جلسه آینده پارلمان به دیده شک و تردید نگاه میکند.
در کنار آمریکا، فرانسه نیز از جمله کشورهایی پر رنگ در تحول لبنان است که هنوز موضعی روشن در قبال این تحول اتخاذ نکرده است؛ این در حالی بود که برخی اخبار و واکنشهای سیاسی از سوی دولت فرانسه حاکی از آن بود که آنها کاندیدایی غیر از میشل عون را برای ریاست جمهوری ترجیح میدادند زیرا ائتلاف سیاسی میشل عون با حزب الله را نمیپسندیدند.حالا با این اوضاع اگر میشل عون به ریاست جمهوری لبنان برسد میتواند پس از بحران سوریه و ناکارآمدی پاریس برای ایفای نقشی سازنده در این بحران، شکست جدیدی برای سیاست خارجی فرانسه در کشوری ایجاد شود که از نظر تاریخی نقشی مستقیم، مهم و انکار ناپذیر در آن داشته است.
تکلیف دو جریان ۸ و ۱۴ مارس چه میشود؟
انتخاب میشل عون به عنوان رییس جمهور لبنان میتواند دو جریان اصلی سیاسی در لبنان را دستخوش تغییراتی کند. ابتدا سمیر جعجع کاندیدای ۱۴ مارس برای ریاست جمهوری لبنان بود. اما از زمانی که سعد حریری حمایتهای خویش از سلیمان فرانجیه (یکی از جناح های اصلی ۸ مارس و هم پیمان حزب الله) را برای پست ریاست جمهوری اعلام کرد اولین آثار انشقاق در صفوف ۱۴ مارس ظهور پیدا کرد. سمیر جعجع پس از اقدام حریری با اعلام مخالفتی آشکار در برابر حریری،از کاندیداتوری میشل عون حمایت کرد.
از سویی دیگر فراکسیون پارلمانی سازمان امل(به عنوان یکی از ارکان اصلی ۸ مارس) از سلیمان فرنجیه اعلام حمایت نمودند، موضعی که همچنان از سوی نبیه بری به عنوان موضعی ثابت معرفی میشود در حالی که حزبالله در طول دو سال و نیم اخیر همچنان از میشل عون حمایت کرده است.
ورود نام سلیمان فرنجیه نیز باعث شد تا تقابل سیاسی بین او و میشل عون در جریان ۸ مارس آشکارتر شود در حالی که هر دو از یک جناح سیاسی بودند.
در آن سوی، حالا با حمایت حریری از میشل عون نه تنها در جریان ۱۴ مارس بلکه در درون حزب المستقبل نیز مخالفتها با میشل عون همچنان علنی میشود. با این رویکردها از هم اکنون انتظار میرود با روی کار آمدن میشل عنوان صفبندیهای سیاسی جدیدی در لبنان شکل گیرد گرچه روند تحولات نشان میدهد استحکام سیاسی ۸ مارس به مراتب قوی تر از ۱۴ مارس بوده است.
انتهای پیام