به گزارش ایسنا، حدود ۱۰ روز پیش بود که ایالت متحده آمریکا با درج چند پرسش و پاسخ جدید و اصلاح برخی موارد موجود شیوه‌نامه رفع تحریم‌های خود را اصلاح کرد، برخی از این پرسش‌ها مربوط به رفع تحریم‌های مالی و بانکی ایران بود و بر باز شدن گره‌هایی از تحریم‌های مبادلات برپایه دلار علیه ایران تاکید داشت.

بر این اساس وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که برخی دادوستدهای ممنوعه بر پایه دلار توسط موسسات بانکی برون مرزی با آمریکا را مشروط به این‌که وارد نظام مالی آمریکا نشود را آزاد کرده است. در این حالت شرکت‌ها و موسسات خارجی آزادی بیشتری با تجارت ایران خواهند داشت. از سویی دیگر موجب لغو ممنوعیت معاملات خارجی با شرکت‌های ایرانی می‌شود که در کنترل افرادی هستند که همچنان در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار دارند. در عین حال با اجرایی شدن این دستورالعمل معاملات خارجی با نهادهایی که تمام یا بخشی از مالکیت آنها در اختیار افراد حاضر در فهرست تحریم‌ها قرار دارند لزوما شامل تحریم‌های آمریکا نمی‌شوند.

در ادامه اظهاراتی در رابطه با این اقدام وزارت خزانه‌داری آمریکا مطرح شد و حتی پرسش و پاسخ‌های جدید مورد تفسیر قرار گرفتند، اما در مجموع آنچه از واکنش‌های مقامات بانکی و اقتصادی ایران بروز کرد نشان داد که این دستورالعمل اتفاق خیلی جدیدی برای موضوع مبادلات دلاری به همراه نداشته و براساس آنچه که در برجام مورد توافق قرار گرفته و رایزنی‌هایی که انجام شده ماجرا تا حدی شفاف‌تر شده است.

چندی پیش حسین قضاوی – معاون بانک و بیمه شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد- اعلام کرد که آنچه در سایت افک ایجاد شده تغییر محسوسی در  زمینه مبادلات دلاری ندارد، به‌طوری که بسیار جزئی بوده و چندان قابل ملاحظه نیستند که به موجب آن انتظار ایجاد تغییرات چشم‌گیری در روابط ایران با بانک‌های بزرگ دنیا داشت.  

از سویی دیگر رئیس کل بانک مرکزی که اخیرا دستورالعملی با پنج بند  را در مورد مبادلات دلاری و در رابطه با بانک‌های دنیا به شبکه بانکی ابلاغ کرده بود در تازه‌ترین واکنش خود نسبت به این موضوع عنوان کرده که بر اساس سند برجام داشتن حساب دلاری ممنوعیت نداشت و دستور پرداخت دلار از حساب‌های دلاری می‌تواند انجام شود، اما همزمان با سند برجام سوالاتی مطرح و راهنمایی‌هایی به عمل آمد که منجر به صدور این بیانیه افک شده است.

سیف گفته که برخی ابهامات به صورت کامل در مورد سوالاتی که برای بانک‌های بین‌المللی وجود داشت به‌طور شفاف پاسخ داده نشد که با مذاکراتی که انجام دادیم شفاف‌تر شده است. از این‌رو این بیانیه هیچ تصمیم جدیدی نیست، بلکه ابهاماتی که پیش‌تر وجود داشت را برطرف کرده است، در حقیقت کار کردن با دلار محدودیت‌هایی دارد و برای ما هم که با دلار کار نمی‌کنیم دشوار است، اما باید پیش‌بینی می‌شد که با تبادلات دلاری و داشتن برخی تبادلات دلاری با چه شرایط مواجه می‌شویم.

آمریکایی ها نیاز به گوشزد مداوم دارند

موضع مدیران ایرانی در برابر دستورالعمل افک در حالی مطرح می‌شود که در سویی دیگر برخی کارشناسان بانکی بر این اعتقادند که اجرایی شدن این لغو تحریم و عواقب مثبت آن تنها در زمان واقعی‌ بودن و به مرحله به اجرا رسیدن بندهای آن است که می‌تواند موثر باشد؛ در عین حال که در اظهاراتی دیگر معتقدند که هر چند هم که اتفاق جدیدی در این اقدام آمریکایی‌ها مشاهده نشود، اما موضوع مهم آن است که این سیگنال‌های مثبت نشان‌دهنده بیم آمریکایی‌ها از آنچه است که باید ایران نسبت به آن متعهد بوده و به مرحله اجرا در آورد، چرا که با مذاکرات پی‌ در پی که برای رفع مشکلات بانکی از سوی وزارت امور خارجه و بانک مرکزی انجام شده باید در نهایت آنها به این نتیجه برسند که به تعهدات خود پایبند باشند در غیر این صورت ایران هم می‌تواند در واکنشی متقابل از آنچه که در برجام مکلف به انجام آن است، عقب‌نشینی کند.

پویا جبل آملی با بیان اینکه تا زمانی که بانک مرکزی و وزارت اقتصاد مطمئن نباشد که اقدامات اخیر اوفک موجب ایجاد اطمینان در بانک‌های خارجی برای کارکردن با بانک‌های ایرانی خواهد شد، دقیقا نمی‌توانند اعلام کنند اقدام اخیر خزانه‌داری آمریکا تا چه اندازه مفید و گره گشا بوده یا خیر؟ و آیا آنقدر که مدنظر ایران است که مبادلات بانکی به آن برسد، این دستورالعمل اثر بخش است یا خیر؟   از این‌رو ممکن است تا حدی بین اظهارات مسئولان در این باره پراکندگی نیز مشاهده شود.

وی  ادامه داد: اما برایند رفتارهای آمریکا به این گونه است که هرچقدر زمان گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا مشکلات را بیشتر لمس کرده است چرا که به نظر می‌رسد حتی خودشان هم در زمانی که برجام را اجرا می‌کردند متصور نبودند عمق تحریم‌ها تا این حد بوده و ترس و بیم بانک‌های اروپایی را تا این اندازه برآورد نکرده بودند، از این رو اکنون آرام‌آرام سیگنال‌هایی را نشان می‌دهند که می‌خواهیم تعهدات خود را انجام داده و بانک‌های غیرآمریکایی تا جایی که ممکن است با ایران کار کنند.

این کارشناس بانکی جنبه دیگر موضوع را نیز یادآور شد و عنوان کرد: البته این روند نشان‌دهنده این نیست که آمریکایی‌ها خوب شده‌اند و در حقیقت بهتر از آنکه قبل بوده‌اند اکنون هستند، بلکه مساله این است که می‌خواهند ایران برجام و تعهدات هسته‌ای خود را انجام دهد، چرا که می‌ترسند اگر آنچه که منافع اقتصادی ناشی از برجام بوده، کسب نشود ممکن است ایران تعهدات خود را انجام ندهد؛ بنابراین به رویه‌ای عمل می‌کند که بتوان در بخش‌هایی این سیگنال را بدهد که از سوی آنها کم‌کاری انجام نشده است از جمله  قوانین را به روز کرده تا اطمینان خاطر بیشتری به بانک‌های اروپایی بدهند که بتوانند با کارهای ایرانی کار کنند.

وی با اشاره به اینکه به هرحال بانک‌های خارجی نیز شاهد این‌ هستند که رفتار آمریکایی‌ها برای اجرایی شدن برجام است گفت: گرچه این موضوع می‌تواند کمک بسیاری در این رابطه داشته باشد، ولی به هر صورت باید زمان بگذرد تا همه‌ چیز مشخص شود و برآورد کنیم که آیا بانک‌های خارجی با به‌روزرسانی‌هایی که در دستورالعمل‌ها انجام می‌شود تغییری در رفتار خود ایجاد می‌کنند. البته استفاده بانک‌های ایرانی از فضای موجود بسیار قابل اهمیت است و  باید فعالانه عمل کنند.

جبل‌آملی با اعتقاد به اینکه تاکنون اقدامات انجام شده به ویژه درباره‌ی KYCC مثبت بوده است، ادامه داد:  وقتی اعلام می‌شود که اگر بانک‌های ایرانی مشتری را شناسایی و بپذیرند دیگر نیازی نیست که بانک‌های اروپایی مجددا برای شناسایی آن اقدام کنند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و یا وقتی بر این موضوع تاکید می شود که اگر شرکتی متعلق به فردی است که جزو تحریم‌های هسته‌ای آمریکا قرار دارد، دلیلی وجود ندارد که آن شرکت کار نکند، چرا که شخصیت حقوقی خاص خود را دارد. از واکنش‌های مثبتی به شمار می‌رود که می تواند گره گشا باشد.

این کارشناس بانکی با تاکید بر اینکه باید روند موجود تکمیل شود، افزود: به هرحال برجام موجب بازشدن درهای زیادی به روی فضای بانک‌های ایرانی شده  است، هرچند که باید گذر زمان تمامی موانع را برطرف کند.   این در حالی است که تا زمانی که آمریکایی‌ها بترسند و ما نشان دهیم که آنها باید به تعهدات خود پایبند باشند و تاکید کنیم که هر لحظه ممکن است برجام را رعایت نکنیم، این روند می‌تواند ادامه پیدا کرده و فضای بازتری را در اختیار ما قرار دهدو باید از کانال بانک مرکزی و وزارت امور خارجه موضوع به آمریکایی ها گوشزد شود که البته در حال انجام است.

وی البته اشاره ای هم به بیانیه بانک مرکزی در رابطه با مبادلات دلاری داشت و گفت که این بیانیه  نشان می‌دهد که قرار است بانک‌های داخلی نسبت به تغییرات قوانینی که صورت گرفته آگاه شوند که بتوانند این موضوع را به طرف‌های خارجی به ویژه اروپایی‌ها منتقل کنند و به آنها اطمینان دهند که شرایط کارکردن با بانک‌های ایرانی تغییر کرده است.

جبل‌آملی در رابطه با شرایط فعالیت بانک‌ها برای ورود به فضای پسابرجام طی مدت گذشته یادآور شد: این موضوع چند جانبه است اول این‌که باید مقایسه کرد وضعیت موجود با شرایط قبل برجام مقایسه شود که در این حالت باید گفت به هیچ عنوان  یکسان نیست و در حوزه‌های مختلف به ویژه در بیمه و نفت تغییرات بسیاری داشتیم و حوزه بانکی هرچند کمتر، اما متفاوت از قبل است.

این کارشناس بانک مرکزی موضوع دیگر  در این رابطه را برآورده شدن سطح توقعات از برجام عنوان کردو گفت: به هر حال انتظاراتی از برجام داشتیم، اما با وجود تغییرات صورت گرفته هنوز به طور کامل برآورده نشده است. در این حالت باید به طرف‌های مقابل این سطح توقع را نشان داده و به آنها تاکید کنیم که باید سریع‌تر تعهدات خود را انجام داده تا بتوان به شرایطی که می‌خواهیم دست یابیم.   در عین حال که خارج از بحث برجام ما در حوزه بانکی، مشکلات عدیده‌ای به ویژه در حوزه داخلی دارند، چرا که به دلیل تحریم‌های چند ساله بسیاری از تشریفات و روابطی که می‌دانستیم را به مرور از دست داده‌ایم اما باید به تدریج به دنیای بانکداری برگشته و با دانش روز دنیا منطبق شد.

انتهای پیام