محرم سال گذشته بود که همراه خانواده به ضیابر رفتم. وصف عزاداری‌های مردم این منطقه زبانزد خاص و عام است و من نیز کنجکاو که این چه همهمه‌ای است.
نظم عجیبی در این منطقه برپا است و همه چیز به صورت خودکار و با حضور مردم کنترل می‌شود از پارک خودروها گرفته تا قدم گذاشتن در منطقه و تماشای تعزیه.
نماز ظهر اقامه شده و اکنون سربازان یزید دور نمازگزاران حلقه زده‌اند و رجز می‌خوانند. گویی در صحرای کربلایی و ناخودآگاه اشک مهمانِ چشمانت می‌شود.
یزیدیان در شهر می‌چرخند و ندا می‌دهند که کوفیان راه را باز کنید...
پرده اشک مجال نمی‌دهد و دیگر نمی‌بینی کاروان اسیران را. کودکان چنان با سوز و گداز، یکی پدر، یکی عمو و یکی برادر را می‌خوانند که می‌خواهی از درد بمیری و آه از نهادت بلند می‌شود.
تعزیه ذوالجناح ضیابر تنها تعزیه در حال حرکت کشور است
سید اکبر حسنی، مسئول هیات ذوالجناح ضیابر صومعه‌سرا در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه تعزیه هیات ذوالجناح ضیابر از قدمتی نزدیک به 200 سال برخوردار است، اظهار کرد: این هیات در عاشورای حسینی از حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه، از مکه به کربلا و حرکت اسرا از کربلا به کوفه را به نمایش می‌گذارد.
وی با بیان این که تعزیه هیات ذوالجناح ضیابر تنها تعزیه در حال حرکت کشور است، افزود: این هیات هر ساله برای اجرای دو تا دو و نیم ساعته در روز عاشورا بیش از یک ماه و نیم تمرین و برنامه‌ریزی می‌کند. پنج سال است که این آیین عاشورایی در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است و این هیئت به طور کامل زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی به فعالیت می‌پردازد به گونه‌ای که تمام تعاریف و حرکات برگرفته از نسخ آن زیر نظر این سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد و نقاط ضعف برطرف و نقاط قوت و تذکر و ایرادات آن بیان می‌شود.
برگزاری نماز ظهر عاشورا با حضور جمعیت چندین هزار نفری در ضیابر
وی گفت: با ثبت این هیات پنج سالی است که این هیئت به طور رسمی توسط امنا اداره می‌شود. در این مدت سعی شده این آیین عاشورایی از حالت نمایش و جلوه‌های سینمایی خارج و به واقعیت نزدیک شود.
مسئول هیئت ذوالجناح ضیابر صومعه‌سرا نماز ظهر عاشورا را بزرگترین حربه در دست ما شیعیان در روز عاشورا دانست و عنوان کرد: برپایی نماز ظهر عاشورا در سال‌های گذشته به مساجد و اماکن متبرکه محدود می‌شد و این درحالی است که در سال‌های اخیر نماز ظهر عاشورا در ضیابر و در خیابان با جمعیتی بالغ بر چندین هزاران نفری اقامه می‌شود.
وی با بیان اینکه در این آیین از شهادت حضرت ابوالفضل(ع) تا حضرت علی اصغر(ع)، امام حسین(ع)، اسرا، حضرت زینب(س) و اهل بیت امام حسین(ع) و امام سجاد(ع) به صورت اسیر و در پایان دو طفلان مسلم به نمایش کشیده می‌شوند، تصریح کرد: پس از برپایی نماز ظهر عاشورا در هیئت ذوالجناح مخالفین شروع به آرایش نظامی، رژه رفتن و سان‌دیدن می‌کنند. در این لحظه عمربن‌سعد شروع به تیراندازی می‌کند و مراسم جنگ پایانی پس از گذشت دو ساعت و نیم به منزل تاریخی مرحوم آیت‌الله ضیابری ختم می‌شود.
اجرای سه شب تعزیه پس از عاشورا در ضیابر
حسنی با اشاره بر اینکه منزل آیت‌الله ضیابری در این نمایش به عنوان بارگاه کوفه طراحی شده است، یادآور شد: در حالی که ابن‌زیاد در طبقه فوقانی واقع شده است شمر به گزارش روز عاشورا و وقایع آن می‌پردازد.
وی با بیان اینکه به مدت سه شب پس از عاشورا تعزیه در ضیابر صومعه‌سرا اجرا می‌شود، افزود: تعزیه شب اول مربوط به جمع‌آوری اجساد شهدا و دفن آنان توسط امام سجاد(ع) و قوم بنی‌اسد، شب دوم نمایش بارگاه یزید و شب سوم تعزیه شهادت حضرت رقیه(س) است.
مشارکت و حضور قریب 110نفر در هیات ذوالجناح ضیابر
مسئول هیئت ذوالجناح ضیابر صومعه‌سرا با بیان اینکه هیئت ذوالجناح متشکل از قریب 110نفر بازیگر، هیئت امنا، عوامل اجرایی، دست‌اندرکار و...است، ابراز کرد: تمام هدف هیئت ذوالجناح احیای فرهنگ حسینی و به تصویر کشیدن واقعه کربلا و انتقال ارزش‌های قیام عاشورا به نسل جوان است.
وی ضمن ابراز ناراحتی از عدم حمایت صدا و سیما در به تصویر کشیدن هیئت ذوالجناح ضیابر در صدا و سیما متذکر شد: انتظارست از کارهای فرهنگی حمایت‌های لازم صورت گیرد.
حسنی با بیان اینکه در عاشورای امسال دو طرح جدید به نمایش هیئت ذوالجناح ضیابر افزوده می‌شود، خاطرنشان کرد: بنا است فرماندهی شمر و صحنه شهادت حضرت عباس(ع) با مشک در دهان نیز در منزل حضرت آیت‌الله ضیابری به عنوان بارگاه کوفه به نمایش درآید.
مسئول هیئت ذوالجناح ضیابر صومعه‌سرا در پایان به حضور جمعیت 200هزار نفری مردم در روز عاشورا در ضیابر اشاره و اظهار کرد: در این روز درهایِ خانه‌ها در ضیابر به روی عزاداران حسینی گشوده است.
مراسم و آیین‌های عزاداری ریشه در باورهای دینی دارد
دکتر سجاد کریمی پاشاکی، معاون فرماندار صومعه‌سرا در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه مراس مربوط به ایام محرم و صفر از جایگاه ویژه‌ای در بین مسلمانان و برخی دیگر از ادیان مانند مسیحیان که دوستدار اباعبدالله‌الحسین(ع) هستند برخوردار است، اظهار کرد: در ماه محرم و صفر شاهد برگزاری مراسمات مختلفی از جمله عزاداری برای امام حسین(ع) در روز تاسوعا و عاشورا در نقاط مختلف کشور می‌باشیم.
وی با بیان اینکه مراسمات و آیین‌های عزاداری ریشه در باورهای دینی مردم دارد، افزود: در این ایام صومعه‌سرایی‌ها نیز با اجرا و شرکت در برنامه‌ها و مراسمات مختلف طبق عرف و سنت ارادت خود را نسبت به امام حسین(ع) و خاندان عصمت و طهارت نشان می‌دهند.
حضور گسترده عزاداران حسینی در آیین سنتی تعزیه عاشورا در ضیابر
کریمی پاشاکی با اشاره به اینکه با رسیدن ماه محرم دوستداران اهل بیت(ع) با شرکت در دسته‌جات عزاداری و آیین‌های متعارفی که در مذهب به آن تاکید شده است در سوگ شهادت سرور و سالار شهیدان می‌نشینند، خاطرنشان کرد: در هر منطقه جغرافیایی آداب و رسوم مختص به خود وجود دارد و صومعه‌سرا نیز در مناطق مختلف خود با توجه به بقاع و اماکن متبرکه و مساجد مراسمات مختلف عزاداری را برگزار می‌کند. با توجه به برگزاری آیین سنتی تعزیه عاشورا در ضیابر هر ساله شاهد حضور گسترده اقشار مختلف مردم بومی منطقه و سایر شهرستان‌ها و استان‌ها در این مراسم می‌باشیم.
وی با بیان اینکه هدف از اجرای نوحه‌خوانی و تعزیه نشان دادن شمه‌ای از واقعه تاسوعا و عاشورا و وقایع پس از آن به صورت نمادین است تا مردم با مظلومیت و مصیبت‌های امام حسین(ع) و یاران باوفایش، حالات و سکنات اهل بیت عصمت و طهارت آشنا شوند، گفت: تعزیه نشات گرفته از علائق مردم نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت و جاودان ماندن رویداد عاشورا و حادثه کربلا در اذهان مردم و تاریخ بشریت است.
معاون فرماندار صومعه‌سرا نقش اجرای مراسمات دینی و مذهبی را در تقویت هویت دینی مهم دانست و عنوان کرد: در بررسی واقعه کربلا دو بُعد اساسی دیداری و شنیداری و بُعد معرفتی وجود دارد. بعد دیداری و شنیداری از طریق اجرای مراسمی چون تعزیه، نوحه‌خوانی، علم‌بندی و ...قابل درک و مشاهده است. از سویی دیگر در بحث شناخت معرفتی واقعه عاشورا، تمام ظواهر باید به نحو شایسته به فلسفه ژرف حادثه کربلا بپردازند. یقیناً در این روز تنها بحث جنگ و برخورد فیزیکی و...مطرح نبوده بلکه موضوعاتی چون آزادگی، ظلم‌ستیزی، حق‌جویی امام حسین(ع)، اقامه نماز و امر به معروف و نهی از منکر از اهداف قیام امام حسین(ع) بوده است که باید این موضوعات بسیار مورد توجه قرار گیرد.
وی به فرموده امام راحل مبنی بر اینکه« این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه‌داشته است»، اشاره و تصریح کرد: پویایی مذهب شیعه به واسطه وجود حرکت‌هایی چون امام حسین(ع) است. واقعه تاسوعا و عاشورا سبب شده علی‌رغم گذشت هزار و 400سال شاهد باشیم که هنوز این معرفت و پویایی فلسفه عاشورا در بین اذهان مردم برقرار است و علاقه‌مندان می‌توانند با استعانت از مضامین مقدس حادثه کربلا بیشتر با عمق و ژرفای حرکت امام حسین(ع) آشنا شوند.
معاون فرماندار صومعه‌سرا در پایان اظهار کرد: امیدست دوستداران خاندان عصمت و طهارت و همه کسانی که در این ماه به اقامه عزا می‌پردازند با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری در راستای برگزاری عزاداری‌های متعارف اقدام کنند تا شاهد ارائه چهره جذابی از مذهب تشیع در التزام به بحث ولایت و اهل بیت(ع) به جهانیان باشیم.
معرفی آیین‌های مذهبی موجب رونق گردشگری مذهبی می‌شود
علیرضا مهرگان، مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا هم اظهار کرد: هدف از اجرای تعزیه احیای فرهنگ حسینی در جامعه است.
وی با بیان اینکه نوحه‌خوانی، برگزاری آیین‌های سوگواری و مراسمات عزاداری صومعه‌سرا جز میراث ناملموسی هستند که نسل به نسل به صورت شفاهی به ما منتقل شده‌اند و هر نقطه این شهرستان نیز آیین‌های ویژه خود را دارد، افزود: ماه محرم به‌خصوص تاسوعا و عاشورا در ضیابر صومعه‌سرا جلوه خاصی دارد؛ دهستان ضیابر در روزهای تاسوعا و عاشورا شاهد مراسم تعزیه‌خوانی است. این مراسم دارای پیشینه‌ای چند صد ساله است.
مهرگان با بیان اینکه صومعه‌سرا آیین‌های سوگواری و مراسمات عزاداری خاصی را به عنوان میراث فرهنگی ناملموس این سرزمین در دل خود دارد، خاطرنشان کرد: با معرفی این آیین‌های سوگواری به سراسر کشور زمینه جذب گردششگران مذهبی به این دیار فراهم می‌شود. جاذبه‌های مذهبی از جمله زیارت‌گاه‌ها، اماکن مقدس و دیدن مراسم آیینی و مذهبی هرساله تعداد زیادی از گردشگران را به سوی خود جذب می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه صنعت گردشگری مذهبی می‌تواند به سوگواره ماه محرم گره بخورد، گفت: معرفی این آیین‌ها به سراسر کشور می‌تواند گردشگری مذهبی را رونق بخشد.
ثبت تعزیه عاشورای ضیابر در فهرست آثار معنوی کشور
مهرگان با اشاره بر اینکه آیین‌های سوگواری صومعه‌سرا چون تعزیه ذوالجناح روز عاشورای ضیابر، سوم امام حسین(ع) در طاهرگوراب صومعه‌سرا و ...از جذابیت معنوی خاصی برخوردار هستند، تصریح کرد: مراسم تعزیه عاشورای ضیابر به عنوان یک آیین معنوی به شماره 461 در سال 1390 در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
وی با بیان اینکه هیات عزاداری ذوالجناح در ظهر عاشورای حسینی مسیر گلزار شهدای ضیابر تا منزل تاریخی مرحوم آیت‌الله ضیابری را می‌پیمایند، افزود: جلودار این هیئت سینه‌زنانی هستند که به نام سینه‌زنان "هل من ناصر ینصرونی" معروفند. پشت‌سر آنان یاران و مخالفان امام حسین(ع) سوار بر اسب مراسم شبیه‌خوانی را برگزار می‌کنند که یادآور صحرای کربلا در میان جمعیت مشتاق و عزادار حسین‌بن علی(ع) می‌باشد.
پیگیری ثبت معنوی مراسم سوم امام حسین(ع) دهستان طاهرگوراب صومعه‌سرا
مهرگان با بیان اینکه در این روز درِ تمامی منازل در ضیابر برای پذیرایی به روی عزداران حسینی باز است، ابراز کرد: علاوه بر این طی سه شب در حیاط منزل آیت‌الله ضیابری که جزء آثار تاریخی ثبت شده است مراسم سوگواری و تعزیه‌خوانی برگزار می‌شود.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری صومعه‌سرا در پایان مهم‌ترین هدف اصلی گردشگری مذهبی را کسب تجربه مذهبی دانست و عنوان کرد: تمام تلاشمان پیگیری ثبت معنوی مراسم سوم امام حسین(ع) دهستان طاهرگوراب است. با حفظ اینگونه مراسمات می‌توانیم در راستای حفظ و انتقال پیام قیام ارزشمند تاریخی عاشورا و انتقال آن به نسل‌های آینده گام برداریم. آیین‌های مذهبی دربرگیرنده معرفی میراث معنوی کشورمان بوده و چنانچه برنامه‌ریزی‌های لازم در این خصوص صورت گیرد جلوه و تاثیر به سزایی در اذهان عمومی و گردشگران خواهد داشت.
به گزارش ایسنا، اکنون آفتاب به وسط آسمان رسیده و اسب ذوالجناح بی‌سوار از کوچه‌ها گذر می‌کند.
این جماعت چقدر زنده و پویا واقعه‌ای را که بیش از 1400سال پیش اتفاق افتاده به تصویر می‌کشند؛ خودش کلاس درسی است، مدرسه، دانشگاه نمی‌دانم نامش را چه می‌توان گذاشت.
من و خانواده‌ام در این منطقه غریبیم و انگار آشنا. چه ساده و خودمانی پس از اجرای مراسم ما را با احترام و تمنا به خانه‌هایشان دعوت می‌کنند.
اینجا درِ تمام خانه‌ها باز است و همه مهمان حسین(ع) هستند.
عشق و اردات را در چشمان مردم این منطقه می‌بینی زمانی که کفش‌های غریبه‌ای را به خاطر عزادار حسین بودن جفت می‌کنند.
با آرزوی اینکه سال‌های آینده بتوانم در عزای حسین(ع) در ضیابر حضور یابم این منطقه را ترک می‌کنم با دنیایی از یقین، خاطره و عشق.
گزارش از مریم محسنی- خبرنگار ایسنای گیلان
انتهای پیام