به گزارش ایسنا، آیت‌الله سیدعباس حسینی قائم‌مقامی در شب هفتم عزاداری سید و سالار شهیدان به تبیین معارف آن حضرت تحت عنوان «از اسلام نبوی تا اسلام اموی، ملاک‌ها و معیارها» پرداخت و افزود: در هر مسئله و موقعیتی هدف نخست باید شناخت معیارها باشد. در این صورت وضعیت جامعه اسلامی و مسلمانان تفاوت بسیاری را شاهد خواهد بود.
رییس انستیتو الهیات صلح آلمان کمترین کارکرد معیارها را قرار دادن انسان در موضع نقادی دانست و خاطرنشان کرد: قرار گرفتن انسان در مقام نقد، بسیار مهم و اساسی است. از میان نشانه‌هایی که می‌توانند نسبت به وجود یا عدم وجود حقیقت پدیده‌ای انسان را به اطمینان برسانند، نشانه‌های معیار هستند اما نشانه‌هایی معیار چه خصوصیاتی دارند؟
وی سپس به تبیین نشانه‌های معیار پرداخت و خاطرنشان کرد: به نشانه‌هایی که صرفا به جنبه اثباتی پدیده‌ها نپردازند، بلکه به جنبه‌های سلبی نیز توجه داشته باشند، نشانه‌های معیار گفته می‌شود. تا ویژگی‌های معیار را نشناسیم نمی‌توانیم از فواید آن بهره‌مند شویم. وقتی نشانه‌های معیار وجود داشته باشد، نماز، روزه و رفتار نیک به طور قطع دلالت بر منشاء دینی این اعمال می‌کند.
رییس سابق مرکز اسلامی هامبورگ افزود: در نشانه‌های معیار باید عنصری وجود داشته باشد که نشانه سلبی باشد. مضمون نشانه‌های معیار، مضمون ترکیبی (نفی – اثباتی) است اما نشانه‌های مشترک فقط بر حضور چیزی دلالت می‌کند، یعنی جامع هستند ولی مانع نیستند. به بیان دیگر ثابت نمی‌کنند که چه چیزهایی با پدیده مورد نظر ارتباط ندارند. باز به بیان روشن‌تر مشترکات را از دایره تعاریف پدیده خارج نمی‌کند.
آیت‌الله حسینی قائم‌مقامی سپس به تبیین انواع آگاهی‌ها پرداخت و خاطرنشان کرد: آگاهی‌ها دو گونه هستند. آگاهی‌ها یا گزاره‌هایی که آگاهی‌ها و اطلاعات بسیط را در اختیار می‌گذارند. مثلا دروغ بد است یا راستی خوب است. مضمون یک گزاره نفی و مضمون دیگری اثباتی است. در عین حال هر دو گزاره از یک دیگر مستقل و مجزا هستند. چنین گزاره‌هایی انسان را در موضع نقادی و پرسشگری قرار نمی‌دهد.
رییس انستیتو الهیات صلح آلمان افزود: آگاهی نوع دوم آگاهی‌ها یا گزاره‌های مرکب هستند. خصوصیت این گزاره‌ها این است که نفی و اثبات پدیده را با هم دارد. مثلا «هر چه آدمی را در موضع خودبرتربینی و عُلُو قرار دهد، ضد فضیلت است و نمی‌تواند اخلاقی و دینی باشد.» این گزاره ناظر به انبوهی از گزاره‌های بسیط است. به گزاره دیگری توجه کنید. «صدقه خوب است مگر صدقاتی که با منت داده شوند.» در این گزاره سلبی بخشی از صدقات باطل دانسته شده است. در گزاره‌های بسیط هم نفی وجود دارد ولی نفیِ ناظر نیست. گزاره‌های معیار پیش از بیان جنبه اثباتی پدیده‌ها جنبه‌های نفی و سلبی آنها را بیان می‌کنند.
وی تاکید کرد: گزاره‌های معیار به جهت مضمون، ترکیبی و به جهت نفی و اثباتی خصوصیت ناظر بودن را دارا هستند. خصوصیت گزاره‌های معیار این است که «عام» و «قانون» هستند و استثناءپذیر نیستند. دیگر خصوصیت گزاره‌های معیار پرسش برانگیزی است. گزاره‌های پرسش‌برانگیز به انسان اطلاعات می‌دهند و در عین حال پرسش‌برانگیز هم هستند.
رییس سابق مرکز اسلامی هامبورگ بار دیگر خاطرشان کرد: گزاره‌های بسیط گزاره‌های معرفتی هستند اما گزاره‌های معیار معرفت‌شناختی، هستند. خصوصیت این گزاره‌ها نقد معرفت است. گزاره‌های معیار، گزاره‌های تولیدی هستند چون مشتمل بر قاعده‌اند. بر اساس قاعده‌ها می‌توان بسیاری از اطلاعات و گزاره‌های دیگر را نقد کرد و مورد سنجش قرار داد.
آیت‌الله حسینی قائم‌مقامی متذکر شد: گزاره‌هایی که ابتدائا انسان را در موضع انفعال و پذیرش بی چون و چرا قرار می‌دهند، حتما گزاره‌های معیار نیستند.
رییس انستیتو الهیات صلح آلمان در پایان هشدار داد: انباشت اطلاعات انسان بدون نشانه‌های معیار جز حیرت، ضلالت و گمراهی نتیجه دیگری ندارد. چه بسا خود انسان هم متوجه حیرت و ضلالت خود نباشد.
انتهای پیام