به گزارش ایسنا، سال ها است آمدن محرم هنگامه‌ای برای سیاه پوش شدن کوی و برزن، پیراهن تن و دل های ایرانیان به ویژه شیعیان و دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) است.
صدها سال است که در محرم و روزهای نخستین دهه ی آن، کشور ما شاهد آیین هایی است که برای عزاداری و گرامیداشت شهادت سومین امام شیعیان برگزار می شود. همانند شریعت که به باور عالمان دین پوسته ی حقیقت و حافظ معرفت دینی است، مناسک و آیین های عزاداری امام حسین (ع) دارای کارهای ویژه ای است که انتقال پیام و تبیین فلسفه ی قیام عاشورا مهمترین آن به شمار می رود.
**سوگواری سید الشهدا(س)،جامعه را پویا و زنده می کند
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه در این عرصه پیرامون برخی از ابعاد معنوی و دینی آئین سوگواری در رثای ثالار شهیدان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: نهضت عاشورا الگوی مهمی برای همه حرکت های دینی و انقلابی و ستیز با ظلم است.
حجت الاسلام سید محمد واعظ موسوی تصریح کرد:یکی از آثار مهم عاشورا و تاثیر آن بر زندگی معنوی، ایجاد هماهنگی و انسجام میان احاد مردم است در این ایام همه مردم و اقشار و احزاب فارغ از اهداف خود شاهد هماهنگی های مختلف با حضور در جلسات عزاداری و سوگواری برای سید الشهداء هستند.
واعظ موسوی بیان کرد: مکتب حیات بخش اسلام همواره بر امت واحده در برابر استکبار تاکید دارد و عاشورا درس بزرگی از هماهنگی و وحدت و انسجام است.
وی تاکید کرد: همچنین سوگواری سید الشهداء جامعه را زنده و پویا می کند گاهی ممکن است در طول سال برخی از ارزشهای دینی و انسانی کمرنگ شده باشد اما در ایام عزاداری می بینیم محرم و صفر همچون کلاس های انسان ساز عمل می کنند و معنویت را در رگ جامعه جاری می سازند.
این استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: یکی از برکات مهم در رابطه با توسل به سید الشهداء و پاسداشت سوگواری امام حسین(ع)، حفظ کشور اسلامی از هجوم استکبار و ستم است. از دیگر آثار مهم در سوگواری سید الشهداء این است. در این مراسمات همان گونه که با زندگی اهل بیت(ع)آشنا می شویم با مهم ترین ویژگی های ستمگران و طاغوتیان و غاصبان نیز آشنا خواهیم شد.
واعظ موسوی در خصوص دیگر پیامدهای آئین سوگواری گفت: تن ندادن به ننگ حکومت های جور و ستمگران و نرفتن زیر یوق حمومت های فاسد از دیگر آثار و برکاتی است که در عاشورا نهفته است.
وی خاطرنشان کرد: از مهم ترین مبانی حضور در مراسم ها و آئین های سوگواری سید الشهداء، آموزش های سیاسی و بیدار کردن ملت مسلمان است در واقع شیعیان بینش سیاسی و بصیرت پیدا می کنند و از کالبد انفعالی و خنثی بودن در جریانات مختلف سیاسی خارج می شود.
رئیس انجمن ارتباطات و تبلیغ حوزه، زدودن تفکر راحت طلبی از جامعه اسلامی و دینی و شیعی را از دیگر ابعاد مهم در برگزاری آئین های سوگواری در ماه محرم دانست و افزود: سوگواری سید الشهداء ملتی را تربیت می کند که پویا و زنده است و در برابر توطئه های دشمن خنثی نخواهد بود. همچنین سازماندهی و بسیج امت اسلامی از دیگر ابعاد مهم تربیتی و معنوی سوگواری برای سید الشهداء است.
واعظ موسوی، اصلاح جامعه را از دیگر ابعاد مهم در سوگواری برشمرد و بیان کرد: تشریح نکات اخلاقی و ورود به زندگی امام حسین(ع) و معرفی مهم ترین ویژگی های اخلاقی امام حسین(ع) زمینه ساز اصلاح مسلمانان و شیعیان می شود چرا که خواب عفلت را از آن ها می زداید.
این عضو جامعه مدرسین خاطرنشان کرد: متاسفانه فقر فکری، معنوی، فرهنگی و معیشتی از جمله آسیب های اجتماعی است. سوگواری سید الشهداء فقرهای فرهنگی و فکری و معنوی را می زداید، از طرفی در این ایام شیعیان بسیاری از افراد را اطعام می بخشند که اگر این شیوه حفظ کنند دیگر فقری در جامعه نخواهد ماند.
واعظ موسوی گفت: خانواده و جامعه ای که با سوگواری برای سید الشهداء تربیت می یابد. در آن معنویت و رشد و بلوغ فکری حاکم خواهد بود و بر این اساس توجه به زندگی پاک و حلال و حرام و رزقی حلال برای تربیت یک نسل حسینی تبار زیاد می‌شود و چنین جامعه ای است که در برابر هر گزند و آسیبی در امان خواهد بود.
** عقلانیت و مشروعیت از ویژگی های مهم آئین های سوگواری
باید دانست که سوگواری و عزاداری در مکتب سید الشهداء نیز دارای یک آئین خاص است و خود از ویژگی های مهمی برخوردار است.
در این ارتباط آیت الله ممدوحی عضو جامعه مدرسین بیان کرد: همه مراسم های سوگواری و عزاداری باید منطبق بر شرع و دین و عقل باشد در واقع عقلانیت و مشروعیت از ویژگی های مهم آئین سوگواری است.
وی خاطرنشان کرد: شیوه های نامرسوم و غیر انسانی و به دور از معنویت و پارسایی به هیچ عنوان در عزاداری سید الشهداء پذیرفته نیست اگر چنین مراسم هایی برگزار شود که چارچوب دینی و شرعی ندارد موجب سوء استفاده دشمنان می گردد.
ممدوحی عنوان کرد: مهر تایید برخی از سوگواری های غیرعقلانی از سوی دشمن نشان می دهد دشمن درصدد ضعف فکری و عقلی در شیعه است و شیعیان با فاصله گرفتن از اهداف حقیقی رسالت سید الشهدا و پیوستن به خرافات و وهم، از حقیقت عاشورا مغفول مانده‌اند.
عضو جامعه مدرسین گفت: عقلانیت و ابعاد مهم انسانی در سوگواری ها است که گاهی حتی غیر مسلمانان را نیز جذب مراسم می کند و آن ها نیز پا به پای مسلمانان به حزن و اندوه می پردازند.
**سوگواری سید الشهداء از محبوبترین اجتماعات مذهبی
یکی از جامعه شناسان در ارتباط با ابعاد اجتماعی سوگواری و آئین عزاداری برای سید الشهداء بیان کرد: فرهنگ ایرانی به گونه ای خاص با دین مبین اسلام درهم آمیخته شده به گونه ای که جامعه ما را به یک جامعه ایرانی به جامعه ای اسلامی و شیعی تبدیل کرده است که این رویداد نه یک شبه که طی سالیان متمادی پس از ورود اسلام و نسل به نسل اتفاق افتاده است.
مرجان انصاری در گفت:به همین دلیل فرهنگ اجتماعی ما پیوند عمیقی با مناسک مذهبی دارد و تمامی برنامه هایی که نشان دهنده پیوند با اولیای دین است در اجتماع و در میان قلوب مردم از جایگاه و ارزش ویژه ای برخوردار است.در این میان مراسم عزاداری خصوصا درایام محرم، بخشی از محبوبترین و مهم ترین اجتماعات مذهبی ایرانیان است. بخشی از این اهمیت به دلیل حرمتی است که در مذهب تشیع برای امامان معصوم قایل می شویم و بخش دیگر به فلسفه مند بودن این رویداد مذهب و تاریخی مربوط است.
این جامعه شناس در خصوص ابعاد اجتماعی سوگواری سید الشهداء گفت: عزاداران امام حسین(ع) با گرد هم آمدن و یادآوری ابعاد این ظلم عظیم از فراموش شدن و مورد شبهه قرار گرفتن آن توسط دشمنان اسلام، جلوگیری می کنند.
وی اظهارکرد: ازسوی دیگر این رویداد عظیم برای جامعه مسلمان ایرانی در حکم یک گردهمایی سیاسی نیز هست زیرا نمایشی از قدرت و همبستگی مسلمانان ایرانی و نیز نشانه ای دال بر یگانگی افکار و یکپارچگی منش و روش ایرانیان است.
انصاری یادآور شد: عنصر شعر و ادبیات در مرثیه خوانی ها و عزاداری های مذهبی باعث افزایش تاثیر عاطفی رویدادهایی همچون حماسه کربلا می شود و بدین شیوه سطح عطوفت اجتماعی به صورتی یکدست و یکنواخت رشد می کند.
وی گفت: در زمان حاضر با توجه به بدعت ها و شبهاتی که از سوی افراد و جوامع ضد دین به عزاداری های مسلمانان خصوصا شیعیان وارد شده، برگزاری هرچه اصیل تر و پرشورتر این مراسم جوانان را بیشتر به سوی مذهب و منش ائمه اطهار جذب می کند و از بروز آسیب های اجتماعی می کاهد.
این استاد جامعه شناسی بیان کرد: پیوند زدن جان، عواطف و افکار نسل امروز و کودکان و نوجوانان با اهل بیت عصمت (ص) نقشی بازدارنده نسبت به مفاسدی دارد که ناشی از بی اعتقادی و ضعف اندیشه انسانی است، مفاسدی که می تواند جامعه را به بحران بکشد و آن را آسیب زده نماید.
** عزاداری برای امام حسین(ع) و نقش آن در آرامش روح و روان
همچنین یکی از اساتید برجسته روانشناسی نیز پیرامون ابعاد روانشناختی عزاداری بر این باور است: اشک ریختن برای امام حسین(ع) علاوه بر اینکه موجب تخلیه روانی و فکری انسان می شود به او قلبی آرام می دهد و این چنین فردی دیگر نسبت به مشکلات و دغدغه های محیط اطراف بی تفاوت نیست.
جاوید ثمودی بیان کرد: یکی از ابعاد مهم روانشناختی در عزاداری سید الشهداء در واقع الگو سازی است. انسان های پویا و فعال همواره برای حرکت خود در مسیر موفقیت به دنبال الگو هستند تا انگیزه ای برای رشد پیدا کنند و امام حسین(ع) و رسالت او الگوئی مهم در انسان سازی است.
وی گفت: اگر همه انسان ها به ویژگی ها و خصلت های مهم انسانی خود بازگردند بسیاری از مفاسد از میان می رود انسان با سوگواری برای سید الشهداء از گوهر ناب انسان بودن و اشرف مخلوقات بودن آگاه می شود و به سمت انسان بودن حرکت می کند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: گاهی انسان در زندگی احساس ناامیدی و انفعالی بودن می کند اما الگوگیری می تواند چنین روحیه مخربی را از میان بردارد و با عزاداری برای سید الشهدا، آشنایی و کسب معرفت نسبت به مکتب امام حسین(ع) روحیه ای جلا یافته و به دور از ناامیدی به انسان می بخشد.
وی گفت:در این ایام با توجه به حضور گسترده مردم در مراسم ها، حتی افراد منزوی و افسرده نیز به جمع می پیوندند که آثاری مهم در ارتقای روحیه و سلامت روح و روان دارد به ویژه اگر با اشک ریختن همراه باشد بخشی از ناراحتی ها را تخلیه کرده و روحیه ای تازه برای شروعی دوباره در زندگی می گیرند.
ثمودی یادآور شد: یکی از شیوه های مهم درمانی در افسردگی افراد صله رحم است که آئین سوگواری و تجمع های خانوادگی و دوستانه می تواند ره‌آورد این آثار و برکات باشد.
وی گفت:در عزاداری های سید الشهدا بخش های خطابه و موعظه قرار دارد که هر یک از جنبه عقلانی و شرعی و منطقی، روح و روان را درگیر می سازد و او را به عمق باور می رساند و اگر ما انسانی را به عمق باور انسانی برسانیم از بسیاری از آسیب هایی که ناشی از اختلالات روانی است جلوگیری کرده‌ایم.
این روانشناس اجتماعی بیان کرد: گریه کردن و سینه زدن نیز بخش های مهمی از سوگواری است که بخش هیجانی روان و روح را درگیر می سازد از طرفی انسان با حضور در این آئین ها به بازنگری و بازبینی شخصیت خود می پردازد و تکرار مصیبت گوئی ها او را به خود می آورد و نقش تربیتی مهمی دارد.
وی گفت:به طور کلی در آئین های سوگواری که دارای چنین بار ارزشی نیز است الگوسازی و بازنگری و بازبینی و منطق هیجانی و ایجاد انگیزه نهفته است که هر کدام در مباحث روانشناسی می تواند انسان را در مسیر واقعی خود در زندگی قرار دهد.
سوگواری، آئینی است که در آن غم مصیبتی بزرگ را به واسطه اشک و آه و گداز، التیام می بخشد، در واقع سوگواری واکنشی است در برابر مصیبتی بزرگ تا انسان با تخلیه روحی و روانی کمی از اندوه جانگداز مصیبتی در خویش بکاهد. گاه سوگواری ها همچون یک فرهنگ در جامعه ای نهادینه می شوند و گاه رنگ و بوی سنت به خود می گیرند، در مکتب انسان ساز تشیع، سوگواری توام با معرفت است و در معنای وسیع خود در عزاداری برای مصیبت بزرگ عاشورا خلاصه می شود.
اگر چه شیعه در از دست دادن امامان معصوم و مظلومیت آنها اشک می ریزد و به سوگواری می پردازد اما آئین سوگواری برای مظلومیت سید الشهداء آئینی دیگر است و رموز و راز دیگری در آن نهفته است چرا که عظمت این حادثه را نه یارای توصیف است و نه می توان چنین مصیبتی را از یاد برد.
بی شک سوگواری برای اباعبدالله الحسین که به مظلوم در تاریخ اسلام شهرت دارد آثار و برکات زیادی را در دل خود نهفته دارد که جامعه را به روشنایی و معنویت سوق می دهد.
گزارش از حمیده زند، خبرنگار ایسنا
انتهای پیام