به گزارش ایسنا،علی‌رضا قهاری اظهار کرد:اگر کشوری قبل از ایران چنین اقدامی را برای پایتختش انجام داده بود همگی از آن تقلید می‌کردیم، اما جالب است که در این یک زمینه که ایران و تهران پیشقدم شدند، هیچ کس آن‌را پیگیری نمی‌کند؟حتی هیچ‌کدام از رسانه‌ها در این روز کمترین اشاره‌ای به این قضیه نداشتند.

به گفته وی شاید ندیده گرفتن این روز یک حرکت سیاسی باشد اما باید این پرسش را از مسئولانمان داشته باشیم که وقتی دست به چنین کاری می‌زنند چرا آن‌ را ادامه نمی‌دهند؟ حدود چهار سال پیش موسسه «تهران، مطالعات کلان‌شهر» تاسیس شد و جمعی از پیشکسوتان حوزه شهری، معماری و میراث فرهنگی در این موسسه از نخستین برنامه‌های خود را برای انتخاب روزی به نام «تهران» گذاشتند، آن‌ها پس از ۶ ماه بررسی و مطالعه روی اتقافات سیاسی، طبیعی و جغرافیایی که در تهران در طول سال‌های گذشته رخ داده بود، سرانجام روز یکم آبان ماه را انتخاب وبه این عنوان اعلام کردند.

وی که عصر 14 مهر، در موزه‌ی امام علی (ع)، و با هدف گرامیداشت ر وز تهران سخن می‌گفت؛ با اشاره به اقدام شورای شهر تهران که چهار سال پس از انتخاب روز تهران توسط عده‌ای معمار و شهرساز؛ روز «۱۴ مهر» را به عنوان «روز تهران»  اعلام کرد، اظهار کرد: موسسه‌ی «تهران، مطالعات کلان‌شهر» به احترام اقدام جمعی از سوی نمایندگان مردم در شورای شهر این اقدام را پذیرفت و از حق اولیه خود صرف‌نظر کرد تا روز بزرگداشت تهران را در این تاریخ برگزار کنند، اما امروز متاسفانه هیچ حرکتی از سوی نهادی که آن‌ را  پیشنهاد داده و تصویب کرده بود، انجام نشد.

*هر روز، روز تهران است

ناصر تکمیل همایون، تهران‌شناس و کارشناس مرکز پژوهش‌های فرهنگی نیز در آئین بزرگداشت  روز «تهران» اظهار کرد:  هر روز برای این شهر، روز «تهران» است. ما روزی جدای از ۱۴ مهر نداریم. با این وجود معتقدم در انتخاب زمان برای این روز؛ روز تهران دولتی و حکومتی شد، اگر زمانی انتخاب می‌شد که مردمی‌تر بود، شاید مناسب‌تر بود.

او یادآور شد:سال 1286 هجری شمسی در اولین دوره مجلس شورای اسلامی ملی که بعد از مشروطیت تشکیل شد، از شهر تهران به عنوان «دارالخلافه» نام برده شد و برای نخستین بار شهر تهران به صورت قانونی به عنوان پایتخت معرفی شد این در حالی است که پیش از این تهران پایتخت بود، یعنی زمان آقامحمدخان قاجار که تهران حداکثر ۵۰ هزار نفر جمعیت داشت، آماری که براساس سفرنامه‌های مختلف اعلام شده‌ است و شورای شهر تهران هم با توجه به این مسئله تاریخی،14 مهرماه را روز تهران نامگذاری کرده است.

وی در ادامه با بیان این‌که۵۰ هزار نفر جمعیت دوره‌ی قاجار کجا و ۱۵ میلیون نفر امروز در تهران کجا؟ افزود: این آمار پس از 200 سال حدود ۳۰۰ برابر افزایش داشته است. شاید در زمان آقامحمدخان‌قاجار هیچ‌گاه فکر نمی ‌کردند تهران به این تعداد جمعیت برسد. آقامحمدخان شهری را انتخاب کرد  که دور تا دورش کوه بود حتی آب وهوا برای چند برابر ۵۰ هزار نفر آن زمان وجود داشت، ولی حالا پس از ۲۰۰ سال به جای چند برابر شدن، جمعیت ۳۰۰ برابر بیشتر شده است. حتی آن زمان بی‌زمین‌ها و بی‌خانمان‌ها به تهران می‌آمدند تا شاید زمینی به آن‌ها برسد.

او با بیان این‌ که مشکلات عظیم امروز در تهران از دیدگاه‌های مختلف می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد؛ افزود: هرچند در گذشته فقط یک کتاب به نام "مرآت البلدان" از تهران وجود داشت، در حالی که در چند سال گذشته به ویژه پس از نشر کتاب‌های دکتر حسین کریمان، امروز می‌توان حدود ۴۰۰ جلد کتاب درباره تهران مطالعه کرد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش  ایجاد رو روحیه گردشگری در جامعه را خوب ارزیابی کرد و افزود: تهرانِ امروز، «ایران صغیر» است. در تاریخ فقط یک‌بار پیش از این ایران صغیر داشتیم و آن کشمیر بود.

تکمیل همایون با اشاره به اقداماتی که مرحوم بروجردی در سال‌های حیات خود برای تهران مانند برگزاری مراسمی به نام «تهران» در فرانسه انجام داد، گفت: او در ادامه اقدامات‌اش پروژه تهران‌پژوهی را راه‌اندازی کرد، در حالی‌که پس از رفتن او، این پروژه نیز متوقف شد. این اتفاق در موسسات مختلف شهری در حال وقوع است، اگر یک کار تحقیقاتی را در هر کدام از موسسات کشور آغاز می‌کنیم با تغییر مدیریت، آن‌ کار می‌خوابد. پروژه تهران پژوهی دکتر بروجردی نیز با این مشکل مواجه شد اما دفتر پژوهش‌های فرهنگی این پروژه را به مکان مطالعاتی خود منتقل کرد و در حال حاضر ۲۰ کتاب آماده چاپ درباره‌ی تهران در اختیار داریم که امکان انتشارشان وجود ندارد.

او همچنین با اشاره به برگزاری جشن صدمین ایرانگردی  در چند شب گذشته، در تهران اظهار کرد: در مطالعات تهران‌پژوهی، تهران را به صورت محله  به محله مطالعه کردیم. محلاتی مانند «سنگلج»، «عودلاجان» و «چاله میدان» و  مهمتر این که تقلید بسیار خوبی توسط برخی شهرها مانند قزوین از تهران انجام شد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش «سید محمد بهشتی» نویسنده کتاب «داستان تهران» را یکی از تهران‌مداران ایرانی دانست که هرچند بسیار کم درباره تهران صحبت می‌کند، اما یک بار هم اشتباهی در صحبت‌هایش نبوده است.

این تهران شناس افزود: سید محمد بهشتی منظومه‌نگری می‌کند. او تهران، ایران و جهان را مدنظر قرار  می‌دهد. در چهل سال گذشته یک نفر دیگر را مانند بهشتی دیدم که چنین کاری را انجام می‌دهد. علی‌اکبر سیاسی رئیس دانشگاه تهران و وزیر فرهنگ و همزمان رئیس دانشکده ادبیات تهران در 40 سال گذشته؛ که همزمان کتاب هم می‌نوشت.

*جامعه علمی روی خوشی به تمدن تهران نشان نمی‌دهد

اسکندر مختاری طالقانی، پیشکسوت میراث‌فرهنگی نیز در این آئین بزرگداشت؛ کتاب «داستان تهران» نوشته سید محمد بهشتی را یک سند عالی در حوزه تهران پژوهش معرفی کرد و افزود: چه  در زمانی که سیدمحمد بهشتی در موضوع سینما و فیلم فعالیت داشت، چه زمانی که در حوزه میراث فرهنگی فعال شد و چه در زمانی‌که به بحث معماری و شهرسازی پرداخت، او در همه آن‌ها موفق بود. داستان تهران نیز یک روایت مشخص، مطلع و اندیشه ورزانه است.

این کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی در بخشی دیگر از صحبت‌هاییش با بیان این‌که «ری» به عنوان بستر شهر تهران از هزاره ششم پیش از میلاد به بعد، آثار زیادی را در خود داشته است؛ گفت:  تمدن تهران با کشف بانوی ۷۰۰۰ ساله در خیابان مولوی دگرگون شد و حالا این شهر از تمدن ۷۰۰۰ هزار ساله چشمه‌علی چیزی دست کم ندارد. تهران یک نسخه زیست پیش از تاریخ مربوط به اعصار است. این سند بسیار مهم است اما جامعه علمی ما روی خوشی به آن نشان نداد.

او تهران را یکی از قدیمی‌ترین خواستگاه‌های ایران دانست و گفت: توجه به تهران اتفاق دیگری است که برخلاف سال‌های گذشته مدتی است در رأس قرار گرفته است. این شهر ظرف تحولات تاریخی و اجتماعی کشور را در خود دارد. بیشترین وقایعی که در ساختمان‌ها، معماری‌ها و بناها مورد توجه است نقش تهران را نشان می‌دهد. در این شهر یک رویکرد نو اتفاق افتاده است. درحالی که پیش از مطالعات معماری دانش‌جویان به مواردی مانند سفرنامه‌ها توجه دارند. آثار زیادی در مورد تاریخ تحولات معماری معاصر که زادگاه‌شان تهران است، نوشته شده است.

به گفته‌ی وی در مورد شهرسازی تهران نیز همین اتفاق رخ داده است، کتاب‌های زیادی در مورد تاریخ تحولات شهرسازی در تهران نوشته شده که زمینه اصلی آن این شهر است. تهران پژوهی یک پیشینه جدید است که برخی از افراد روی آن کار می‌کنند. این حرفه تهران پژوهان زیادی را به دنبال خود می‌کشد.

او از اساتید به نام این حوزه را مرحوم کریمان، رضا مستوفی و تکمیل همایون معرفی کرد و گفت: حتی افراد جدیدتری نیز در این حوزه فعالیت می‌کنند که امروز پژوهش در این حوزه را با پایان نامه‌های دانشجویی همراه می‌کنند.

مختاری با اشاره به انتشار سه جلد کتاب نفیس از تهران «بازار تهران»، «مساجد تهران» و «امام‌زادگان تهران»توسط بنیاد ایران‌شناسی که همگی به عنوان کتاب‌های مرجع و به روز معرفی شده‌اند، گفت: آلبوم‌های تصویری در کاخ گلستان که سال‌ها قبل توسط محمد سمسار و مرحوم ذکاء در کاخ گلستان به دست‌آمده‌اند از جمله اسناد تهران پژوهی هستند.

او با تاکید بر اینکه امروز موضوعات تهران پژوهی نهادینه شده‌اند، افزود: تهران بی‌پناه نیست اما خبر اول هم نیست.

این کارشناس پیشکسوت افزود: روزهای آخر مهرماه و اوایل آبان‌ماه بهترین روزهای تهران‌اند. زمانی‌که تصمیم گرفته شد یکم آبان ماه به عنوان روز تهران معرفی شود؛ به بحث اسطوره‌های تهران و آب و هوای این شهر نیز دقت شد،در حالی که در انتخاب تهران برای ۱۴ مهرماه با عنوان «اولین مجلس شورای ملی و اولین دارالشورای تهران» در قالب پایتخت توجه شد.

او در ادامه با تقسیم بندی تهران پژوهان در کشور، آن‌ها را در گروه‌های متعددی از جمله؛ مورخان،معماران و شهرسازان، ناشران و خبرنگاران تقسیم‌بندی کرد و خبرنگاران را  طیفی دانست که موثرترین افراد در این حوزه هستند.

مختاری در پایان با گلایه از انتخاب ۱۴ مهرماه به عنوان روز تهران توسط شورای شهر تهران گفت:در خبرها منتشر شد ۱۴ مهرماه به عنوان انتخاب تهران به عنوان دارالخلافه کشور مطرح شد در حالی که دارالخلافه تهران جعلی است و هیچگاه تهران خلیفه نداشته است و ما هیچ ادعایی مبنی بر مسندنشتن فردی به عنوان خلیفه‌ نداشته‌ایم، بنابراین ارجاع به این مجعولات برای آینده تاریخ کشور اصلا خوب نیست.

انتهای پیام