حدود 2 ماه از درخشش اثر فیلم‌ساز مجارستانی در جشنواره‌ی کارلووی واری 2016 می‌گذرد اما انگار هیچ اتفاقی برای این فیلم نیفتاده است؛ فیلمی به‌نسبت کم‌هزینه که انگار صنعت سینما برای بهره‌برداری از آن برنامه‌ی ویژه‌ای نداشته است، پس تاکنون به آن اعتنایی نکرده است.

19 تیرماه مصادف با 9 جولای بود که در مراسم اختتامیه‌ی جشنواره‌ی کارلووی واری در جمهوری چک، جایزه‌ی بهترین فیلم به فیلمی از سینمای مجارستان رسید. فیلم «روزگارم خوش نیست» (“It's Not the Time of My Life”) به کارگردانی «سابولچ هایدو» که به روش علیرضا داوودنژاد در فیلم‌های اخیرش، خانواده‌ی خود را جلو دوربین قرار داده، گوی بلورین بهترین فیلم را به همراه جایزه نقدی 25 هزار دلاری از آن خود کرد.

«سابولچ هایدو» کارگردان این اثر علاوه بر جایزه بهترین فیلم، جایزه بهترین بازیگر مرد جشنواره را نیز برای بازی در این فیلم خانوادگی از آن خود کرد؛ فیلمی که او در یک واحد آپارتمان و با بازیگری اعضای خانواده و دوستان خود ساخته است.

جشنواره‌ی کارلووی واری هم جزو جشنواره‌های کلاس آ جهان محسوب می‌شود که کم اعتبار ندارد؛ اما حالا پس از گذشت بیش از 6 هفته اگر نام این فیلم را در اینترنت جست‌وجو کنید، آخرین مطلب‌های منتشر شده به زبان انگلیسی، خبرهای مربوط به برگزیده شدنش در همان جشنواره است. نه خبری از دعوت به جشنواره‌ای دیگر و نمایشی خاص، نه نقد و توجه ویژه‌ای و نه حتا طراحی و ثبت یک صفحه‌ی ویکی‌پدیا که برای برگزیده‌ی نخست هر جشنواره‌ای – دست‌کم جشنواره‌های مطرح – امری رایج است. این درحالی است که در همین دوره از خود جشنواره‌ی کارلووی واری هم کم نبودند فیلم‌هایی که پیش‌تر در جشنواره‌هایی چون کن 2016 مورد توجه داوران یا منتقدان قرار گرفته بودند.

آیا صنعت سینمایی که به چرخش پول بسیار تکیه دارد، به این فیلم بی‌اعتنایی می‌کند، چون فکر می‌کند در قاعده‌های آن نگنجیده است؟ این درحالی است که یکی از دلایل دیده و برجسته شدن فیلمسازانی چون عباس کیارستمی در چند سال گذشته، این بوده که در برابر سینمای پرهزینه‌ی هالیوودی نشان دادند که با هزینه‌ و امکانات کم هم فیلم‌هایی می توان ساخت که مخاطبان را به‌سمت خود بکشاند و به تفکر وادارد.  

با این وصف‌ها، «سابولچ هایدو» اکنون فیلمساز مشهور مجارستانی است. این کارگردان، بازیگر و فیلمنامه‌نویس متولد 1972 که در بوداپست مجارستان در رشته‌ی سینما تحصیل کرده، تاکنون 8 فیلم سینمایی بلند (از سال 2001 تا 2016)، 11 فیلم کوتاه (از 1996 تا 2010)، هفت کارگردانی تئاتر (از 1999 تا 2015) و بازی در 19 فیلم را (از سال 1991 تا 2016) در کارنامه دارد.

این کارگردان و مدرس مجاری با آثارش تاکنون در بخش‌های اصلی جشنواره‌هایی چون کن، برلین و تورنتو هم حضور داشته است.

هایدو در فیلم آخرش که دو جایزه‌ی اصلی جشنواره ی پنجاه‌ویکم کارلووی واری را برای او به ارمغان آورد، مناسبات دو خانواده را با شرایط و اقتضاهای متفاوت، در اشتراک موقتی در یک آپارتمان به‌تصویر کشیده است.

هایدو و همسر و پسر بیش‌فعالش که در فیلم هم همسر و فرزند خودش همین نقش‌ها را ایفا می‌کنند، خانواده‌ی به‌نسبت متمولی هستند که شبی ناگهانی میزبان خواهر همسر، شوهر و دخترش می‌شوند که تجربه‌ی ناموفقی از زندگی در اسکاتلند را پشت سر گذاشته‌اند و پس از یک سال به کشورشان بازگشته‌اند.

شرایط متفاوت دو خانواده در فیلمی دیالوگ‌محور، در تراکم تکه‌های طنز و کنایه، حقایق برهنه‌ای را درباره‌ی روابط انسان‌ها به تصویر می‌کشد؛ همچنین دارایی‌هایشان و آن‌چه که با وجود تضادها در کنار هم می توانند به سازگاری برسانند و قدر دانستن آن‌چه که دارند و ممکن است روزی از دست بدهند.

جشنواره‌ی کارلووی واری هرچند به سینمای جمهوری چک و سینمای اروپای شرقی توجه ویژه دارد اما در عین حال به فیلم‌هایی از سراسر جهان هم روی خوش نشان می‌دهد. از مجموعه 200 فیلم حاضر در دوره‌ی پنجاه‌ویکم جشنواره (حدود 165 فیلم داستانی و 35 فیلم مستند) حدود 50 فیلم از کشورهای شرق اروپا بود و مابقی از سراسر دنیا؛ فیلم‌هایی که آثار مشهور چون پترسون، تونی اردمان، کافه سوسایتی و جولیتا در کنار آثار دیگری چون ما رُزا، آتش در دریا و لانتوری که چند هفته قبل از کارلووی واری، در جشنواره‌های معتبر دیگری چون کن و برلین نمایش داشته‌اند. فیلم کاپتان فنتستیک از سینمای آمریکا هم منتخب تماشاگران جشنواره شد.

جشنواره از چهره‌های مشهوری چون ولیم دافو، ژان رنو و چارلی کافمن تجلیل کرد و در بخش رقابتی، فیلمساز مجارستانی با آثاری از فیلمسازان چک، رومانی، ترکیه، لهستان، اسلوونی و بوسنی و هرزگوین در کنار آثاری از ایتالیا، فرانسه، سوئد، آلمان، اسپانیا، کانادا، روسیه و ایرلند به رقابت پرداخت.

این درحالی است که علاوه بر این‌ها، کشورهایی چون آمریکا، فیلیپین، ایران، لیتوانی، کوزوو، کرواسی، اوکراین، آرژانتین، استونی، گرجستان، مصر و انکلستان هم در بخش‌های غیر رقابتی جشنواره حضور داشتند.

در چنین فضایی، سابولچ هایدو، دو جایزه از هفت جایزه‌ی اصلی جشنواره‌ی کارلووی واری را با فیلم تک‌لوکیشنی خود (آپارتمانی) به دست آورد. آیا نباید بیش از این در جهان صنعت سینما دیده شود؟

ایسنا - علیرضا بهرامی

انتهای پیام