به گزارش ایسنا، وی درباره سابقه "پیوند اعضاء" در علم پزشکی، گفت: مفاخر پزشکی تمدن اسلام و ایران از جمله حکیم ابن‌سینا و سید اسمعیل جرجانی در نوشته‌های خود به مسئله انتقال اعضاء اشاره دارند که این موضوع را شاید بتوان اولین یادداشت ها در این زمینه دانست، ولی موضوع پیوند اعضاء به معنی معاصر آن که همان جایگزینی یک عضو با عضوی مشابه است، در طب ایران سابقه‌ای بیش از 80 سال دارد که پیوند قرنیه بود و توسط شادروان دکتر "شمس" در تهران پایه گذاری شد و سپس این راه توسط شاگردان این استاد برجسته ادامه یافت.
وی افزود: در سال های اخیر هم دکتر " خدادوست " استاد جراحی چشم دانشگاه شیراز که از اساتید مجرب و شناخته شده در جهان است، به صورت فعال پیگیری شد و پیوند قرنیه در حال حاضر که بسیار هم برای بیماران ضروری و لازم است در بیشتر بخش های کشور در حال انجام است. تاکنون در کشور ما ده‌هاهزار نفر پیوند قرنیه انجام داده‌اند و به صورت دقیق‌تر این آمار افزون بر 50 هزار نفر بوده است که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود و در این میان از نقش مهم دکتر حمید سجادی هم نمی‌توان به راحتی عبور کرد و تلاش‌های وی نیز در این راستا بسیار مثمرثمر بوده است.
ولایتی افزود: علاوه بر پیوند قرنیه ما پیوند کلیه را نیز در سال های اواخر دهه 50 در کشور انجام دادیم که این عمل نیز در شیراز و در بیمارستان نمازی و به دست دکتر "سنادی زاده" انجام شد که به واقع نقطه عطفی در پیوند اعضای بدن در کشور محسوب می شود. اقدام دکتر سنادی زاده در پیوند اعضا در بیمارستان نمازی شیراز، خیلی زود به سایر نقاط کشور هم تسری پیدا کرد و در عرض 10سال 80 مورد عمل پیوند کلیه در بیمارستان‌های تحت پوشش دانشگاه تهران انجام شد. البته در آن مقطع دشواری‌های بسیاری نیز وجود داشته است. به عنوان مثال بیماران ناگزیر بودند برای کلیه‌های مورد استفاده هزینه زیادی پرداخت کنند و این کلیه‌ها غالبا با قیمت گزاف از شبکه "یوروترانسپلانت" خریداری می‌شد که در مواردی هم باعث انتقال بیماری و مرگ بیماران دریافت کننده کلیه می‌شد.
وی درباره ادامه این روند پس از پیروزی انقلاب اسلامی افزود: در آذر ماه سال 1362 در بیمارستان شهید مصطفی خمینی در اولین عمل پیوند عضو، کلیه یک برادر به خواهر 21 ساله او پیوند شد و خوشبختانه این پیوند کلیه بدون عارضه بود. پس از آن چند مورد مشابه پیوند به همین ترتیب انجام شد و با جلب توجه همکاران نفرولوژیست و اظهار علاقه آنها به مشارکت در این امر، طی سال‌های 1361 تا 1363 تعداد 50 عمل پیوند در بیمارستان‌های مختلف از جمله شهید مصطفی خمینی، سامان، شرکت نفت و طالقانی انجام شد و با تحلیل نتایج رضایت‌بخش آن برنامه اساسی پیوند کلیه در ایران طراحی شد که اصول اساسی این برنامه لزوم انجام عمل پیوند در بیمارستان‌های دانشگاهی، آموزش گسترده تیم‌های پیوند و استفاده از دهنده فامیل بود و بر اساس این برنامه برای اولین بار درسال 1363 عمل پیوند کلیه در بیمارستان هاشمی‌نژاد به مورد اجرا گذاشته شد.
وی در این باره ادامه داد: از همان آغاز کار، پزشکان علاقمند جهت آموزش در این برنامه پذیرفته شدند و پایه کار برای شروع اعمال پیوند در شهرستان‌ها از جمله شیراز و اصفهان و سایر شهرها گذاشته شد. البته لازم به ذکر است که در شروع این برنامه تبلیغات منفی وسیعی از طرف شبکه های معرفی بیمار به خارج و به خصوص انگلستان که منافع مالی آنها به خطر افتاده بود، به راه افتاد؛ ولی موفقیت درخشان عمل‌های پیوند، این تبلیغات را خنثی کرد و هرروز نامهای جدیدی به فهرست تقاضا کنندگان عمل‌های پیوند افزوده شد.
به گفته ولایتی، در ادامه این روند در سال 1364 دومین مرکز پیوند کلیه در بیمارستان لبافی‌نژاد به همت دکتر ناصر سیم فروش به راه افتاد و یک سال بعد اولین مورد پیوند کلیه از دهنده غیر فامیل در این مرکز انجام شد. همچنین اولین پیوند موفق روده باریک در چهاردهم اردیبهشت ماه سال 1371 توسط دکتر ایرج فاضل در بیمارستان آیت ا... طالقانی انجام شد. با توجه به موفقیت‌های کسب شده در این مسیر، اولین پیوند موفق کبد در ایران در روز چهاردهم خرداد ماه سال 1372 توسط دکتر ملک حسینی استاد دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام شد و از آن زمان به بعد این دانشگاه به عنوان یک مرکز موفق پیوند کبد به فعالیت گسترده خود ادامه داده است.
وی افزود: با توجه به لزوم وجود یک نهاد مسئول در این زمینه، در سال 1374 انجمن پیوند اعضاء ایران تاسیس شد و درسال 1379 نیز اولین پیوند موفق ریه توسط دکتر احمدی استاد دانشگاه در بیمارستان امام خمینی (ره) دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد و با کوشش قابل توجه دکتر عباسی در بیمارستان مسیح دانشوری ادامه پیدا کرد و اولین پیوند پانکراس توسط دکتر نیک اقبالیان در فروردین ماه سال 1385 در دانشگاه شیراز انجام شد.
ولایتی همچنین درباره تاریخچه فراهم‌آوری عضو پیوندی در کشور نیز گفت: تاریخچه پیوند اعضاء حاصل از مرگ مغزی در ایران به حدود 50 سال پیش بازمی‌گردد و همگام با توسعه چشمگیری که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه پیوند کلیه صورت گرفت، متخصصین و مسئولین برای ایجاد زمینه مناسب جهت پذیرش عمومی و کسب مجوزهای شرعی و به تبع آن تصویب قوانین لازم در این مسیر تلاش کردند.
وی افزود: بعد از فتوای راهگشای رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره) - که متن کامل آن به این شرح است- "بر فرض مذکور چنانچه حیات انسان دیگری متوقف بر این باشد با اجازه صاحب قلب یا کبد و امثال آن جایز است" به صورت موردی پیوندهای قلب، کلیه و کبد افرادی که دچار مرگ مغزی شده بودند، در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و بیمارستان‌های شریعتی، امام خمینی (ره) و سینا وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران صورت گرفت. در سال 1372 لایحه اجازه پیوند اعضای بدن فوت شدگان در موارد خاص تقدیم مجلس شورای اسلامی شد ولی به تصویب نرسید، تا اینکه در پی فتاوی مراجع معظم تقلید مبنی بر مجاز بودن این امر و بر اساس نیاز جامعه، مجلس شورای اسلامی کلیات طرح پیوند اعضاء از مرگ مغزی را در آبان ماه 1378 به تصویب رساند و در 17 فروردین ماه 1379 این طرح از تصویب نهایی گذشت و در تاریخ 24 خرداد همان سال این قانون ابلاغ شد.
ولایتی ادامه داد: بعد از تصویب قانون مذکور، آئین نامه اجرایی این قانون نیز تنظیم و تصویب شد و در طی فاصله تصویب قانون و آئین نامه اجرایی آن، بنا به حکم وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی و با همکاری مرکز مدیریت پیوند، دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران طرح پایلوت پیوند از جسد را اجرا کرد و متعاقب آن در همان سال تشریفات (پروتکل) مرگ مغزی نیز به دستور وزیر بهداشت، درمان وآموزش پزشکی تدوین و ابلاغ شد.
وی افزود: همچنین دانشگاه علوم پزشکی شیراز فراهم‌آوری عضو و پیوند کبد و کلیه که از سال 1372 توسط دکتر سیدعلی ملک حسینی آغاز شده بود را با سرعت بیشتری ادامه داد و با تصویب آئین نامه اجرایی قانون "پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنها مسلم است" زمینه توسعه آن فراهم و در سال 1381 شبکه فراهم آوری اعضای پیوندی ایران طراحی و به تدریج اجرای آن در تهران و شهرستان‌ها شکل گرفت. در سال بعد نیز این آئین‌نامه در اجلاس روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی مطرح و با تصویب قطعنامه‌هایی در رابطه با همکاری دانشگاه‌ها و ایجاد واحد شناسایی مرگ مغزی و واحدهای فراهم آوری اعضاء پیوندی، زمینه برای توسعه کشوری و انسجام آن فراهم شد.
وی در پاسخ به این سوال که ظاهرا خود شما نخستین فردی هستید که در کشور دارای کارت اهدای عضو شده‌اید؟ گفت: بله همین طور است. بنده به عنوان یک عضو جامعه پزشکی کشور و به منظور ترویج این امر خداپسندانه اولین دارنده کارت اهدای عضو در کشور هستم.
ولایتی همچنین در پاسخ به این سوال که در مرکز تحت مدیریت شما چه اقداماتی در این زمینه انجام شده است؟ افزود: از میان 50 عضو شبکه فراهم آوری اعضای پیوندی در کشور، واحد فراهم آوری اعضاء پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یکی از فعال‌ترین واحدهای شناخته شده در امر اهدای عضو است که رتبه اول را در این زمینه به خود اختصاص داده است. این واحد از سال 1383 با پنج مورد اهدا در سال فعالیت خود را شروع کرد و تا به حال در مجموع 1415 مورد اهداکننده داشته که توانسته موجب اهدای 3643 عضو شود.
وی افزود: البته باید توجه داشت پیوند عضو عمل پیچیده‌ای است که نیازمند مهارت خاص در جراحی است و به علت نیاز به مهارت و تجهیزات ویژه ای که نتیجه پیوند را به شدت متاثر می‌کند و نیازمند صرف هزینه و وقت زیاد است و به همین علت کمتر مرکز پزشکی در دنیا وارد این میدان شده و جراحان محدودی حاضر به پذیرش این جراحی به علت خطرات بالا هستند.
ولایتی همچنین درباره رتبه بندی فعلی میان دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در زمینه پیوند عضو، گفت: دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در مرکز آموزشی و پژوهشی و درمانی دکتر مسیح دانشوری در جایگاه اول پیوند ریه است و دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیمارستان امام خمینی جایگاه اول در پیوند قلب را دارد. همچنین دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در بیمارستان لبافی نژاد، مدرس و جایگاه اول پیوند کلیه و دانشگاه علوم پزشکی شیراز در بیمارستان نمازی جایگاه اول پیوند کبد را به خود اختصاص داده و دانشگاه علوم پزشکی تهران در بیمارستان شریعتی جایگاه اول در پیوند مغز استخوان را دارد. البته گفتنی است که در بحث پیوند از حیث تنوع و تعداد در کل کشور بالاترین پیوندها مربوط به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است.
وی درباره روند ثبت روز 31 اردیبهشت به نام " روز پیوند اعضاء" نیز گفت: متاسفانه هر 5.2 ساعت یک ایرانی که به دلیل بیماری‌های پیشرفته قلب، ریه، کلیه و کبد در لیست انتظار پیوند عضو می باشد، به علت نرسیدن عضو مناسب جان خود را از دست می‌دهد و این در حالی است که تقریباً معادل همین تعداد موارد مرگ مغزی که می‌تواند اهداکننده عضو باشد و جان بیماران را نجات دهد، وجود دارد. هر مورد مرگ مغزی در صورت اهدای عضو در زمان مناسب می‌تواند شش بیمار را نجات دهد، اما به دلیل آشنا نبودن عموم مردم با مفهوم غیرقابل نجات بودن بیمار مرگ مغزی و رضایت ندادن به اهدای عضو، نه تنها مورد مرگ مغزی فوت می کند بلکه شانس زندگی شش ایرانی نیازمند به پیوند عضو را با خود به زیر خاک می‌برد.
وی افزود: واحد فراهم آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با هدف ارج نهادن به بینش و پیشتازی امام راحل (ره) که به این امر وجاهت شرعی دادند و به منظور ترویج فرهنگ اهدای عضو از موارد مرگ مغزی، ضرورت این نامگذاری مهم و فرهنگ ساز را برای نخستین بار مطرح کرد. تردیدی نیست که این نامگذاری علاوه بر ایجاد توجه در اذهان جامعه و فرهنگ‌سازی که منجر به کاهش زمان رضایت‌دهی خانواده‌های افراد دچار شده به مرگ مغزی و در نتیجه نجات جان بیماران لیست انتظار پیوند اعضا می‌شود، از جانب دیگر می‌تواند پزشکان، فقها، حقوق‌دانان، روان‌شناسان را بیشتر متوجه این امر کند تا این افراد بتوانند با توجه به تخصص خود در این زمینه راهگشا باشند.
ولایتی گفت: با این هدف اینجانب و سرکار خانم دکتر صادق بیگی (رئیس واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) در تاریخ 21 اردیبهشت سال 1394 طی نامهای به آقای دکتر پیوندی (رئیس محترم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) درخواست کردیم تا 31 اردیبهشت ماه، مصادف با سالروز صدور فتوای تاریخی امام راحل (ره) مبنی بر جایز بودن اهدای عضو و تقارن سال 94 به عنوان هشتادمین سالگرد اولین پیوند عضو در ایران به عنوان " روز ملی اهدای عضو " نامگذاری شود.
بنابر اعلام مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، وی افزود: متعاقب این درخواست دکتر پیوندی از دکتر حسن هاشمی (وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) تقاضا کردند تا با مساعدت ایشان، موضوع در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شود. خوشبختانه در جلسه 783 شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ 2 شهریور ماه جاری، بنده به عنوان عضو این شورا، موضوع را از ابعاد مختلف تبیین کردم و با اشاره به نجات زندگی حداقل 3000 نفر و همچنین جایگاه کشورمان که در رتبه سوم جهان از حیث میزان رضایت در مرگ مغزی را دارد و توجه به صدور حدود 1 میلیون و 800 هزار کارت اهدای عضو در کشور، خوشبختانه اعضای محترم شورای عالی انقلاب فرهنگی نامگذاری روز 31 اردیبهشت به عنوان "روز ملی پیوند عضو" را تصویب کردند و ضمن سپاس از دکتر مخبر دزفولی دبیر محترم شورا، دبیرخانه و همه اعضای ارجمند شورای عالی انقلاب فرهنگی امیدواریم این تصمیم راهگشا بتواند این کار خداپسندانه را بیش از پیش تسهیل و ترویج کند.
انتهای پیام