به گزارش ایسنا، دست‌کم 10 سال است که برگزاری رویدادهای فرهنگی مانند «کنسرت» در بناهای تاریخی در سراسر کشور در حال رخ دادن است، اتفاقی که در سال‌های نخست بسیار کمتر و گاه و بیگاه به دنبال برخی فشارهای رسانه‌ای با برخی اظهارنظرهای متفاوت از سوی متولیان میراث فرهنگی کشور مواجه می‌شد، اما یکی دو سال است که دیگر این مسئولان نیز تغییر رویه داده‌اند و فقط با تغییر نظرشان و نه دستورالمعل‌ها، در برگزاری این رویدادها به فکر درآمدزایی از این بناهای تاریخی گاها نفیس و ارزشمند مانند مسعودیه، نیاوران، سعدآباد، مجموعه‌ی جهانی بیستون، کاخ جهانی گلستان یا نقش رستم و تخت‌جمشید هستند.

حتی نمونه‌ی جدیدِ آن که دو روز پیش از زبان حسین راعی، مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون مطرح شد، برگزاری تور کنسرت موسیقی در این مجموعه ثبت جهانی شده بود که اعلام کرد «پیش از این قرار بود تور موسیقی سنتی در مجموعه تاریخی و ثبت جهانی شده بیستون از سوم تا هفتم شهریور ماه برگزار شود که به بنا به دلایلی برگزاری این تور به تعویق افتاده است. با توجه به تفاهمنامه‌ای که پایگاه‌های جهانی میراث فرهنگی کشور با این تور کنسرت منعقد کرده بود، قرار بر این بود که این کنسرت در تهران (کاخ گلستان) و کرمانشاه (کاروانسرای شاه عباسی بیستون) برگزار شود.»

اما یک سوال مطرح است، این کنسرت‌ها به چه قیمتی و براساس کدام آئین‌نامه، دستورالعمل و قانون مدون برای رعایت ضوابط و اصول فنی و میراثی در برگزاری این نوع رویدادهای فرهنگی برگزار و قراردادهای‌شان امضا می‌شود؟

کسی که می‌گوید کنسرت به بنای تاریخی صدمه می‌زند، دلیل بیاورد

«سید رحمت‌الله رئوف حنان»، مدیر مجموعه‌ی فرهنگی – تاریخی نیاوران که تا همین یک هفته‌ی پیش بخشی از فضای باز نیاوران را برای اجرای فستیوال موسیقی 9 شبه اجاره داده بود به خبرنگار ایسنا می‌گوید: کنسرت چارتار که سال گذشته در مجموعه‌ی نیاوران برگزار شد، یک رویداد رایگان بود؛ به همین دلیل حجم زیادی از مردم در آن شرکت کردند و حضور آن‌ها تقریبا غیر قابل کنترل و حتی خطرناک بود.

او در مقایسه‌ی رویداد سال گذشته چارتار با 7 شب فستیوال در نیاوران اظهار می‌کند: هزینه تقریبی هر کدام از افراد شرکت‌کننده‌ در این فستیوال، بین 40 تا 100 هزار تومان بود؛ بنابراین هر کسی نمی‌توانست در آن شرکت کند و مانند برنامه چارتار دربِ مجموعه باز نبود تا هرکس که بخواهد در آن شرکت کند.‌ بنابراین ترددها محاسبه شده بود و بروز چنین مشکلاتی را از نیاوران دور می‌کرد.

وی تاکید می‌کند: موضوع میراث فرهنگی و ارتباط آن با مردم باید جایی به یکدیگر گره بخورد. مردم ما تشنه‌ی این هستند تا در اماکن فرهنگی یک رویداد فرهنگی مانند تئاتر، سینما یا کنسرت برگزار شود و آن‌ها در این رویدادها شرکت کنند، من به عنوان یک کارشناس که از سال‌های گذشته در این سازمان هستم، اعتقاد دارم که به هر شیوه مردم را باید به مجموعه‌های تاریخی پیوند دهیم.

او ادامه می‌دهد: کسی که می‌گوید حضور مردم و برگزاری رویدادهای فرهنگی باعث تخریب است، دلایل علمی بیاورد تا من نیز با حضور کارشناسانم آن‌ها را قانع کنم. علاوه بر این ما مردم را با موضوع میراث فرهنگی پیوند می‌زنیم و مردم با حضور در بناهای تاریخی به مو ضوع میراث فرهنگی علاقمند می‌شوند

کسی که می‌گوید حضور مردم و برگزاری رویدادهای فرهنگی باعث تخریب است، دلایل علمی بیاورد تا من نیز با حضور کارشناسانم آن‌ها را قانع کنم. 

چرا درباره‌ی اتفاقات تاریخی نیاوران تحقیق نمی‌کنید؟

وی با اعتراض نسبت به این‌که چرا تا کنون هیچ رسانه‌ای اقدام به تحقیق درباره چراییِ جابجایی خاندان پهلوی از کاخ مرمر به سعدآباد و سپس به نیاوران نکرده است؟ می‌گوید: چرا کسی این موارد را بررسی نمی‌کند که مکان‌یابی نیاوران و قبل از آن چگونه بوده است؟ این‌ها مواردی هستند که در تحقیق و پژوهش باید به دست بیایند. این در حالیست که به جای این نوع بررسی‌ها متأسفانه در حال ایجاد محدودیت برای حضور مردم هستیم.

هنوز مطالعه علمی درباره‌ برای ابلاغ آئین‌نامه نشده

او همچنین درباه‌ی وجود یک اساسنامه‌ی کلی برای برگزاری رویدادهای فرهنگی مانند کنسرت در بناهای تاریخی با تاکید بر لزوم متفاوت بودن تفاهم‌نامه‌هایی که برای برگزاری این نوع رویدادها در مکان‌های تاریخی بین‌المللی، ملی، منطقه‌ای و محلی برگزار می‌شود، اظهار می‌کند: این بناهای تاریخی مختلف، نیازمند یک آئین‌نامه اجرایی هستند که در هر فضایی اجازه‌ی چه نوع بهره‌برداری، استفاده و برخوردهایی را با آن‌ها داریم. این بحث معمولا در بخشنامه‌های مختلف که برای مجموعه‌ها از طرف اداره کل موزه‌ها یا معاونت میراث فرهنگی آمده است قید می‌شود.

وی تاکید می‌کند: هر چند یک آیین نامه در این زمینه وجود دارد، اما متاسفانه هنوز یک مطالعه‌ی علمی و پژوهش درباره آن دستورالعمل یا آئین‌نامه‌ی ابلاغ شده انجام نشده که مشخص کند نتیجه چه بوده است.

انتخاب بین بد و بدتر در مجموعه‌های تاریخی

رئوف ادامه می‌دهد: ما باید بین بد و بدتر یکی را انتخاب کنیم. ما اگر از مجموعه‌های فرهنگی تاریخی کشور استفاده و بهره‌برداری نکنیم، آن‌ها قطعا تخریب می‌شوند، دوره‌ی تاریخی بناها نیز تفاوتی در اصل قضیه ایجاد نمی‌کند. کاخ صاحبقرانیه و کوشک احمدشاهی در نیاوران، قاجاری است و بقیه کاخ‌ها و بناهای این مجموعه پهلوی هستند. اگر به آن‌ها رسیدگی نشود و در آن‌ها حیات نباشد و به بهره‌برداری نرسند، تخریب می‌شوند؛ ما باید از این بناها استفاده کنیم، اما قطعا نه استفاده‌ای مانند برگزاری مراسم عروسی یا تولد

وی در ادامه برگزاریِ این نوع رویدادها را براساس قانون و ضابطه می‌داند و می‌افزاید: در برگزاری چنین رویدادهای فرهنگی، نخست باید مدیر مجموعه با این نوع برنامه‌ها موافقت کند و سازمان میراث فرهنگی نیز موضوع را تائید کند. هرچند هیچ موضوعات غیرمرتبطی با حوزه فرهنگی در این بناهای تاریخی انجام نمی‌شود، اما یادمان باشد تهران با توجه به شرایط کنونی و نیازی که مردم به فضاهایی مانند این بناها برای اجرای برنامه‌های فرهنگی-هنری دارند، باید فضای محصور، قابل کنترل و درآمدزا که قابلیت اجرای این برنامه‌ها را داشته باشند درنظر گرفت.

مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران با بیان این‌که متاسفانه برخی مردم این فکر را دارند که میراث فرهنگی فضاهای تاریخی را مکان‌هایی متروکه و دخمه مانند کرده و ورود به آن‌ها محدود است تا به مرور از بین بروند، ادامه می‌دهد: در حالی که ما معتقدیم باید استفاده از فضاهای فرهنگی را دنبال کنیم، چون اگر حیات نداشته باشند از بین می‌روند.

نظر «دکتر شیرازی» درباره‌ استفاده از بناهای تاریخی

وی با بیان خاطره‌ای از مرحوم شیرازی در زمان تخریب حمام خسروآقا در اصفهان اظهار می‌کند: «زمانی‌که می‌خواستند خیابان استانداری کنونی را از کنار حمام خسروآقا ادامه دهند، آقای شیرازی به من گفت طرح چگونه باقی نگه‌داشتن این حمام را به مسئولان شهری داده‌ام، که دور این حمام را باز بگذارند و آن را شبیه میدان کرده و خیابان را از این مکان عبور دهند، اما مسئولان کشیدن این خیابان شهری گفتند این حمام سرچهارراه قرار گرفته و تقاطع را بسته است، ما باید آن را باز کرده و عرض خیابان را زیاد کنیم.»

او هدف اصلی این کار را از زبان مرحوم دکتر شیرازی اینطور بیان می‌کند:‌ «آن‌ها می‌خواستند به موازات بازار تاریخی اصفهان یک خیابان جدید بکشند، سودشان در این بود که با کشیدن یک خیابان، بَرِ خیابان تجاری می‌شود، که این مغازه‌های تجاری افزایش درآمد ایجاد می‌کند که قیمت آن از یک تومان، صد تومان می‌شود. در واقع پشت آن افراد زیادی هستند که تمایل به انجام این کار دارند»

رئوف ادامه می‌دهد: «با بیان این توضیحات به دکتر شیرازی گفتم این قضیه چه ربطی به ما دارد، وظیفه‌ی ما حفظ حمام است نه این بحث. ‌گفت فکرت اشتباه است، چون اگر این خیابان ایجاد شود، بازار اصفهان به بارانداز تبدیل می‌شود و کسی دیگر پیاده حتی برای قدم زدن به این بازار نمی‌آید و حجم افرادی که به بازار قیصریه وارد می‌شوند، به مرور تخلیه می‌شود و در ادامه بازاری‌ها نیز از این مکان تاریخی هجرت کرده و به خیابان جدید که در واقع بازار جدید محسوب می‌شود رفته و این مکان به بارانداز تبدیل می‌شود و این بازار به محل نگهداری بار تبدیل می‌شود و آن مکان محل رفت‌وآمد و حیات می‌شود. بنابراین حیات در تردد و نحوه‌ی استفاده از آن است.»

وی تاکید می‌کند: اگر مجموعه‌های تاریخی و فرهنگی را تخلیه نگه داریم، آن‌ها به مرور متروک شده و به مکان حضور معتادان و افراد دیگر تبدیل می‌شوند، توجیه امنیتی برای دفتر تامین استان تکمیل می‌شود که این مکان‌ها با امنیت جامعه مغایرت دارند و باید از بین بروند، بنابراین بافت تاریخی شهر نابود می‌شود.

رئوف در ادامه اقدام مردم در بافت‌های تاریخی مانند کاشان و یزد ر ا نمونه‌ی مثبتی از توجه مردم به این بناها و محوطه‌های تاریخی می‌داند و ادامه می‌دهد: مردم از این فضاها استفاده می‌کنند و مراکز اقامتی تاریخی ایجاد می‌کنند، باید این کارها انجام شود. در واقع شأن هر بنایی با توجه به نوع کاربرد آن مجموعه مشخص می‌شود.

نیاوران شان ملی دارد

او نیاوران را دارای شان ملی می‌داند و تاکید می‌کند: بنایی تاریخی مانند کاروانسرا را می‌توان به هتل و رستوران تبدیل کرد، اما کاخ نیاوران دارای شأن ملی است و نباید در آن هر اتفاقی رخ دهد، بنابراین نیاز به تعریف مشخصی دارد.

کاخ نیاوران دارای شأن ملی است و نباید در آن هر اتفاقی رخ دهد، اما در کنسرت‌ بارانا، زمین زیرپای شرکت‌کنندگان می‌لرزید!
مدیر مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران اضافه می‌کند: قانونی برای برگزاری این نوع رویدادها به شکل آیین‌نامه وجود ندارد، هرچند موظف به داشتن آن‌ها هستیم، اما دستورالعملی وجود دارد که ابلاغ شده و براساس ابلاغ آن و بخشنامه‌های صادر شده، تفاهم‌نامه برای برگزاری این نوع رویدادهای فرهنگی امضاء می‌شوند و در حال حاضر ما موظف به استناد به این موارد هستیم.

طالبیان قول پیگیری برای تدوین یک آئین‌نامه مدون را داد

محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، اما با پایان این رویداد یک قول می‌دهد.

قولی که وظیفه‌ی او را سنگین‌تر می‌کند؛ او علاوه بر این‌که قول می‌دهد با مسئول نیاوران درباره‌ی برگزاری فستیوال بارانا صحبت کند، از برگزاری ادامه‌ی این  تور در فضای باز بیستون هم خبر می‌دهد.

بیستون هم جهانی است، اما قرارداد کنسرت دارد

طالبیان به خبرنگار  ایسنا می‌گوید: تفاهم‌نامه‌ای که مدیر پایگاه‌های جهانی درباره‌اش صحبت کرد، یک تفاهم‌نامه برای دو قرارداد برگزاری تور کنسرت در «بیستون» و «کاخ گلستان» بود که کاخ گلستان به نیاوران منتقل شد. آن تفاهم‌نامه حالت کلی برای همه‌ی بناهای تاریخی ندارد.

وی تاکید می‌کند: درباره‌ی برگزاری این تور در بیستون قرار ما این است که فقط در فضای باز  برگزار شود  نه هیچ محدوده‌ی دیگری.

او حتی به برگزاری یک کنسرت در جلوی نقش‌رستم و البته  بدون بلندگو و هیچ‌وسیله‌ی صوتی دیگری اشاره می‌کند و می‌گوید: چند سال پیش ارکستر «الیانس فرانسه» با رهبری پژمان معمارزاده جلوی نقش‌رستم و بدون استفاده از هرگونه وسیله‌ی صوتی برگزار شد.

مسئول تدوین پرونده‌های ثبت جهانی  ادامه داد:‌ برگزاری هر نوع ر ویداد فرهنگی به خصوص کنسرت در بناهای تاریخی نیازمند آئین‌نامه است، یک دستورالعمل در این زمینه وجود دارد، اما باید موارد آن را ریز به ریز بیان کرد .

طالبیان به خبرنگار ایسنا قول داد که این بحث را پیگیری می‌کند تا یک ائین نامه‌ی مدون در این زمینه تهیه شود.

انتهای پیام