بنایی کهن که به چشم خویش دردها و دعاهای مردم را دیده و بعد از زلزله در میان آوارها با مردم شهر گریسته است. مسجد پس از چندین قرن همچنان راست‌قامت و باصلابت جامه نو بر تن کرده و به مردم شهر امید و استوار را نوید می‌دهد.
به گزارش ایسنا، مسجد جامع گناباد از جمله مساجد دو ایوانی در ایران و دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است و از آنجایی که در ایران فقط سه مسجد دو ایوانی موجود است از این نظر منحصر به فرد به شمار می‌رود.
ایوان جنوبی به ایوان قبله معروف و در جهت قبله ساخته شده است. شاهکار معماری که چشم هر گردشگری را خیره می‌کند کتیبه‌های آجری ایوان جنوبی مسجد است. هنگام بازتاب نور بر روی آجرهای عمودی ایوان، نام سه "الله" در کنار یکدیگر مشاهده می‌شود. ارتفاع ایوان بیش از 15 متر است و پی دیوار آن با بیش از سه و نیم متر، فشار طاق‌های جناحی را تحمل می‌کند.
ایوان شمالی مسجد با آجر و گچ تزیین شده است، تزیینات این ایوان به شکل حصیرهای مربعی و نوارهای لوزی است این نقش‌ها در ایوان جنوبی نیز وجود دارد. آنچه جالب توجه است اینکه علی رغم پشت سر گذاشتن حوادث و زلزله‌ها توانسته نقوش تاریخی خود را تاکنون حفظ کند.
9 شهریور سال 1347 زلزله مهیبی کاخک گناباد را لرزاند. در جریان این حادثه تنها گنبد مسجد سالم ماند، به این ترتیب بنا تخریب و در سال 1353 مرمت و بازسازی شد. در حال حاضر 60 درصد بنای مسجد بازسازی شده است. در این زلزله کتیبه ایوان جنوبی که جمله "لا اله الا الله محمد رسول الله" روی آن به خط کوفی نوشته شده است شکسته شد و و نام سازنده آن نیز از میان رفت.
مسجد جامع گناباد در فهرست آثار ملی به شماره 325 ثبت شده است. هر هفته 300 و هرماه 120 گردشگر از این مجموعه بازدید می‌کند و البته از زمان ثبت جهانی قنات قصبه بر تعداد بازدیدکنندگان آن افزوده شده است.
این بنای باشکوه تاریخی یک صحن، یک رواق و دو شبستان كه اولی در شرق ايوان جنوبی و دومی در شرق ايوان شمالی واقع شده است دارد. بر دیوارهای سردر ورودی ضلع شمال شرقی بنا با طاق جناغی و حاشيه‌ای تزيينی، نقوشی از پرندگان باریک اندام با دم بلند و گل و برگ حک شده و محراب مسجد دارای نقوش هندسی گياهی و كتيبه‌هايی به خط معلقی است.
مسجد جامع گناباد در کنار موزه مردم‌شناسی گناباد واقع شده است و گردشگران معمولا از هر دو مجموعه در یک زمان بازدید می‌کنند. این مسجد تاریخی طی سالیان طولانی محل برگزاری نماز جمعه بوده است. با بنای مصلی گناباد نمازهای جمعه گناباد در مسجد جامع برگزار نمی‌شود. اما مسجد اکنون محل برگزاری نمازهای یومیه است و هرساله اعتکاف نیز در آن برپا می‌شود.
مسجد جامع گناباد 830 سال قدمت دارد و تاریخ بنای آن به دوره خوارزمشاهیان بازمی‌گردد، اما یافته‌های پژوهشگران حکایت از آن دارد که این مسجد در محل مسجد قدیمی‌تر ساخته شده و قدمت آن را به دوره ایلخانی نسبت می‌دهند.
انتهای پیام