به گزارش ایسنا از سال 1382 که اولین آزمونِ گواهینامه‌ای حرفه­‌ای بازارسرمایه، برگزار شد حدود 13 سال می گذرد و امروز تعداد زیادی از فعالان بورس ایران مدارک حرفه ای را اخذ کرده اند. در مدت این 13 سال، آزمون گواهینامه های بازار سرمایه شاهد تغییرات بوده و آن طور که روند پیشرفت آن نشان می دهد مسئولان برگزاری این آزمون سعی می کنند آن را با “آزمون تحلیل گر خبره مالی و سرمایه گذاری” (CFA) که مورد تایید بازارهای مالی دنیا است تطبیق دهند، آزمونی که به علت تحریم‌های وضع شده علیه ایران در این کشور برگزار نمی شود. اینکه مسئولان تا چه حد توانسته‌اند در این موضوع موفق باشند جای بحث دارد که در اینجا قصد نقد آن را نداریم.

بیست و یکمین دوره آزمونِ گواهینامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه در حالی در شهریور ماه 1395 برگزار می‌شود که تغییرات شرایط قبولی در این آزمون، داوطلبان آن را شوکه کرده است. حیدر فروغ نژاد رئیس اداره آموزش و امور گواهی نامه‌ها ی حرفه‌ای اعلام کرده  که "با پیشنهاد کمیته گواهی نامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه و تصویب هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، تغییراتی در حد نصاب نمره آزمون ها ایجاد شده"  که البته این تغییرات نمرات مقدار اندکی هم نیست.

سابقا در هر ماده از آزمون اصول بازار سرمایه و تحلیلگری کسب 20 درصد، به معنی کسب حداقل نمره قبولی در آن ماده بود ( با این توضیح که آزمون های گذشته حد نصاب ثابتی نداشت و با توجه به درصدی که داوطلبان به طور میانگین کسب می‌کردند حد نصابی برای قبولی در آن دوره مشخص می شد. اگر داوطلبان به طور میانگین از 20 درصد کمتر کسب می‌کردند حد نصاب، همان 20 درصد در نظر گرفته می شد) در حالی که در آزمونی که 5 شهریور 1395 برگزار خواهد شد به یک باره 15 نمره به حداقل نمره قبولی اضافه شده و داوطلبین باید 35 درصد در هر ماده کسب کنند تا حد نصاب قبولی در آن درس را به دست آورند.

در آزمون های گذشته علاوه بر اینکه داوطلبان باید در کلیه ماده ها حداقل نمره را کسب می‌کردند می‌باید به طور میانگین در کلیه موارد آزمون نیز حد نصاب 35 درصد را به دست می آورد البته این حد نصاب با توجه به میانگین درصدی که داوطلبان در آزمون کسب می‌کردند، متغیر بود. این در حالی است که در آزمون ماه آینده این حد نصابِ میانگین، به 50 درصد افزایش یافته و داوطلبان باید در مجموع، لااقل حد نصاب 50 درصد را کسب کنند تا بتوانند در صورت قبولی در تک تک مواد آزمون، گواهی‌نامه حرفه‌ای را بگیرند.

همچنین سابقا در صورت اینکه داوطلب تنها در یکی از مواد درسی حد نصاب قبولی را کسب نمی‌کرد (غیر از مواد درسی مقررات و زبان خارجی) ولی حد نصاب میانگین کل نمرات را کسب کرده و توانسته باشد نصف حد نصاب تک درس (10 درصد) را کسب کند، می‌توانست از تک ماده استفاده کرده و در آزمون قبول شود. این قانون در آزمون شهریور ماه 1395 هم برقرار است با این تفاوت که مجموعه مقررات و زبان خارجی هم شامل این ماده می شود، در نتیجه در حال حاضر که نمره قبولی در هر ماده 35 درصد است شخصی که می خواهد از تک ماده استفاده کند باید حداقل 17.5 درصد را در آن درس کسب کرده باشد که این کف نمره نسبت به دوره‌های قبلیِ این آزمون، 7.5 نمره بیشتر است.

با این توضیحات و با توجه به اینکه 7 ماده درسی در آزمون اصول بازار سرمایه وجود دارد و در هر 7 ماده باید 15 نمره نسبت به آزمون های قبل بیشتر کسب شود تا بتوان کف نمره قبولی را به دست آورد، در مجموع داوطلبان باید حداقل 105 درصد بیشتر از گذشته  اخذ کنند تا در صورت کسب نمره 50 درصدیِ میانگین کل مواد درسی، در آزمون اصول بازار سرمایه قبول شوند. (این محاسبات با فرض این صورت گرفته که داوطلبان در آزمون قبلی میانگین 20 درصد یا کمتر را کسب می کردند) در آزمون تحلیل گری نیز می توان محاسباتی مشابه انجام داد.

با توجه به موارد یاد شده به نظر می رسد نگرانی داوطلبان آزمون های گواهی حرفه ای، بی مورد نباشد چرا که چندان منطقی به نظر نمی رسد که قبول شدن در یک آزمون نسبت به دوره قبلش با لااقل 105 نمره تفاوت رو به رو شود. چرا که در صورت کسب کردن این 105 درصد اضافه بر دوره های گذشته، احتمال دارد داوطلب در میانگین نمرات، حداقل نمره قبولی را اخذ نکند و در نهایت مردود شود! و این یعنی اینکه در میزان دانش افرادی که در دوره قبل ( 6 ماه پیش) در این آزمون پذیرفته شده اند و داوطلبانی که در این دوره قبول خواهند شد تفاوت علمی بسیار زیاد وجود دارد که به هیچ وجه این مقدار تفاوت قابل چشم پوشی نیست.

یکی از عواملی که درباره علت افزایش  کف نمره قبولی، آن هم به صورت یکباره ، بیان می‌شود این است که می‌خواهند آزمون‌های اصول بازار سرمایه و تحلیل‌گری را مانند آزمون معامله گری به صورت الکترونیک برگزار کنند با این استدلال که در صورت تعدد آزمون‌ها و تکرار شدن سوالات حد نصاب باید بالاتر رود! بر فرض که این دلیل را قانع کننده در نظر بگیریم به گفته رئیس اداره آموزش و امور گواهی نامه های بورس به علت تعداد زیاد شرکت کنندگان در آزمون اصول بازار سرمایه هنوز برنامه‌ای برای الکترونیکی برگزار شدن آن وجود ندارد و با این اوصاف دوره بعد این آزمون هم به صورت قلم و کاغذی برگزار خواهد شد و تنها آزمون تحلیلگری احتمال دارد چند ماه دیگر به صورت الکترونیکی برگزار شود.

از طرفی شنیده می‌شود که مسئولان امر آزمون‌های بازار سرمایه ایران را با "آزمون  تحلیل‌گر خبره مالی و سرمایه‌گذاری" (CFA) مقایسه می کنند در صورتی که علی رغم تطبیق سرفصل آزمون های گواهی نامه های بازار سرمایه ایران با CFA این دو، تفاوت بسیاری با هم دارند به طور مثال در آزمون CFA نمره منفی وجود ندارد و سوالات، سه گزینه ای هستند علاوه بر این سوالات آن آزمون مورد تایید کارشناسان مالی دنیا است و قیاس این آزمون با CFA، قیاسی مع الفارق است.

خبرنگار ایسنا در این مورد با بهروز خدارحمی دبیر کل نهادهای سرمایه گذاری ایران  و حیدر فروغ نژاد رئیس اداره آموزش و گواهی‌نامه‌های بورس، گفت‌وگویی کرده تا شاید صحبت‌ها و پاسخ‌های آن‌ها بتواند ابهامات داوطلبان آزمون‌های حرفه‌ای بازار سرمایه ایران را رفع کند، مشروح این گفت‌وگوها در ادامه آمده است.

بهروز خدارحمی از احتمال حذف آزمون بازار سرمایه در آینده و جایگزینی آزمون CFA به جای آن خبر می‌دهد و همچنین می‌گوید این افزایش 15 درصدی پله اول افزایش حد نصاب قبولی در آزمونِ گواهی نامه حرفه ای بازار سرمایه ایران است. آنچه در ادامه می آید شرح کامل گفت‌وگوی ایسنا با دبیر کل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری است:

علت افزایش یکباره حداقل نمره قبولی در آزمون‌های گواهینامه‌ حرفه‌ای بازار سرمایه از دیدگاه شما چیست؟

در چند سال اولی که مدارک حرفه‌ای بازار سرمایه راه افتاد فشاری بر بازار سرمایه وجود داشت که بنا بر آن نهادهای مختلف باید افرادی را به کار می گرفتند که مدارک حرفه‌ای داشتند. هر چه این آزمون در سطوح ابتدایی‌تر بود ، این محدودیت طیف گسترده‌تری از نهادها را در بر می‌گرفت. به ناچار برای آنکه به عطشی که در بازار است جواب داده شود میانگین نمره قبولی پایین آورده شد تا افراد بیشتری بتوانند زودتر به بخش‌های مختلف بازار سرمایه تزریق شوند. آن کار به این علت انجام شد که وقتی به نهادها الزام می‌کنیم که حتما شما باید یک شخصی را داشته باشید که فلان گواهی را داشته باشد، نگویند که ما چنین شخصی می‌خواهیم استخدام کنیم، ولی فردی که دارای این گواهی باشد پیدا نمی‌کنیم. هدف این بود که عملا یک عرضه قابل توجهی از متخصصان مختلف برای نهادها داشته باشیم، ولی می‌دانستیم که وقتی این عطش به صورت نسبی سیرآب شود باید استانداردهای کیفی آن را بالا ببریم و غربالگری سختگیرانه‌تری داشته باشیم تا این‌که از نظر کیفی دارندگان مدارک حائز توانمندی قوی‌تری باشند. بنابراین، بالا رفتن حداقل نمره قبولی در این آزمون ها طبیعی است و حتی شاید یکی دو سالی هم دیر رخ داد چرا که در برخی از گواهی‌ها مازاد ظرفیت داریم، یعنی تعداد زیادی افراد هستند که با داشتن گواهی‌ها فرصت پیدا نمی‌کنند که در شرکتی مشغول شوند و هیچ نهادی سراغ آنها نرفته است، بنابراین بالا رفتن حدنصاب قبولی، آسیبی به حوزه تقاضا نخواهد زد.

این سیاست باعث شده برای ورود به بازار سرمایه ایران به عده ای سخت گیری مضاعف شود و عده ای راحت تر وارد بازار شوند. این گپ چگونه توجیه می شود؟

گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه بعد از مدتی منقضی می‌شوند، مگر این‌که دارنده مدرک مقداری از دوره‌های ضمن خدمت را گذرانده باشد. به این ترتیب سعی شده که این موضوع پوشش داده شود.

گاهی دیده می‌شود کسانی که در آزمون‌های کارشناسی ارشد رتبه‌های خوبی هم می‌گیرند در آزمون‌های گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای موفقیتی کسب نمی‌کنند. از دیدگاه شما تا چه حد سوالات این آزمون‌ها استاندارد است؟

قیاس بین مدارک حرفه‌ای با آزمون‌های آکادمیک اصلا مقایسه‌ درستی نیست. قرار نیست شخصی که فوق‌لیسانس رشته مالی دارد، اگر آزمون خوب طراحی شود بتواند به راحتی گواهی حرفه‌ای را بگیرد. سوالاتی که در آزمون CFA مطرح می‌شود هم لزوما ارتباطی با آزمون‌های آکادمیک دانشگاه ندارد و فرد باید منابع خاصی را بخواند. حتی در حوزه حسابرسی رسمی، موضوع جدی‌تر هم می‌شود، چرا که شخص بدون سوابق حرفه‌ای تجربی اصلا امکان استفاده از آن مدرک را ندارد بنابراین، آزمون های حرفه ای و دانشگاهی راه خود را از هم جدا می‌کنند. سابقا ایراد جدی به این آزمون‌ها این بود که زیاد دانشگاهی بودند، بنابراین شخصی که کارشناسی ارشد یا دکترا داشت به راحتی می‌توانست در این آزمون‌ها قبول شود. در صورتی که شکاف  بین آزمون‌های آکادمیک و آزمون‌های حرفه‌ای به درستی در حال ایجاد شدن است. آزمون‌های حرفه‌ای نیز در حال رفتن به سمتی است  که مهارت‌ها و توانمندی‌های حرفه‌ای را بسنجد و نه لزوما توانایی دانش آکادمیک را. این ها باید دو مسیر مجزا باشند. باید مانند کشورهای پیشرفته افراد پس از دوره لیسانس انتخاب کنند که برای مدارک حرفه‌ای تلاش کنند یا ادامه تحصیل دهند،  نه شبیه آنچه که در ایران حاکم است. در ایران افراد به دلیل تب مدرک‌گرایی می‌خواهند همه چیز داشته باشند تا ببنند کدام یک به کارشان می‌آید، بنابراین در این حوزه هم، این موضوع مسیر درستی را طی می‌کند.

فکر نمی‌کنید بهتر این بود که این افزایشِ حداقل نمره قبولی، به صورت پلکانی صورت می‌گرفت تا به یکباره بین دو دوره متوالی از آزمون‌های گواهی حرفه‌ای گپ زیادی رخ ندهد؟

الان هم این موضوع به صورت پلکانی اتفاق افتاده و قرار است حدنصاب قبولی بیش از این و سختگیرانه‌تر شود. در پله اول ما 15 نمره جهش داشتیم.

پس با این حساب احتمال دارد در آزمون‌های بعدی تعداد داوطلبان این گواهی ها کمتر شود؟

هر چقدر تعداد تقاضا برای این آزمون کمتر شود به نوعی جایگاه دارندگان این مدرک بالاتر می‌رود و فیلتر بیشتری اتفاق می‌افتد و هر کس به راحتی نمی‌تواند این مدارک را کسب کند. این موضوع برای آزمون‌های بین‌المللی CFA هم دیده می‌شود. ما از آن آزمون‌ها در ایران الگوبرداری کرده‌ایم سرفصل مطالب آزمون های حرفه ای بازار سرمایه همان‌ سرفصل های آزمون CFA است، تنها فرق‌مان قیاس حداقل نمره قبولی است. امروز شاید تعداد دارندگان مدارک CFA به انگشتان دو دست نمی‌رسد به رغم این‌که خیلی‌ها در این آزمون شرکت کرده‌اند.

قطعا منظورتان گرفتن هر سه گرید یک، دو و سه CFA است؟

بله، چرا که تا شخصی درجه سوم CFA را نگیرد، اجازه ندارد بگوید من CFA هُلدر هستم و تنها می‌تواند بگوید که من کاندیدای گرفتنِ این گواهینامه هستم. به همین دلیل است که افرادی که حتی PHD می‌گیرند و کتاب هم تالیف می کنند جلوی اسم خود اول عبارت CFA را می‌آورند و بعد PHD را می‌نویسند، یعنی مدارک حرفه‌ای را حداقل در جایی که مخاطبین‌شان حرفه‌ای هستند، مدرک قوی‌تری برای صحبت کردن با اهالی بازار می‌بینند.

با توجه به اجرایی شدن برجام، رفع تحریم‌ها و مذاکرات انجام شده احتمال دارد به زودی آزمون‌های CFA در ایران برگزار شود فکر نمی‌کنید با توجه به اینکه گفتید در آینده نزدیک، حداقل نمره قبولی در آزمون‌های گواهی بازار سرمایه ایران بالاتر هم می رود، داوطلبان آزمون‌هایی همچون اصول بازار سرمایه، تحلیلگری و معامله‌گری در ایران کاهش پیدا کند و این داوطلبین به سمت شرکت در آزمون‌های CFA بروند؟

من فکر می‌کنم چون‌ آن آزمون به زبان فارسی برگزار می‌شود و CFA انگلیسی است، حالا حالاها آزمون‌های گواهی حرفه‌ای ایران جاذبه‌ خود را خواهند داشت، ولی قطعا ورود آزمون‌های CFA به ایران به ارتقای کیفی آزمون‌های خودمان هم کمک خواهد کرد و چه بسا دور از انتظار نباشد در آینده نزدیک به این نتیجه برسیم که این آزمون‌ها را با آزمون CFA  جایگزین کنیم و تنها آزمون های بین‌المللی CFA برگزار شود یا نهایتا مثل آزمون CIIA  بگوییم همزمان با آن آزمون، آزمون دیگری در ایران برگزار شود که دقیقا همان سوال‌ها به زبان فارسی در آن مطرح شود. اصلا چنین اتفاقی دور از انتظار نیست!

گاهی در آزمون‌های گواهی حرفه‌ای سازمان بورس دیده می‌شود سوال‌ها ترجمه ناقصی از آزمون CFA است و داوطلب از آن ترجمه، متوجه جان مطلب نمی‌شوند به‌طوری که اگر سوال انگلیسی را از منابع CFA مطالعه کند به مراتب بیشتر متوجه سوال شود، آیا این نقیصه را در آزمون‌های گواهی بازار سرمایه ایران وارد می‌دانید؟

رشد در حوزه طراحی سوال در آزمون‌های گواهی حرفه‌ای ایران خیلی زیاد بوده و یک بانک سوال قابل اتکایی در دسترس است، به‌طوری که اگر کسی حتی سه دوره از آزمون‌ها را داشته باشد نمی‌تواند الزاما به سوالات جواب دهد. هیچ شائبه‌ای به این آزمون‌ها نیست. طراحی سوالات این آزمون ها انرژی‌بر و طولانی است. در این حوزه برگزارکننده‌های آزمون گواهی‌نامه حرفه‌ای، موفق بوده‌اند. البته حتما جای پیشرفت جدی‌تری هم دارد.  ذائقه مخاطبان ایرانی با انگلیسی‌زبان‌ها متفاوت است در آزمون‌های انگلیسی دانش شخص در مورد آن آزمون خاص را سنجش می‌کند به همین دلیل می‌بینیم که سوالات آنها گاهی حتی یک یا دو پاراگراف است، ولی در زبان فارسی به دلیل تب کنکوری که وجود دارد ترجیح می‌دهیم سوال بیشتر از نصف خط نباشد. علاوه بر این در آزمون‌های بین‌المللی معمولا گزینه‌های متضاد یا پیچش دار و گزینه هایی که با آن هوش و IQ سنجیده می شود وجود ندارد، ولی در ایران هنر این است که یک سوال را سه بار غلط حل می‌کنند و به سه گزینه غلط می‌رسند و یکبار درست حل می‌کنند و به یک گزینه صحیح می‌رسند. این چهار گزینه گزینه‌های پیش‌روی سوال می‌شود. در نتیجه کسی که سوال را اشتباه حل کند احتمالا به یک گزینه خواهد رسید. چنین موضوعی کمتر در آزمون‌های بین‌المللی دنیا دیده می‌شود. قرار نیست ما همیشه تست هوش و IQ بگیریم که اگر نیاز بود باید می‌رفتیم دقیقا تست هوش می‌گرفتیم در حالی که ما هدفمان این است که دانش بازار سرمایه شخص را چک کنیم. به نظرم در این حوزه جای کار جدی‌تری داریم که انشاالله به زودی این موضوع رخ دهد.

در آزمون‌ CFA سوال ها سه گزینه‌ای است حال که آزمون های گواهی نامه حرفه ای را با آزمون CFA مقایسه می‌کنیم و گفته می‌شود این آزمون از CFA الگوبرداری شده چرا آزمون‌های گواهی حرفه‌ای بازار سرمایه ایران چهار گزینه ای است؟

این موضوع به نظام آموزش عالی ما برمی‌گردد و به یک فرهنگ در آزمون‌های ما تبدیل شده است. همیشه قیاس‌های ما، با چهارگزینه صورت می‌گیرد. مثلا می‌گوییم هر سه تست غلط، یک پاسخ صحیح را حذف می‌کند، اگر قرار باشد که این چهارگزینه به سه یا پنج گزینه تبدیل شود مبنای محاسباتی کاملا به هم می‌ریزد، اما در آزمون‌های بین‌المللی سه یا پنج گزینه‌ای این قاعده حاکم نیست، بنابراین برای این‌که نظیر به نظیر چیزی تغییر نکند از همان الگوی چهارگزینه‌ای در آزمون‌های اصول حرفه‌ای استفاده کردیم.

اگر صحبت خاصی در این موارد دارید، بفرمایید.

روند آزمون‌ها روند خوبی است با الکترونیک شدنش دسترسی پذیری به آن ها بیشتر می‌شود و همه افراد این امکان را دارند که بتوانند سالیانه چند بار خودشان را در آزمون‌ها محک بزنند. در حال حاضر کارفرماها می‌خواهند با توجه به این‌که دارندگان این مدارک زیاد شده از بین آن ها شایسته‌ترین را انتخاب کنند

حیدر فروغ نژاد - رئیس اداره آموزش وگواهی نامه های بورس - که دشوار شدن این آزمون ها را تایید می کند معتقد است یکی از عوامل مهم تعیین حد نصاب برای آزمون ها، "الکترونیکی شدن آن ها" است، ولی در عین حال او برنامه ای مدون و مشخص برای الکترونیکی شدن آزمون اصول بازار سرمایه بیان نمی کند و می گوید به علت تعداد  زیاد داوطلبان و تعداد کم ایستگاه های گرفتن آزمون، فعلا این آزمون برای عامه داوطلبان به صورت قلم و کاغذی برگزار خواهد شد او حتی امیدوار نیست که تا دوره بعدی آزمون ها که تقریبا 6 ماه پس از 5 شهریور 1395 برگزار خواهد شد، آزمون الکترونیکی اصول بازار سرمایه برگزار شود. این موضوع خود می تواند برای مخاطبان بازار سرمایه ایران، پارادوکسی ایجاد کند که امیدواریم رفع این تناقض در دستور کار مسئولان امر قرار گیرد. آنچه در ادامه می آید گفت‌وگو با حیدر فروغ نژاد است:

علت افزایش حدنصاب نمره قبولی برای هر ماده از مواد آزمون های اصول بازار سرمایه و تحلیل گری چیست؟

حدنصاب هر دوره اعداد ثابتی نبوده که ما در این دوره آن را افزایش دهیم. قبلا ما در هر دوره که داوطلبان در آزمون شرکت می‌کردند با استفاده از میانگین و انحراف معیار عددی را به دست می‌آوردیم و براساس آن فرمول، قابلیت برگزاری آزمون الکترونیک نبود. اولین کاری که کردیم این بود که تعداد سوال هر یک از موارد را به 20 سوال کاهش دادیم، چرا که در بعضی از درس‌ها 25 یا 35 سوال طرح می‌شد. سابقا امکان داشت شرکت‌کننده‌ها مطالعه نکنند و میانگین به عدد 25 برسد. در حال حاضر همه آزمون‌های ما حدنصابی و همه حدنصاب‌ها در حد 40 یا 50 درصد است. برای آزمون اصول بازار سرمایه و تحلیلگری چاره‌ای جز این نداشتیم که آزمون را حدنصابی کنیم. در حال حاضر حجم سوالات کمتر شده و از طرفی، مواردِ درسیِ مقررات و زبان انگیسی هم تک‌درس شده‌اند و تعداد دفعات آزمون بیشتر خواهد شد، البته تعداد شرکت‌کنندگان آزمون اصول سرمایه زیاد است، ولی آزمون  تحلیلگری به صورت الکترونیکی هم برگزار و دفعات‌اش بیشتر خواهد شد. وقتی تعداد آزمون بیشتر می‌شود قاعدتا حدنصاب هم تغییر می‌کند از طرفی سوالات، چارتی برای طراحی دارد و با توجه به حدنصاب‌ها مشخص می‌کنیم که میزان سختی و آسانی سوالات چقدر باشد. وقتی آزمون حدنصابی می‌شود کمی دشوارتر خواهد شد، چرا در دوره‌های گذشته اگر شرکت‌کنندگان ضعیف بودند نمره قبولی به یک نسبت پایین می‌آمد، ولی در حال حاضر قبولی وابسته به افراد نیست و نسبت به یک نمره ثابت سنجیده می شود.

در حال حاضر در آزمون‌های اصول بازار سرمایه و تحلیلگری هفت ماده درسی داریم که هریک از مواد درسی حداقل حدنصاب قبولی‌اش 15 نمره نسبت به دوره قبلی آزمون بالاتر رفته است، در نتیجه هر یک از شرکت‌کنندگان باید حداقل 105 درصد  (15*7) نسبت به شرکت‌کنندگان دوره قبل بهتر عمل کند، به نظر شما این موضوع خیلی زیاد نیست و باعث نمی‌شود این اخبار برای شرکت‌کنندگان این دوره تا حدودی شوک‌آور باشد؟

در این‌که آزمون کمی سخت‌تر شده شکی نیست. سیاست سازمان بر این نیست که همه بتوانند قبول شوند، البته ما از این‌که همه در این آزمون قبول شوند خوشحال می‌شویم و هیچ محدودیتی برای قبول شدن نداریم. ما باید به استانداردهای دنیا نزدیک شویم. فکر می‌کنم در آزمون CFA حدنصاب هر درس 50 درصد است و باید داوطلبان به 70 درصد کل سوالات پاسخ درست بدهند. البته ما نمی‌گوییم CFA هستیم، ولی درس‌ها باید ارزش پیدا کند و این‌طور نباشد که هرکس در این آزمون شرکت می‌کند قبول شود. نرم‌افزار سوالات آزمون را انتخاب می‌کند و ما هم یک درصدی تغییر در آن لحاظ می‌کنیم از آنجایی که قبول شدن در این آزمون دیگر به شرکت‌کنندگان بستگی ندارد و حدنصابی است، این آزمون کمی سخت‌تر شده است.

آزمون CFA یک استاندارد جهانی دارد این آزمون به زبان انگلیسی است، سه گزینه‌ای است و نمره منفی نیز ندارد، از طرفی دیده می‌شود که برخی از سوالات آزمون اصول بازار سرمایه و تحلیلگری ترجمه ناقصی از CFA است. شما چه‌طور این آزمون را با آزمون‌های گواهی‌نامه بازار سرمایه ایران مقایسه می‌کنید در حالی که آزمون‌های ایران چهار گزینه‌ای هستند، نمره منفی دارند و در هر حال استاندارد جهانی هم پشت آنها نیست و حالت کنکور مانند دارند؟

ما استاندارد آزمون‌ها را براساس کشورهای خودمان لحاظ می‌کنیم. CFA  در سال دو بار برگزار می‌شود. ما می‌خواهیم تعداد دفعات آزمون گواهی‌نامه‌های حرفه‌ای بازار سرمایه را بالا ببریم، در نتیجه امکان دارد حدنصاب‌ها را هم بالا ببریم، چون تکرارپذیری سوالات بیشتر خواهد و حدنصاب باید تغییر کند. اعضای کمیته گواهینامه‌ها هم به این موضوع واقف هستند ولی نباید بگوییم که‌ آزمون خیلی سخت است. قبلا حدنصاب براساس فرمول محاسبه می‌شد که باید میانگین کل و انحراف معیار را محاسبه می‌کردیم و چون در آزمون الکترونیکی تعداد زیادی داوطلب وجود دارد اصلا این موضوع قابل اجرا نبود این موضوع در کمیته‌ای مطرح شد و هیات مدیره آن را قبول کرده و این حدنصاب براساس نظر جمع بیرون آمده، میانگین کل در زمان قدیم تا نزدیک 50 درصد هم رسیده بود ولی از سال 1395 ما این آزمون را حدنصابی کردیم.

آیا بهتر نبود که حد نصات نمره آزمون ها به صورت پلکانی زیاد می شد تا به شرکت‌کنندگان نیز شوک آنچنانی وارد نشود؟

سقف آسانی سوال به خود سوال مربوط نمی‌شود، بلکه به شرکت‌کنندگان مربوط است، ما در یک دوره 20 سوال به 20 نفر می‌دهیم و آن ها می‌گویند خیلی آسان است و در عین حال 20 نفر دیگر می‌گویند که آن سوال سخت است. ما تغییر این پلت‌فرم را روی سوالات لحاظ خواهیم کرد ولی نمی‌دانیم که شرکت‌کنندگان در این دوره چقدر قوی و ضعیف هستند.

آزمون اصول بازار سرمایه و تحلیلگری بعد از شهریورماه چه زمانی به صورت الکترونیکی برگزار خواهند شد؟

در مورد آزمون اصول بازار سرمایه نمی‌دانم ولی آزمون تحلیلگری دو تا سه ماه دیگر به صورت الکترونیکی برگزار می‌شود، ولی در مورد آزمون اصول بازار سرمایه باید بگویم از آنجایی که تعداد شرکت‌کنندگان آن زیاد است و حجم ایستگاه‌های ما در تهران کم است، دنبال این هستیم که حجم این ایستگاه‌ها را بالا ببریم که اگر این موضوع حل شود بستر برای آزمون الکترونیکی اصول بازار سرمایه مهیاست.

احتمال دارد در شش ماه آینده حدنصاب نمره آزمون‌ها بالاتر یا پایین رود یا به صورت پلکانی افزایش یابد؟

خیر ما فعلا این حدنصاب را افزایش نخواهیم داد، البته هیات مدیره سازمان افزایش حدنصاب را به کمیته گواهی‌نامه تفیض کرده است.

با توجه به اجرایی شدن برجام فکر نمی‌کنید اگر CFA برگزار شود، احتمال دارد بیشتر افراد به سمت این آزمون روند و داوطلبان آزمون‌های ایران کاهش پیدا کنند؟

هیچ اشکالی ندارد، چرا که هدف ما این است که افراد حرفه‌ای داشته باشیم.

یعنی امکان دارد آزمون‌های گواهی نامه های بازار سرمایه ایران برداشته شود؟

خیر آزمون‌ها سرجایشان هستند. ما رقیب CFA نیستیم، بلکه مکمل خواهیم بود.

چقدر احتمال دارد آزمون CFA  به صورت ترجمه شده در ایران برگزار شود، فکر می‌کنید در شرایطی که تحریم‌ها برداشته شده و برجام در حال اجرا شدن است، مسوولان ایرانی با خارجی‌ها درباره‌ برگزاری آزمون CFA به فارسی به تفاهم‌هایی برسند؟

بعید می‌دانم اگر CFA بخواهد در ایران برگزار شود خود از طریق سفارت اقدام می‌کند و خودش این آزمون را برگزار می‌کند.

می‌دانید که آزمون CFA چه زمانی در ایران برگزار خواهد شد؟

خیر، اما صحبت‌هایی صورت گرفته و ما آن ها را اپلای کرده‌ایم. آن ها مورد تایید ما هستند. آن ها فکر می‌کردند که رویه‌ما تغییر کرده ولی این‌طور نیست، چرا که ما آنها را تحریم نکرده بودیم.

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا: محمدرضا چراغی

انتهای پیام