به گزارش ایسنا، رسول بهبهانی گفت: ارگ طبس "کهن‌دژ" از بناهای تاریخی این شهر است که قدمت آن به بیش از یک‌هزار سال پیش بر می‌گردد و می‌توان زمان به وجود آمدن ارگ طبس را مصادف با تشکیل نخستین اجتماعات شهری در این منطقه دانست.

وی افزود: در منابع تاریخی متقدم از جمله فتوح البلدان، سفرنامه ناصر خسرو و نزهةالقلوب به این ارگ اشاره شده است.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس اظهارکرد: این بنای تاریخی در طول تاریخ و در مقاطع مختلف بر اثر فرسودگی و تاثیر حوادث طبیعی و یا تغییرات سلیقه‌ای حاکمان دچار تغییراتی شده و به همین دلیل بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.

بهبهانی تصریح کرد: این بازسازی‌ها وضعیت معماری موجود این ارگ را به سمتی برده که به جزء حصار ارگ که مربوط به بنیان اولیه آن در سال‌های پیش از اسلام و یا قرون اولیه اسلامی است، بخش‌های داخلی ارگ، در حال حاضر ویژگی‌های معماری دوره قاجاری را نمایان می‌سازند.

وی ادامه داد: غالب بخش‌های داخلی ارگ دچار تغییر و تحول‌های بسیاری از زمان تاسیس ارگ شده اما حصار موجود تا حدودی همان حصار اصیل ارگ است و این ویژگی را می‌توان در بخش حاکم‌نشین ارگ بم نیز مشاهده کرد.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس خاطرنشان کرد: یکی از این بازسازی‌ها به وسیله میرحسن خان طبسی به سال 1216 هجری قمری و دیگری در سال 1292 هجری قمری و در زمان عمادالملک حاکم طبس انجام شده است.

بهبهانی اظهار کرد: این ارگ تا اواخر دوره قاجاریه مورد استفاده حاکمان محلی قرار گرفته و پس از آن متروک شده است.

وی گفت: خاطره این ارگ تاریخی نیز در فیلم " پ مثل پلیکان" به کارگردانی پرویز کیمیا در سال 1351 جاودانه شد و می‌توان با مشاهده این فیلم عظمت آن را مرور کرد، از سوی دیگر در سال‌های 1355 تا 1357 این ارگ توسط مهندس دانش‌دوست مورد مستندسازی و مطالعه قرار گرفته اما آخرین بقایای آن در زلزله سال 1357 طبس به تلی از خاک مبدل شد.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس افزود: حصار ارگ طبس نیز در طول تاریخ از تغییرات مصون نبوده است و از سمت بیرون لایه‌های متعددی را در سطح بیرونی آن اجرا شده و برج‌هایی را در میانه برج‌های اصلی افزوده بوده‌اند.

بهبهانی گفت: این الحاقات پس از زلزله سال 1357 به علت عدم چفت و بست مناسب با بخش‌های اصیل حصار اغلب آوار شده و در آواربرداری‌های سال‌های 1373 و 1375 این بخش‌ها حذف شدند.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه ارگ طبس تنها بنای اصیل باقی مانده از زلزله مهیب 25 شهریور ماه 1357 جزء آب انبارها است.

مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس با بیان اینکه کار آواربرداری و حفاظت موضعی این بنا در سال‌های مختلفی در دستور کار میراث فرهنگی قرار داشته است، یادآور شد: این اقدامات با آواربرداری در سال‌های 1373 و 1375 آغاز و با ادامه آواربرداری‌ها و بعضی اقدامات حفاظتی در سال 1378 توسط میراث فرهنگی خراسان وقت ادامه یافته اما در سال‌های بعد در این ارگ اقداماتی انجام نشده است.

بهبهانی گفت: با انتزاع شهرستان طبس از استان یزد و الحاق آن به خراسان جنوبی بار دیگر این اثر مهم تاریخی مورد توجه قرار گرفته و در سال 1393 برخی اقدامات حفاظتی آغاز شد و با توجه به اهمیت حصار این اثر تاریخی کار مرمت و بازسازی این حصار از سال 1394 آغاز و اکنون فاز دوم مرمت حصار این ارگ توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی در دست اقدام است.

وی افزود: با توجه به اینکه خشت‌های اصیل حصار ابعادی بزرگ به اندازه میانگین 8×48×48 سانتی‌متر دارند برای ایجاد تمایز، خشت‌های مرمتی در ابعاد 5×25×25 سانتی‌متر انتخاب شده‌اند، این تمایز به درک صحیح اصالت‌های اثر کمک فراوانی می‌کند.

مسmول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری طبس تصریح کرد: ارگ طبس در خیابان واعظ طبسی این شهر واقع شده و در 9 فروردین سال 1379 به شماره 2305 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده و در پناه قانون قرار گرفته است.