«اگر چاه‌های نفتی در خلیج فارس خشک شوند، اقتصاد گردشگری خلیج فارس می‌تواند به داد ایران برسد، پس در برنامه‌ریزی‌ها به دیپلماسی گردشگری خلیج فارس توجه کنید.»
به گزارش خبرنگار گردشگری ایسنا؛ شهرود امیر انتخابی، رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی میراث فرهنگی و گردشگری که روز گذشته (شنبه 25 اردیبهشت) در یازدهمین همایش ملی علمی – فرهنگی خلیج فارس در جزیره کیش صحبت می‌کرد، اظهار کرد: در تعریف دیپلماسی گردشگری، دیپلماسی به عنوان ابزار علمی و کاربردی در سیاست خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابراین به دنبال عملیاتی کردن سیاست‌گذاری‌ها در بخش گردشگری در سطح خارجی هستیم.
وی با تاکید بر اینکه اگر برنامه‌ای در این زمینه وجود ندارد، به دلیل سیاست‌گذاری‌هایی است که در سطح کلان نداریم افزود: گردشگری نیز یکی از بخش‌هایی است که از اقتصاد گردشگری به عنوان اقتصادی که می‌تواند جایگزین نفت در دنیای جدید باشد و کارکردهای جدید را چندبرابر کند استفاده کند.
انتخابی تاکید کرد: اگر چاه‌های نفتی در خلیج فارس خشک شوند، اقتصاد گردشگری خلیج فارس می‌تواند به داد کشور برسد. بنابراین باید در برنامه‌ریزی خاصی برای دیپلماسی گردشگری خلیج فارس عمل کنیم و تعریف امنیت ملی در دیپلماسی نوین را نشان دهیم.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در عصر حاضر عناصر جدیدی در تامین امنیت ملی نقش دارند، تقویت اقتصادی از طریق جذب سرمایه خارجی و گردشگر را موردی دانست که باید به آن اهمیت داده شود و ادامه داد: در بحث دیپلماسی گردشگری استفاده از پتناسیل‌ها برای جذب گردشگر اهمیت دارند.
او همچنین درباره علت اهمیت حوزه جغرافیای خلیج فارس در دیپلماسی گردشگری ایران اظهار کرد: علاوه بر اینکه حوزه جغرافیای خلیج فارس به عنوان یک منطقه خاص گردشگری با جاذبه‌های ویژه گردشگری حائز اهمیت است، منطقه وسیع جغرافیای کشور و استراتژیک در تعامل با کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان از نظر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تاثیر آنها بر صنعت گردشگری نیز اهمیت دارند.
دیپلماسی گردشگری را نادیده می‌گیرند
وی با تاکید بر وجود جذابیت‌های زیادی که در منطقه جغرافیایی خلیج فارس وجود دارد، اظهار کرد: متاسفانه با این وجود هنوز موفق نشده‌ایم در حد مطلوب گردشگر خارجی جذب کنیم. ما در سطح ملی حتی یک سند ملی گردشگری در کشور نداریم، بنابراین هر گونه دیپلماسی گردشگری برای منطقه ناکارآمد است.
انتخابی افزود: تنظیم سند ملی گردشگری و تصویب آن در راستای تعریف و اجرایی کردن دیپلماسی گردشگری است. اما دیپلماسی گردشگری نادیده گرفته می‌شود چون اعتقادی به آن ندارند. از سوی دیگر عملکردهای موازی و هماهنگ نشده از سوی سازمان‌های مختلف در دیپلماسی گردشگری باعث شده تا وزارت خارجه حرف اصلی را در این زمینه نزند، داشتن نگاه امنیتی و هویتی به دیپلماسی گردشگری نیز باعث می‌شود تا اجماع نظر در این زمینه وجود نداشته باشد. همچنین ساختار اقتصادی کشور و وابستگی به درآمدهای نفتی مشکل ساختاری در راه تقویت دیپلماسی است.
او وضعیت سازمان میراث فرهنگی را مزید بر علت در این زمینه دانست و گفت: ضربه‌هایی که در سال‌های گذشته به میراث فرهنگی وارد شده و عقبه دیدگاه میراث فرهنگی بر گردشگری، انگیزه و شرایط لازم را از این صنعت درآمدزا گرفته است.
رئیس موسسه آموزش عالی علمی کاربردی میراث فرهنگی و گردشگری وجود موانع فرهنگی و امنیتی بر سر راه جذب گردشگر خارجی و عدم ورود جدی بخش خصوصی به مقوله دولتی را عواملی دانست که انگیزه و ورود به دیپلماسی گردشگری را نابود کرده است و افزود: این در حالی است که در کشورهای دیگر دولت صرفا به سیاست‌گذاری در حوزه گردشگری می‌پردازد.
عوامل کمبود گردشگر خارجی در ایران
او همچنین موانع ساختاری و غیر ساختاری را عامل کمبود گردشگر دانست و تاکید کرد: امنیت محوری سیاست خارجی، تداوم حیات دیپلماسی سنتی، رقابت‌های نهادی در دیپلماسی و نبود سند ملی گردشگری از عواملی هستند که باعث وجود ضعف در صنعت گردشگری شده‌اند.
امیر انتخابی داشتن برنامه مدون در شرایط پسابرجام و تدوین سند سیاست گردشگری ملی و سند دیپلماسی گردشگری را از راهکارهای پیشنهادی برای برطرف کردن مشکلات در زمینه گردشگری دانست و افزود: همراهی دولت نیز می‌تواند در این زمینه کمک کند.
گردشگری سلامت و دریایی بهترین راه برای دیپلماسی گردشگری جنوب
وی با تاکید بر اینکه تولید محتوا برای ترویج موضوع در افکار عمومی اهمیت دارد، اظهار کرد: برطرف کردن دغدغه‌های امنیتی درباره مسائل گردشگری، آموزش و نقش آژانس‌های گردشگری و نهادهای امنیتی و تمرکز بر سطح منطقه‌ای، گردشگری دریایی و سلامت از جمله اولویت‌هایی هستند که برای دیپلماسی گردشگری حوزه خلیج فارس باید قائل شد.
به اعتقاد او در شرایط فعلی در حوزه خلیج فارس تمرکز بر سر گردشگری منطقه‌ای و گردشگری دریایی و سلامت واقع‌بینانه‌تر است، همانطور که دیپلماسی گردشگری در استان ها نیز تابع سند ملی دیپلماسی خواهد بود.
در کنار «خلیج فارس»، «فرهنگ جنوب» ایجاد کنیم
نعمت‌الله فاضلی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در سخنانی با مطرح کردن عبارت «فرهنگ جنوب» اظهار کرد: این فرهنگ مانند «خلیج فارس» بیان کننده تعلق و پیوستگی حوزه جغرافیایی خلیج فارس است. این لغت یعنی جنوب تاریخی، زبانی، مذهبی، هویتی، فرهنگی و حاکمیتی به نام ایران است. همانطور که در سال‌های گذشته برای مساله خلیج فارس تلاش کردیم عبارت خلیج فارس را توسعه دهیم، باید توضیح دهیم تا فرهنگ جنوب را نیز توسعه دهیم.
او افزود: فرهنگ جنوب مجموعه ویژگی‌های فرهنگی یعنی ارزش‌ها و باورهایی است که به صورت مشترک میان مجموعه حوزه جغرافیایی و یک فرهنگ آمیخته است. یعنی عناصری از ایران باستان را به جای توسعه بر مبنای اقتصادی در خود جای داده است.
وی اضافه کرد: بنابراین باید به جای توسعه بر مبنای اقتصادی به سمت این بحث برویم تا منابع فرهنگی یک جامعه و تمام سیاست‌ها را از طریق فرهنگ تامین کنیم.
فاضلی افزود: عبارتی که برای اقدام و یکپارچگی فرهنگی و اجتماعی توسعه این منطقه است، اگر بین دلالت‌های معنایی، «فرهنگ جنوب» را نداشته باشند، اتصالات فرهنگی خود را از دست می‌دهند. توریسم برای جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی برنامه‌ریزی می‌کند بنابراین ایده برنامه‌ریزی جنوب باید در زمینه توسعه شهری، اجتماعی، اقتصادی و صنعتی در سایر حوزه‌ها نیز باشد.
به اعتقاد این استاد دانشگاه، «فرهنگ جنوب»، جانِ جنوبی و روح تاریخی است که می‌تواند تفاوت‌هایی را که پیونددهنده منطقه با فرهنگ ایرانی و جاذبه‌های گردشگری است تقویت کند.
فاضلی افزود: ما نیازمند داشتن یک بازاندیشی هستیم تا تجربه‌های موفق خود را در حوزه فرهنگسازی بااهمیت داشته باشیم.
نگذاریم فرهنگ جنوب «لامکان» شود
او با اشاره به اقدام خوب برنامه خندوانه و شخصیت جناب خان تاکید کرد: باید نگران باشیم که نکند جنوب ما به مرور به یک لامکان تبدیل شود و معنای لازم را برای جنوبی بودن از دست بدهد. معتقدم کاری که در این زمینه و برای جلوگیری از لامکان شدن جنوب باید انجام دهیم فرهنگسازی برنامه‌ریزی منطقه‌ای است.
وی مردم، زندگی و رفتار انسان جنوبی را شکلی از زندگی دانست و افزود: شاید اصلی‌ترین استراتژی برای بقای خلیج فارس جنوبی‌سازی یا فرهنگسازی برنامه‌ریزی منطقه‌ای است. بنابراین ما باید برنامه‌ریزی منطقه‌ای را از دست تکنوکرات‌ها نجات دهیم چون منطقه جنوب به طور خاص نیازمند یک نوع آگاهی سازی است.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هشدار داد: ممکن است مکان جغرافیایی جنوب به یک لامکان تبدیل شود. بنابراین باید یک نگاه چندرشته‌ای در این زمینه ایجاد شود و افراد مختلف برای تغییرِ فرهنگ، برنامه‌ریزی داشته باشند.
انتهای پیام