سال که به خشکی می‌رسد، آنهایی که نانشان را از دل خاک در می‌آورند، بیشتر از همه درد می‌کشند. آنهایی که هر روزشان را با آب و خاک پیوندی است عمیق. مردان و زنانی که لبخندشان به گل‌خند زمین بسته است.
این سال‌ها خشکسالی امان از این مردمان برده است و روز به روز از شمارشان کاسته و هنوز هم سر پایان ندارد. این سال‌ها، دل کشاورزانی که زمین محل روزی‌شان بوده و کشاورزی مسیر امرار معاش‌شان، انباری از غصه و دلشوره و نگرانی است.
امسال هم اگرچه باران بیشتر بارید اما لب‌های ترک خورده زمین، حکایت از تداوم تشنگی دارد. حکایتی که دل کشاورزان را ریش ریش و زندگی‌شان را پر فراز و سخت کرده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه فارس، عصر سه شنبه 21 اردیبهشت، در جلسه‌ای که همت برگزاری آن برعهده بسیج دانشجویی بود، پای حرف‌های کشاورزان گندم‌کار بخشی از استان فارس نشستیم.
حرف‌های کشاورزانی که سال‌ها در مزارع پائین‌دست سد درودزن و رودخانه کربال، کشت و زرع کرده‌اند و امسال هم بخت‌شان با خشکسالی پیوند داشته و دست چه کنم بر زانوهای خسته می‌کوبند و چشم‌هایشان گواه تلنبار غصه‌هایی است که بر دلهایشان مانده.
به گزارش ایسنا، یزدان‌پناه، از کشاورزان گندم‌کار مزارع اطراف درودزن، گفت: مسئولان و مدیران دوره‌های قبل کارهایی را به صورت سلیقه‌ای و غیر کارشناسی انجام داده‌اند که مدیران حال حاضر آن را اشتباه می دانند.
وی با اشاره به اینکه تعداد زیادی چشمه پر آب از بالا دست سد درورد زن، وارد این سد می‌شود، افزود: این در حالی است که اجازه حفر غیر فانونی 500 چاه در کنار این چشمه‌ها را داده‌اند.
یزدان‌پناه با بیان اینکه خطا از سازمان آب است، گفت: در کجای دنیا دیده اید که مقتول به دنبال رضایت قاتل باشد در این جا مقتول کشاورزان و زمین‌هایشان است.
این کشاورز خسارت دیده با بیان اینکه استان فارس استان خشکی است، گفت: با این وجود نباید در این استان شلتوک کاری شود همه بر این واقف هستند که اولویت اول آب استان با کشاورزی است.
یزدان پناه ادامه داد: 70 سال در سرما، گرما، مگس، پشه و سالک، برای مردم زندگی کرده‌ایم شاید خود کشاورزان 300 کیلو از گندم تولید شده خود را استفاده کنند، بقیه آن متعلق به مردم است.
وی با بیان اینکه سازمان آب یک بام دو هوا کار کرده است، تصریح کرد: تلاش ما بر این است که حق به حق دار برسد.
یزدان پناه گفت: اگر حالا به گندم‌های این کشاورزان آب برسد فایده دارد ولی اگر آب نرسد فایده ای نیز نخواهد داشت پس در نتیجه تا یک هفته دیگر آب به زمین های گندم زار سد دورد زن برسد.
زادگاه کشاورزان سددوردزن در خطر حفر چاه های غیر مجاز است
نماینده کشاورزان بخش سددورد زن استان فارس گفت: زمینی که زادگاه کشاورزان بوده را دولت خریداری کرده برای احداث سد و آن را در اختیار حفر چاه غیرمجاز داده اند.
کاظمی با بیان اینکه بیش از 100 میلیارد تومان سرمایه کشاورزان در معرض نابودی است، اظهار داشت: فوری ترین راهکار برای رفع مشکل گندمکاران رهاسازی آب سد است از این رو باید آب را عادلانه بین مردم تقسیم کنند.
وی با اشاره به اینکه باید بررسی شود آیا نظر کارشناسی پشت رها سازی نشدن آب است؟، افزود: سازمان آب یک طرفه به قاضی رفته است و توانسته که استاندار را راضی کند که آب مازاد را برای کشاورزان گندم کار رها نکند و ما انتظار داشتیم نماینده کشاورزان هم در جلسه استانداری با اداره آب حضور داشته باشد.
نماینده کشاورزان بخش سددورد زن استان فارس در ادامه تصریح کرد: اگر میزان آبی که پشت سد است پایین آید، یک مقدار از زمین‌های بخش خرامه را شاید می‌شد نجات داد.
کاظمی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه تبخیر پشت سد درودزن و ملاصدرا به چه صورتی انجام می‌شود؟ ادامه داد: پشت سد درودزن منافعی وجود دارد و چرا در زمین‌های پشت سد کشت می کنند که اگر حجم آب پایین آید آب بو بگیرد؟ و ذهنیت کشاورزان اینست که کشت گندم آنها به دلیل منافع موجود در پشت سد درودزن، به نابودی کشانده می شود.
وی با بیان اینکه در حریم سد نباید چاه حفر شود گفت: 50 حلقه چاه غیر مجاز در حریم سد است از این رو چه کسی پاسخگو است؟ و زمینی که زادگاه کشاورزان بوده را دولت برای احداث سد خریداری کرده و آن را در اختیار حفر چاه غیرمجاز داده‌اند.
کاظمی گفت: مشورت با مردم باعث حل این مشکلات می شود از این رو چرا از مردم مشورتی در این زمینه گرفته نمی‌شود؟
کاش کاشت ممنوع شده بود
عضو شورای مرکزی خانه کشاورزی ایران گفت: اگر آب نیست مسئولین استان به موقع اعلام کنند کشت ممنوع است.
دیلمی گفت: استاندار محترم فارس حل این مشکل را به معاون اقتصادی خود سپرده است و وضعیت گندم‌های ما مثل مریض بدحالی است که نیاز به رسیدگی فوری دارد اما از تاریخ پنجم اردیبهشت حداقل 17روز زمان هدر رفته و هنوز بلاتکلیف هستیم.
وی با بیان اینکه زراعت مثل انسان زنده است، بر تصمیم گیری سریع تاکید کرد و افزود: زمان را نباید هدر داد چراکه با گذشت زمان میزان ضرر و زیان بیشتر می شود.
دیلمی اضافه کرد: در جلسه چند روز شورای کشاورزی استان، گریزی هم به قضیه گندم‌های پایین دست سد درودزن زده شد و معاون اداره آب اشاره کرد که آب پشت سد درودزن تنها به مقدار آب آشامیدنی و پایداری سد است.
وی با بیان اینکه چرا 80 میلیون متر مکعب آب پشت سد ملاصدرا نگه داشته شده است؟ افزود: در صورت آزاد شدن این آب، به سد درودزن می رسد و مشکل نگهداری سد رفع می شود و مازاد آن مشکل کشاورزان و گندم ها را حل می‌کند.
عضوشورای مرکزی خانه کشاورزی ایران با بیان اینکه در جلسه ای سوال کردم و استاندار محترم فارس هم گفت که به حتم اگر آب مازادی وجود دارد به کشاورزی اختصاص داده شود اضافه کرد: پس از آن جلسه دوباره اعلام کردند 65 میلیون متر مکعب آب برای نگهداری سد ملاصدرا نیاز داریم اما آیا واقعا نمی شود با مقدار کمتری آب سد را نگهداری کرد که ضرر کمتری به کشاورزان برسد؟ حتی با این حساب هم 15 میلیون متر مکعب آب سد ملاصدرا باید طبق گفته استاندار آزاد شود و به داد کشاورزان برسد، اما این کار انجام نشد.
این کشاورز ادامه داد: 10هزار هکتار گندم در معرض نابودی است و می توانستیم حدود 100میلیارد تومان از این گنم ها برداشت کنیم که حدود سی میلیارد هم تا کنون هزینه شده است و در صورت نابودی این گندم‌ها، حدود 130میلیارد ضرر مالی در پیش است.
وی تصریح کرد: اگر آب نیست مسئولان استان به موقع اعلام کنند که کشت ممنوع است تا ماهم کشت نکنیم، اما این هم اعلام کنند که چندهزار خانواده‌ای که تنها راه امرار معاش آنها کشاورزی هست باید چکار کنند و چگونه زندگی خود را بگذرانند؟؟؟
دیلمی ادامه داد: برخی از مسئولان بعد از آب اول، به گندم کاران اعلام کردند که کشت نکنند و آن زمان هزینه بسیاری به کشاورزان تحمیل شده بود و کشاورز زندگی خود را فروخته و خرج بذر و سم و کود کرده بود و این منطقی نیست که این موقع اعلام کنند نباید کشت کنید.
او گفت: اینکه چه موقع اعلام شود آب نیست و کشت نکنید خیلی مهم است و از آن مهمتر اینست که حالا که آب نیست و برخی تجویز می کنند که نباید کشت کنیم، به طور دقیق اعلام کنند 75روستا از بند امیر تا خرامه که گفتند نباید کشت کنند، برای امرار معاش خود چکار باید بکنیم؟؟؟
دیلمی با بیان اینکه آسان ترین روش در سیستم مدیریت نه گفتن است، ادامه داد: ما کشاورزان هم عادت کرده‌ایم که نه بشنویم و سرمان را پایین بیندازیم و برویم.
این کشاورز اضافه کرد: آینده نگری مسئولان را ستایش می کنیم که به فکر آب دوسال آینده مردم شیراز هستند اما چطور مسئولان آینده نگر سفره بدون نان امروز کشاورزان را نادیده می گیرند و از سفره بدون نان ما برای پیش بینی آب دوسال آینده غافل شده‌اند و ما هم جزء مردم همین استان هستیم.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شیراز نیز در این جلسه گفت: کشاورزان بلاتکلیف هستند و مدام به مسئولان برای پیگیری مراجعه می کنند و این نابسامانی‌ها برای این قشر مشکلات اقتصادی و به تبع آن مشکلات فرهنگی و امنیتی و... ایجاد می‌کند.
عباس توانا افزود: از تجمع مقابل استانداری با این کشاورزان آشنا شده و خواستار شدیم تا از طریق ستاد پیگیری و مطالبه گری و گفتمان سازی اقتصاد مقاومتی این مشکل را حل کنیم.
وی افزود: 20هکتار زمین زیر کشت گندم است که اگر آب دوم به آنها برسد از هر هکتار5 تا6 تن گندم برداشت می شود.
مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه شیراز در ادامه تصریح کرد: بیش از صدمیلیارد از این میزان کشت درآمد کشاورزان بوده و به دلیل اینکه به موقع آب به آنها نرسیده است، از هر هکتار 2 تن گندم می توانند برداشت کنند، که اگر یک هفته دیگر بگذرد همین میزان هم به صفر می رسد و ممکن است درآمد حاصله کفاف هزینه های کشت را هم ندهد.
توانا با تاکید بر لزوم یافتن راهکاری مناسب برای این مشکل، گفت: باید تدابیری در قالب برنامه‌های کوتاه و بلند مدت با هدف حل مسائل و مشکلات کشاورزان، اندیشید.
این فعال دانشجویی اعتقاد دارد که مشکل کمبود آب را برای مردم و جامعه خوب توضیح نداده‌ایم و به همین دلیل در مدیریت مصرف منابع آب، کوشا و جدی نیستیم.
توانا در عین‌حال تاکید دارد که نباید مشکلات کم‌آبی و خشکسالی بر خودکفایی در تولید گندم تاثیرگذار باشد.
به گزارش ایسنا، در آخرین جلسه شورای کشاورزی استان فارس که 18 اردیبهشت برگزار شد، پس از طرح موضوع مشکلات گندمکاران و کشاورزانی که مزارع آنان از محل سد درودزن تغذیه می‌شود، استاندار فارس، رسیدگی به این موضوع را یک اولویت دانست.
سیدمحمد علی افشانی در عین حال تاکید دارد که مسئولان با دلسوزی مشکلات کشاورزان را درک می‌کنند اما وقتی آبی برای رهاسازی در سد وجود ندارد، نمی‌توان انتظاری داشت زیرا اولویت با تامین آب شرب مردم شهرستان‌های شیراز و مرودشت است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری آب منطقه‌ای استان فارس تاکید کرد که حجم آب باقیمانده پشت سدهای درودزن و ملاصدرا، تنها برای رفع نیاز شرب کفایت می‌کند و نمی‌توان آن را برای کشاورزی صرف کرد.
حسین صالح جهرمی گفت: در ماه‌های پایانی سال گذشته طی اطلاعیه‌هایی اعلام کرده بودیم که آب مورد نیاز کشاورزی را نمی‌توانیم تامین کنیم.
وی ادامه داد: با توجه به بارندگی‌های سال گذشته، جلسه‌ای در تاریخ 16 اسفند سال 94 برگزار و مقرر شد 100 میلیون مترمکعب آب از ذخیره سد درودزن، برای مصرف کشاورزی رهاسازی شود و همان زمان اعلام کردیم که با انجام این اقدام، 9 فروردین دیگر آبی برای رهاسازی باقی نمی‌ماند.
صالح‌جهرمی با تصریح اینکه براساس استانداردها، حجم ذخیره آب پشت سد درودزن نباید از 330 میلیون متر مکعب کمتر شود، گفت: با توجه به اینکه سد درودزن بالغ بر 70 درصد آب شرب مرودشت و 50 درصد آب شرب شیراز را تامین می‌کند، اگر حجم ذخیره این سد به کمتر از 330 میلیون متر مکعب برسد، کیفیت آب شرب تغییر خواهد کرد.
وی گفت: تاکید بر رهاسازی 100 میلیون متر مکعب آب در سال گذشته، براساس پیش‌بینی بارندگی در بهار بود اما پیش‌بینی‌ها محقق نشد و اکنون کل ذخیره آب موجود سد درودزن، 341 میلیون متر مکعب است و می‌توان گفت از این نظر روی خط بحران قرار داریم.
صالح‌جهرمی با یادآوری اینکه 31 شهریور، پایان فصل زراعی در فارس است، گفت: تا پایان فصل زراعی، حجم آب ذخیره پشت سد با توجه به اینکه بارندگی در پیش نخواهد بود، به کمتر از 315 میلیون متر مکعب خواهد رسید که این میزان، بحرانی است.
وی با تصریح اینکه کشت گندم انجام شده در اراضی آب‌خور سد درودزن، بسیار مطلوب است، گفت: ما هم می‌دانیم که رهاسازی آب برای مزارع گندم در این فصل، ضروری است اما آبی برای رهاسازی وجود ندارد.
صالح‌جهرمی با تایید وجود 80 میلیون متر مکعب آب ذخیره شده در سد ملاصدرا، گفت: حداقل آب ذخیره این سد، 65 میلیون متر مکعب است یعنی تنها می‌توانیم 15 میلیون متر مکعب آب را از ملاصدرا رها کنیم.
معاون آب منطقه‌ای فارس تصریح کرد: از سال گذشته اقداماتی برای ممانعت از کشت شلتوک در اراضی پائین‌دست سد ملاصدرا انجام شده است، حتی اگر آب مازاد این سد رها شود، توسط برخی کشاورزان در شلتوک‌کاری استفاده می‌شود و آبی به سد درودزن نخواهد رسید.
به گزارش ایسنا، امروز استان فارس در مرز بحرانی شدن وضعیت آب قرار دارد. داشتن برنامه‌ریزی‌های دقیق برای مدیریت مصرف آب در بخش‌های مختلف، یکی از اساسی‌ترین اقدامات در راستای مقابله با این مشکل است.
انتهای پیام