عضو هیات علمی گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت: کتاب "غلط ننویسیم" به یکدست کردن نثر رسمی و معاصر فارسی کمک می‌کند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) - منطقه خراسان، امید طبیب‌زاده امروز، 18 اسفند ماه در مراسم یادبود چهلمین روز درگذشت استاد ابوالحسن نجفی که در محل تالار فردوسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی برگزار شد، اظهار کرد: وجود کتاب‌هایی همچون غلط ننویسیم به هر چه یکدست و معیارتر کردن نثر رسمی و معاصر فارسی یاری می‌رساند و لازم است که این کتاب‌ها هر چند سال یک بار مورد تجدید نظر قرار بگیرند و با تفصیل بیشتری منتشر شوند.
وی با اشاره به اینکه "غلط ننویسم" در زمستان 1366 در زمان موشک‌باران تهران در 10 هزار نسخه منتشر شد و در عرض دو هفته تمام نسخه‌هایش فروش رفت، گفت: این تصور وجود دارد که نقدها باعث معروف شدن و فروش کتاب غلط ننویسیم شده در حالی که این تصور اشتباه است و نقدهای دکتر باطنی در سه شماره‌ی پیاپی مجله‌ی آدینه در بهار و تابستان سال 1367 منتشر شده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: در واقع نقدها باعث فروش غلط ننویسیم نشد، بلکه فروش عجیب این کتاب و استقبال بسیار مردم از آن باعث نوشته شدن نقدهای سه‌گانه‌ی دکتر باطنی شد و نقدهای دکتر باطنی نیز سیل نقدهای دیگر را به دنبال آورد.
عضو هیات علمی گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان ادامه داد: کریم امامی پس از انتشار نقدهای دکتر باطنی در مقاله‌ی بسیار کوتاهی که در خرداد 67 در مجله‌ی نشر دانش منتشر کرد، از انتقادهای دکتر باطنی بر "غلط ننویسیم" تحت عنوان دعوای میان ادیب و زبان‌شناس یاد کرد و از آن زمان تا به امروز همه از این اختلاف نظر، به اشتباه تحت عنوان اختلاف بین ادبا (نجفی و موافقانش) و زبان‌شناسان (باطنی و موافقانش) یاد می‌کنند.
طبیب‌زاده خاطرنشان کرد: در واقع این اختلاف‌نظر هیچ ربطی به دعوای زبان‌شناسان و ادبا ندارد و اصولا هیچگاه بین این دو گروه دعوایی هم نبوده است، دعوا بین زبان‌شناسان و دستورنویسان سنتی بوده است.
وی تصریح کرد: در واقع ما با دو فعالیت کاملا جدا و متمایز مواجه هستیم که یکی از آن‌ها تدوین دستور زبان و دیگری تدوین راهنمای استفاده از زبان معیار است؛ کار دستورنویس یعنی توصیف زبان آنگونه که وجود دارد، اما در کتاب‌های راهنمای استفاده از زبان معیار شیوه استفاده از تنها یک گونه زبانی(معیار) تجویز می‌شود.
عضو هیات علمی گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت: اختلاف ادبا یا دستورنویسان سنتی و زبان‌شناسان به مسئله دخالت دادن امر «تجویز» در کار«توصیف» زبان بازمی‌گرد در حالی که آثاری مانند غلط ننویسیم مطلقا به توصیف زبان نمی‌پردازند، بلکه هدف آن‌ها اساسا تجویز یا آموزش زبان معیار است.
وی عنوان کرد: دعوای میان زبان‌شناسان و دستورنویسان سنتی آنجا آغاز می‌شود که ادبا در توصیف‌های خود برخی صورت‌های موجود و رایج را ناصحیح قلمداد می‌کنند و در ضمن توصیف‌های خود صورت خاصی را تجویز می‌کند اما زبان‌شناسان هیچ صورتی را تجویز نمی‌کنند، بلکه شرایطی را که در آن هر صورتی به‌کار می‌رود توصیف یا تبیین می‌کنند.
طبیب‌زاده با بیان اینکه غلط ننویسیم در واقع کتاب دستور زبان نیست و راهنمای استفاده از زبان معیار است، گفت: شاید اگر نام این کتاب به طور مثال راهنمای نگارش فارسی معیار یا راهنمای نگارش فارسی امروز یا چیزی مانند آن می‌بود، هم به واقعیت نزدیک‌تر می‌بود و هم با مخالفت کمتری مواجه می‌شد.
وی در خصوص اینکه چرا این کتاب در ایران، آن هم در آن شرایط حساس جنگ و بمب‌باران شهرها، چنان اهمیتی پیدا کرد، تصریح کرد: نجفی می‌گوید من تصور می‌کنم علت این استقبال صرفا به جذابیت کتاب مربوط نمی‌شود، بلکه علقه دیگری در آن دوره حاکم بر اوضاع جامعه بوده که باعث این شور و استقبال شده است، شاید در آن زمان خاص مساله حفظ زبان فارسی یا مساله ملیت مطرح بود که کتاب با این استقبال مواجه شد، شاید مردم هویت ملی و درنتیجه زبان خود را در خطر می‌دیدند.
عضو هیات علمی گروه زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان تصریح کرد: به نظر من این تنها بخشی از واقعیت است نه تمام آن، مردم ایران این کتاب را گامی در جهت هر چه معیارتر کردن نوشتار فارسی و در نتیجه نوعی برنامه‌ریزی زبانی قلمداد کرده‌اند.
طبیب‌زاده اظهار کرد: نویسنده کتاب، نزد اهل قلم دارای مرجعیت است و جامعه فارسی‌زبان به وجود چنین اثری نیاز داشتند و ناشر هم از ناشران بسیار خوش‌نام آن زمان بود و این موارد از مهمترین علل اهمیت یافتن کتاب است.
وی گفت: غلط ننویسیم دستور زبان نیست و هدف آن نه توصیف زبان فارسی، بلکه تجویز شیوه صحیح یا معیار نگارش فارسی است؛ کتابی است که اهل قلم از آن استقبال کرده‌اند و مشابه آن در بسیاری از زبان‌های دنیا وجود دارد.
وی با بیان اینکه خود استاد نجفی هم اعتقاد داشت بخش‌های بسیاری از ویرایش دوم کتاب باید حذف شود، ادامه داد: با کسانی که صد درصد موافق یا مخالف این کتاب هستند نمی‌توان بحث کرد، زیرا نگاه آنان علمی نیست و اعتقادی یا ایدئولوژیک است.
طبیب‌زاده با اشاره به اینکه وجود اختلاف در مورد برنامه‌ریزی‌های زبانی امری بدیهی و معمول است، گفت: در مورد این اختلافات باید به دو نکته توجه داشت اول اینکه اختلاف بر سر اقلام غلط ننویسیم را نباید به منزله اختلاف با کلیت اثر دانست؛ همچنین نباید انتظار اجماعی کامل در این حوزه را داشته باشیم زیرا همواره در برنامه‌ریزی‌های زبانی موضوعی باقی می‌ماند که محل اختلاف باشد.
وی تصریح کرد: کار این کتاب در نهایت باید به فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپرده شود، تا امر تدوین و ویرایش آن در آنجا و تحت نظارت جمعی از علمای ادیب و زبان‌شناس ادامه یابد.
به گزارش ایسنا - منطقه خراسان، دکتر محمد جعفر یاحقی، عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فردوسی در ادامه این مراسم اظهار کرد: "غلط ننویسیم" مبدا تاریخی برای مطالعات ادبی شده و به وجود آمدن این اثر در آن دوران یک ضرورت بوده است.
وی تصریح کرد: "غلط ننویسیم" مساوی با ارزش‌های ملی و کل ارزش‌های زبان فارسی است.
عضو فرهنگستان زبان و ادبی فارسی گفت: طبیعی است که یک انسان به یک کتاب معروف شود؛ اگر چه ممکن است اثرهای دیگری نیز داشته باشد بنابراین هویت ابوالحسن نجفی در غلط ننویسیم ظاهر شده است.
یاحقی ادامه داد: بعید است تلاش زبان شناسان برای محور قرار دادن فعالیت‌های عروضی نجفی راه به جایی ببرد و چنین نگاهی در جامعه جا بیفتد.
وی با بیان اینکه نجفی همیشه متعهد به زبان فارسی بود، گفت: نجفی شخصیت بزرگ، متین و آرامی داشت که برای من قابل توجه بود.
رضا پیش‌قدم، معاون پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی نیز در ادامه این مراسم اظهار کرد: کار زیبایی که نجفی انجام داده عام‌سازی کردن علم بوده است.
وی با بیان اینکه کار نجفی در حوزه غلط ننویسیم بسیار ارزشمند است، عنوان کرد: مهندسی زبان، مهندسی تفکر و فرهنگ است و اگر زبان را مهندسی کنیم می‌توانیم فکر و فرهنگ را نیز مهندسی کنیم.
انتهای پیام