«ابتدا کمبود بودجه و مشکل فنی باعث شد تا کلنگ‌زنی پل «نظام‌مافی» در همان مرحله متوقف شود، اما پس از ثبت جهانی شوش، بار دیگر این بحث مطرح شد و بدون گرفتن هیچ نظری از میراث فرهنگی حتی پیشرفت‌هایی نیز داشت، اما حالا باید یک نکته مشخص شود و آن لزوم وجود چنین پلی است که بخش‌هایی از آن نیز تا کنون ایجاد شده است.»
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، اداره راه و ترابری استان خوزستان به عنوان کارفرما در تیر ماه امسال با نصب تابلویی مقابل پل «نظام مافی» در نزدیک بیمارستانی به همین نام در شوش، رسماً اعلام کرد که کار احداث این پل روگذر از مرداد ماه شروع می‌شود. این در حالیست که پایه‌های شرقی پل روی حریم درجه یک و پایه‌های غربی در عرصه محوطه جهانی شوش قرار دارد و تا اوایل زمستان امسال بیش از 30 درصد این پروژه پیشرفت کرده است.
راه‌های جایگزین برای یک پل
«حسین ارسطو زاده»، مدیر پایگاه ثبت جهانی شوش درباره احداث پل نظام مافی با اشاره به توقف فعلی ساخت پل توضیح می‌دهد: چند سال پیش قرار شد چنین پلی را مطالعه کنند و در صورت نیاز احداث کنند. ظاهراً هماهنگی‌هایی نیز پیش از شروع پروسه ثبت جهانی شوش در سال‌های 88 و 89 صورت گرفت، اما به دلایل نامعلوم از جمله کمبود بودجه و مشکل فنی این پروژه متوقف و تنها به کلنگ‌زنی و احداث چند پایه ختم می‌شود. اما بار دیگر با مطرح شدن بحث ثبت جهانی در سال 92، طبق بررسی مشخص شد که احداث پل با ثبت جهانی شوش منافات دارد، اما توجه چندانی به آن نشد و دوستان گمان کردند که در طول زمان می‌توانند این کار را ادامه دهند.
وی با اشاره به تشکیل شورای فنی و مخالفت اعضا با تداوم طرح کنونی و تشریح آن برای کارشناسان و مسوولان سایر نهادهای مربوطه ادامه می‌دهد: اکنون میراث فرهنگی معتقد است باید یک بازخوانی ویژه از این پروژه بشود که این پل جدای از قرار گرفتن روی عرصه یا حریم تاریخی، اصلاً قرار است به کدام نیاز این منطقه پاسخ بدهد؟ بنابراین ابتدا باید بررسی شود دلیل احداث پل چیست و راه‌های جایگزین ارزان‌تر و مفید‌تر و کم آسیب‌تر کدام است. اعتقاد مجموعه میراث فرهنگی بر این است که راهکارهای دیگری برای برطرف شدن این نیاز وجود دارد.
او درباره راهکارهای پیشنهادی نیز می‌گوید: این پل راه‌های دسترسی شرق به غرب است. این دسترسی می‌تواند به صورت یک دوربرگردان فوری یا یک فلکه در کوتاه مدت پاسخگوی نیاز ترافیکی باشد. اما در بلندمدت باید توجه داشت که یک کمربندی برای شهر تعریف شده است که این جاده تبدیل به یک جاده بین شهری می‌شود و آنوقت دیگر ترافیک سنگین از روی دوش این جاده برداشته می‌شود و دیگر نیازهای فوق سنگین تحمیلی بر این جاده هم برطرف خواهد شد. مدیر پایگاه ثبت جهانی شوش معتقد است اگر این تعریف جدید ارائه شود، همه کارشناسان ذیربط آن را خواهند پذیرفت.
ساخت و ساز در چارچوب ضوابط
وی در پاسخ به این پرسش که بطور کلی برای ساخت‌وسازهای قانونی و غیر قانونی یا ایجاد فضای سبز بر روی عرصه و حریم شوش، میراث فرهنگی چه اقداماتی انجام خواهد داد، می‌گوید: ما نمی‌توانیم کلاً ساخت‌وساز را منع کنیم. به هرحال ما به مواردی مانند سرویس بهداشتی، سایبان و فضای سبز در راستای اهداف جذب گردشگر نیاز داریم، اما همه این اقدامات باید در چارچوب ضوابط انجام شوند، مثلاً ایجاد فضای سبز باید به گونه‌ای باشد که به آثار زیرین آسیبی نرسد.
او تاکید می‌کند: همه این اقدامات بر اساس یک فرمول و ضوابط خاص و در یک حد و اندازه‌ای قابل انجام است. اگر ساخت‌وساز به گونه‌ای باشد که هنگام برداشته شدن آسیبی به عرصه یا حریم وارد نکند، اشکالی ندارد و تأکید میراث فرهنگی نه در شوش بلکه در تمام محوطه‌های تاریخی بر همین رعایت ضوابط است.
طرح ویژه تفصیلی برای بافت تاریخی شوش
«ارسطو زاده» درباره بلندمرتبه‌سازی‌ها و طرح تفصیلی شوش، در رابطه با بافت شهری نیز توضیحاتی دارد. او می‌گوید: ما درخواست یک طرح تفصیلی ویژه برای شوش کرده‌ایم، چون طرح تفصیلی یا جامع سایر شهرها در جنوب و شمال کشور به کمک شهر شوش نمی‌آید. طرح تفصیلی و جامع شوش باید متناسب با توانمندی‌ها و نیازهای میراث فرهنگی آن باشد و موضوع میراث فرهنگی باید به عنوان یکی از ارکان اساسی توسعه برای این شهر در این طرح‌ها گنجانده شود.
وی بیان می‌کند: متأسفانه نه در شوش، تقریباً در اکثر شهرها مشاوران با نگاه به نقشه تفصیلی، دور بافت یا محوطه تاریخی یک خط قرمز می‌کشند و عملاً این محدوده را از سایر نقاط شهری مجزا می‌کنند و سایر خدمات را برای محدوده بیرونی از این خط در نظر می‌گیرند، این در حالیست که بافت‌های تاریخی با مشکلات عدیده به حال خود رها می‌شوند و به مرور با خارج شدن بومیان به دلیل همین مشکلات حل نشده به بافت متروکه و فرسوده تبدیل می‌شود.
او ادامه می‌دهد: این راه حل به هیچ وجه درست نیست. راه و شهرسازی باید طرحی بدهد که بافت و محوطه تاریخی با سایر نقاط شهری در تعامل باشد و تبدیل به یک بافت مُرده نشود. ما درخواست طرح ویژه تفصیلی را ارائه کردیم و عجله‌ای هم برای تهیه یک طرح فوری نیست. ضوابط عرصه و حریم هم توسط شهرداری در حال اعمال است. باید یک طرح ویژه بدون غلط بیرون بیاید با در نظر گرفتن تمامی جوانب و ضوابط .
ارسطوزاده همچنین از پیگیری محمدحسن طالبیان، معاون سازمان میراث فرهنگی در رابطه با این طرح ویژه تفصیلی نیز خبر می‌دهد.
از «منطقه ویژه اقتصادی شوش» چه خبر؟
به گزارش ایسنا، یکی دیگر از موضوعات قابل بحث در شوش، منطقه ویژه اقتصادی است که بر اساس ماده واحده تصویب شده در تاریخ 28 آذر 89 قانون ایجاد مناطق جدید ویژه اقتصادی، از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب و تایید شد و نماینده وقت شوش این طرح را پیگیری کرد تا در نهایت شرکت تعاونی منطقه ویژه اقتصادی دانیال نبی (ع) در اواخر سال 89 به ثبت رسید.
در سال 90 مکاتبه‌ها و هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های اجرایی انجام شد و موافقت‌نامه‌ها درباره کلّیت طرح منطقه ویژه اقتصادی شوش با موضوع گردشگری، سیاحتی، زیارتی، عمرانی، خدماتی و ارتباطات مربوط به گردشگری چون آزادراه شوش- نجف اشرف و پارک‌های ساحلی و صنایع دستی، ایجاد دهکده سلامت و توردرمانی، کشاورزی با محوریت گیاهان دارویی و کشت گلخانه‌ای و ایجاد فضای سبز، صادرات و واردات، بازارچه مرزی و سایر فعالیت‌های متناسب با منطقه و موقعیت مرزی گرفته شد.
با تغییر نماینده شوش در مجلس شورای اسلامی در سال 91، جریان منطقه ویژه اقتصادی به شکلی دیگر دنبال شد و در قالب تعاونی سهامی عام با عضویت 220 نفر، سرمایه اولیه 10 میلیارد ریال و حمایت و پیگیری نماینده به نام تعاونی سهامی عام منطقه ویژه اقتصادی آپادانای شوش برای فعالیت‌های تولیدی و تجاری، گردشگری، صنعتی و کشاورزی، ایجاد مراکز تجاری و اداری، ساخت انبارهای عمومی، کالا و مواد غذایی در تاریخ 15 مهر 93 به ثبت رسید.
هرچند این طرح هنوز روی کاغذ است و اجرایی نشده اما آنچه در این طرح به لحاظ میراث فرهنگی دارای اهمیت است مکان و وسعت آن است ارقامی که با 100 هکتار و 350 هکتار آن هم در غرب کرخه مطرح می‌شود، چقدر مسوولان میراث فرهنگی شوش را گوش به زنگ می‌دارد؟
ارسطوزاده در این زمینه نیز توضیح می‌دهد: هر چند این طرح به نام شوش است اما در زمین‌های مجاور کرخه و بین مرز ایلام تا بستان در نزدیکی مرز عراق شکل خواهد گرفت و محدوده تاریخی را در برنمی‌گیرد. از سویی این طرح همچنان روی کاغذ است و تا کنون اقدامی در مورد آن صورت نگرفته است.
انتهای پیام