تا زمان پادشاهی فتحعلی‌شاه قاجار فقط سه باغ دورتادور میدان بهارستان بود، «نظامیه»، «سپه‌سالار» و «نگارستان» که فقط شهروندانی از طبقات خاص اجتماعی مانند درباریان از تمکن مالی برای اقامت در این منطقه از تهران برخوردار بودند.

حتما به همین دلیل تا اواخر دوره سلطنت رضاشاه میدان بهارستان را «نگارستان» می‌نامیدند و وجه تسمیه فعلیِ آن احتمالا به خاطر هوای مطلوبی است که این منطقه در گذشته داشته است. هرچند امروزه دلیل اصلی اهمیت این میدان، وجود ساختمان مجلس شورای ملی (مجلس دوره مشروطه) و مجلس شورای اسلامی است، اما جداره‌های اصلی و کوچه‌های اطراف این میدان هنوز به قدر کافی نشانه‌هایی از قاجار و پهلوی دارند که کمی فرهنگِ حفاظت، شکیبایی برای نگهداری و داشتن اطلاعات از تاریخچه آنها، کافیست تا قدرشان را بدانیم..

چیزی حدود 15 بنای تاریخی دور تا دور میدان بهارستان هستند که حداقل 130 سال از عمرشان می‌گذرد.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، حال سازمان زیباسازی به دنبال پروژه‌های کیفی‌اش در میادین، جداره‌ها و خیابان‌های ارزشمند و تاریخی تهران، حدود دو ماه است که پروژه‌ای با عنوان «بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان» را برای ساماندهی جداره‌های این میدان تاریخی در دست اجرا دارد که هدف آن، اجرای مستندهای تاریخی است که در طول زمان از چهره‌ی این میدان پاک شده‌اند.

با نگاهی گذرا به ساختمان‌های قرار گرفته در میدان بهارستان، آسمان‌خراش‌هایی در چهار جهت میدان به وضوح چشم را می‌نوازند؛ ساختمان مرتفع یک بانک در شمال میدان و چند کارگاه در ضلع جنوبی و البته اسکلت‌های آهنی که پشت مسجد سپه‌سالار و ساختمان مجلس بالا رفته‌اند.

سازمان زیباسازی پس از پایان عملیات پیرایش و آرام‌سازی پهنه خیابان انقلاب، عملیات «بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان» را در دستور کار خود دارد، میدانی که زمانی یکی از نخستین خاستگاه‌های مردمی و شکل‌گیری تحرکات سیاسی ملت ایران بود.

میدان بهارستان تحولات تاریخی زیادی را به خود دیده، وجودِ ساختمان مجلس شورای اسلامی، کودتای 28 مرداد، فتح تهران توسط سردار اسعد و البته ترورهای سیاسی و اجتماعات مردمی برای ملی شدن صنعت نفت.

به گفته محسن هاشمی، مدیر پروژه‌ی «بهسازی و ساماندهی نما و منظر میدان بهارستان» شاید بتوان به پشتوانه‌ی این اتفاقات تاریخی، میدان «بهارستان» را میدان مشارکت ملت ایران در تعیین سرنوشت‌شان دانست.

هاشمی با اشاره به وجود سه نوع معماری در میدان بهارستان شامل قاجار، پهلوی اول و پهلوی دوم، به ساختمان‌هایی که خطِ آسمان میدان را کور کرده‌اند - در حالیکه تا کمتر از 100 سال پیش بالاترین درجه خط آسمان‌شان برگ درختان بودند، اما حالا برخی از آن‌ها به بیش از 20 متر می‌رسد - اعتراض دارد و آرزو می‌کند روزی بتوان این میدان را به گذشته‌ی خود بازگرداند.

وی که برای اجرایی کردن پروژه‌ی ساماندهی میدان بهارستان باید مغازه‌های قرار گرفته در جداره را به طور کامل بررسی کند، نگران امنیت برخی بناهای تاریخی و ارزشمندِ این میدان است؛ بناهایی که مالکان‌شان به خاطر داشتن یک سانتی‌متر فضای بازِ بیشتر، ستون‌ها و جداره‌های داخل بناها را می‌تراشند!

او ماموریت پروژه‌ی کنونی «بهسازی و ساماندهی نما و نظر میدان بهارستان» را پیراستن جداره‌ها از آلودگی‌های بصری،‌ ساماندهی نما و منظر، بهبود کیفی فضای شهری و رونق کسب و کار در هم‌پیوندی کلان‌شهر تهران با هویت تاریخی‌اش می‌داند و تاکید می‌کند: سیاست‌های این پروژه بر هویت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، استقرار نظم بصری و اولویت بخشیدن پیاده بر سواره است.

وی «پیراستن زائده‌های نما و منظر شهری»، «ساماندهی نماها»، «استقرار نظم دیداری در تابلوهای اصناف و کاربری‌ها» و «طراحی مجدد دسترسی مردم به میدان به عنوان مقصد» را از برنامه‌های مهم این پروژه می‌داند و معتقد است: منشاء آلودگی‌های بصری در میدان بهارستان، هم‌طراز نبودن خطِ آسمان بناها و نمای فرسوده و کثیف بناها و الحاقات و زواید تاسیساتی جداره‌ها و اغتشاش بصری ناشی از نازیبایی‌هاست.

به جز برنامه‌ای که این سازمان برای جداره‌های تاریخی میدان دارد، دست‌کم توانسته یکی از بناهای در اختیار بخش خصوصی که هیچ‌کدام از دو مالک‌اش مسئولیت ساماندهی‌اش را برعهده نمی‌گرفت، به سر و سامان برساند.

به گزارش ایسنا، این میدان از جنوب به محله سرچشمه (و پس از آن چهار راه سیروس و میدان شوش)، از شمال به خیابان بهارستان و خیابان فخرآباد و محله دروازه شمیران (و سپس پل چوبی)، از غرب به خیابان جمهوری اسلامی، باغ سپهسالار و چهارراه سیدعلی واز شرق به خیابان مجاهدین اسلام محدود است.

گزارش از خبرنگار ایسنا: سمیه ایمانیان

انتهای پیام