غلامرضا تاجگردون از معدود نمایندگان اصلاح طلب مجلس در دوره نهم با بیان اینکه اصلاحطلبان به دنبال تشکیل مجلس ششم نیستند، می‌گوید اگر در مجلس آینده یک اکثریت عاقل وجود داشته باشد بهتر از یک اقلیت قوی اصلاح طلب است.
او با تاکید بر اینکه اصلاح طلبان در زمینه رهبری این جریان با مشکلی مواجه نیستند، به انتخابات ریاست جمهوری یازدهم اشاره می‌کند و می‌گوید: در این انتخابات تنها با یک دست خط آقای خاتمی، عارف انصراف داد و روحانی رئیس جمهور شد؛ این در حالی است که در جریان اصولگرایی و با این همه آدم‌های بزرگ چنین کاری شدنی نیست.
این نماینده مجلس، وحدت جریان اصولگرا و ائتلاف با تندروهای این جریان را تصنعی می‌داند و می‌گوید: ما در این مجلس به وضوح دیدیم که جریان تندروی اصولگرایی با جریان ملایم تر اصولگرایی تعارض بیشتری داشته‌اند تا اصلاحطلبان و اختلافات مبنایی دارند.
تاجگردون رفتار لاریجانی در قبال ائتلاف اصولگرایان را هم معقولانه توصیف و تاکید می‌کند: اگر او با رسایی و کوچک زاده در یک لیست قرار گیرد، من به لاریجانی شک خواهم کرد.
او در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا همچنین از نقش لاریجانی در کمک به دولت روحانی، تغییر 70، 80 درصدی ترکیب مجلس آینده، مخالفت‌ها با اجرای برجام در داخل، منطقه و عرصه بین‌الملل، اثرات اقتصادی اجرای برجام و تاخیر در ارائه لوایح بودجه و برنامه گفت.
مشروح گفت‌وگوی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با غلامرضا تاجگردون را در زیر می‌خوانید:
ورود اصلاح طلبان به صحنه موجب دوبرابر شدن ثبت نام‌ها شد
ایسنا: ارزیابی شما از تعدد ثبت‌نام کنندگان در انتخابات و واکنش‌ها به آن چیست؟
تاجگردون: در انتخابات دور نهم مجلس اصلاحطلبان انتخابات را از نظر ثبت‌نام تحریم کرده بودند، اگر ما فرض کنیم که اصلاحطلبان نیمی از افراد جامعه هستند قاعدتا وقتی تحریم‌ها برداشته می‌شود باید انتظار داشته باشیم ثبت‌نام کنندگان دو برابر شوند، به نظر من بعضی از دوستانی که از دو برابر شدن ثبت‌نام‌ها نگرانند و می‌گویند حتما اتفاق خاصی افتاده اشتباه می‌کنند زیرا بخشی از جامعه که قبلا تحریم کرده بودند حالا وارد عرصه شدند و لذا تعداد ثبت‌نام‌ها افزایش یافته و همین امر می‌تواند نشاطی را در جامعه به وجود بیاورد، من فکر می‌کنم نظام باید از این فرصت استفاده کنند و شرایط را برای کسانی که معقول هستند و می‌توانند کمک کنند فراهم کند ولو اینکه نوع نگاه سیاسی آن‌ها متفاوت باشد. مهم این است که در چارچوب نظام حرکت کنند. به نظر من این فرصت خوبی است که در شرایط کنونی بتوانیم از تمام ظرفیت‌های سیاسی اقتصادی و اجتماعی برای بهبود کشور استفاده کنیم.
بازگشت کسانی که با صندوق‌های رای قهر بودند نظام را مستحکم می‌کند
وقتی مقام معظم رهبری مشارکت مردم را برای رای دادن تا این جا مورد توجه قرار می‌دهند که می‌فرمایند حتی اگر کسی من را قبول ندارد در انتخابات شرکت کند این یعنی باید قائل به مشارکت حداکثری برای اداره کشور باشیم. اگر کسی با نظام عناد نداشته باشد، چارچوب‌ها را قبول داشته باشد و می‌تواند خوب کار کند چه اشکالی دارد که وارد رقابت‌های انتخاباتی شود و اگر مردم او را پذیرفتند خدمت کند؟ به نظر من فضای به وجود آمده فضای خوبی است و نظام باید حداکثر استفاده را از این امر داشته باشد. اینکه طیفی از جامعه ولو حداقلی که با صندوق‌های رای قهر بودند را به عرصه برگردانیم قطعا می‌تواند موجبات استحکام نظام را به وجود بیاورد.
دستگاه‌های تبلیغی به نفع یک جریان خاص جهت گیری نکنند
ایسنا: نقش دستگاه‌های تبلیغاتی در اقبال بیشتر مردم به انتخابات را چطور می‌بینید؟
تاجگردون: مردم نباید احساس یکسویه را در فضاهای رسانه‌ای ببینند به خصوص صدا و سیما که باید حداکثر توانش را روی مشارکت مردم و ایجاد انگیزه برای مردم بگذارد؛ البته دستگاه‌های دیگر هم باید کمک کنند. مردم هم باید این فضا را لمس کنند نه اینکه فقط تبلیغ شود. اگر ما بخواهیم صرفا تبلیغ کنیم و بعد مردم چهره‌های مطلوبشان را در لیست نهایی نبینند در این صورت مشارکت کاهش خواهد یافت. به خصوص کلان شهرها که علامت مثبتی است که نشان می‌دهد چقدر توانسته‌ایم مردم را به صحنه بیاوریم. دستگاه‌های تبلیغی باید خیلی رعایت کنند و حواسشان باشد که یک سویه برخورد نکنند و به نفع یک جریان خاص جهت‌گیری نداشته باشند تا بتوانیم شاهد مشارکت بیشتر مردم باشیم.
ورود کسانی که چارچوب نظام را قبول دارند تسهیل شود
ایسنا: تاثیر عملکرد هیات‌های اجرایی و نظارت و تعیین صلاحیت‌ها در آرایش سیاسی رقابت‌های انتخاباتی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تاجگردون: این امر خیلی تاثیرگذار است. آنهایی که چارچوب نظام را قبول دارند در هر جریانی که باشند باید ورودشان به عرصه انتخابات تسهیل شود. اگر کسی در دوره‌ای چه اصلاح‌طلب، چه اصولگرا حرفی زده یا بیانیه‌ای را امضا کرده و الان مشخص باشد که این موضوع در یک فضای مشخصی مطرح شده ضرورتی ندارد که خیلی در این باره حساسیت به خرج دهیم. وقتی رهبری در مورد مشارکت مردم در انتخابات این طور سخن می‌گویند، یعنی باید در این زمینه اغماض به خرج دهیم. خیلی‌ها مثلا زیر فلان نامه را امضا کردند یا در فلان جلسه حضور داشته‌اند باید شرایط زمان و مکان و مختصات آن فرد را مورد توجه قرار دهیم. این موارد کمک می‌کند که بتوانیم بازسازی عمومی خوبی در جامعه داشته باشیم.
ایسنا: تحلیل‌هایی درباره وجود جریان سوم در انتخابات پیش رو وجود دارد. شما فکر می‌کنید این انتخابات چند وجهی خواهد بود؟
معتدلین دو جریان در انتخابات به هم نزدیک می‌شوند
تاجگردون:به اعتقاد من انتخابات همچنان دو وجهی است اما قابل انتظار است که جریان‌های تندرو از این دو طیف کنار گذاشته شوند. نه اینکه چیزی جدیدی خلق شود، قاعدتا در هر دو جریان انسان‌های عاقلی هستند که می‌توانند نزدیک به هم کار کنند. برداشت من این است که جریان پیش رو موجب می‌شود این اتفاق بیفتد؛ یعنی معتدلین دو جریان نزدیک به هم شوند. نمی‌شود گفت که اینها آدم‌های دولتی هستند بلکه اصلاح‌طلب معتدل و اصولگرای معتدل هستند که هیچ کدام آدم دولت نیستند اما کسانی هستند که اگر سر کار بیایند می‌توانند به هر دولتی کمک کنند و کار را جلو ببرند چه دولت اصولگرا باشد چه اصلاح‌طلب. اگر واقع بینانه نگاه کنیم نباید اسم این را جریان دولت بگذاریم. این در واقع حاکمیت جریان عقلا یا کسانی است که فهمشان برای اداره کشور بهتر است و مردم هم آن‌ها را راحت تر می‌پذیرند. اما نهایتا به نظر من رقابت‌ها در انتخابات پیش رو دو سویه خواهد بود.
دولت به دنبال حاکمیت جریان عاقل تر در مجلس باشد
ایسنا: نقش دولت در انتخابات آتی و سهم دولت در رقابت‌های آتی را چگونه می‌بینید؟
تاجگردون : دولت هم نباید مستقیم ورود کند که جریانی را برای خود طراحی کند و هم باید به دنبال این باشد که چطور می‌شود جریان عاقل‌تری در قوه مقننه حاکم شود زیرا دولت‌ها قاعدتا نباید خارج از چارچوب کار کنند هر کس عاقل‌تر باشد بهتر می‌تواند به دولت کمک کند و به نظرم همین اتفاق برای دولت بیفتد کفایت می‌کند زیرا دولت نیاز به حامی سیاسی ندارد. بلکه مردم باید در کنار دولت باشند. اگر هم دولت بخواهد کارش را خوب انجام دهد یک مجلس خوب می‌خواهد نه یک مجلس کاملا سیاسی و متناسب با فکر خودش. بنابراین می‌تواند جریانی شکل بگیرد که در این زمینه به دولت کمک کند.
دولت به نظر من از نظر اعمال نفوذ هم نمی‌تواند در انتخابات تاثیرگذار باشد البته جریان حامی دولت مشخص است و ممکن است مردم به این جریان اقبال نشان دهند. به طور مثال کسی که در کلان شهرها به دولت رای داده حالا هم دوست دارد در مجلس کسی باشد که دولت را اذیت نکند. اینها عملا حمایت‌های غیر مستقیم مردمی از دولت‌ها است. اما دولت‌ها نمی‌توانند خیلی اعمال نفوذ کنند نمونه‌اش اینکه از انتخابات هاشمی، خاتمی، از انتخابات خاتمی، احمدی‌نژاد و از انتخابات احمدی نژاد، روحانی بیرون می‌آید. در حالیکه اگر احمدی‌نژاد می‌توانست خیلی اعمال نفوذ کند جلیلی را بیرون می‌آورد یا خاتمی، هاشمی و کروبی را. بنابراین دولت‌ها دخالت مستقیمی در این زمینه ندارند.
اصلاح طلبان نمی توانند چهره‌های اصلی شان را به میدان بفرستند
ایسنا: راهبردهای انتخاباتی اصلاحطلبان به چه شکل تنظیم شده؟ به نظر می‌رسد اصولگرایان در این زمینه وضعیت مشخص‌تری دارند.
تاجگردون: اینکه اصولگرایان خیلی سریع به ائتلاف می‌رسند مشخص است زیرا راه جلوی آن‌ها باز است اما اصلاحطلبان چند مانع خیلی جدی دارند از جمله اینکه تکلیف احزابشان مشخص نیست و یک سری احزاب اوت شده دارند. همچنین سد بزرگ رد صلاحیت را پیش رو دارند و نیروهای آن‌ها قبلا عمدتا رد صلاحیت شده‌اند. آن‌ها می‌دانند که نمی‌توانند چهره‌های اصلی‌شان به میدان بفرستند زیرا رد صلاحیت می‌شوند و در مورد چهره‌های بعدی هم خیلی نمی‌توانند توافق کنند زیرا از یک سطح مشخص که پایین‌تر بروند افراد زیاد می‌شود و چهره‌ها هم سطح می‌شوند لذا ائتلاف در این قسمت خیلی سخت است.
اصلاحطلبان به دنبال تشکیل مجلس ششم نیستند
من فکر می‌کنم اصلاحطلبان به دنبال تشکیل مجلس ششم نیستند زیرا می‌دانند هم نمی‌شود و هم به نفعشان نیست که مشابه آن مجلس را تشکیل دهند. خیلی‌ها در بین اصلاحطلبان به دنبال این هستند که اصلاحطلبان در مجلس آینده یک اقلیت قوی داشته باشند به نظر من اگر ما یک اکثریت عاقل داشته باشیم بهتر از اقلیت قوی است. اکثریت عاقل کمک می‌کند در بلندمدت دیدگاهی که اصلاحطلبان به دنبالش هستند یعنی اصلاح عمومی جامعه محقق شود؛ زیرا اکثریت عاقل راحت‌تر می‌توانند این هدف را پیاده کنند تا یک اقلیت قوی ولو اینکه این افراد اصلاح‌طلب هم نباشند نتیجه‌اش به نفع اصلاحطلبان خواهد بود. پس اکثریت عاقل به نظرم خیلی بهتر است.
وجود اکثریت عاقل در مجلس بهتر از اقلیت قوی اصلاح طلب است
ما در مجلس نهم شاهد این بودیم که بیشترین ضربه را به جریان اصولگرایی اقلیت پایداری زد یا حتی در مجلس ششم گروه خاصی در مجلس بیشترین ضربه را به جریان اصلاح طلبی زدند پس ما باید به دنبال نسخه‌های بهتری باشیم. بعضی می‌گویند مجلس آینده مثل مجلس پنجم خواهد اما من فکر می‌کنم حتی می‌شود یک سطح عاقلانه‌تر از مجلس پنجم را در این مجلس تصور کرد. این استراتژی است که اگر اصلاحطلبان به آن توجه کنند پیروزیشان راحت تر حاصل خواهد شد تا روشی که بعضی‌ها مدنظرشان است.
با دست خط خاتمی عارف انصراف داد و روحانی رییس جمهور شد
ایسنا: بسیاری از اصولگرایان چالش اصلی جریان اصلاح‌طلب در انتخابات پیش رو را رهبری این جریان می‌دانند. فکر می‌کنید اصلاحطلبان در این زمینه چالشی مواجه خواهند بود؟
تاجگردون: جریان رهبری اصلاحطلبان مشخص است و همه می‌دانند حرف نهایی را در این جریان دو سه نفر حلقه نزدیک به آقای خاتمی خواهند زد. اما ایراد در جای دیگری است. اصلاحطلبان در رهبری مشکلی ندارند و اینکه آقای خاتمی بخواهد رهبری جریان اصلاح‌طلب را رسما به عهده داشته باشد مخالفتی وجود نخواهد داشت اما مسأله چیز دیگری است. به نظرم نمونه بارز این موضوع انتخابات ریاست جمهوری بود که با تنها با یک دست خط آقای خاتمی عارف انصراف داد و روحانی رئیس جمهور شد. این در حالی است که در جریان اصولگرایی و با این همه آدم‌های بزرگ آن‌ها نمی‌توانند چنین کاری انجام دهند.
عارف سرلیست اصلاح طلبان در تهران است
ایسنا: نقش عارف را در انتخابات آینده چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
تاجگردون: آنطور که پیش‌بینی می‌شود عارف سرلیست تهران است. البته باید ببینیم بقیه لیست چه کسانی هستند؛ به هر حال ترکیب لیست خیلی مهم است و نمی‌شود عارف را به عنوان سرلیست معرفی کنیم و بقیه فاصله جدی با عارف داشته باشند. درست است که مردم به سرلیست توجه می‌کنند اما ترکیب لیست را هم مدنظر دارند. عارف این ظرفیت را دارد که در تهران به عنوان سرلیست جریانی به راه بیندازد و حرکتی انجام دهد. ترکیب ثبت‌نام کنندگان هم نشان می‌دهد که سرلیست تهران باید دکتر عارف باشد.
نزدیک شدن تندروها و معتدلین اصولگرا در انتخابات تصنعی است
ایسنا: اصولگرایان تلاش زیادی برای دستیابی به وحدت در انتخابات آینده مجلس دارند در حالیکه در انتخابات پیشین ریاست جمهوری توفیقی از این جهت نداشتند این تلاش اصولگرایان را چقدر متاثر از نحوه حضور اصلاحطلبان در انتخابات پیش رو می‌دانید؟
تاجگردون: وقتی در انتخابات دوره گذشته رقابتی بین اصولگرایان و اصلاحطلبان وجود نداشت جریان اصولگرا بین خودش رقابت ایجاد کرد و حتی شاید بین خودش جریان اصلاح طلبی را هم خلق کرد، اما این دوره فضا برای اصلاحطلبان باز شد و اصولگرایان بهتر دیدند به هم نزدیکتر شوند. اگر چه چنین اتفاقی اگر هم بیفتد تصنعی خواهد بود. زیرا ما در این مجلس به وضوح دیدیم که جریان تندروی اصولگرایی با جریان ملایم‌تر اصولگرایی تعارض بیشتری داشته‌اند تا اصلاحطلبان؛ مثلا جریان پایداری به شدت با آقای لاریجانی درگیر بود در حالیکه هیچ اصلاح طلبی را ندیدیم که در این چهار سال تعرضی به آقای لاریجانی داشته باشد. به نظر می‌رسد اختلاف در آنجا خیلی بیشتر است و آن‌ها به شکل مبنایی با یکدیگر مشکل دارند، اما تلاش می‌کنند به خاطر تقابل با اصلاحطلبان با یکدیگر توافق کنند؛ اگرچه به نظرم در بلندمدت این هدف حاصل نمی‌شود.
ایسنا: ارزیابی شما از عدم حضور لاریجانی در ائتلاف اصولگرایان و اعلام ورود مستقل وی به عرصه انتخابات چیست؟
لاریجانی با رسایی و کوچک زاده در یک لیست قرار گیرد به او شک می‌کنم
تاجگردون : قاعدتا ایشان باید در لیستی حضور داشته باشد که بخواهد جریان سازی کند اما برای آقای لاریجانی هم سخت است در لیستی قرار گیرد که کوچک زاده و رسایی هم در همان لیست باشند. اگر آقای لاریجانی، رسایی و کوچک زاده در یک لیست باشند ما به این جریان می‌خندیم. زیرا گفتمان بین اینها را شنیده‌ایم؛ در نتیجه آقای لاریجانی باید خود را از این حرکت تندروها و این همه تعرض توهین آمیزی که به او داشته‌اند مبرا بداند؛ زیرا اگر بخواهد با اینها در یک لیست باشد من به آقای لاریجانی شک خواهم کرد. به نظرم آقای لاریجانی تاکنون رفتار معقولانه‌ای در پیش گرفته و جریان اصولگرایی هم باید به این موضوع توجه کند. من بعید می‌دانم نهایتا تندروها بتوانند با اصولگرایان کنار بیایند، مگر اینکه از جانب اصلاحطلبان خطری احساس کنند.
جریان عقلا در مجلس بعد بیشتر خواهد شد
آماده تغییر 70، 80 درصدی در مجلس بعد باشیم
ایسنا: ترکیب مجلس بعدی را نسبت به مجلس فعلی چطور پیش‌بینی می‌کنید؟
تاجگردون: به نظر من ترکیب عاقلانه‌تری خواهد شد. نمی‌شود بگوییم اصلاحطلبان حاکم می‌شوند یا نه. قاعدتا نباید انتظار داشت که اصلاحطلبان حاکم شوند. من فکر می‌کنم جریان عقلا بیشتر خواهد شد؛ کسانی که بهتر تصمیم می‌گیرند و در این صورت افرادی که در راس دو جریان هستند خیلی تعیین کننده خواهند بود که بتوانند این جماعت را به سمت خود سوق دهند. به هر حال در هر دوره مجلس نسبت به دوره قبل 70 تا 80 درصد تغیییر اتفاق می‌افتد و قاعدتا ما باید در مجلس بعد هم آماده یک تغییر 70، 80 درصدی باشیم.
افزایش مشارکت در کلان شهرها موجب تغییر ترکیب صد در صدی می‌شود
ایسنا: میزان مشارکت مردم در انتخابات چه تاثیری بر تغییر ترکیب مجلس آینده خواهد داشت؟
تاجگردون: افزایش مشارکت در کلان شهرها حتی می‌تواند موجب تغییر ترکیب صد در صدی شود و تغییرات جدی را به دنبال داشته باشد. در حالیکه مشارکت پایین در کلان شهرها این تغییر را کاهش می‌دهد که البته اینها بستگی به نحوه تعیین صلاحیت‌ها هم دارد.
ایسنا: نقش آقای لاریجانی در تنظیم روابط دولت و مجلس و کنترل تندروها و مخالفان دولت را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تاجگردون: کلا آقای لاریجانی به نظر من کمک زیادی به دولت کرد نه فقط در بحث برجام بلکه در قوانین، بودجه‌های سالانه و فشارهایی که وجود داشت. ایشان کمک کرد که اوج آن ماجرای برجام بود. آقای لاریجانی اجازه نداد خیلی مخالفت‌ها در مجلس اثر منفی بر کار دولت بگذارد، به نظرم بیشترین کمک را در دو سال و اندی خدمت دولت، لاریجانی به دولت داشته است. البته ایشان کار خودش را انجام داده، اما نگذاشته تندروها اثرگذار باشند. در قوانین و لوایح بودجه نیز مجلس آنچه مطلوب دولت بوده را به دولت داده و قوانین خوبی را در اختیار دولت گذاشته شده است. من بارها با آقای لاریجانی مشورت کردم. ذهن ایشان نسبت به کمک دولت مثبت است. البته متقابلا بگویم دولت خیلی از این ظرفیت استفاده نکرد و بعضا هم قدر نشناخته است. انتظار می‌رود حداقل در انتخابات مجلس آینده دولت همکاری لازم را با شخص آقای لاریجانی داشته باشد و یا حداقل با ایشان مخالفت نکند و او را اذیت نکند.
اصلاح طلبان در مقابل لاریجانی کاندیدا معرفی نکنند
ایسنا: اینکه گفته می‌شود معامله‌ای بین دولت و آقای لاریجانی برای انتخابات مجلس آینده اتفاق افتاده را چقدر محتمل می‌دانید؟
تاجگردون: من فکر می‌کنم معامله در انتخابات زیاد تعیین کننده نیست؛ بلکه فقط از لحاظ شکل و فضای عمومی تعیین کننده است که چطور خواهد شد؛ وگرنه اینکه بخواهند معامله‌ای انجام دهند منتفی است، زیرا دولت تعیین کننده نیست؛ بلکه مردم تعیین کننده هستند. دولت فقط می‌تواند علیه لاریجانی کار نکند. این خودش خیلی موثر است مثلا اینکه اصلاحطلبان در مقابل لاریجانی کاندیدایی در قم معرفی نکنند خیلی خوب است.
برجام علیرغم مخالفت‌ها اجرایی می‌شود
ایسنا: با توجه به اینکه قرار است برجام اجرایی شود، تلاش مخالفان برای عدم توفیق این توافق را چطور می‌بینید و فکر می‌کنید آیا نهایتا این مسأله به سرانجام می‌رسد؟
تاجگردون: اجرای برجام هم در داخل کشور و هم در عرصه خارجی مخالفانی دارد و دو گروه نیروهایشان را اگرچه به شکل غیرعمدی اما از جهت ایجاد اختلال در بحث برجام با یکدیگر هماهنگ می‌کنند که این کار اتفاق نیفتد اما به نظر من از این شرایط عبور خواهیم کرد زیرا کار اصلی که توافق بود و بخش سخت ماجرا بود اتفاق افتاده است. به هر حال اقلیت دو طرف هم سنگ اندازی‌هایی در داخل ایران و به خصوص در کنگره آمریکا انجام می‌دهند. البته در اروپا موانع کمتری وجود دارد اما در کنگره آمریکا به دلیل اینکه آن‌ها رفتارهایی شبیه خود ما دارند از جمله این نزدیک انتخابات است، انتخابات آن‌ها معمولا دو قطبی است و می‌خواهند فضای جامعه را به سمتی ببرند که پیروز انتخابات باشند لذا مخالفت‌ها وجود دارد. بنابراین گذر از این شرایط خیلی راحت نیست اما به هر حال می‌گذرد همانطور که تا الان گذشته است.
ما شاهد بودیم که بعد از توافق اصلی، شورای حکام موضوع PMD را حل کرد، انتقال مواد غنی شده انجام شد و به زودی نیز بحث تحریم‌ها باید نهایی و اعلام شود و من فکر می‌کنم علیرغم مخالفت‌ها مسأله حل خواهد شد البته هدف مخالفت‌های داخلی و بیرونی متفاوت است. در داخل عده‌ای کاسب دوران تحریم بودند که حالا با زبان ارزشی ورود می‌کنند و یک گروه هم به شکل اعتقادی مخالف هستند که به نظرم برخورد با اینها باید به شکل نظری و کلامی باشد. اما بعضی‌ها هم از سر لجاجت با این موضوع برخورد می‌کنند؛ ما در ردیف مخالفان باید دو گروه را از هم تفکیک کنیم و به دو نحو با آن‌ها برخورد کنیم.
عربستان مهمترین مخالف برجام است
البته در منطقه هم عربستان و اسرائیل به شکل همزمان و همصدا کار می‌کنند. عربستان به دلایل متعدد بزرگترین و مهمترین مخالف قضیه است و کارشکنی می‌کند. از تاثیراتی که روی قیمت نفت گذاشته تا حرکت‌های اخیرش، تطمیع افراد زیادی در دنیا و ایجاد آشوب‌های منطقه‌ای و تماما تلاش می‌کند ذهن غرب را به خود معطوف کند. اسرائیل هم همچنان فشارهای خود را روی غرب و به خصوص آمریکا دارد و برای جلوگیری از نهایی شدن برجام با عربستان همسو شده است. عربستان خیلی خوب می‌داند که ایران کشوری است که نمی تواند از چشم دنیا پنهان بماند. به همین خاطر کارش را انجام می‌دهد و هزینه‌های سنگینی را می‌پردازد. این کشور تاکنون بیش از 80 تا 90 میلیارد دلار به واسطه رفتارهایش در بحث نفت ضرر کرده است. کسی که حاضر است این میزان ضرر بدهد حتما هزینه بالاتری هم می‌پردازد تا به هدف خود دست یابد.
اثرات مثبت برجام بر اقتصاد کشور
ایسنا: برخی منتقدان دولت می‌گویند که دولت بیش از حد چشم به اجرای برجام دوخته، برداشته شدن تحریم‌ها چه اثرات اقتصادی برای کشور به دنبال خواهد داشت؟
تاجگردون: اینکه دولت به اجرای برجام چشم دوخته امری طبیعی است و باید بدانیم که اجرای برجام برای دولت چه در میان مدت و چه در بلند مدت اثرات زیادی خواهد داشت. مهمترین موضوع آزاد شدن منابع بانکی، گردش مالی در ایران، مراودات دنیا با ایران، امکان فروش بیشتر نفت، انتقال منابع نفتی به داخل و کاهش خیلی از هزینه‌های سرباری است که در این چند سال به شکلی شاهد آن بودیم. اینها خیلی به دولت کمک می‌کند و دولت باید قاعدتا خوش بین باشد؛ زیرا اجرای برجام اثرات مثبتی به دنبال خواهد داشت اگر چه شاید در کوتاه مدت نشود این انتظارات را داشت ولی در میان مدت و بلند مدت تاثیرات آن برای دولت و نظام خیلی مشهود خواهد بود.
این امر فضا را برای دولت به ویژه سرمایه گذاری خارجی باز می‌کند و یکی از راههای اصلی برون رفت از رکود موجود در سرمایه گذاری‌های کشور همین است. من فکر می‌کنم دولت خیلی اشتباه نمی کند اما طبیعتا نباید همه امیدش را هم به این امر معطوف کند.
مردم در انتخابات با مخالفان برجام حساب و کتاب می‌کنند
ایسنا: اثرات اجرای برجام و رفع تحریم‌ها بر انتخابات آینده به چه شکل خواهد بود؟
تاجگردون: البته این امر اثر مستقیم ندارد اما قطعا مردم با کسانی که در موضوع برجام آن هم از منظر عناد ساز مخالف زدند حساب و کتابی خواهند کرد. این گروه مخالفان دولت هستند و طبعا این امر می‌تواند در انتخابات برای دولت تعیین کننده باشد. البته مخالفین هم تلاش می‌کنند اتفاقی نیفتد که دولت بتواند از این فضای سیاسی استفاده کند اما من فکر می‌کنم این فضای سیاسی خود به خود برای دولت و طرفداران دولت ایجاد می‌شود زیرا مهمترین فاکتور برای مردم در شرایط فعلی وجود فضای اقتصادی مناسب است و راهکار بهتر شدن فضای اقتصادی هم رفع تحریم‌ها است. ما شاهد این هستیم که در اقصی نقاط کشور و روستاها همه مردم چشم امید به رفع تحریم‌ها دارند. بنابراین اجرای برجام و رفع تحریم‌ها اثر مثبت زیادی بر انتخابات خواهد گذاشت .
دولت ورود سرمایه گذاران خارجی را تسهیل کند
ایسنا: آیا با اجرای برجام و رفع تحریم‌ها نیازی به تغییر سیاست‌های اقتصادی دولت هم وجود خواهد داشت؟
تاجگردون: به نظر من در بحث بودجه و مباحث این چنینی خیلی نیاز به تغییر نیست. اما در مباحث کلان اقتصادی این امر خیلی تعیین کننده است؛ از جمله وزارت نفت به عنوان موتور اصلی چرخه اقتصادی خیلی تعیین کننده است. بحث قراردادهای خارجی که این روزها خیلی مخالف دارد به دلیل این است که آن‌ها می‌دانند چه اتفاقاتی قرار است بعد از آن بیفتد. قراردادهای خارجی مشخص هستند، ارائه شده‌اند، برای آن کنفرانس گذاشته‌اند، به مجلس و کمیسیون‌ها نیز داده شده است. مخالفان می‌دانند بعد از برجام مهمترین فاکتور جریان سرمایه گذاری و به ویژه جریان نفت و گاز است لذا از همین الان این ساز را می‌زنند و جامعه را شبهه ناک می‌کنند که این اتفاق نیفتد. به نظر من دوستان خیلی راحت می‌توانند در مورد قراردادها آن بخش‌هایی که موجب انحراف می‌شود را همین الان جلویش را بگیرند؛ ضمن اینکه سازمان‌های نظارتی آنقدر تیزهوش و تیزبین هستند که کاملا شرایط را رصد می‌کنند. مخالفان هم می‌دانند که جریان سرمایه گذاری بعد از برجام در واقع ورود جریان سرمایه از سمت نفت وگاز است و به همین خاطر تمام کارشکنی‌ها بر همین مدار اتفاق می‌افتد.
دولت هم در دو بخش بانک مرکزی از نظر گردش پول و تزریق منابع برای سرمایه گذاری و آزاد سازی جریان عرضه برای کمک به تولیدکنندگان وصادر کنندگان و همچنین سهل کردن ورود سرمایه گذاران خارجی به داخل باید خیلی کمک کنند و دستگاه‌های اصلی که مهمترین آن وزارت نفت است باید واکنش سریع نشان دهند و در این قضیه هوشیار باشند و چابک‌تر از دو سال گذشته عمل کنند چرا که اینها موتور محرک اصلی هستند.
درآمدهای مازاد نفتی را به سمت سرمایه گذاری هدایت کنیم
ایسنا: ضرورت توجه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در دوران پسابرجام را چطور ارزیابی می‌کنید؟
تاجگردون : تزریق اقتصاد مقاومتی معمولا در بودجه از طریق نفت رخ می‌دهد. اگر ما منابع را به سمت غیر نفتی در بودجه سوق دهیم عملا موتور اقتصاد مقاومتی هم به حرکت در می‌آید اما اگر با افزایش تولید و فروش نفت بخواهیم منابع را در بودجه بیاوریم اقتصاد مقاومتی آسیب پذیر می‌شود. من فکر می‌کنم دولت باید شرایطی که در دو سه سال گذشته در بودجه به آن عادت کرده ایم را ادامه دهد مثلا اگر یک میلیون بشکه صادر می‌کنیم و 50 درصد آن را خرج دولت می‌کنیم سعی کنیم حتی اگر صادرات را به دو میلیون بشکه رسید این مبلغ را در بودجه خرج نکنیم بلکه آن را به سمت منابع دیگر ببریم و در جهت سرمایه گذاری هدایت کنیم. اگر دولت این کار را انجام دهد اقتصاد مقاومتی هم آسیبی نخواهد دید.
ایسنا: بیش از یک ماه از مهلت ارائه بودجه توسط دولت گذشته و دولت برخلاف روال دو سال اول خود در ارائه لایحه بودجه و همچنین برنامه ششم توسعه تاخیر دارد. این تاخیر چه تاثیراتی می‌تواند داشته باشد؟
برجام؛ دلیل اصلی تاخیر در ارائه برنامه و بودجه
تاجگردون: دولت رسما دلایلش را در این باره نگفته، اما این طور که برداشت می‌شود مسأله اصلی دولت بحث برجام و ضرورت تدوین برنامه متناسب با برجام بود که تاخیر هم ناشی از این است؛ وگرنه قطعا می‌توانست بودجه را 15 آذر به مجلس بدهد. هر چند می‌خواست برنامه و بودجه را همزمان ارائه کند. طبعا تاخیری که اتفاق افتاده تاثیر منفی خواهد داشت زیرا موجب کم دقتی در بررسی بودجه در مجلس خواهد شد و این از آسیب‌های عدم هماهنگی در برنامه‌هاست. قاعدتا مجلس هم پیش از پایان سال جاری نمی تواند بررسی بودجه را به اتمام برساند مگر اینکه بخواهد بودجه را سرهم بندی کند؛ بنابراین ما با یک معضل مواجه می‌شویم و باید روش‌های خاص خود را در این زمینه به کار ببندیم. می‌توانیم بودجه دو دوازدهم تصویب کنیم یا برنامه را با تاخیر بررسی کنیم. البته اگر احکام دائمی برنامه را پیش از پایان سال به تصویب برسانیم شاید گیرهای اجرایی دولت برای اجرای برنامه‌هایش حل شود. به هر حال این شرایط آسیب‌هایی دارد، اما امیدوارم دولت و مجلس در ادامه کار با لج و لجبازی جلو نروند. اگر ما روی دلایل اصلی تاخیر به توافق برسیم در مورد مابقی موارد می‌شود کنار آمد.
ایسنا: چقدر مجلس در این زمینه از سوی دولت توجیه شده است؟
تاجگردون: مجلس اصلا توجیه نشده است هیچ کس تا حالا صحبتی با مجلس نکرده و ما نظر رسمی در این باره دریافت نکرده ایم. البته من فکر می‌کنم موضوع برای دولت هم خیلی مشخص نبود؛ زیرا بحث عمده بحث اجرای برجام بود، اما اگر مذاکره‌ای با مجلس می‌شد فضا خیلی بهتر بود.
گفت‌وگو از خبرنگار پارلمانی ایسنا: الهه حمیدی کیا
انتهای پیام