در پی درخواست مدیریت بحران استانداری فارس از مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی شیراز مبنی بر بررسی ایجاد فروچاله در شهرستان استهبان، اکیپ کارشناسی این مرکز به منطقه عزیمت و موضوع رویداد بزرگترین دولین فروریخته (فروچاله) کشور در منطقه ایج از توابع استهبان استان فارس را بررسی کرد.
به گزارش سرویس علمی ایسنا، بر اساس اعلام سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور منطقه مورد نظر در جنوب باختری شهر ایج و جنوب شهرستان استهبان در استان فارس قرار دارد که در این منطقه سطح زمین بطور ناگهانی با شیب دیواره‌ای نزدیک به قائم فروکش کرده است. ابعاد فروچاله بر اساس بازدید انجام شده به عمق تقریبی 80 متر و قطر نزدیک به 20 متر با دیواره‌ای نزدیک به قائم در اراضی باغی ایجاد شده که در قسمت‌های پایین فروچاله، دالان و تونل‌های فرعی نیز وجود دارد. در بخش‌های شرقی فروچاله شکاف‌های طویل و متعدد، در بخش شمالی آن فروچاله‌های کوچک و شکاف‌های طویل با عمق زیاد ایجاد شده که بیشتر این شکاف‌ها و فروچاله‌های کوچکتر مربوط به سال‌های قبل است.
حتی شرایط به گونه‌ای بوده که زمین بخش شمالی محدوده فروچاله در سال‌های قبل به دلیل وجود شکاف‌های عمیق و وجود فروچاله‌های کوچک قابل کشت و یا درختکاری نبوده و در زمان آبیاری آب‌ها در این شکاف‌ها فرو می‌رفته است. همچنین در سال‌های گذشته در بخش‌های غربی و جنوبی این منطقه در دامنه کوه شکاف‌های عمقی، عریض و طویل ایجاد شده است. بر اساس اطلاعات چاه آب نزدیک به محل فروچاله که نزدیک به 40 متر عمق آن رسوبات آبرفتی است و بقیه ارتفاع درون چاله را کارست آهکی و فعال زیر آن شامل می‌شود، با توجه به اینکه این پدیده ناگهانی رخ داده، به آن دولین فروریخته گویند.
علت رخداد این حادثه بیشتر در اثر عواملی همچون افت سطح سیالات زیرزمینی، انحلال تشکیلات زیرسطحی و ریزش کارست است که در واقع فرو ریزش بر روی ساختار فعال کارستی ایجاد شده است. تغییر کاربری زمین، زهکشی خاک‌های آلی از جمله عوامل دیگری هستند که می‌توانند در ایجاد پدیده فروچاله ایچ موثر باشند. شرایطی همچون فرایندهای زمین‌ساختی و پویایی گسل‌ها در منطقه، بارندگی، وجود عوارض توپوگرافی، نفوذ ریزش‌ها و یا رواناب‌های اسیدی، انحلال تشکیلات سطحی و وجود لایه‌های نامقاوم در تشکیلات رسوبی زیرین، منجر به توسعه پدیده فرونشستی، ایجاد شکاف و فروچاله شده است.
معمولا آثار سطحی ناشی از فرونشست و یا فروچاله در سطح زمین ظاهر شده و هشدار وجود خطر را نشان می‌دهد. چنانکه در محدوده دشت ایچ طی حداقل هفت سال اخیر، آثاری چون شکاف‌های طویل، عریض و عمیق در دامنه‌های کوه و دشت ظاهر شده و حتی در محدوده فروچاله بزرگ ایچ شواهد وجود فروچاله‌های کوچکتر و شکاف‌های عمیق دیده شده؛ به گونه‌ای که در بخشی از اراضی همجوار با فروچاله، به دلیل وجود شکاف‌های زیاد، زمین قابل کشت و یا درختکاری نبوده است. بنابراین زمین هشدار خود را با علائم سطحی نشان داده است.
بر اساس این گزارش، در محدوده وقوع مخاطره جهت شناسایی وضعیت زیرسطحی دولین فرویخته (فروچاله) و وضعیت کانال‌ها و دالان‌های زیرین آن و شناسایی محل دولین‌های جدید سریعا مطالعات آب- زمین‌شناسی و زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک و بررسی فرونشست و رفتارسنجی با استفاده از مطالعات ژئوفیزیکی و رادار و نصب ابزار دقیق انجام می‌شود.
انتهای پیام