حدود یک ماه از انتشار نامه اعتراض‌آمیز تشکل های خصوصی گردشگری به مسعود سلطانی‌فر می‌گذرد، نامه‌ای که سیاست‌های معاونت گردشگری را مغایر با خواسته‌های روسای قوا اعلام می‌کند. با این حال رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هنوز پاسخ و یا واکنشی برای آن نداشته است.
در این فاصله، برگزاری دورِهمی غیررسمی معاونت گردشگری با مخالفان آن نامه، نه تنها به جمع شدن این قائله و حاشیه در صنعتی که باید روزهای پیشرویی داشته باشد کمکی نکرده، بلکه سبب تشتت بیشتر آراء و تفرقه‌افکنی بین بخش خصوصی گردشگری شده است.
به گزارش خبرنگار گردشگری ایسنا، اعتراض رؤسای تشکل‌های خصوصی گردشگری به تصمیم‌های معاونت گردشگری که در مغایرت با سیاست‌های مقامات عالی کشور دانسته شده، زمانی بالا گرفت که «آیین نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آنها» توسط دولت در یازدهم شهریور امسال ابلاغ شد و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز بلافاصله بر اجرای ماده 25 آن تاکید کرد.
در ماده 25 این آیین‌نامه آمده است؛ «سازمان (میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری) دستورالعمل نحوه تشکیل و فعالیت تشکل‌های تاسیسات گردشگری و نیز صدور مجوز برای اشخاص حقوقی برای فعالیت در تاسیسات گردشگری و سایر دستورالعمل‌های مورد نیاز در اجرای این آیین‌نامه را تهیه و با تایید رییس سازمان ابلاغ می‌نماید.»
یک ماه سکوت
ورود مستقیم سازمان برای ایجاد تشکل‌های تاسیسات گردشگری سبب شد بخش خصوصی در نامه‌ای که خطاب به مسعود سلطانی‌فر نوشته است، صراحتا اعلام کند: «از آنجا که اهتمام ویژه جناب‌عالی، حمایت دولت محترم، رؤسای قوا و تأکید‌ات مقام معظم رهبری در ابلاغ سیاست‌های برنامه ششم به‌طور صریح توسعه و رونق صنعت گردشگری و در اولویت قرار گرفتن آن اعلام شده است و انتظار تحقق این مهم در بیانات همه مقامات عالی کشور از بخش خصوصی است، به‌نظر می‌رسد که حرکت سازمان میراث فرهنگی در حوزه معاونت گردشگری اعم از تصمیمات، عملکرد، رویکرد‌ها و روش‌های ارتباط با بخش خصوصی مغایر با شعارها و تصمیمات عالی‌ترین مقامات کشور بوده و در جهت ایجاد موانع بیشتر در این صنعت پویا و اقتصادی است.»
این اعتراض تا کنون پاسخی نداشته است، اما اواخر هفته گذشته جلسه‌ای در معاونت گردشگری این سازمان با حضور تعدادی از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی بدون حضور رؤسای تشکل‌های خصوصی برگزار شد که سازمان، آن را به حساب موافقت همه فعالان گردشگری در بخش خصوصی با اجرای ماده 25 و ایجاد تشکل واحد گردشگری گذاشت.
این اقدامِ معاونت گردشگری که البته «رحمانی موحد» آن را به "گعده‌ای خودمانی" تشبیه کرد، از سوی رؤسای تشکل‌های خصوصی، اختلاف برانگیز و تفرقه‌افکنانه اعلام شد؛ رفتاری که گفته می‌شود بارها در دولت قبل تکرار و سبب ایجاد شکاف در بخش خصوصی شده بود.
کاری با تشکل های صنفی نداریم
مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با رد این موضوع که دیدار اخیرش با جمعی از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی برای گرفتن تایید بخش خصوصی مخالف با مواضع امضاءکنندگان آن نامه اعتراضی، از پیش طرح‌ریزی شده و هدفمند بود، به ایسنا گفت: ما از کسی دعوت نکرده بودیم. آنها علاقه‌مند بودند و آمدند دیدن ما. از این جلسات زیاد داریم. آنها خودشان درخواست کردند که این جلسه برگزار شود.
او سپس با بیان این که ماده 25 آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ‌گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آنها مصوب دولت است که باید اجرا شود، در پاسخ به این سوال که وقتی تشکل‌های صنفی گردشگری وجود دارند چه لزمی دارد دولت دوباره تشکل حرفهای تشکیل دهد؟ گفت: ما صنف نیستیم، گردشگری صنعت است و این قانون از قدیم بوده. 26 سال است این آیین نامه نوشته شده و ماده 26 قبلی جایگزین ماده 25 فعلی شده است.
این در حالیست که در آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه‌بندی و نرخ گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آنها که 1368/3/2 تصویب و یک‌بار هم در سال 1383 اصلاح شد، به نحوه ایجاد تشکل حرفهای تاسیسات گردشگری هیچ اشاره‌ای نشده است.
به گزارش ایسنا، در ماده 26 این آیین‌نامه در آخرین مصوبه اصلاح شده که رحمانی موحد گفته مضمون ماده 25 آیین نامه فعلی را داشته و فقط جابجایی در آن اتفاق افتاده، آمده است: «تأسیسات گردشگری ارگان‌های دولتی، شهرداری‌ها و نهاد‌های انقلاب اسلامی نیز مشمول مفاد این آیین‌نامه می‌باشد. بدیهی است مؤسسات دولتی مشمول این آیین‌نامه ملزم به احراز آن دسته از شرایط مندرج در این آیین‌نامه که بر اساس دولتی بودن آنها موضوعیت ندارند، نمی‌باشند.» و این هیچ ارتباطی با ایجاد تشکل حرفه ای با مجوز سازمان ندارد.
معاون گردشگری کشور در توجیه محتوای ماده 25 آیین‌نامه فعلی نیز اظهار کرد: هر تشکلی که تصویب می‌شود، یک دستگاه دولتی به آن مجوز می‌دهد، این تشکل‌ها اگر می‌خواهند حرفهای فعالیت کنند، یعنی وارد محتوا شوند، آموزش دهند، در نمایشگاه شرکت کنند و یا بازاریابی کنند باید از ما (سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری) مجوز بگیرند، اما اگر می‌خواهند فقط به مسائل صنفی و حقوقی بپردازند، به کار خود ادامه دهند.
رحمانی موحد گفت: تشکل‌های موجود "صنفی" هستند، آنها هم می‌توانند باشند، اما دیگر در امور حرفهای با آنها کاری نداریم. آن ها می توانند به امور صنفی مثل بیمه، حقوق و مزایا بپردازند، ولی ما از نظر حرفه ای باید این ماده قانونی را اجرا کنیم و ایجاد یک تشکل حرفه ای مطابق این ماده قانونی است.
با وجود اعلام مخالفت رؤسای تشکل های خصوصی گردشگری با ایجاد تشکلی حرفه ای از سوی سازمان، اما گروهی که در آن دورهمی صمیمانه حضور داشتند، در این موضوع هم عقیده با معاون گردشگری بودند.
یک دورِهمی صمیمی با بزرگان گردشگری!
اکبر غمخوار به عنوان یکی از حاضران آن نشست که به گفته خودش جمعی از "بزرگان صنعت گردشگری" را که اشخاصی با تجربه و توانمند بودند و حرفی برای گفتن داشتند را جمع کرده بود تا با معاون گردشگری دیداری داشته باشند، در این‌باره به ایسنا گفت: ما دنبال مطالبات بخش خصوصی هستیم و حرفهای خود را هم بدون تعارف در آن دیدار مطرح کردیم.
این عضو انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران درباه علت حضور نداشتن و یا دعوت نشدن رؤسای تشکل‌های صنفی گردشگری نیز اظهار کرد: آنها هم می‌توانند تقاضا بدهند تا چنین جلساتی برگزار شود. در آن نشست حدود 26 نفر از بزرگان صنعت گردشگری حضور داشتند که هر یک حرفهای خود را بیان کردند. ما همواره چنین جلساتی را با مسؤولان گردشگری و مدیران اقتصادی کشور برگزار می‌کنیم، چند وقت پیش هم دیداری با رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری داشتیم.
او با اشاره به صحبت‌های مطرح شده در این نشست که به نمایندگی از فعالان حاضر مطرح کرده بود، گفت: ما تشکلی راکه دولت برای بخش خصوصی ایجاد کند، قبول نداریم. در عین حال دولت باید از بخش خصوصی حمایت کند و مشکلات صنعت گردشگری با هماهنگی بخش خصوصی حل شود.
وی افزود: قرار شد مطالبات صنعت گردشگری را مطرح و هماهنگی کنیم تا صدای بخش خصوصی گردشگری شنیده شود. ما به دنبال آن هستیم که منافع بخش خصوصی تا حداکثر امکان تامین شود و افراد با تجربه حضور فعال‌تری داشته باشند.
غمخوار همچنین تاکید کرد: ما دنبال تقابل با دولت نیستیم، دولت باید سیاست‌گذاری، هدایت و نظارت عالیه را انجام دهد و در امور بخش خصوصی تصدی‌گری نداشته باشد.
او ادامه داد: معاون گردشگری در آن دیدار همه حرفهای ما را شنید و پذیرفت و در ادامه هم گفت که حاضریم بسیاری از امور را به تشکل‌های خصوصی واگذار کنیم.
رییس اسبق هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران همچنین با بیان این که هدف ما ایجاد تشکلی حرفهای و مختص صنعت گردشگری است، افزود: ما نه انجمن صنفی هستیم نه اتحادیه، بلکه صنعت گردشگری هستیم و حاضریم اختیارات این صنعت را به تشکلی بدهیم که طبق قانون صنعت ایرانگردی و جهانگردی فعالیت می کند.
غمخوار همچنین بیان کرد: من در هر دولتی همواره انتقادات را مطرح کرده‌ام، خوبی‌ها و بدی‌ها را گفته‌ام و ترسی از طرح مشکلات و انتقادها نداشته‌ام.
این اظهارات و تاکیدهای غمخوار بر حفظ استقلال تشکل‌های خصوصی در حالی مطرح شده که سازمان بعد از برگزاری آن نشست، خبری را با این عنوان «فعالان صنعت گردشگری خواستار ایجاد تشکل حرفهای قانونمند شدند» منتشر کرد که هم اکنون در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قابل دسترس است.
تشتت آراء از همین جا...
براساس خبر تهیه و منتشر شده از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، حمید امینی، یکی دیگر از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی حاضر در آن نشست که از جمله دعوت کنندگان سایر فعالان گردشگری به آن نشست بود که البته حاضر نشد با ایسنا گفت‌وگو کند، با اشاره به این که معاونت گردشگری در دو سال گذشته برنامه‌ها و اقدامات بسیاری را به انجام رسانده، گفته است: اگر بیانیه‌ای داده می‌شود و عده‌ای امضاء می‌کنند، موضوع تازه نیست، چرا که در هر دوره ای از این اتفاقات می افتد، افرادی هستند که وقتی منافعشان به خطر می‌افتد از این راهکارها استفاده می کنند.
رنجکشان از بزرگترین چارترکنندگان پروازهای داخلی و خارجی که در آن نشست صمیمانه حضور داشته ضمن اشاره به فعالیت ها و برنامه های همکاری خود با معاونت گردشگری در چارچوب طرح ساماندهی تورهای خروجی و با ابراز تمایل نسبت به ایجاد تشکل حرفهای در صنعت گردشگری، اظهار کرده است: ایجاد این تشکل بی‌شک در بهبود وضع موجود و رفع مسائل و مشکلاتی که امروز ما دچار آن هستیم، تاثیر بسزایی خواهد داشت.
وی همچنین گفته است: بخش خصوصی حامی معاونت گردشگری است، مشکلاتی که وجود دارد نشأت گرفته از درون صنف گردشگری است، ما خودمان تشتت آراء داریم، اجازه بدهید معاونت گردشگری به کارهای کلیدی خود بپردازد.
داود فرزانه، یکی دیگر از مدیران دفاتر خدمات مسافرتی نیز در این دورهمی، با تقدیر از زحمات و تلاشهای معاونت گردشگری، گفته است: ما نیازمند ایجاد یک تشکل قوی و منسجم در این صنعت هستیم، تاکنون تعامل بسیار مثبت و سازنده ای در این حوزه وجود داشته و به نظر می رسد برخی نامه نگاری هایی که انجام شده به دلیل بی اطلاعی و عدم آگاهی کافی نسبت به موضوعات بوده است.
این اظهار نظر صریح برخی از فعالان گردشگری باعث واکنش تعدادی از رؤسای تشکل های خصوصی گردشگری که به عملکرد معاونت گردشگری معترض بودند، شد.
غوغاسالار نیستیم
محمدحسن کرمانی، رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران با انتقاد به عملکرد معاونت گردشگری در برگزاری جلسه‌ای غیر رسمی با حضور تعدادی از فعالان گردشگری، بدون حضور رؤسای تشکل‌های خصوصی به خبرنگار ایسنا گفت: ما دنبال غوغاسالاری نیستیم، بلکه دنبال حل مشکل هستیم و نه اتلاف وقت.
او با اعتقاد بر این که تجمیع برخی از اعضای تشکل‌های خصوصی برای متقاعد کردن آنها به منظور ایجاد تشکلی واحد، غیر مستقیم از سوی معاونت گردشگری رخ داده، این حرکت را کوچک و دور از ادب دیپلماسی خواند و افزود: وقتی تشکل خصوصی در چارچوب قانون در حال فعالیت است، از ادب دیپلماسی و اداری به دور است که دولت با اعضای آن تشکل وارد مذاکره شود.
کرمانی با تاکید بر این که ساختار تشکل‌های خصوصی به لحاظ قانونی در این کشور مشخص است و ساختاری دل به خواه نیست، گفت: این همان مشکل همیشگی بخش خصوصی با دولت بوده است، چرا که دولت، باوری نسبت به اقتصاد بخش خصوصی ندارد و این بخش را اجبار و تحمیلی بر خود می‌داند. جایگاه بخش خصوصی در مملکت هنوز تثبیت نشده و دولت هر زمان که بخواهد می‌تواند با آن بازی کند و به خود اجازه می دهد برای این بخش تصمیم بگیرد، درحالی که وقوع چنین اتفاقاتی به منزله نابود کردن بخش خصوصی است.
رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران سپس با اشاره به سوءاستفاده از قدرت طلبی در مدیریت امور گردشگری، اظهار کرد: اینطور نمی شود که وقتی قدرت دست مان آمد به هر شکلی دیگران را دور هم جمع کنیم و به آن ها این نکته منتقل کنیم که اگر در این جمع حضور پیدا نکنند چه خواهند شد یا نخواهند شد و دنبال تامین مطامع خود باشیم تا میان بخش خصوصی شکاف ایجاد شود، این رفتارها با سیاست های دولت مغایرت دارد.
وی اضافه کرد: اگر قرار است در این دولت هم شاهد تکرار رفتارهای گذشته باشیم، پس وعده‌های رییس دولت چه می‌شود؟ آیا رییس دولت فقط می‌خواهد امیدواری ببخشد یا در عمل هم قرار است اقدامی شود؟
کرمانی در عین حال گفت: البته جریانات رخ داده سبب ناامیدی نمی شود، چون من هنوز از ناحیه رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری امیدوارم و فکر می‌کنم واکنش نشان ندادن ایشان به دلیل آن است که در حال فکر کردن هستند. ما هم دنبال غوغاسالاری نیستیم، بلکه دنبال حل مشکل هستیم و نه اتلاف وقت.
این ره که تو می‌روی ...
رضا اباذری، رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران نیز با انتقاد به عملکرد معاونت گردشگری در برگزاری چنین نشست غیررسمی و با "مشکوک" خواندن این دعوت‌ها طبق اظهارات برخی از شرکت کنندگان در آن دورهمی، به ایسنا گفت: این حرکت نشانه عدم اعتقاد دستگاه متولی به همکاری با تشکل‌های قانونی است. پیش از این درباره ایجاد سازمانی غیر رسمی در بدنه سازمان دولتی هشدار داده بودیم.
وی افزود: طبق اظهارات برخی از حاضران در آن جلسه، دعوت ها به صورت غیر رسمی و با تماس دو نفر از مدیران آژانس های گردشگری در معاونت گردشگری تشکیل شد که از پیش دستور جلسه مشخصی هم اعلام نشده بود. بسیاری از اشخاص شرکت کننده اطلاع نداشتند که قرار است در چه جلسه ای حضور داشته باشند. برخی از آن ها گمان می کردند یک دورهمی معمولی با معاون گردشگری است.
اباذری با بیان این که در علم مدیریت این فرایند ناشی از وجود یک ساختار غیررسمی است، اظهار کرد: در دولت دهم سازمان وقت میراث فرهنگی و گردشگری هم برای ایجاد تفرقه و نفاق میان فعالان بخش خصوصی دست به چنین دعوت‌های غیررسمی می‌زد و از جنبه‌های نمایشی و پروپاگاندا استفاده می‌کرد.
او تاکید کرد: اگر قرار است مشکلات و معضلات فعالان بخش خصوصی گردشگری شنیده شود، می‌توانند از رؤسای تشگل ها دعوت کنند، چرا که آن ها آرشیوی از گرفتاری های همکاران و موانع فعالیت های شغلی کارآفرینان حوزه خود را در اختیار دارند و منبع قوی برای آسیب شناسی هستند.
رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران همچنین گفت: ما دنبال رفع مشکلات صنفی توسط خودمان هستیم، اگر دستگاه متولی در این زمینه کار مفیدی انجام داده است اعلام کند تا ما سپاسگذار ایشان باشیم.
اباذری سپس به برخی چالش های موجود صنعت گردشگری که بیشتر از موضوع ایجاد تشکل حرفه ای برای توسعه این صنعت اهمیت دارد، اشاره کرد و افزود: امروزه توقع مسؤولان و مردم از گردشگری بالا رفته است، ولی ما هنوز نقشه راه گردشگری برای کشور و حتی برای استان ها نداریم، متولی اعطای مجوز آژانس ها، سه دستگاه مختلف هستند، وضعیت نمایشگاه های خارج از کشور و تبلیغات مبهم است. قوانین کهنه و خاک خورده اند و نظارت ملموسی وجود ندارد، حالا به جای برون سپاری و واگذاری امور به بخش خصوصی، وعده‌های قدیمی تکرار می شود و سعی در دریافت تاییدیه برای اعمال سلیقه های شخصی شده است.
به گزارش ایسنا، در ادامه این اعتراض ها، عصر روز گذشته (یکشنبه) نیز جامعه هتلداران ایران جلسه هماهنگی را با حضور اعضای خود و سایر رؤسای اتحادیه ها و جوامع هتلداران استان ها و مدیران عامل گروه های هتلداری در تهران تشکیل داد تا ضمن رسیدن به اجماع نظر میان هتلدارن کشور، با این موضوع نیز اتمام حجت شود. در این جلسه هماهنگی مرتضی رحمانی موحد معاون گردشگری نیز حضور داشت.
شرط تشکل‌های اقامتی
محمدعلی فرخ مهر، عضو هیات مدیره جامعه هتلداران ایران و رییس اتحادیه هتلداران استان تهران با اعلام اینکه تشکل‌های اقامتی قرار است بیانیه‌ای را در رابطه با ماده 25 آیین‌نامه ایجاد، اصلاح، تکمیل، درجه بندی و نرخ گذاری تاسیسات گردشگری و نظارت بر آنها برای رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بفرستند، به ایسنا گفت: ما مخالف ایجاد تشکل حرفه ای به استناد ماده 25 آن آیین نامه نیستیم، اما به شرط آن که دستورالعمل و آیین نامه آن تشکل را بخش خصوصی بنویسد و هر زمان که آقایان آن را به قانون تبدیل کردند مثل قانون نظام صنفی و پزشکی، تشکل های موجود هم می‌توانند فعالیت خود را لغو کنند.
وی تاکید کرد: تا زمانی که مجلس این قانون را تصویب نکند تشکل های صنفی موجود با همان شکل و هویت به فعالیت خود ادامه می دهند.
رییس اتحادیه هتلداران استان تهران ادامه داد: اتحادیه های ما براساس قانون شکل گرفته اند، ولی ما هم می خواهیم از این حالت دو گانه خارج شویم، هیچ تشکلی نمی خواهد با این وضع به فعالیت خود ادامه دهد، چرا که الان سازمان متبوع ما میراث فرهنگی و گردشگری است، ولی مجوز تشکل های ما را وزارت صنعت، معدن و تجارت می دهد.
فرخ مهر ادامه داد: در 40 سالی که در این صنعت فعالیت دارم به یاد ندارم سازمان گردشگری تشکل قانونی داشته باشد، چون آن شرایط نبود تشکل های این صنعت زیرمجموعه و با مجوز این سازمان و آن وزارتخانه تشکیل شدند، اما اگر قانون آن اصولی، تنظیم و اجرا شود، همه ما به آن اعتقاد خواهیم داشت.
انتهای پیام
** عکس خبر تزئینی است