پس از پیروزی انقلاب اسلامی، غرب همواره تلاش میکرد تا سدی در مقابل پیشرفت جمهوری اسلامی ایران باشد. به همین منظور با سناریوسازیهای مختلف از جمله ماجرای میکونوس، تهدید نظامی در مسئله هستهای، تلاش برای ایجاد محدودیت در توان موشکی و ... به دنبال تضعیف ایران بود اما از آنجا که این تهدیدها در مقابل قاطعیت و صراحت مقام معظم رهبری رنگ باخته است و دشمنان جمهوری اسلامی هرگز به نتیجه مطلوب خود نرسیدند.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، به نقل از پایگاه اطلاعرسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره شاهد کارشکنیها و دشمنیهای کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی منطقه نسبت به جمهوری اسلامی ایران بودهایم که برخی از این دشمنیها و کارشکنیها واکنش صریح و قاطعنامه مقام معظم رهبری را در پی داشته است، به طوری که پس از صراحت و قاطعیت رهبر معظم انقلاب شاهد عقب نشینی و تغییر رویه در سیاستهای غرب بودهایم. چنانکه شواهد تاریخی نشان میدهد همین واکنشهای صریح و قاطعانه مقام معظم رهبری باعث زوال رویه استعمارگرانه شده است.
به عنوان مثال اخیراً، وقوع فاجعه منا و تعلل مقامات سعودی در تحویل به موقع پیکرهای جانباختگان ایرانی، مقام معظم رهبری واکنش صریح و قاطعانهای را نشان دادند که پس از آن طرف عربی مواضعش تغییر کرد و از موضع خود عقب نشست. اما این اولین واکنش محکم مقام معظم رهبری نبود که با عقبنشینی طرف مقابل همراه شد بلکه در گذار تاریخ موارد بسیاری واکنش صریح رهبر معظم انقلاب، طرف مقابل را ناچار به عقبنشینی کرده که در نوشتار پیش رو به برخی از نمونههای آنها اشاره میشود:
1- عقبنشینی غرب در قضیه میکونوس پس از نهیب رهبر معظم انقلاب
در اواخر تابستان 1371 یک عملیات تروریستی در «رستوران میکونوس» در مرکز شهر برلین با جوسازی رسانههای غربی به بحرانی علیه ایران بدل شد که موجبات جبههگیری غرب نسبت به جمهوری اسلامی ایران را فراهم کرد. به دنبال این حادثه دادگاه برلین طی یک حکم مغرضانه و بدون استناد، ایران را مسئول مستقیم این تیراندازی خواند در حالی که هیچ سندی مبنی بر محکومیت ایران ارائه نکرد. به دنبال این جوسازی و به منظور تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی، 12 کشور اروپایی سفرای خود را از ایران خارج کردند.
این حرکت در اصل به منظور منزوی کردن ایران و با این تحلیل که جمهوری اسلامی دچار چالش شود صورت گرفت. در ظاهر همه چیز درحال به حاشیه راندن ایران بود که رهبر معظم انقلاب اسلامی در یک واکنش صریح، حجت را برای غربیان تمام کرده و فرمودند: «در مرحله اول، سفیر آلمان را فعلاً تا مدتی نباید راه بدهند که به ایران بیاید. بقیه هم که میخواهند به عنوان یک حرکت به اصطلاح آشتیجویانه برگردند، مانعی ندارد. خودشان رفتهاند، خودشان هم برمیگردند. دیدند که رفتنشان هیچ اهمیتی ندارد.»
پس از این سخنرانی مقام معظم رهبری، کشورهای غربی که متوجه شکست سیاست خود شدند تصمیم گرفتند تا به منظور کاستن از رسوایی ماجرای میکونوس سفرای خود را به تهران بازگردانند اما جمهوری اسلامی ایران به فرمان رهبر معظم انقلاب با بازگشت سفیر آلمان به تهران به همراه سفرای دیگر کشورها مخالفت کرد.
گرچه پس از واکنش رهبر انقلاب، سفرای غربی خواستار بازگشت به تهران شدند اما عواقب این رسوایی هرگز از دامن غرب پاک نشد. مقام معظم رهبری در سال 1377 در همین رابطه فرمودند: «همه اروپا با هم همدست شدند تا سرِ قضیه دادگاه میکونوس که بنده گفته بودم چون در این قضیه، آلمان این گونه رفتار کرده است و سفرا رفتند، اگر سفرای دیگر میخواهند بیایند، بیایند؛ ولی سفیر آلمان، باید بعداً بیاید. حق ندارد با آنها برگردد؛ این حرف را از بین ببرند، که سفیر آلمان، اگر شده با یک نفر دیگر با هم بیایند. دولت و ملت ایران ایستادند... ما مجبور به رابطه نیستیم، بلکه ما بر روی مواضع سرشار از عزت خود که ناشی از اسلام و قدرت ملی و اسلامی ملت ایران است، میایستیم، تا همه کسانی که بیگانه از ما هستند، احساس کنند که در مقابل این ملت، نمیشود با قلدری حرف زد.»
2- شکست سیاست غرب پس از موضعگیری رهبر معظم انقلاب درباره مسائل هستهای
یکی از مسائلی که موضعگیریهای صریح رهبر معظم انقلاب تاثیر ویژهای در آن داشته و باعث عقبنشینی کشورهای غربی شده، مسئله هستهای است. موضعگیریهای رهبر معظم انقلاب در طی 13 سال مناقشه هستهای کشورمان با کشورهای گروه غرب راهگشای تیمهای مختلف مذاکرهکننده ایرانی بوده و این مسئله در مذاکرات دو سال اخیر ایران با 1+5 نمود ویژه ای داشته است. چرا که در این دور از مذاکرات، موضعگیریهای رهبر معظم انقلاب به عنوان خط قرمزهای راهبردی، پشتوانه محکمی برای تیم مذاکره کننده محسوب میشد. این در حالی بود که هداف اصلی غرب توقف کامل برنامه هستهای ایران بود.
این مسئله در موضعگیری متعدد کشورهای غربی بارها تکرار میشد. به عنوان مثال در اواخر پاییز 92 بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در رابطه با برنامه هستهای ایران گفت: «ما متعهدیم هر کاری که میتوانیم برای جلوگیری از هستهای شدن ایران انجام دهیم.» لذا غرب با راهاندازی سناریویی تلاش میکرد تا این مفهوم را به جهان القا کند که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هستهای است لذا باید از هستهای شدن ایران جلوگیری کرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار مدیران، متخصصان و کارشناسان سازمان انرژی اتمی در فروردین 93 با تاکید بر این که فعالیتهای جمهوری اسلامی ایران در زمینه تحقیق و توسعه هستهای به هیچ وجه متوقف نخواهد شد و هیچیک از دستاوردهای هستهای نیز تعطیل بردار نیست فرمودند: «حرکت علمی هستهای، به هیچ وجه نباید متوقف و یا حتی کُند شود.»
لذا پس از قاطعیت رهبر معظم انقلاب کسانی که برای مدت یک دهه صحبت از نابودی یا توقف کامل برنامه هستهای ایران میکردند، از موضع خود عقبنشینی کرده و با موضعگیریهای صریح رهبری مجبور به پذیرش حق هستهای جمهوری اسلامی ایران شدند. از این رو، «نیکلاس برنز» دیپلمات و از مقامات سابق وزارت خارجه آمریکا در زمان جورج دبلیو بوش رئیس جمهوری اسبق آمریکا، اعتراف کرد که غرب در متوقف کردن برنامه هستهای ایران ناکام بوده است.
3- ترس غرب پس از ترسیم خطوط قرمز موشکی ایران توسط رهبر معظم انقلاب
با توجه به تحریمهای تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران و تهدیدات مداوم کشورمان توسط کشورهای گروه غرب، اتکا به توان موشکی از جایگاه ویژهای در دکترین دفاعی ایران برخوردار بوده است. لذا غرب نیز همواره به اشکال مختلف در تلاش برای اعمال محدودیت در تواناییهای موشکی ایران بوده است. به عنوان مثال جی کارنی سخنگوی کاخ سفید ساعتی پس از پایان بی نتیجه مذاکرات وین 4 اعلام کرد موضوع موشکهای بالستیک ایران باید جزو مباحث مذاکرات هستهای برای توافق جامع باشد. وی تاکید کرد که موشکهای بالستیک جزو مباحثی هستند که لازم است بخشی از توافق جامع درباره این چالشها و اختلاف باشند.
در چنین فضایی بود که مقام معظم رهبری فرمودند در رابطه با موشکهای دفاعی خود حاضر به هیچگونه مذاکرهای نیستیم. با تاکید مقام معظم رهبری، این موضوع در مذاکرات هستهای نیز بارها از سوی مقامات کشورمان به عنوان خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران اعلام شد.
شایان ذکر است کشورهای غربی درحالی به دنبال ایجاد محدودیت برنامه موشکی ایران بودند که خود به انواع موشکهای میانبرد و دوربرد مجهز هستند. اما غرب تلاش کرد تا با مطرح کردن موضوع موشکهای ایران، پروسه مذاکرات را پیچیده کرده و آن را به بنبست بکشاند. مسئلهای که بار دیگر با واکنش شدید رهبر معظم انقلاب اسلامی مواجه شد.
مقام معظم رهبری در بازدید از نمایشگاه دستاوردهای نیروی هوافضای سپاه پاسداران، توقع محدود شدن توان موشکی ایران از سوی غرب را «احمقانه و ابلهانه» توصیف کرده و فرمودند: «آنها درحالی توقع محدود شدن برنامه موشکی ایران را دارند که دائما در حال تهدید نظامی ایران هستند، بنابراین چنین توقعی، احمقانه و ابلهانه است.»
بر این اساس با تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی، موضوع دسترسی ایران به موشکهای بالیستیک قابل چانهزنی نبود چرا که این تسلیحات جنبه تدافعی دارد و نه تهاجمی. بدین ترتیب همین موضع به خط قرمز ایران در مذاکرات هستهای تبدیل شد.
با ترسیم این خطوط قرمز توسط رهبر معظم انقلاب، غرب به این نتیجه رسید که ورود به بحث موشکهای ایران برای دستیابی به توافق نهایی زیانآور خواهد بود. در همین رابطه گرگ تیلمن، تحلیلگر پیشین کمیته اطلاعات سنا و وزارت امور خارجه آمریکا و از پژوهشگران موسسه تحقیقاتی کنترل تسلیحات در واشنگتن در یادداشت خود قبل از جمعبندی نهایی مذاکرات، بررسی بحث موشکهای بالستیک ایران در مذاکرات هستهای را برای دستیابی به توافق نهایی با ایران مضر دانسته و از تیم مذاکره کننده آمریکایی خواست تا از ورود به بحث موشکهای ایران خودداری کنند.
4- هشدار ولی امر مسلمین جهان به اسرائیل درمورد تهاجم نظامی به ایران و عقبنشینی اسرائیل
در هفتههای پایانی سال 1391، سران رژیم صهیونیستی تحت تاثیر حمایت کاخ سفید در ادامه تهمتهای بیاساس درباره برنامه هستهای نظامی ایران، بارها جمهوری اسلامی را به حمله نظامی به تاسیسات هستهای تهدید کرده و دامنه این تهدیدها را روز به روز گسترش میدادند.
به دنبال این تهدیدهای بیپایه و اساس رژیم اشغالگر قدس مبنی بر حمله نظامی به ایران، رهبر معظم انقلاب ضمن یک سخنرانی در نوروز 1392 در مشهد مقدس، اسرائیل را در حد و اندازههای دشمنی با ایران ندانسته و فرمودند: «رژیم صهیونیستی در قواره و اندازهای نیست که در صف دشمنان ملت ایران به چشم بیاید. گاهی سردمداران رژیم صهیونیستی، ما را تهدید هم میکنند؛ تهدید به حمله نظامی میکنند؛ اما به نظرم خودشان هم میدانند، و اگر نمیدانند، بدانند که اگر غلطی از آنها سر بزند، جمهوری اسلامی تلآویو و حیفا را با خاک یکسان خواهد کرد.»
یک روز پس از این سخنرانی، باراک اوباما متحد اصلی اسرائیل که در اردن به سر میبرد در یک کنفرانس خبری در "امان" با بیان اینکه حل مسئله هستهای ایران با کشورهای غربی از طرق غیرنظامی خواهد بود، صریحا بر عقبنشینی غرب از موضع نظامی اشاره کرد و گفت: «بهترین راه در مقابل ایران، دیپلماسی است و ما به فشارها بدون در نظر گرفتن راه حل نظامی ادامه میدهیم.» اوباما که در آخرین روز زمستان 91 در سفر به سرزمینهای اشغالی از مهم بودن امنیت رژیم صهیونیستی برای آمریکا سخن گفته بود در مقابل قاطعیت و صراحت رهبر معظم انقلاب اسلامی با رد نظریه نظامی، موضع ضعف آمریکا و اسرائیل را در قبال ایران آشکار کرد.
5- عقبنشینی غرب از موضع بازرسی از مراکز نظامی پس از نهیب رهبر معظم انقلاب اسلامی
در کشاکش مذاکرات هستهای طرف غربی که بیجهت به دنبال کش دادن روند مذاکرات بود در درخواستی نامعقول خواهان نظارت بر مراکز نظامی ایران شد. در همین رابطه «ماری هارف» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه مذاکره و امضای توافقنامه را منوط به بازدید از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان و کارشناسان هستهای ایران دانست و اذعان داشت: «توافق ما بر این اصل استوار است که در صورت توافق نهایی، دسترسیهایی برای بازرسان آژانس ایجاد شود که این دسترسیها شامل اماکن و افراد ایرانی خواهد شد. در زمینه دسترسیها اگر به کف خواستههای خود نرسیم، توافقنامهای را امضاء نخواهیم کرد.»
به دنبال این درخواست غیرمنطقی غرب، رهبر معظم انقلاب اسلامی بازدید از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان ایرانی را اوج توطئه غرب دانسته و فرمودند: «حالا در همین مذاکرات باز حرفهای تازهای میزنند. مثلا بازرسیها، گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچیک از مراکز نظامی هیچ بازرسیای از سوی بیگانگان صورت بگیرد. میگویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. ما اجازه نمیدهیم به حریم دانشمندان هستهای ما و دانشمندان در هر رشته حسّاس و مهمّی، اندکاهانتی بشود... در دنیا هیچ عاقلی اجازه نمیدهد، هیچ دولتی اجازه نمیدهد؛ دانشمندانشان را مخفی میکنند، نمیگذارند اسمهایشان را هم کسی بفهمد. دشمن پُررو و وقیح توقّع دارد اجازه بدهند راه را باز کنند و بیایند با دانشمندان ما، با اساتید ما، با محقّقین ما گفتگو کنند، مذاکره کنند. درباره چه؟ درباره یک پیشرفت اساسی بومی علمی در کشور. این اجازه مطلقاً داده نخواهد شد؛ این را هم دشمنان بدانند، هم کسانی که منتظرند ببینند تصمیم نظام جمهوری اسلامی چه می شود، بدانند.»
مدتی پس از این تاکید قاطع مقام معظم رهبری در مورد عدم صدور اجازه به نظارت بر مراکز نظامی ایران از سوی غرب، چنانچه پایگاه صهیونیستی دبکا گزارش داد، واشنگتن در یک عقبنشینی آشکار پذیرفت که بازرسی از تاسیسات ایران پس از تصویب یک هیات ایرانی - آمریکایی میسر خواهد بود. بنا به گزارش این پایگاه، آمریکا «با عقبنشینی از مفهوم هر وقت و مکان موافقت کرد در صورتی که بازرسان بینالمللی خواستار بازدید از یک مرکز هستهای ایرانی باشند، باید این مسئله را به اطلاع کمیته مشترک ایرانی آمریکایی برسانند و این کمیته نیز آن را مورد بررسی قرار دهد، مسئلهای که عملا به معنای شکلگیری پروسهای چند ماهه برای انجام آن است زیرا انجام بازدید منوط به رای و نظر کمیته است که صلاحیت رد این درخواست را هم دارد.» بدین ترتیب چنانچه مشاهده شد طرف غربی زمانی که با این واکنش مقام معظم رهبری مواجه شد از موضع خود عقبنشینی کرده و با عدول از درخواست خود در پای میز مذاکره با مقامات کشورمان حاضر شد.
6- عقبنشینی غرب در پی موضع مقتدر رهبر معظم انقلاب اسلامی درباره سوریه
از ابتدای سال 2011 آمریکا به بهانه مبارزه با تروریسم همواره و به طور جدی تهدید به حضور نظامی در خاک سوریه میکرد تا اینکه در تابستان همین سال اوباما با قاطعیت اعلام کرد زمان آن رسیده است که اسد برکنار شود. رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرودین 1392 در پیامی که توسط وزیر خارجه وقت، آقای صالحی به رئیس جمهور سوریه فرستاده بودند تاکید کردند که «ایران با قدرت از بشار اسد و سوریه حمایت میکند.» این پیام همبستگی و پشتیبانی فراگیر و نامحدود سیاسی، نظامی و اقتصادی ایران را از سوریه، رهبری و ملت آن در برابر تکفیریها، تروریستها، اسرائیل، آمریکا و تمام کسانی که قصد تعدی به این کشور را دارند تاکید میکرد. رهبر معظم انقلاب همچنین با تشبیه منطقه به انبار باروت، هرگونه دخالت آمریکا را به زیان این کشور دانستند.
به دنبال اعلام حمایت ایران از سوریه، در میان سیاستمداران آمریکایی نیز بر سر حمله نظامی به سوریه دو دستگی به وجود آمد. در نهایت غربیها از سرنگونی اسد چشم پوشیده و به دوره انتقالی سوریه با مشارکت بشار اسد تن دادند و تاکید کردند که اوضاع سوریه باید توسط مردم آن کشور مشخص شود.
در همین رابطه پس از قاطعیت و صراحت رهبر معظم انقلاب اسلامی و حمایتهای مستمر ایران از سوریه، «فلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلستان از آمادگی کشورش برای پذیرش ماندن بشار اسد در راس قدرت خبر داد و گفت: «انگلستان حاضر است ماندن بشار اسد در قدرت در دوره کوتاه دولت انتقالی را تحت نظارت بین المللی بپذیرد.»
پس از این اعلام حمایت مکرر ایران از سوریه، جان کری وزیر خارجه آمریکا طی اظهاراتی که گویای چرخش آشکار در مواضع آمریکا نسبت به سوریه است، آمادگی کشورش را برای مذاکره با بشار اسد اعلام کرده و بر ضرورت آغاز مذاکرات برای حل بحران سوریه تأکید کرد. بدین ترتیب آشتون کارتر، وزیر دفاع آمریکا در تماس تلفنی با همتای روسی خود، سرگئی شویکو، نابودی داعش را به عنوان هدف اصلی حضور آمریکا در سوریه عنوان و تصریح کرد که اسلحهها تنها گروه تروریستی داعش را نشانه گرفته است و از جنگ با دولت سوریه اجتناب دارد.
7- عقبنشینی فوری آمریکا از تهدید نظامی پس از نهیب رهبر معظم انقلاب
در اردیبهشت 1394، جو بایدن، معاون رئیس جمهور آمریکا و جان کری وزیر خارجه این کشور در یک اظهار نظر به مطرح بودن همه گزینهها برای مقابله با ایران اشاره کردند. آمریکا قصد داشت تا با مطرح کردن گزینههای نظامی، با حربه تهدید، ایران را به موضع ضعف بکشاند اما مقام معظم رهبری ضمن یک سخنرانی در پاسخ به سخنان تهدیدآمیز آمریکا فرمودند: «دشمن تهدید میکند، همین چندروزه، دو نفر از مقامات رسمی آمریکا تهدید نظامی کردند؛ حالا کار به آن افرادی که مسئولیّتهای خیلی مهم و حسّاسی ندارند، نداریم. من نمیفهمم مذاکره در زیر شبح تهدید چه معنایی دارد؟ مذاکره کنیم زیر شبح تهدید! مثل اینکه یک شمشیری بالای سر ما باشد. ملّت ایران اینجوری نیست؛ ملّت ایران مذاکره زیر سایه تهدید را برنمیتابد. چرا تهدید میکنند؟ چرا غلط زیادی میکنند؟ میگوید اگر چنین نشود، چنان نشود، ممکن است ما حمله نظامی به ایران بکنیم؛ اوّلاً که غلط میکنید؛ ثانیاً من در زمان رئیسجمهور قبلی آمریکا آنوقت هم تهدید میکردند گفتم دوران بزن و در رو تمام شده، اینجور نیست که شما بگویید میزنیم و درمیرویم؛ نخیر، پاهایتان گیر خواهد افتاد و ما دنبال میکنیم. اینجور نیست که ملّت ایران رها کند کسی را که بخواهد به ملّت ایران تعرّضی بکند؛ ما دنبال خواهیم کرد.»
ساعاتی پس از سخنان قاطع مقام معظم رهبری، جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید به میان خبرنگاران آمد و تهدیدات نظامی مقامات آمریکایی را پس گرفت. وی همچنین افزود من منعکس کننده دیدگاه رئیس جمهور آمریکا هستم و بهترین راه برای ما این است که مشغول دیپلماسی با ایران شویم.
8- عقبنشینی عربستان پس از نهیب مقام معظم رهبری
مراسم حج امسال که ابتدا با سقوط جرثقیل در مسجدالحرام و شهادت ۱۰۷ تن از مسلمانان آغاز شد، در روز عید قربان به یک فاجعه دیگر انجامید به گونهای که در صحرای منا بر اثر سوءمدیریت حکام آلسعود بیش از پنج هزار نفر از مسلمانان که 465 تن از آنان ایرانی بودند به شهادت رسیدند. به دنبال این ماجرا رسیدگی به اوضاع حجاج ایرانی در دستور کار مسئولان ایرانی قرار گرفت اما با کارشکنی و عدم همکاری مقامات عربستانی مواجه شد.
درحالی که سران حکومت ریاض بنای ناسازگاری با ایران را داشته و مسئولیتی در قبال شهدا نمیپذیرفتند واکنش صریح رهبر معظم انقلاب اسلامی، آنان را به خود آورد. ایشان طی صحبتهای خود در جمع دانشآموختگان دانشگاه علوم دریایی امام خمینی(ره)، مسئولین سعودی را مورد عتاب قرار داده و فرمودند: «مسئولین کشور عربستان به وظایفشان عمل نمیکنند بلکه در مواردی نقطه مقابل وظایفشان عمل میکنند، موذیگری میکنند. اگر کشور ما و ملّت ما بخواهد در مقابل عناصر اذیّتکننده و موذی عکسالعمل نشان بدهد، اوضاع آنها خوب نخواهد بود؛ ما تا حالا خویشتنداری کردیم. در قضایای متعدّدی خویشتنداری کردیم؛ دست ایران اسلامی از خیلیها بازتر است، تواناییهای ما، امکانات ما از خیلیها بیشتر است؛ میدانند که اگر بخواهند هماوردی کنند با نظام جمهوری اسلامی، در هیچ صحنهای حریف نمیشوند. ما رعایت ادب اسلامی، رعایت حرمت برادری در امّت اسلامی را نگه داشتیم؛ ما میتوانیم عکسالعمل نشان بدهیم. اگر بنا شد عکسالعمل نشان بدهیم، عکسالعملهای ما خشن هم خواهد بود، سخت هم خواهد بود.... امروز دهها هزار نفر از عزیزان ما هنوز در مکّه و مدینه، در مناسک حجّاند؛ اندک بیاحترامیِ به اینها، عکسالعمل ایجاد خواهد کرد؛ عمل نکردن به وظایفشان نسبت به ابدان مطهّر جانباختگان عزیز ما در حج، عکسالعمل ایجاد خواهد کرد؛ مراقب باشند به وظایفشان عمل کنند.... اگر کسی بخواهد به حقّ ملّت ایران و جمهوری اسلامی ایران دستدرازی کند، میدانیم با او چهجوری رفتار کنیم؛ محکم برخورد میکنیم.»
بلافاصله پس از نهیب مقام معظم رهبری، مقامات رژیم سعودی که هیچگونه مسئولیتی را در قبال فاجعه منا نمیپذیرفتند در یک عقب نشینی آشکار، با وزیر بهداشت ایران دیدار کردند. در این دیدار خالد فالح به عنوان نماینده آل سعود تصریح کرد که مراقبت از مجروحان و شناسایی هویت قربانیان در دستور کار ریاض قرار خواهد گرفت. مسئولان سعودی همچنین پیام تسلیت ملک سلمان را به آیتالله العظمی خامنهای تقدیم کرده و تصریح کردند که ریاض آمادگی هرگونه همکاری به منظور تحویل پیکر جانباختگان ایران را دارد.
انتهای پیام