«ترفند همیشگی را تکرار کردند. درِ خانه را بستند،‌ همه ساختمان را پایین آوردند و نیمه‌شب دیوارهایی که تا دیروز پوشش کارشان بود را تخریب و تا صبح نخاله‌ها را هم منتقل کردند و حالا فقط زمینی بایر وسط شهر و کنار «خدایْ خانه» باقی مانده است.»

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، تا همین دیروز یکی از زیباترین معماری‌های اسلامی در قلب بافت تاریخی شیراز وجود داشت. سلسله مراتبی که براساس آن از گذرهای باریک و کوچک به یک بنای عظیم و باشکوه مذهبی می‌رسیدند، به «مسجدعتیق شیراز»؛ جایی که «خدایْ‌خانه» یا «بیت‌المقدس» می‌نامند و از اوایل اسلام در آن انجام مناسک حج را تمرین می‌کردند.

تا همین دیروز چهار محله‌ی «لب‌آب»، «دوازده امام»، محله «بیات»، بازار «مرغ» و گذر «اسکندریه» به آن متصل می‌شد، و در نهایت می‌رسیدند به حیاط مسجد، جایی که «دارالمصحف»، «خدای خانه»، «کعبه ثانی»، «بیت المقدس» یا «دروازه‌زمان» می‌نامیدند.

در واقع از گذشته عبور و مرور مردم برای رفتن به محله‌های دیگر از این مکان بود و مردم باید از«خدایْ‌خانه» عبور می‌کردند تا همه‌چیز تحت کنترل «والی» منطقه باشد. موقعیت ساخت محله و «خدایْ‌خانه» یک موقعیت استراتژیک سیاسی - اجتماعی بود که در دوران مبارزات انقلاب برای رهبری حرکات مردمی استفاده می‌شد.

اما آنچه امروز دردناک است، تخریب خانه‌های محله بخش شرقی «خدایْ خانه» یعنی «لب‌آب» است. حدود 15 – 20 خانه که تقریبا (به گفته‌ پژوهشگران و تاریخ‌دانان) می‌توان گفت از همان زمان یعنی دوران ایلخانی تا امروز به جای تخریب و نوسازی کامل، بیشتر احیا شده‌ و همچنان مورد استفاده‌ بودند، حدود دو هفته‌ی گذشته کاملاً تخریب شده است و یکی دو روز پیش هم آخرین بقایای خانه‌ها را پایین آوردند تا مدیریت شهری شیراز بار دیگر کانون پرسش‌های جدید شود.

تخریب‌های انجام شده در بافت تاریخی شیراز که از سال گذشته تا چند ماه پیش همچنان ادامه داشت و بخشی از محله‌ی تاریخی «اسکندریه» شیراز را نیز شامل می‌شد‌، نمی‌تواند ربطی به این منطقه داشته باشد چون اگر هم بخواهند این منطقه را به یکدیگر متصل کنند، با توجه به فاصله محل عملیاتی شدن این طرح تا مسجد عتیق شیراز، به نظر می‌رسد چیزی حدود 40 سال نیاز است تا بتوان این تخریب‌های محله‌ی اسکندریه را به مسجد عتیق شیراز رساند.

بناهای قرار گرفته در این محدوده از بافت تاریخی شیراز، از نظر تاریخی پراکندگی وسیعی را در برمی‌گیرد. هرچند کالبد بنا متعلق به دوره قاجار است، اما شهرسازی و نظام ساختاری متعلق به 800 سال پیش است.

حالا با این تخریب گسترده بخش عظیمی از معماری ایرانی - اسلامی در این منطقه از بین رفته است، قلبِ بافت تاریخی شیراز بخش دیگری از گذر تاریخی، معماری و هویت‌اش را از دست داد.

مشخص نیست این‌بار مدیریت شهری شیراز به چه دلیل مجوز تخریب این بخش از تاریخ شیراز را امضا کرده و آیا اصلا میراث فرهنگی اطلاعی از این تخریب دارد؟

خبرنگار ایسنا در تلاش برای گفت‌وگو با مسئولان میراث فرهنگی استان فارس و دریافت توضیحات آنها در این‌باره است.

انتهای پیام