یک دیپلمات پیشین کشورمان با اشاره به روابط میان ایران و همسایگان عربش در حاشیه خلیج فارس تاکید کرد که تلاش‌های این کشورها برای منزوی کردن تهران ناکام مانده و اکنون زمان کاهش نگرانی‌ها میان دو طرف است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، سید حسین موسویان در یادداشتی که در پایگاه خبری المانیتور منتشر شده است به روابط میان ایران و کشورهای همسایه‌اش در حاشیه خلیج فارس پرداخت و نوشت:‌ روابط تهران و همسایگان عربش که با نام کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) شناخته می‌شوند در چند دهه گذشته پرتلاطم بوده است. کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در قرن بیستم در سایه ایران و عراق قرار داشتند. این کشورها با توجه به اختلافات داخلی، دولت‌های مرکزی ضعیف و وجود دشمنانی در میان خودشان هیچ‌گاه در جایگاهی نبوده‌اند که این قدرت‌ها را به چالش بکشند.

این وضعیت پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال 1979 تغییر کرد. حکوت‌های سلطنتی مستقل در حاشیه خلیج فارس به سرعت از این نیروی سیاسی جدید احساس خطر کردند که پتانسیل لازم برای تضعیف مشروعیت آن‌ها به خطر انداختن فرمانروایی‌شان را داشت. در این میان آن‌ها در سال 1981 شورای همکاری خلیج (فارس) را با حضور بحرین، کویت، قطر، عمان، عربستان و امارات متحده عربی تشکیل دادند.

وقوع جنگ میان ایران و عراق در سال 1980 بهانه خوبی بود تا عراق و یمن وارد این ماجرا نشوند، اگر چه یمن هیچ مرز مشترکی با خلیج فارس ندارد و عراق نزدیک به 40 مایل مرز ساحلی با این خلیج دارد.

روابط میان ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس اغلب تقابلی بوده است. زیربنای اقتصادی، نظامی، سیاسی و اطلاعاتی شورای همکاری خلیج اغلب به صورت پنهانی و بعضا به صورت آشکارا برای کنار زدن ایران بوده است. آن‌ها به میزان قابل توجهی با فراهم کردن میلیاردها دلار از حمله صدام حسین دیکتاتور عراق به ایران در سال 1980حمایت و از جنگ نفتی علیه ایران نیز پشتیبانی کردند. این حمایت‌ها حتی زمانی که صدام سلاح‌های شیمیایی را بر سر غیرنظامیان ایرانی و عراقی ریخت هم ادامه داشت. دولت‌های شورای همکاری خلیج فارس حتی از تحریم‌های سخت بین‌المللی علیه ایران اعلام حمایت کردند و به طور علنی خواهان حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران شدند. یوسف العطیبه، سفیر امارات در سازمان ملل گفت که آمریکا باید به ایران حمله کند.

آمریکا در این میان، با حمایت‌های گسترده نظامی، سیاسی، اقتصادی و اطلاعاتی پشت این کشورها ایستاد. کشورهای شورای همکاری خلیج به طور معمول تسلیحات پیشرفته‌ای را با ارزش بالغ بر میلیاردها دلار از آمریکا خریداری می‌کنند و به نظر می‌آید که واشنگتن هیچ نگرانی درباره‌ی نبود یک دموکراسی درست در این کشورها باوجود نقض گسترده حقوق بشر و فساد در آن‌ها ندارد.

با این همه، رویکرد این کشورها برای منزوی کردن ایران نتیجه‌ای خلاف نیات آن‌ها داشته است. ایران پس از 36 سال یکی از قدرتمندترین و با ثبات‌ترین کشورها در خاورمیانه بوده و از نفوذ و اعتبار زیادی برخوردار است اما متحدان عرب و اصلی آمریکا در این سال‌ها از خود بی‌ثباتی و شکنندگی نشان داده‌اند. این مساله به ویژه در دوران بهار عربی مشهود بود که منجر به ناآرامی‌های مردمی در بحرین شد که عربستان آن را سرکوب کرد در حالی که ناآرامی‌ها در دیگر کشورهای شورای خلیج فارس نیز ادامه داشت.

امروز جهان شاهد ظهور یک تهدید غیرقابل پیش‌بینی در خاورمیانه است، گروه‌های تروریستی مثل داعش، القاعده و جبهه النصره؛ این گروه‌ها بی چون و چرا تهدید شماره یک علیه امنیت منطقه و جهان هستند. داعش با کنترل بر چهار عنصر کلیدی یعنی زمین، پول، تسیحات و نفت بی‌شک خطرناک‌ترین گروه تروریستی در دوران مدرن کنونی است. جهان برای مقابله با این گروه‌ها باید نسبت به حامیان اصلی ایدئولوژیکی، نظامی و مالی آن‌ها آگاه باشد که اغلب نیز در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس هستند.

موسویان در ادامه نوشت: آمریکا در خاورمیانه گیر افتاده و قابل درک است که دوست دارد دستان خود را از مناقشات متعدد این منطقه رها کند. رویدادهای ایران به این کشور اجازه داده است تا کم‌تر رد پای خود را در خاورمیانه دنبال کند.

واشنگتن آماده است تا رویکرد خود در منطقه را تغییر و حضور خود در مناقشات و بحران‌های این منطقه را کاهش دهد.

کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نیز خود را سردرگم می‌بینند. قدرت ایران در منطقه، با وجود تلاش آن‌ها برای کنار زدن ایران سبب شده تا این کشورها سیاست‌های خطرناک و نامعقول پیش گیرند. این وضعیت بیش از هر جای دیگری در یمن دیده می‌شود، جایی که ائتلافی به رهبری عربستان که اغلب کشورهای عربی در آن حضور دارند، خود را در یک جنگ بی پایان گرفتار می‌بینند. اگر این کشورها به این مسیر ادامه دهند، دوام شورا به خطر خواهد افتاد و این اتحاد تماما از هم خواهد پاشید.

به نوشته موسویان، راه جایگزین تعامل سازنده میان ایران و شورای همکاری خلیج فارس است. کاملا محسوس است که کشورهای عضو این شورا از همسایه شمالی خود که قدرتی بزرگ است و جمعیتی بسیار بزرگ‌تر از جمعیت مجموع تمام شورای همکاری خلیج دارد بترسند. ایران می‌تواند گام‌های لازم برای کاهش این نگرانی‌های امنیتی شروع را بردارد.

بنابراین، ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج به‌علاوه عراق باید در دیدارهای علنی و دوستانه نگرانی‌های خود را یکی پس از دیگری مطرح کنند تا بتوانند اختلافات‌شان را از طریق ایجاد یک سیستم منطقه‌یی که روی همکاری نظامی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی متمرکز است حل کنند. چنین ترتیباتی یک راه حل بلند مدت برای دشمنی کنونی میان ایران، شورای همکاری خلیج فارس به‌علاوه عراق است که باید با خروج آمریکا در منطقه همراه باشد.

انتهای پیام