استان اصفهان با توجه به برخورداری از پتانسیل مهم صنعتی و اقتصادی در سال 1347 به شبکه سراسری راه‌آهن پیوست و رسالت خود را بر تامین مواد اولیه و توزیع محصولات صنعتی استان قرار داد و در حال حاضر در بخش تخلیه واگن‌های باری مقام نخست، در بخش بارگیری و تن-کیلومتر مقام سوم و در بخش حمل مسافر مقام ششم کشور را دارد.
توسعه و بهبود زیرساخت‌های راه‌آهن در ایران از همان روزهای نخست در دستور کار رئیس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی قرار داشته و دولت تلاش کرده در طول این ماه‌ها با انعقاد قرار‌داد‌هایی برقی سازی، چند خطه سازی و آوردن قطارهای سریع السیر و توسعه قطارهای حومه ای در این عرصه تغییراتی جدی به بار آورد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه اصفهان، ارزیابی کلی وضعیت راه‌آهن استان اصفهان، معرفی برخی پروژه‌های مهم اداره کل راه‌آهن استان اصفهان، مقایسه هزینه‌ای حمل بار در بخش ریلی با حمل بار در بخش جاده‌ای، پروژه قطار سریع‌السیر اصفهان - تهران، قطار گردشگری، نگهداری از خطوط راه آهن، لزوم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خرید ناوگان حمل و نقل و تعامل اداره کل راه‌آهن با دانشگاه‌ها از جمله موضوعات مهمی است که حسن ماسوری، مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان با حضور در خبرگزاری ایسنا و بازدید از این منطقه خبری به تشریح آنها پرداخت که در ادامه به بخش‌هایی از آن اشاره می‌شود.
بهداشت و ریل از اولویت‌های دولت است
مدیرکل راه آهن استان اصفهان گفت: همواره راه آهن در شعار مسئولان و دولت‌ها بوده، اما رغبت کمتری برای جدی گرفتن ابعاد اساسی فعالیت در راه هن وجود داشته است.
ماسوری با بیان اینکه راه‌آهن در سه بعد ایمنی، محیط زیست و انرژی اثرگذار است، افزود: در سال گذشته حدود 18 هزار نفر در جاده‌های کشور کشته شدند و عدد کشته‌های جاده‌ای کشور در بحث پرداخت‌های بیمه‌ای حدود چهار هزار میلیارد تومان است که این میزان معادل ایجاد 1000 کیلومتر خط راه‌آهن است.
وی، علت عدم ورود دولت‌ها به بخش راه‌آهن را بلندمدت بودن پروژه‌ها دانست و ادامه داد: خوشبختانه دولت تدبیر امید در حال تغییر دادن نگاه به ریل است و با چیدمانی که تاکنون شاهد آن بودیم، بهداشت و ریل را در اولویت فعالیت‌های خود قرار داده است.
وی با اشاره به مزیت حمل و نقل ریلی در بحث‌های زیست محیطی اضافه کرد: با استفاده از حمل و نقل ریلی در بخش بار و مسافر، بخش قابل توجهی از سرانه انرژی کشور صرفه جویی می‌شود.
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان با بیان اینکه باید در بحث حمل و نقل مسافر به فکر کاهش مدت زمان سفر باشیم، خاطرنشان کرد: باید بررسی شود که چه مناطقی نیاز بیشتری به وجود راه‌آهن دارد و باید مناطقی دارای راه‌آهن باشند که چشمه بار و چشمه مسافر هستند.
پیشتازی راه‌آهن استان اصفهان در بخش بارگیری
ماسوری، اصفهان را یکی از پتانسیل‌های قوی بار و مسافر دانست و ادامه داد: اولین قطار پرسرعت در سطح کشور در استان اصفهان راه اندازی می‌شود، اما به دلیل پر هزینه بودن، بهره‌برداری از این قطار پرسرعت چهار سال دیگر زمان خواهد برد.
وی با بیان اینکه 920 کیلومتر خط اصلی و فرعی تحت پوشش اداره کل راه‌آهن اصفهان قرار دارد، اظهار کرد: راه‌آهن استان اصفهان در بخش بارگیری و تن-کیلومتر مقام سوم کشور و در بخش تخلیه واگن‌های باری مقام نخست کشور را دارد.
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان گفت: میزان تن-کیلومتر در سال گذشته، حدود دو میلیارد و 820 میلیون تن-کیلومتر بوده است که پیش‌بینی می‌شود این میزان در سال 1394 با 15 درصد افزایش به سه میلیارد و 240 برسد.
ماسوری با بیان اینکه راه آهن استان اصفهان در بخش حمل مسافر مقام ششم کشور را داراست، افزود: به دلیل وجود محدودیت قطار در بخش مسافر، استان اصفهان در این بخش به جایگاه واقعی خود نرسیده است، اما معتقدیم با ورود قطار پرسرعت به استان، مقام ششم در حمل مسافر به مقام دوم یا سوم خواهد رسید.
وی ادامه داد: در سال 1393، حدود یک میلیون و 274 هزار نفر مسافر از طریق راه آهن استان اصفهان جابه جا شد و سعی می‌کنیم به دلیل نبود افزایشی در تعداد واگن‌ها و ناوگان، این میزان در سال 94 نیز حفظ شود.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان با بیان اینکه سه قطار نو در ناوگان حمل و نقل ریلی استان اصفهان است، اضافه کرد: امیدواریم با افزایش ظرفیت در مسیرهای مختلف، تعویض قطارهای قدیمی با قطارهای نو انجام گیرد.
پیشرفت 80 درصدی پروژه ایستگاه "ریز"
ماسوری به پروژه‌های اداره کل راه آهن استان اصفهان اشاره و خاطرنشان کرد: شرکت فولاد صبا باید به شبکه ریلی کشور وصل شود به همین دلیل رغبتی را برای این شرکت برای مشارکت در احداث ایستگاه ایجاد کردیم و در این راستا ایستگاه "ریز" بین ایستگاه زرین شهر و دیزیچه در دست احداث است؛ این پروژه حدود 35 پل، حدود 9 خط اصلی دارد و با اعتبار بالغ بر 42 میلیارد تومان - که بخش عمده‌ای از این مبلغ توسط شرکت فولاد تامین می‌شود- تاکنون80 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. با احداث این ایستگاه در آینده تقریبا دو میلیون تن بار از شرکت فولاد صبا از طریق شبکه ریلی حمل خواهد شد.
وی با بیان اینکه یکی دیگر از پروژه‌های مهم اداره کل راه آهن استان اصفهان خط دوم محور زرین شهر-بافق است، تاکید کرد: سعی می‌کنیم این خط تا دو سال آینده با اعتبار 570 میلیارد تومان در بخش استان اصفهان به بهره برداری برسد. افزایش سرعت قطارهای مسافربری و قطارهای باری از مزیت‌های خط دوم زرین شهر به بافق است.
وی گفت: بهسازی ایستگاه اصفهان با هزینه 35 میلیارد ریال، اسلب تراک (Slab Track) با 25 میلیارد ریال، بازگشایی چهار ایستگاه در مسیر بادرود به کاشان، بازگشایی ایستگاه مشک با هزینه یک میلیارد تومان مهار شن‌های روان در استان و اجرای تقاطع غیر همسطح در غرب اصفهان از مهم‌ترین پروژه‌های راه آهن استان اصفهان هستند.
تغییر نگاه رقابتی حمل بار ریلی و جاده‌ای
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان گفت: در حمل و نقل جاده‌ای تنها هزینه‌ای که از وسایل حمل و نقل بار مانند کامیون دریافت می‌شود، عوارض جاده‌ای است و در حمل و نقل ریلی بار نیز هزینه‌ها تقریبا به همین میزان بوده است. در این راستا مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران نگاه رقابتی راه آهن با جاده را تغییر داد.یکی از موضوعات در خصوص تغییر نگاه رقابتی، حق دسترسی بوده است که در دو سال گذشته میزان حق دسترسی نه تنها افزایش نیافته که کاهش هم یافته است.
ماسوری با بیان اینکه در سال‌های اخیر با وجود رکود در کشور، میزان حمل و نقل بار به صورت ریلی افزایش یافته است، اظهار کرد: در برنامه‌های آتی نیاز به دنبال کاهش دوباره حق دسترسی هستیم تا مشتری خودش رغبت کند تا از حمل و نقلی برای حمل بار استفاده کند.
وی اضافه کرد: دولت تعهد کرده که افزایش میزان بار نسبت به سال گذشته را از محل صرفه جویی انرژی به راه آهن پرداخت کند، به این معنی که یارانه بخش سوخت از این طریق برای راه آهن لحاظ می‌شود که تاکنون 50 درصد آن محقق شده است.
افزایش 100 درصد سرعت بازرگانی با احداث خط دوم ریل
مدیرکل راه آهن استان اصفهان پیرامون سرعت قطارهای باری خاطرنشان کرد: بیشتر خطوط راه آن تک خطه هستند و این باعث بروز ترافیک در خط می‌شود، در این راستا احداث خط دوم سرعت بازرگانی را 100 درصد افزایش خواهد داد.
از مترو تا قطارهای بین شهری در ایستگاه‌های مولتیمدال
ماسوری ادامه داد: در دنیا ایستگاه‌های ترکیبی (Multimodal) وجود دارند که قطارهای بین شهری، شهری، مترو را به یکدیگر پیوند می‌زند، اما این نوع ایستگاه‌ها در ایران مغفول باقی مانده است.
وی با بیان اینکه ایستگاه مشهد، تهران، اصفهان و تبریز جزو ایستگاه‌های مولتی مدال هستند، گفت: به دلیل اینکه بخشی عظیمی از خودروهایی که وارد اصفهان می‌شوند از سمت غرب (نجف آباد) هستند، نیاز به یک قطار حومه‌ای وجود دارد، از یک طرف معاونت ساخت مکان، خط پرسرعت را در میدان نقش جهان پیش بینی کرده بود در حالی که راه آهن اصفهان در جنوب این شهر قرار دارد.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان، هدف از ایجاد قطار حومه‌ای را آسان‌تر کردن دسترسی‌ها برای مردم دانست و افزود: پس از جلسات متعدد با شهردار اصفهان، شهردار نجف آباد و مسوولان کشوری به این نتیجه رسیدیم که قطار پرسرعت و قطار حومه‌ای نجف آباد-اصفهان باید به ایستگاه مولتیمدال مترو (کاوه) متصل شوند.
ماسوری اضافه کرد: پروژه خط نجف آباد-اصفهان قرار است از قطارهای حومه‌ای باشد و در حال حاضر در دست مطالعه است و اگر مطالعات آن با موفقیت انجام شود، در سال جاری پروژه شروع خواهد شد.
قطار پرسرعت اصفهان قم تهران، چهار سال دیگر
وی با اشاره به قطار پرسرعت اصفهان- قم - تهران، ادامه داد: وقتی این خط ساخته شد برای بهره برداری در اختیار راه آهن قرار می‌گیرد. خط پرسرعت یکی از الزامات اصفهان است. این خط نیاز به هزینه بالایی برای ساخت دارد و پس از مطالعات بسیار از 400 کیلومتر پیش بینی اولیه اکنون به 250 تا 300 کیلومتر رسیده است.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان با بیان اینکه خط پرسرعت اصفهان- قم- تهران حداقل تا چهار سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید، خاطرنشان کرد: بخشی از زیرسازی این خط انجام و فاینانسور چینی برای انجام پروژه انتخاب شده است. برای این خط طبق برنامه‌های وزارت راه قرار است یک خط درون شهری نیز احداث شود تا شمال اصفهان را به جنوب متصل کند.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا پروژه‌هایی از این دست به چینی‌ها سپرده می‌شود، تصریح کرد: ایران یک کشور خاص است و با توجه به شرایط سیاسی، تصمیماتی گرفته می‌شود. با گشایشی که در آینده اتفاق خواهد افتاد و ارتباطاتی که محقق خواهد شد، مسلما پای شرکت‌های اروپایی نیز به کشور باز خواهد شد، اما این موضوع که ما نخواهیم از چینی‌ها کار بکشیم جای سوال است، چراکه چینی‌ها، توانایی‌های بسیاری دارند. آنها در مدت چهار سال گذشته، 10 هزار کیلومتر خط پر سرعت (به اندازه تمام خطوط ریلی ایران) برای کشور خود ساختند.
ماسوری با تاکید بر اینکه در بحث قراردادی باید مناسب‌تر با چینی‌ها برخورد شود، ادامه داد: با احداث خط پرسرعت اصفهان می‌توان امیدوار بود که انتقال تجربه و تکنولوژی به کارشناسان داخلی انجام شود تا از این تجربه در آینده برای احداث خطوط دیگر استفاده کرد.
ضرورت ورود قطارهای گردشگری برای کشور
وی با اظهار خوشحالی از اینکه نگاه‌ها به سمت ریل سوق داده شده و می‌توان قطار گردشگری ایجاد کرد، افزود: در ابتدای بحث قطار گردشگری برای مسافران خارجی، جلسات متعددی با مدیران مناطق مختلف در مسیر برگزار شد تا به آنان اطمینان داده شود که می‌توان قطار گردشگری را راه اندازی کرد، در حالی که برخی از این مدیران معتقد بودند که ممکن است خروج از خط اتفاق بیفتد و باعث بازتاب منفی شود.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان با اعتقاد بر اینکه باید بستر مهیا شود تا بتوان نقاط ضعف و قدرت را شناسایی کرد، اضافه کرد: خوشبختانه در بحث ورود قطارهای گردشگری به داخل کشور، تمام هفت قطار گردشگری با تقدم یک ساعته وارد کشور شدند.
ماسوری خاطرنشان کرد: در هیچ کجای دنیا قطارهای توریستی، قطارهای پرسرعت نیستند چراکه قرار است در مراکز مختلف شهری و کشوری توقف داشته باشند.
وی با بیان اینکه در قطارهای گردشگری، خدمات داخل سالن‌ها مهم هستند، ادامه داد: سالن‌های قطارهایی که گردشگران خارجی با آن به ایران آمدند، سالن‌های روز دنیا نبودند، اما بر اساس نیاز افراد، بازسازی شده بودند و این موضوع نشان می‌دهد که می‌توانیم این چنین زیرساختی را آماده و مهیا کنیم.
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان گفت: وقتی به گردشگران خارجی گفته می‌شد که از هتل استفاده کنید، می‌گفتند که درون قطارها راحت‌تر هستند، به این دلیل که امکانات مناسبی درون قطار برای آنها آماده شده بود.
ماسوری اظهار کرد: این گردشگران هرکدام به مثابه یک سفیر از کشورهای آمریکایی، اروپایی، آسیای شرقی و ... بودند و مسافرت این افراد با قطار در داخل کشور، امنیت کشور را نیز نشان داد و این موضوع مورد توجه گردشگران قرار گرفته بود.
وی با تاکید بر اینکه ورود قطارهای گردشگری حتی اگر منفعت مالی نداشته باشد، باید ادامه یابد، تصریح کرد: قرار بود 22 قطار دیگر نیز وارد کشور شوند که بحث‌های امنیتی ترکیه باعث شد این موضوع منتفی شود.
لزوم تبدیل ایستگاه‌های قطار اصفهان به مراکز تجاری
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان با بیان اینکه ورودی شهر اصفهان مناسب نیست، گفت: در برخی شهرهای اروپایی، ورودی‌های زیباتری نسبت به درون شهر وجود دارد و این موضوع برای جذب گردشگر بیشتر به درون شهر است.
ماسوری، با بیان اینکه سکوی مسافری درون اصفهان مدرن‌تر از سکوهای اروپایی است، اظهار کرد: در راه آهن‌های اروپایی، ایستگاه‌ها تبدیل به مراکز تجاری می‌شود، در حالی که این موضوع در ایران مغفول باقی مانده است.
وی با تاکید بر اینکه باید ایستگاه‌های قطار اصفهان به مراکز تجاری تبدیل شوند، افزود: اگر این نگاه وجود داشته باشد، دیگر راه آهن تنها برای جابه‌جایی مسافر و بار نیست، بلکه با ظرفیتی که در "سیتی سنتر" وجود دارد، می‌توان از ایستگاه‌های راه آهن برای جذب توریست نیز استفاده کرد.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان ادامه داد: ایستگاه اصفهان در آینده نزدیک به طور قطع به عنوان یک منطقه گردشگری مطرح خواهد شد، چراکه از نظر سازه و سقف لانه زنبوری بی نظیر است.
پرداخت ماهانه پنج میلیون تومان به اتوبوسرانی
ماسوری با بیان اینکه مترو به ایستگاه راه آهن لینک شده است، اضافه کرد: باید از آقای جمالی نژاد شهردار اصفهان تشکر کنم زیرا اگر او نبود مدیرعامل شرکت اتوبوسرانی زیر بار خدمات‌رسانی به ایستگاه‌های راه آهن نمی‌رفت.
وی خاطرنشان کرد: به غیر از هزینه بلیت که توسط مردم پرداخت می‌شود، ماهانه پنج میلیون تومان از طرف اداره کل راه آهن به اتوبوسرانی پرداخت می‌شود تا اتوبوس‌ها در مسیر اصفهان- راه آهن حرکت کنند.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان به وضعیت نمازخانه‌های بین راهی اشاره و تصریح کرد: در تمام کشور نگاه به پایانه‌های بین راهی تغییر و وضعیت بسیار مناسبی پیدا کرده است، اما هنوز ضعف‌هایی در نمازخانه‌های بین راهی وجود دارد. در اصفهان با هزینه 200 تا 300 میلیون تومانی، نمازخانه‌های بین راهی از جمله کاشان و ورزنه و بادرود بازسازی شدند.
ایستگاه‌های راه آهن مزاحم شهرها نیستند
وی اظهار کرد: تمام ایستگاه‌های راه آهن کشورهای دیگر در داخل شهرها قرار دارند، اما متاسفانه نگاه اشتباه در کشور وجود دارد که ایستگاه‌های راه آهن به عنوان مناطق مزاحم مردم شناخته می‌شود.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان ادامه داد: ضعفی که در کشور وجود دارد این است که شهرها جدا می‌شوند، اما خدمات آن در نظر گرفته نمی‌شوند، به عنوان نمونه اگر قرار است خطی در مرکز شهر اصفهان باشد، باید به گونه‌ای باشد که خودروها از روی خط عبور نکنند، در این راستا 27 گذرهای هم سطح تبدیل به روگذر و زیرگذر شده‌اند.
ماسوری اضافه کرد: تفاهمنامه‌ای با مسوولان مبارکه، فلاورجان، منطقه دیزیچه و سگزی منعقد شده که طبق آن تقاطع‌هایی که نیاز به تردد دارد، با مشارکت 50 درصدی از طرف راه آهن و مسوولان آن منطقه احداث شود.
هزینه دو میلیاردی برای نگهداری از خطوط
وی با بیان اینکه نگهداری از خطوط را بخش خصوصی انجام می‌دهد، افزود: ماهانه حدود 800 میلیون تومان برای کارگر و حدود دو میلیارد تومان برای کارگر و مصالح بابت نگهداری از خطوط راه آهن اصفهان توسط اداره کل هزینه می‌شود.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان پیرامون جذب نیروی انسانی در اداره کل اظهار کرد: به دنبال جذب نیروی کارشناسی ارشد مهندسی راه آهن هستیم، چراکه این افراد علم این کار را دارند و می‌توان از آنها برای کنترل و نظارت بر فعالیت‌ها استفاده کرد.
ماسوری به نوسازی دو خط دیزیچه حسن آباد اشاره و خاطرنشان کرد: در سال گذشته دو خط 45 کیلومتری تراورس چوبی در این محور وجود داشت که ناایمن بود. این خط با اعتباری بالغ بر 15 میلیارد تومان به تراورس بتنی تبدیل شد و سرعت خط از 80 به 140 کیلومتر بر ساعت رسید.
وی با بیان اینکه احتمال دارد، تا پایان آذر ماه سال جاری، حجم زیادی از ریل UIC-60 از کارخانه ذوب آهن اصفهان تامین شود، ادامه داد: شاید نگرانی ذوب آهن این باشد که با وجود تولید زیاد ریل در کارخانه، چرا راه آهن از کارخانه‌های دیگر ریل خریداری می‌کند، در پاسخ باید بگویم راه آهن ریل زیادی نیاز دارد و حتی اگر پنج کارخانه نیز ریل تولید کنند باز هم ریل نیاز است، چراکه در افق چشم انداز پیش بینی شده که 10 هزار و 500 کیلومتر از ریل راه آهن به 25 هزار کیلومتر ریل برسد.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان با بیان اینکه خوشبختانه در چند سال گذشته حادثه منجر به جرح در اداره کل راه آهن اصفهان وجود نداشته است، اضافه کرد: در بدترین شرایط حادثه‌ای اخیر، قطار مسافربری در طبس از مسیر خود خارج شد که تنها یک مجروح داشت.
ماسوری خاطرنشان کرد: در حال حاضر اگر قطارهای مسافربری یک ساعت و نیم تاخیر داشته باشد، 50 درصد هزینه بلیط بازگردانده و اگر برای قطار سانحه به وجود آید، تمام هزینه بلیط بازپس داده می‌شود.
وی با بیان اینکه در بخش مسافربری سودی عاید راه آهن نمی‌شود، افزود: حتی بخشی از سود حاصل از بخش باری به بخش مسافربری اختصاص می‌یابد تا این بخش حفظ شود.
سرمایه‌گذاری بخش خصوصی با خرید ناوگان مسافربری
مدیرکل راه آهن استان اصفهان، خواستار سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در خرید ناوگان مسافربری شد و تاکید کرد: هر شرکت خصوصی هر مقدار آورده برای خرید ناوگان مسافربری اختصاص دهد، دولت آن شرکت‌ها را به بانک ها معرفی می‌کند و راه آهن تعهد می‌کند که 20 درصد بهره بانکی تا تهاتر هزینه‌ها را پرداخت کند. هم‌چنین در بخش حمل و نقل باری، این میزان بهره 14 درصد در نظر گرفته شده است.
ماسوری، فرصت سرمایه‌گذاری در بخش حمل و نقل را بسیار سودآور خواند و گفت: اگر شرکتی صفر تا صد ناوگان را خریداری کند، هر چه بار حمل کند، به همان میزان از محل یارانه صرفه‌جویی در سوخت به آن شرکت پرداخت خواهد شد.
وی اضافه کرد: 30 درصد راه آهن کشور پرترافیک‌ترین وضعیت را دارد و بالعکس 70 درصد شبکه ریلی کشور کم‌ترین ترافیک را داراست که این یک ضعف محسوب می‌شود.
مدیرکل راه آهن استان اصفهان ادامه داد: در سال گذشته در بخش بارگیری 36 میلیارد تومان درآمد داشته‌ایم و پیش بینی شده که این میزان در سال 94 به 50 میلیارد تومان برسد.
دانشجویان حضور داوطلبانه داشته باشند
ماسوری به ارتباط راه‌آهن با دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه اصفهان اشاره و خاطرنشان کرد: بخش دانشجویی و دانشگاهی باید رغبت برای حضور در صنعت داشته باشد. باید پیشنهاد از طرف دانشجو ارایه شود و ما تنها می‌توانیم بستر را فراهم کنیم. اگر حضور دانشجویان داوطلبانه باشد، کسب اطلاعات بیشتر می‌شود،
مدیرکل راه‌آهن استان اصفهان با اعتقاد بر اینکه حمل و نقل ریلی، حمل و نقل سبز است، گفت: میزان آلایندگی حمل و نقل ریلی نسبت به حجم فعالیت، قابل مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای نیست و در حال حاضر حدود یک درصد آلودگی‌های زیست محیطی کشور مربوط به بخش حمل و نقل ریلی است.
گفت‌وگو از: محمد فلاح، خبرنگار ایسنا- منطقه اصفهان
انتهای پیام