شانزده روز است که حملات هوایی و زمینی ارتش ترکیه علیه کردهای حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در شمال عراق آغاز شده است. از سوی دیگر نیروهای ترکیه اعلام کرده‌اند که از این پس به جنگ مستقیم با داعش رفته و به ائتلاف تحت امر آمریکا می‌پیوندند. تحولات میدانی منطقه در دو هفته اخیر هم‌زمان شده است با تحولات داخلی در ترکیه و موضوع تشکیل دولت ائتلافی. حزب حامی کردها - حزب دموکراتیک خلق که توانسته برای اولین بار به پارلمان راه یابد - با موضع‌گیری‌ها و رویکردش، حزب حاکم عدالت و توسعه را با چالش مواجه کرده و مانعی بوده بر سر راه تحقق اندیشه‌های بلندپروازانه اردوغان.

در این میان "هم‌زمانی" آغاز دو عملیات مهم جنگنده‌های ترکیه علیه داعش و پ.ک.ک نیز یک علامت سوال بزرگ را در ذهن بسیاری ایجاد کرده است. سفیر ترکیه در تهران با دفاع از مواضع دولت متبوعش، زمانبندی این دو عملیات را "بسیار جالب" می‌داند و می‌گوید: پ.ک.ک به گونه‌ای وارد میدان شده مثل اینکه اقدامش "واکنشی" به ترکیه است اما این، حقیقت ندارد.

"رضا هاکان تکین" که در دفتر کارش تحولات داغ کشورش را از تلویزیون دنبال می‌کند، اگرچه داعش را یک گروه وحشی تروریستی می‌نامد اما باز هم معتقد است که "با کشتن یک پشه، نمی‌توان یک کشور را نجات داد" و این گونه تعلل دولت آنکارا را در مبارزه با داعش توجیه می‌کند.

متن گفت‌وگوی خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با سفیر ترکیه در کشورمان به شرح زیر است:

• تمایل ما به روند مذاکرات صلح، نشانه ضعف ما نیست •

در ابتدا، ارزیابی شما درباره عملیات اخیر نظامی ترکیه علیه پ.ک.ک در شمال عراق و داعش در سوریه چیست؟

-درست چند روز پس ازعملیات انتحاری در سوروچ و کشته شدن 32 از شهروندان کشورمان و اثبات اینکه این عملیات توسط نیروهای داعش انجام شده است، پ.ک.ک نیز به مواضع نیروی پلیس ترکیه حمله کرد. از آن زمان تا کنون پ.ک.ک اقدامات خود را ادامه داده است و چندین نیروی پلیس را مورد هدف قرار داده و در خطوط لوله گاز عراق و ترکیه و خط راه آهن تهران و آنکارا حملاتی داشته است. پ.ک.ک هم از بعد اقتصادی و هم از بعد نظامی جنگ را آغاز کرده است. ترکیه بر همین مبنا پاسخ مناسب را به آنها می‌دهد. ما در ابتدا اعلام کردیم که می‌خواهیم این مساله را از طریق راه‌های صلح آمیز حل کنیم و در این باره تلاش بسیاری کردیم. اما هیچ کس نباید به دلیل این اقدامات، ترکیه را یک کشور ضعیف تصور کند. نیروهای داعش حاکمیت بیشتر مناطق مرزی با ترکیه را در دست دارند. به کشورها این حق داده شده است که با عملیات تروریستی مقابله کنند.

چرا روند صلح با کردها کنار گذاشته شد؟

- این سوال را باید از پ.ک.ک پرسید؛ زیرا آنها آغاز کننده این درگیری‌ها بودند. در طول روند مذاکرات صلح به خصوص دو ماه گذشته کم کم این روند را نقض کردند. در حقیقت آنها قصد تخریب روند را داشتند، یکی از دلایل این امر می‌تواند نتایج به دست آمده در انتخابات اخیر باشد؛ اعتماد به نفسشان بالا رفت و از طرف دیگر ممکن است با برجسته شدن روند سیاسی، آنها تصور کرده باشند که در حال نادیده گرفته شدن هستند، به همین دلیل برای اینکه اعلام کنند هنوز یک بازیگر غیردولتی هستند دست به این اقدامات زدند؛ در کل این اقدامشان چندان بر اساس منطق نبوده و نیست. هم چنین زمانبندی در این باره بسیار جالب است. داعش از یک سو یک اقدام تروریستی انجام می‌دهد و بعد پ.ک.ک وارد میدان می‌شود، به گونه‌ای که دارد به اقدام ترکیه پاسخ می‌دهد اما حقیقت این گونه نیست.

• روند مذاکرات صلح به پایان نرسیده است •

سرانجام روند مذاکرات صلح چه خواهد شد؟ آیا دیگر این مذاکرات به پایان رسیده است؟

- نه، چندین بار احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه بر این مساله تاکید کرد که دولت برای ادامه روند صلح اراده لازم را دارد اما این بدین معنا نیست که این روند تنها با پ.ک.ک ادامه داده می‌شود. ما تنها با کسی که بخواهد مخاطب ما باشد این روند را ادامه می‌دهیم زیرا نمی‌توان کسی را که خواستار صلح نیست، به زور پای میز مذاکره آورد.

صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر حزب دموکراتیک خلق (HDP) از آمادگی کردها برای از سرگیری مذاکرات خبر داده است. این امر چه معنایی می‌تواند در بر داشته باشد؟

- چنین اظهاراتی باید در اقدامات پ.ک.ک نمود پیدا کند. هنوز عملیات آنها ادامه دارد. اگر روزی پ.ک.ک سلاح را کنار بگذارد و دیگر عملیاتی انجام ندهد، در این صورت مقامات کشورمان جواب متناسب را خواهند داد اما اکنون چنین چیزی وجود ندارد.

• روند لغو مصونیت بر اساس قانون اساسی انجام می‌گیرد •

بر اساس گزارش منابع خبری، رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه تلاش می‌کند که همزمان با از سرگیری درگیری‌ها میان دولت و پ.ک.ک، مصونیت قضایی برخی از نمایندگان حزب HDP را حذف کند.

- در این باره تئوری‌های مختلفی وجود دارد. من نمی‌توانم درباره این موضوع به خصوص به عنوان دیپلمات اظهارنظر کنم. هر کسی در این باره حرف می‌زند. روند لغو مصونیت بر اساس قانون اساسی کشور انجام می‌گیرد که در آن شرایط و نحوه آن اعلام شده است. اما مذاکرات درباره ایجاد یک دولت ائتلافی همچنان ادامه دارد.

با توجه به رویدادهای اخیر به نظر می‌رسد که حزب حاکم چندان تمایلی به این ائتلاف ندارد، ارزیابی شما در این باره چیست؟

- در این باره اخباری منتشر شده است اما حرف اصلی را در این باره قانون اساسی می‌زند. برخی چنین ادعاهایی را بیان می‌کنند اما این مساله بر اساس قانون اساسی انجام می‌شود. پارلمان اخیر بازتاب رای 95 درصد از مردم ترکیه است.

عملیات اخیر چه تاثیری می‌تواند بر فضای داخلی ترکیه به خصوص در صورت برگزاری انتخابات زودهنگام، داشته باشد؟ آیا انجام این عملیات در این بازه زمانی درست بود؟

- به طور حتم در هر کشوری وجود عملیات تروریستی نمی‌تواند باعث بروز اثرات مثبت شود. مسایل کنونی ما را هم نگران می‌کند. ما نیز می‌خواهیم که این اتفاقات متوقف شود. عملیات تروریستی در ترکیه، سابقه طولانی دارد. دو کشور بی ثبات منطقه یعنی عراق و سوریه همسایه ترکیه هستند. وحشی‌ترین گروه یعنی داعش در کنار مرزهای ترکیه مستقر است. ما تنها در برابر این تحولات تدابیر لازم را اتخاذ می‌کنیم و کسی حق انتقاد از این مساله را ندارد. بارها مقامات ایران نیز اعلام کرده‌اند که اگر نیروهای داعش به مرزهای ایران نزدیک شوند، مداخله می‌کنند؛ این در حالی است که در ترکیه این نیروها تنها چند متر با مرز فاصله دارند؛ پس با آنها مبارزه می‌کنیم.

• از داعش خلاص نمی‌شویم تا منطقه را به یگان‌های مدافع خلق بسپاریم •

در پی عملیات ترکیه علیه مواضع داعش در سوریه، توافقی میان این کشور با آمریکا امضا شد. امضای این توافق در چنین زمانی سوال برانگیز نیست؟

- بر اساس این توافق استفاده از پایگاه‌های هوایی ترکیه آغاز شده است. باید این اتفاق را طبیعی دانست زیرا ما در گذشته هم از ائتلاف بین‌المللی ضد داعش حمایت کردیم و اکنون این حمایت را افزایش داده‌ایم، هدفمان این است که به هنگام ایجاد منطقه حائل، علاوه بر پ.ک.ک، به هیچ گروهی حتی یگانهای مدافع خلق (نیروهای کرد سوریه) نیز اجازه ندهیم که از این محل برای نیل به اهدافشان سوء استفاده کنند و ما این مساله را به صورت آشکار به متحدان آمریکایی خود اعلام کردیم و آنها نیز این مساله را منطقی دانستند و قبول کردند. بر همین اساس کاری نمی‌کنیم که از شر داعش خلاص شده و منطقه را به گروه‌هایی مانند یگانهای مدافع خلق بسپاریم. برای ما مهم، اراده ملت سوریه است!

• اختلاف نظرهایی میان ترکیه و آمریکا وجود دارد اما جزئی •

اختلاف نظرهایی میان آمریکا و ترکیه وجود داشت، به خصوص از زمان آغاز حملات ائتلاف بین‌المللی ضد داعش. از یک سو آمریکایی‌ها از عملکرد ترکیه و از طرفی ترکها از همکاری آمریکا و کردهای سوری علیه داعش، انتقاد داشتند.

- ممکن است درباره برخی مسائل نگاه متفاوتی از یکدیگر داشته باشیم اما در مسائل اصلی و اساسی نگاه مشترکی داریم. ما از ابتدا اعلام کردیم که نباید شرایط کنونی از سوی یگان‌های مدافع خلق یا گروهی دیگر مورد بهره برداری قرار گیرد و سپس اتفاقات رخ داده ادعای ما را ثابت کرد و خود آمریکایی‌ها این مساله را دانستند و نگرانی‌های ما را درک می‌کنند. در حال حاضر یکی از اختلافات مورد نظر با آمریکایی‌ها این است که ما یگانهای مدافع خلق سوریه را زیرمجموعه پ.ک.ک در سوریه می‌دانیم و اگر این گروه ارتباط خود را با پ.ک.ک و حکومت اسد قطع کند، هم چنین از عملیات سرکوبگرانه علیه ترکمان‌ها و اعراب دست کشد و از رویاهای گسترش جمعیتی‌اش دست بردارد، شاید ترکیه موضع خود را در قبال این گروه تغییر دهد.

• تنها با کشتن یک پشه، نمی‌توان یک کشور را از باتلاق نجات داد! •

چرا با پیشروی کردها در سوریه و در شرایط کنونی توافق همکاری میان دو کشور آمریکا و ترکیه امضا شد؟ چرا ترکیه از همان زمان آغاز حملات هوایی ائتلاف ضد داعش، حضور خود را پر رنگ نکرد و در چنین شرایط سیاست داخلی به این کار دست زده است؟

- ترکیه نگاه جامع به این مساله دارد و ریشه‌ها را بررسی می‌کند. اما داعش در چند سال اخیر ظهور پیدا کرده است. "مشکل اصلی حکومت اسد است"، تنها با کشتن رهبران داعش و پایگاه‌های این گروه نمی‌توان پدیده تروریسم را از بین برد. تنها با کشتن یک پشه، نمی‌توان یک کشور را از باتلاق نجات داد!

• مواضع ترکیه و آمریکا "تاحدودی" نزدیک است •

منابع خبری اعلام می‌کنند، یکی دیگر از نکات اختلاف برانگیز میان آمریکا و ترکیه، این است که واشنگتن اعلام می‌کند که هدف اولش داعش است و حتی نشانه‌هایی دیده می‌شود مبنی بر تمایل این کشور برای حل صلح آمیز مساله سوریه، در صورتیکه هدف اول ترکیه در سوریه، سرنگونی حکومت اسد است.

- این حرف را آمریکا می‌گوید اما مشروعیت حکومت اسد را هم قبول ندارد. می‌توان گفت مواضع دو کشور "تا حدودی" به هم نزدیک است. سوریه چه بود و اکنون چه شده است؟ این کشور در خاورمیانه یکی از کشورهای زیبای منطقه بود، حالا چه شده است؟ در حال حاضر پناهنده‌های سوری در ترکیه بسیار زیاد شده‌اند. بسیاری از سوری‌ها بی خانمان شده‌اند. باید به این نکته توجه کرد که "راه حمایت از شیعیان و علوی‌ها حتی سوری‌ها از مسیر اسد نمی‌گذرد."

اما در حال حاضر که روز به روز بحران سوریه وخیم‌تر می‌شود حتی برخی از مخالفان نیز خواستار باقی ماندن اسد شده‌اند، نظر شما چیست؟

-یکی از دلایل این امر این است که جایگزینی در این باره ارائه نشده است. قرار دادن سوری‌ها بین دو گزینه درست نیست.

• آنها که می‌گویند "ترکیه برای حمله به پ.ک.ک دنبال بهانه بود، "دروغ" می‌گویند •

گفته می‌شود اگرچه در ظاهر ترکیه اعلام می‌کند که هدف اولیه‌اش داعش است اما در عمل مشاهده می‌شود که هدف اصلی این کشور پ.ک.ک است.

- ترکیه هدف اول، دوم یا سوم ندارد بلکه هدفش، مبارزه با تروریسم است. میان گروه‌های تروریستی فرقی نمی‌گذارد اما آنها که می‌گویند که ترکیه برای حملات علیه پ.ک.ک دنبال بهانه بود، دروغ می‌گویند.

• داعش و پ.ک.ک هر دو گروه تروریستی هستند •

پس ترکیه داعش و پ.ک.ک را در یک سطح می‌داند؛ در حالیکه میزان اقدامات تروریستی داعش قابل مقایسه با عملیات پ.ک.ک نیست.

- هر دو گروه تروریستی هستند. اینکه یکی وحشیانه سرقربانیان خود را می‌برد و دیگری از سلاح استفاده می‌کند باعث نمی‌شود که میان آنها فرق بگذاریم. پ.ک.ک دو نیروی پلیس را در خواب که یکی 22 و دیگری 23 ساله بود با شلیک گلوله کشت و از آن زمان کشتار‌ها آغاز شده است. در گذشته هم قربانیان بسیاری داشتیم.

• فال بین نیستم! •

با توجه به اینکه حزب دموکراتیک خلق در انتخابات اخیر پارلمانی برای اولین بار رای قابل توجهی به دست آورد، آیا وضعیت کنونی پیش آمده، باعث کاهش محبوبت HDP در جامعه ترکیه می‌شود؟

- برای این موضوع باید فال بین باشم! در این باره تحلیل‌های مختلفی وجود دارد و صحبت از کاهش محبوبیت حزب دموکراتیک خلق می‌کنند اما مردم در این باره تصمیم می‌گیرند.

• چشم پوشی از وجود افراد وابسته به داعش در خاک ترکیه کاملا غلط است •

در طول چند روز گذشته پلیس ترکیه بیش از 1000 نفر اعم از اتباع داخلی و خارجی را به اتهام ارتباط با سازمانهای تروریستی از جمله داعش و پ.ک.ک دستگیر کرد. این سوال در ذهن بسیاری مطرح شده که اگر این افراد در ترکیه بودند، چرا این عملیات زودتر انجام نگرفت؟

- در عملیات پلیس شرایط فرق می‌کند. سازمان اطلاعات کشور ابتدا اطلاعات لازم را جمع می‌کند. هرازگاهی برای اینکه بتواند به اطلاعات بیشتری از افراد و گروه‌های وابسته دست یابد باید منتظر مانده و زمان درست را پیدا کند. من متخصص این مساله نیستم اما می‌دانم هدف از این کار، این بوده است، اما این مساله سوء تفاهمی برای کسی ایجاد نکند که به طور مثال ترکیه از افراد مظنون خبر دارد و می‌داند عملیاتی انجام خواهند داد اما باز هم دست نگه داشته است، زیرا نیروهای پلیس اگر به فردی مبنی بر انجام عملیات تروریستی مظنون بشوند، بلافاصله وارد عمل می‌شوند. هرگونه اظهاراتی مبنی بر چشم پوشی ترکیه از وجود افراد وابسته به داعش در خاک ترکیه کاملا غلط است.

به عنوان آخرین سوال، چند روز گذشته اظهاراتی منتسب به ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در دیدار با سفیر ترکیه در روسیه درباره رجب طیب اردوغان منتشر و پس از ساعاتی تکذیب شد، ماجرای این خبر چه بود؟

- این خبر را یک سایت روسی منتشر کرد که کاملا دروغ بود. در واقع این سایت به دنبال جریان سازی است و مساله‌ای برای جدی گرفتن در این باره وجود ندارد.

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا: ساناز عباسعلی‌زاده

انتهای پیام