عضو شورای علمی سازمان جهانی علائم تجاری با اشاره به رویکرد شرکت های بزرگ دنیا به «تولید بدون کارخانه»، اتخاذ این راهبرد را با توجه به ظرفیت‌های خالی موجود در صنایع کشور راهکاری موثر در بهبود فضای کسب و کار کشور در فضای پساتحریم عنوان کرد.

به گزارش خبرنگار فناوری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر عظیم فضلی پور که با موضوع "برند و تولید بدون کارخانه در فضای پساتحریم" در جمع مدیران شرکت های مختلف دولتی و خصوصی در دومین اجلاس "مدیر شایسته" سخن می‌گفت، خاطر‌ نشان کرد: ایران پس از سال‌ها پیگیری در سال 1384 به عنوان عضو ناظر سازمان تجارت جهانی پذیرفته شد که دوره عضویت نظارتی ما چند هفته‌ پیش به پایان رسیده است. سازمان تجارت جهانی در سال 84 (2005) حدود 34 قلم کالا و خدمت استراتژیک را به ایران معرفی کرد تا در پایان دوره عضویت ناظر عملکرد ما را در این حوزه‌ها بررسی کند که متاسفانه هیچ دستاوردی در این بخش‌ها نداشته‌ایم.

وی خاطر‌ نشان کرد: سهم ایران از فضای تجارت جهانی در سال 1355 حدود یک و نیم درصد بود که با وجود گسترش شش برابری این فضا تا سال 1393 سهم ما به 0.6 درصد کاهش یافته است.

عضو کمیته‌ علمی برند در پیش‌بینی وضعیت اقتصاد ایران در دوره پساتحریم به درآمدهای نفتی فوق‌العاده‌ بالای ایران در بین سال‌های 84 تا 92 اشاره کرد و گفت: میزان نفت فروخته شده بین سال‌های 1358 تا 1383 معادل کل تاریخ فروش نفت ایران در سالهای پیش بود و در سال‌های 1384 تا 1392 با افزایشی چشمگیر به 1.5 برابر کل دوره 25 ساله یاد شده رسید. با این حال شاخص فلاکت در کشور در فاصله سال‌های 84 تا 92 از 22 درصد به 51 درصد افزایش یافت که نشان می دهد در صورتی که مدیریت مناسبی در حوزه اقتصاد و تولید اعمال نشود در شرایط پساتحریم هم وضع خوبی نخواهیم داشت.

وی در تبیین اهمیت مدیریت صحیح به نمونه‌هایی از پیشنهادهای خارجی برای بهره‌برداری از ظرفیتهای گردشگری و کشاورزی مناطقی از ایران با درآمدزایی ای معادل کل فروش نفت کشور از هر یک از آنها اشاره کرد و گفت: ماهاتیر محمد - نخست وزیر سابق مالزی - چند سال پیش در سفری که به اصفهان داشت با اشاره به ظرفیت‌های کلان گردشگری این شهر پیشنهاد کرده بود با گرفتن مدیریت گردشگری اصفهان درآمدی معادل کل فروش نفت را عاید ایران کند. فرانسوی‌ها هم که علاقه زیادی به کاروانسراهای تاریخی ایران دارند، پیشنهاد کرده بودند با در اختیار گرفتن مدیریت کاروانسراهای تاریخی، سالانه معادل پول نفت ایران را پرداخت کنند. گروهی دیگر هم اعلام کرده بودند حاضرند با مدیریت کشت گندم خوزستان کل نیاز کشور به گندم و با مدیریت کشاورزی خوزستان معادل کل درآمدهایی نفتی درآمدزایی کنند یعنی تنها با مدیریت صحیح سه بخش می‌توان سه برابر فروش نفت برای کشور درآمدزایی کرد.

فضلی پور در ادامه با طرح این سوال از حضار که «تهران ولی» (Tehran Valley) کجاست، اظها‌ر کرد: همه ما «سیلیکون ولی» در کالیفرنیا را می‌شناسیم، ولی شاید کمتر کسی «تهران ولی» را بشناسد. منطقه‌ای که نه در ایران که در قلب سئول قرار دارد و مرکز تکنولوژی کره جنوبی است.

وی گفت: شهردار سئول سال 1353 در سفر به تهران با مقایسه پیشرفت‌های ایران و کره جنوبی گفته بود نمی دانم عمر من کفاف می‌دهد که روزی را ببینم که سئول، تهران و کره جنوبی، ایران شده است یا نه. در همان سفر بود که خیابانی در تهران به نام سئول و خیابانی در سئول به نام تهران نامگذاری شد.

در آن زمان GDP کره جنوبی 1.5 برابر کمتر از کره شمالی بود. کره‌ای‌ها که عمده صادرات آنها کلاه گیس زنانه، ماهی و میوه بود برای ورود جدی به عرصه تولید خودرو درصدد ایجاد یک کارخانه فولاد بر آمدند، ولی بانک جهانی با توجه به نبود مواد اولیه و ظرفیت‌های ضعیف صنعتی این کشور حاضر به پرداخت وام نشد و آنها با وامی که از ژاپن گرفتند با واردات سنگ معدن از خارج صنعت فولاد خود را پایه گذاری کردند. صنعتی که امروز سنگ معدن ما را 40 دلار می خرد و فولاد تولیدی را 450 دلار به ما می‌فروشد.

وی با اشاره به برندهای معروف کره جنوبی مثل ال جی، سامسونگ، کیا، دوو، هیوندا و ... و نبود هیچ برند ایرانی شناخته شده در دنیا گفت: نکته جالب درباره برندهای معروف این است که اغلب آنها مثل شرکت های Apple، Nike، Dell، Redbull و ... کارخانه خاصی ندارند و بر اساس مدل مدولار فعالیت دارند یعنی بر خلاف بنگاه‌های تولیدی سنتی (یکپارچه) که همه کارها در شرکت مادر انجام می‌شود، عمده کارها را به شرکتها و صنایع مختلف برون سپاری کرده اند.

فضلی پور با اشاره به سه مدل قراردادهای برون سپاری که CM (سازنده بر اساس قرارداد)، OEM (سازنده تجهیزات اصلی) و ODM (طراحی و سازنده اصلی) هستند و بر اساس آنها به ترتیب ساخت تجهیزات، ساخت اجزای اصلی تجهیزات و در مدل اخیر، طراحی محصول به پیمانکاران برون سپاری می‌شود، توسعه مدل مدولار در صنعت رایانه را مثال زد و گفت: در دهه 1975 تا 85 شرکت IBM تمام تجهیزات رایانه را تولید می‌کرد، ولی در فاصله 1985 تا 2000 شرکت ها و کارخانه‌های متعددی راه‌اندازی شدند که هر کدام در یک یا چند حوزه سخت افزاری و نرم افزاری تخصص داشتند. از سال 2000 به این طرف با برندهای بزرگی مثل اپل، سونی، دل، و ... مواجهیم که اساسا کارخانه‌ای ندارند و شرکت مادر تنها طراحی یا بخشی از فرایند طراحی را انجام می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: در حال‌ حاضر اسمبل کردن 85 درصد رایانه‌های جهان در تایوان صورت می‌گیرد و شرکتی مثل اپل قطعات اصلی گوشی‌های خود را که حدود 33 قلم هستند در 17 کشور مختلف تولید می کند و در نهایت گوشی‌ها در تایوان اسمبل و در چین بسته بندی می‌شوند. در واقع این شرکت حتی یک کارخانه هم ندارد.

کل واحد صنعتی شرکت Nike هم فضایی در حدود 320 متر مربع است که عمل هوادهی کفش‌ها را انجام می‌دهد و مابقی روند تولید محصولات آن در کارخانه‌های مختلف در سراسر دنیا انجام می‌شود. شرکت GAP هم طراحی و ایده پردازی محصولات خود را در دفاتر طراحی در پاریس، لندن، نیویورک و میلان، تامین مواد اولیه را از شرکت هایی در برزیل، آفریقای جنوبی، هند و چین و تولید را در جنوب شرق آسیا و فروش را در از طریق سیستم های منطقه‌ایی انجام می‌دهد.

فضلی پور گفت: در حال حاضر قریب 70 درصد صنایع غذایی ما ظرفیت مازاد دارند با این حال برخی دنبال اخذ مجوزهای جدید هستند در حالی که شرکتهای جدید می توانند از ظرفیتهای مازاد واحدهای موجود با برند و استاندارد خود استفاده کنند.

این کارشناس بین‌المللی حوزه برندینگ در ادامه ثبت جهانی برند را خصوصا در عرصه تولید برون کارخانه بسیار با اهمیت خواند و گفت: در صورت عضویت رسمی ایران در سازمان تجارت جهانی، ثبت برند برای شرکت های ایرانی الزامی خواهد بود.

استاد حقوق دانشگاه سوربن در ادامه با تاکید بر ضرورت تلاش در جهت ارتقای برند ملی به حذف تعرفه ترجیحی در مبادلات ایران و ترکیه اشاره کرد و گفت: با اجرای این قانون از ابتدای سال 2015 که آرزوی تولید کنندگان ترک بود قرار شد ترکیه 142 کالای مهم از قبیل منسوجات، مبلمان و ... را با حذف تعرفه به ایران صادر کند و در مقابل ما هم اقلامی با ارزش بسیار ناچیز مثل آب پنیر، شلغم و کاهو به ترکیه صادر کنیم!

وی همچنین به معاهده لیسبون اشاره کرد و گفت: معاهده لیسبون تصریح می‌کند برخی کالاها ریشه سرزمینی دارند که گروهی نظیر محصولات کشاورزی مثل زعفران، انار، انجیر کد جغرافیایی (GI) می گیرند و گروهی دیگر مثل صنایع دستی مناطق مختلف که ساخته دست بشر هستند کد AO می گیرند. کشورهایی که کد جغرافیایی یا AO محصولات را می گیرند میتوانند از کشورهای دیگر که قصد تولید و صادرات آنها را دارند حق امتیاز دریافت کنند. متأسفانه امروز، شش کشور اسپانیا، چین، ترکیه، مراکش، کشمیر و افغانستان مدعی زعفران هستند و در ایران هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است. جالب است بدانید زعفران افغانستان که حاصل پیازهای رغفران اهدایی ایران است پارسال در جایزه کیفیت، بهترین زعفران جهان شناخته شد و بعید نیست که تا چند سال دیگر با ثبت جهانی زعفران به نام افغانستان مجبور به پرداخت حق امتیاز این محصول سرزمینی خود به افغانستان شویم، کما این که فیروزه ایران هم به نام افغانستان ثبت شده است!

فضلی پور با بیان این که در سایه بی توجهی دستگاه های ذی ربط این اتفاق به نحوی گسترده تر درباره میراث ناملموس کشور نیز افتاده است اظهار داشت: در شرایطی که مسوولان مربوطه در کشور کاملا خوابند، بادگیرهای یزد به نام امارات، چوگان ایرانی و تار ایرانی به نام کشور آذربایجان، نان لواش به نام ارمنستان، زورخانه به نام ترکیه ثبت شده و پرونده سنتهای قهوه‌خانه‌یی و شب چله (یلدا) که ترکیه و آذربایجان مدعی آن‌ها شده اند در یونسکو در حال بررسی است و شاید سال آینده باید از ثبت آنها به نام این کشورها ابراز تاسف کنیم!

وی در ادامه به مصادره شخصیتهای برجسته علمی و فرهنگی ایران توسط کشورهای همسایه و درج تصاویر آنها روی اسکناس‌های کشورهای اطراف اشاره کرد و گفت: تصویر ابن‌سینا بر روی اسکناس‌های تاجیکستان، ابونصر فارابی بر اسکناسهای کشور قزاقستان، نظامی گنجه‌یی که یک سطر شعر به زبان ترکی ندارد بر اسکناسهای آذربایجان چاپ شده و این شخصیتها را متعلق به کشور خود می دانند همچنان که ازبک‌ها، مدعی ابوریحان بیرونی، قزاق‌ها، مدعی فارابی، افغان‌ها مدعی خواجه عبدالله انصاری و پیش از آنها، ترک‌ها، مدعی مولانا هستند و نمی‌دانم چند سال دیگر تاریخ گذشته ما چگونه روایت خواهد شد و چه طور باید ایرانی بودن این شخصیتها را که در یونسکو به نام کشورهای دیگر ثبت می شوند به فرزندان خود ثابت کنیم.

این استاد دانشگاه همچنین تصویری از مقبره مخروبه «پوریای ولی» در خوی را در کنار تصویری از محفظه ای شیشه‌یی و شیک که آدامس جویده شده توسط «الکس فرگوسن» - سرمربی سابق تیم فوتبال منچستر یونایتد انگلیس - در آخرین حضور او بر سکوی مربی گری تیم در آن به حراج گذاشته شده را به حضار نشان داد و با کنایه ای تلخ گفت: شاید باید به اذربایجان حق داد که بخواهد این شخصیت برجسته ایرانی را به نام خود ثبت کند!

فضلی پور در پایان با تاکید بر این که ایران تنها برندی است که همه بر آن اتفاق نظر داریم به خاطره ای از میهن پرستی ایرانیان در دوران محاصره تبریز اشاره کرد و گفت: ستارخان، سردار شهید جنبش مشروطیت در جایی نوشته است: من هیچ وقت گریه نمی کنم چون اگر اشک می ریختم آذربایجان شکست می خورد و اگر آذربایجان شکست می خورد، ایران زمین می‌خورد...اما در جریان مشروطه دو بار آن هم در یک روز اشک ریختم.

حدود 9 ماه بود تحت فشار بودیم، بدون غذا، بدون لباس.از قرارگاه آمدم بیرون...چشمم به زنی افتاد با بچه ای در بغلش.. دیدم که بچه از بغل مادرش پایین آمد. چهار دست وپا رفت به طرف بوته علف.علف را از ریشه درآورد و از شدت گرسنگی شروع کرد خاک ریشه ها را خوردن ... با خود گفتم الآن مادر آن بچه به من فحش می دهد و می گوید لعنت به ستارخان که ما را به این روز انداخته است. اما... مادر کودک آمد بچه اش را بغل کرد و گفت: ستارخان، همه ما از این خاکیم... خاک می خوریم اما خاک نمی دهیم.

آنجا بود که اشکم در آمد.

در ادامه این اجلاس که به همت مجمع متخصصین ایران و با سخنرانی دکتر کریم زارع، رئیس مجمع برگزار شد، مهندس بهروز نعمتی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی طی سخنانی با تاکید بر این که در دوره پساتحریم اگر کاری بتوان کرد تنها براساس اقتصاد مقاومتی است، اظهار داشت: اگر به بخش خصوصی اعتماد کنیم و دست سرمایه گذاران ایرانی را ببوسیم می توانیم برندهای متعددی را به دنیا معرفی کنیم کما این که روزگاری برندهایی مثل کفش ملی و هما داشتیم که در دنیا شناخته شده بود.

وی با اشاره به تصویب قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: این قانون که اول اردیبهشت ماه تصویب شده دومین قانون - پس از قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار - است که می تواند در راستای اقتصاد مقاومتی، عرصه اقتصاد و تولید را متحول کند.

نعمتی با اشاره به صادرات کنسانتره سنگ آهن به قیمت 30 دلار و واردات 10 میلیون تن فولاد با قیمت بسیار بالاتر گفت: اگر همین 10 میلیون تن فولاد را در کشور تولید کنیم برای بخش بزرگی از لشگر بیکاران کشور اشتغال ایجاد خواهد شد.

وی با انتقاد از عدم اجرایی شدن قانون ثبت معادن با گذشت چهار سال از تصویب آن به برخی مشکلات بخش صنعت اشاره کرد و گفت: تعرفه 40 درصد برای خودرو یعنی باید کیفیت را کنار بگذاریم. در شرایط پساتحریم صنایع خودروسازی ما با مشکل جدی مواجه می شوند و در فضای جدید مجددا ویژه خواران برای مونتاژکاری راه افتاده اند اما مجلس این اجازه را نخواهد داد.

این نماینده مجلس با تبریک و تقدیر از توافق هسته‌یی که با تلاش تیم هسته‌یی و دولت جدید حاصل شده به منابع ارزی چند ده میلیارد دلاری آزاد شده اشاره کرد و گفت: اگر این مبلغ جز برای زیرساختهای تولید کشور هزینه شود، خیانت است و در کشور هم آنقدر چاه ویل داریم که هر چه منابع را صرف آنها کنیم پر نمی شود.

دکتر حسینعلی تقی تهرانی، مدیر ارتباطات و هماهنگی های بین‌المللی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام هم طی سخنانی در این نشست با اشاره به نقش اساسی مدیریتها در بهبود بهره وری کسب و کار به تبیین مثلث شایستگی و موفقیت مدیران پرداخت و گفت: دانش، مهارت و نگرش سه ضلع مثلث شایستگی مدیران هستند که منظور از دانش، دانش استراتژیک، رفتار سازمانی، منابع انسانی، مالی؛ فناوری اطلاعات، بازاریابی و تجارت بین‌المللی و ...، منظور از مهارتهای مدیریتی، مهارت در تامین منابع، آسیب شناسی، پیگیری، رهبری، ارتباطات و برنامه ریزی و سازماندهی و منظور از نگرش، آینده نگری، استراژی و توسعه کسب و کار است.

مهندس سید محمد موسوی، موسس یکی از مشهورترین برندهای بهداشتی کشور و رییس هیات مدیره کانون معلولین توانا دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به مقبولیت بالای این برند و افزایش 25 درصدی فروش سالانه آن اظهار داشت: برند بیش از این که مفهومی تجاری و صنعتی باشد، یک میراث فرهنگی است و دست اندرکاران بخش صنعت وظیفه دارند در کنار سودآوری به ایجاد فرصتهای اشتغال و کارآفرینی در جامعه نیز توجه کنند.

وی گفت: در واحد تولیدی خود هیچ گاه از اتوماسیون استقبال نکرده ام و برای هر کاری که با دست قابل انجام است یک نفر را استخدام کرده ام. در حال حاضر 92 درصد خط تولید این کارخانه توسط معلولین اداره می شود.

موسوی با اذعان به این که خودداری از اتوماسیون و استفاده حداقلی از تجهیزات و ماشین آلات قیمت تمام شده و سود حاصل از خطوط تولید شرکت را پایین می آورد اظهار داشت: آنچه این روزها کمتر به ما گفته می شود این است که مال از دید اسلام، مال الله است و با این دیدگاه چون خود را مالک سرمایه نمی دانم به عنوان وکیل سرمایه، نگرانی ای هم بابت کم شدن سود ندارم.

وی با اشاره به تبعات منفی بیکاری از قبیل گسترش بزهکاری، افزایش طلاق، گرایش به خودکشی و سایر آسیبهای اجتماعی، داشتن رویکرد اجتماعی و توجه به مقوله کارآفرینی و شرایط خاص کشور از قبیل رشد فزاینده جمعیت و ضرورت ایجاد فرصتهای شغلی جدید را از مسوولیتهای صنعتگران عنوان کرد.

مهندس فروتن، کارآفرین نمونه کشور و موسس و رییس هیات مدیره یکی از واحدهای بزرگ صنایع غذایی کشور هم طی سخنانی با نقل خاطراتی از روند راه اندازی واحد صنعتی خود که کار آن را با فروش طلاجات همسرش و از آشپرخانه منزل آغاز کرده و آن را تا جایی گسترش داده که در زمان اوج جنگ ایران و عراق مجوز FDA برای عرضه محصولات خود در آمریکا را کسب کرده است، اظهار داشت: برای بیکاری و تنبلی همیشه بهانه وجود دارد و کارآفرین کسی است که با جسارت و ریسک در شرایط معقول، به هر ترتیب ممکن، ایده های خود را جامه عمل می پوشاند.

انتها‌ی‌ پیا‌م