امروز که قصه پرغصه دماوند را در میان هجوم سهمگین انسان‌ها نگاه می‌کنیم، شعر ملک‌الشعرای بهار به خوبی تداعی می‌شود که ای دیو سپیدِ پای در بند؛ ای گنبد گیتی ای دماوند...
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، منطقه مازندران، امروز ثبت جهانی دماوند به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در یونسکو مهمترین چالش پیش روی فعالان زیست محیطی در کشور و بالطبع آن در استان مازندران است.
مانند آنچه ملک‌الشعرای بهار در شعر " ای دیو سپیدِ پای دربند" گفت؛ امروز دماوند چون استوانه‌ای در طبیعت ایران ایستاده است و بندی که او را امروز محصور کرده، تنش‌های زیست محیطی است.
فریاد رسای دوستداران محیط زیست برای جلوگیری از ساخت وساز غیرمجاز در دامنه این کوه، چالشی مهم در میان فعالان اقتصادی در دامنه دماوند که ویلاسازی‌ها و معدن‌داری، دامداری و گردشگری ایجاد کرده است.
از این رو فعالان محیط زیست و دوستداران طبیعت در هر فرصتی برای بیان چالش‌های پیش روی این جاذبه طبیعی منحصربه فرد استفاده می‌کنند.
به گزارش ایسنا، یازدهمین جشن تیرگان در آمل بهانه خوبی برای برگزاری نشست خبری کمیته اجرایی انجمن دوستداران محیط زیست "دماوند کوه" بود تا به بیان ویژگی‌ها و چالش‌های پیش روی دماوند بپردازند.
دبیر اجرایی سمن‌های محیط زیست و منابع طبیعی مازندران درباره ویژگی‌های تاریخی و طبیعی دماوند می‌گوید: دماوند دارای ارزش‌های تاریخی و طبیعی بسیاری است که هر یک از آنها به تنهایی سهم ویژه‌ای در جهانی شدن آن دارند.
ثبت جهانی آغاز حراست از دماوند
مسعود مولانا با بیان اینکه دماوند یکی از مکان‌های استقرار زرتشتیان بوده است، اظهار کرد: این قله در ادبیات نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و در اشعار شاعران بزرگی چون فردوسی، عطار، بهار، مصدق درباره آن است و حتی در سفرنامه ناصرخسرو نیز به دماوند اشاره شده است.
دبیر اجرایی انجمن دماوندکوه با تاکید بر اینکه برای ثبت جهانی دماوند نیاز به شش آیتم وجود دارد که معیارها و شاخص‌های ثبت جهانی هستند، افزود: این آیتم‌ها در دماوند وجود دارد اما متاسفانه بخشی از آن دچار مشکلاتی شده است.
مولانا با اشاره به اینکه اگر روند تخریب دماوند را جدی نگیریم و با سازوکاری مانع تخریب آن نشویم نمی‌توانیم از آن مراقبت کنیم، گفت: از دماوند می‌توانیم به عنوان یکی از سایت‌های ثبت جهانی شدن استفاده کنیم.
وی با بیان ویژگی‌های طبیعی دماوند یادآور شد: در گذشته بر این باور بودند که دماوند آتشفشانی خاموش است اما امروز پس از مطالعات زیاد به این نتیجه رسیدند که دماوند نیمه فعال است و فعالیت آن نیز قابل پیش‌بینی نیست.
ویژگی‌های دماوند
وی با اعلام اینکه پهنه این آتشفشان‌ها حدود 400 کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد که بیشتر در قسمت غربی قله وجود دارد، تاکید کرد: فعالیت آتش‌فشان‌های دماوند به حدود 38 هزار و 500 سال قبل بازمی‌گردد که آخرین فعالیت‌شان حدود 7300 سال پیش ثبت شده است.
مولانا گفت: این اثر دارای آب شیرین است و گیاهان و جانوران خاص و نادر در آن زیست دارند.
این مسئول با اشاره به جاری بودن حدود 9 رودخانه با ارزش از دامنه دماوند، ادامه داد: پنج رودخانه در این بین از دامنه شمالی و چهار رودخانه از دامنه جنوبی دماوند نشأت می‌گیرند که مهمترین آنها رودخانه هراز است که از دامنه پالان‌گردن سرچشمه می‌گیرد.
دبیر کمیته علمی انجمن دوستداران دماوند کوه با اشاره به وجود چشمه‌های آب‌گرم و آب‌شیرین در بخش لاریجان مانند بایجان، اسک، استراباکو، پلور و استله، افزود: آورده آب قله دماوند در طول سال 1150 میلیون مترمکعب است که از یخچال‌های طبیعی بی‌نظیر آن نشأت می‌گیرد.
این مسئول با اشاره به غارهای مختلف در کوهپایه و دامنه، تصریح کرد: غار گل زرد که در روبه‌روی انبار نمک راهدارخانه پلور و 100 کیلومتری آمل واقع شده است سرشار از کلسیم است و عشایرنشینان منطقه در آن منطقه اسکان دارند.
وی ادامه داد: حوضچه‌های آب سرد دماوند از عمق چهار متری جویبارهای زیرزمینی را ایجاد می‌کنند.
مولانا با اشاره به غار آب‌اسک با 370 متر دهانه، بیان کرد: غار کافرکلی هم از دیگر غارها است که قدمت آن به پیش از اسلام باز می‌گردد.
دبیر کمیته علمی شبکه سمن‌های محیط‌زیست و منابع طبیعی مازندران با اشاره به کشف تمدن 12 هزار ساله در اطراف قله دماوند و زیستن طرفداران آیین مغانی در آن، اظهار کرد: اسطوره‌های زیادی نیز به دماوند آمده و در آن جشن و پای‌کوبی داشتند.
فرسایش در دماوند ثمره حضور گردشگران
یک فعال محیط زیست نیز در این نشست با اعلام اینکه در بحث گردشگری در تمامی کشورهای دنیا برای جاذبه‌های طبیعی معروف محدودیت حضور گردشگر قرار داده شده است، عنوان کرد: متاسفانه به دلیل اینکه مدل گردشگری ما سبز نیست و تاثیرات زیست محیطی در آن دیده نمی‌شود این جاذبه‌های طبیعی دچار مشکلات زیادی می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه برای گردشگری در یک جاذبه طبیعی باید ظرفیت زیست محیطی آن نیز در نظر گرفته شود، گفت: گردشگران و کوهنوردان به صورت مکرر در مسیر جنوبی این قله در رفت‌و آمد هستند و حتی عکس‌های ماهواره‌ای به خوبی فرسایش در این بخش را که ناشی از رد پای گردشگران است نشان می‌دهد.
جواد یعقوب‌زاده با بیان اینکه حضور گردشگران آلودگی‌های صوتی را نیز برای اکوسیستم منطقه در پی دارد، افزود: در اکثر جاذبه‌های طبیعی دنیا برای گردشگران محدودیت حضور قائل می‌شوند که مثلا سالی یک بار بیشتر نتوانند به منطقه تردد کنند.
وی اظهار کرد: جمعیت زیاد و شیوه نادرست کوهنوردی موجب صدمات زیادی به دماوند می‌شود.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه در تمامی دنیا در جاذبه‌های طبیعی، کمپ‌ها چادری بیشتر نیستند، عنوان کرد: اما متاسفانه در پای کوه دماوند ساختمانی به عنوان کمپ کوهنوردی احداث شده است.
غذاخوری در ارتفاع 4200 متری دماوند!
یعقوب‌زاده اظهار کرد: به رسم غلط در ارتفاع 4200 متری دماوند هتل ساخته شده است، حتی سوپر مارکت و غذاخوری هم وجود دارد.
وی با بیان اینکه صعودها به دماوند دارای نظم نیست و اکوسیستم این کوه نیز جوابگوی این میزان جمعیت نیست، افزود: فرسایش خاک از جمله دلایلش همین صعودها است که باید ساماندهی شود.
یعقوب‌زاده با اشاره به اینکه جدای از بحث صعودها و گردشگران، دامداران در حیطه دماوند نیز این مطنقه را دچار فرسایش کرده‌اند، تصریح کرد: این چراهای دام به دماوند صدمه زده است و تعداد دام‌ها نیز بیش از حد مجاز است.
به گزارش ایسنا، مهدی مسچی مسئول ساماندهی صعود به اطراف قله دماوند نیز در سخنانی با اشاره به اینکه صعود به این قله متولیانی دارد که باید به این امر رسیدگی کنند، عنوان کرد: فدراسیون کوهنوردی در این زمینه کم‌کاری می‌کند.
وی با بیان اینکه قوانین خاصی برای پیشبرد ثبت جهانی دماوند وجود دارد اما اراده‌ای برای اجرایی کردن آنها وجود ندارد، افزود: از 17 شهریور سال گذشته کمیته‌ای با حضور مسئولان محلی و فدراسیون در زمینه صیانت از دماوند تشکیل شده است.
مسچی یادآور شد: چرای زودهنگام و خروج دیرهنگام دام از محوطه دماوند، معدن‌داران و صعودها در ساماندهی وضعیت دماوند مدنظر قرار داده شده است.
دماوند در بند چرای بیش از حد و ویلاسازی
داریوش عبادی دبیر کمیته علمی انجمن دماوندکوه نیز با اشاره به اینکه گسترش ویلاسازی در دماوند در مناطق حفاظت شده را مهمترین مشکل این منطقه دانست و گفت: چرای بیش از حد، صعودهای غیرمسئولانه و معادن مهمترین آسیب‌های دماوند هستند.
وی با بیان اینکه طرح جامعی برای حفاظت از دماند وجود ندارد، تصریح کرد: باید به دنبال کمیته ملی حفاظت از دماوند باشیم.
عبادی با تاکید بر اینکه برداشتن موانع پیش روی دماوند نیاز به کمیته ملی دارد، اظهار کرد: با برداشتن این موانع راه را برای ثبت جهانی دماوند هموار می‌کند.
این فعال محیط زیست با اعلام اینکه مسئولان باید از بخش از منافع محلی برای برای منافع ملی بگذرند و منافع مردم محلی را به طور دیگری تامین کنند، عنوان کرد: یک دماوند بیشتر نداریم و برای حفظ آن باید کوشا باشیم.
انتهای پیام