در حالی که گفته می‌شود مسوولان شهری قزوین بار دیگر در حال رایزنی برای ادامه پروژه‌ی «خیابان انصاری شرقی» هستند، معاون میراث فرهنگی از ارسال نامه‌ای به شورای عالی معماری و شهرسازی و تأکید بر جلوگیری از عبور این خیابان خبر می‌دهد.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، در حالی که مسئولان شهری قزوین در تلاش بودند تا خیابان انصاری شرقی را از میان بافت تاریخی این شهر عبور دهند، باستان‌شناسان و مسئولان میراث فرهنگی سال گذشته با کاوش مسجد - مدرسه حیدریه و حمام بُلاغی به یافته‌های جدیدی در مورد توسعه شهری قزوین دست یافتند، یافته‌هایی که در صورت تخریب منطقه، هویت تاریخی شهر را زیر سوال می‌برد.
پس از آن که کاوش‌هایی به سرپرستی ناصر نوروززاده چگینی - عضو هیأت مدیره ایکوموس – در مسجد مدرسه حیدریه در محله بلاغی انجام شد، این باستان‌شناس پیشکسوت درباره‌ی اهمیت کاوش‌های گروه‌اش به خبرگزاری هنرنیوز گفته بود: «این مجموعه آثار، دو امکان فراهم می‌کند؛ نخست آن که ما می‌توانیم تحولات شهری قزوین را بازسازی کنیم. چون شهر قزوین دوره‌های قاجاری، صفوی، سلجوقی را در برمی‌گیرد اما ما نمی‌دانیم دوره بین اواخر سلجوقی تا اوایل صفوی کجاست؟ و نتایج این کاوش نشان داده که توسعه شهری قزوین از دوره پس از سلجوقی در جبهه شرقی خیابان سپه تا کنارهای شرقی باغ شهر قدیم ادامه دارد. دوم اینکه بقایای فرهنگی (سفال) هم توالی تحولات فرهنگی شهر را همراه با یک بانک اطلاعات مناسبی از سفال شهر قزوین به ما ارائه می‌دهد که این را قبلاً نمی‌دانستیم.»
به گزارش ایسنا، پروژه شهری گذر خیابان انصاری که از نخستین سال اجرای آن ۴ دهه می‌گذرد، خسارات سنگینی به بافت تاریخی قزوین وارد کرده است، اما در نهایت به دلیل ثبت حمام بلاغی در ۲۲ مرداد 93 و نتایج حاصل از کاوش‌های باستان‌شناسی در مدرسه- مسجد حیدریه عملاً امکان ادامه پروژه در مسیر قبلی منتفی شد و سرانجام در جلسه کمیته تخصصی بافت‌های تاریخی، شورای عالی معماری و شهرسازی در شهریور 93 پیرو شنیده‌های گزارش سازمان میراث فرهنگی و با توجه به نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی با احداث خیابان انصاری شرقی قزوین به اتفاق آرا مخالفت کرد.
این اتفاق در حالی رخ داد که مدتی پیش، بار دیگر زمزمه‌هایی مبنی بر تلاش مدیران شهری این‌بار از طریق نمایندگان مجلس برای قانع کردن وزیر راه و شهرسازی و تحت فشار قرار دادن شورای عالی معماری و شهرسازی برای عبور خیابان انصاری شرقی به گوش رسید. این شایعه‌ها تا به آن‌جا پیش رفت که حتی از برکناری محمدعلی حضرتی‌ها، مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خبر رسید که در کارنامه کوتاه مدت کاری خود نمرات خوبی را برای دفاع از میراث فرهنگی در مقابل طرح‌های عمرانی به دست آورده بود و حتی عنوان شد که شاید مجریان طرح پارکینگ «سعدالسلطنه» جایگزین او شوند؟!!!
هرچند این اخبار ضد و نقیض چندان جدی گرفته نشد و حضرتی‌ها همچنان به کار خود ادامه می‌دهد، اما ظاهراً مسوولان شهری همچنان از مصوبات شورای عالی گلایه‌مندند و فعالان میراث فرهنگی نگرانند که مبادا شورای عالی معماری و شهرسازی نسبت به مواضع خود عقب‌نشینی کند.
احد چگینی - عضو شورای شهر قزوین - یکی از مسوولانی که نسبت به اقدامات شورای عالی گلایه‌دارد، چندی قبل با اشاره به بازگشت طرح جامع شهر قزوین از شورای عالی معماری و شهرسازی به رسانه‌های محلی قزوین گفته بود: «شورای عالی معماری و شهرسازی کشور در طرحی که به قزوین بازگردانده، بسیاری از طرح‌های شهری را حذف کرده است. به طور مثال خیابان شهید انصاری شرقی را به طور کامل از دستور کار خارج کرده یا ساخت‌وساز در بالای اتوبان را به طور کل ممنوع کرده است.»
وی با انتقاد از این تغییرات شورای عالی معماری و شهرسازی در طرح جامع قزوین، اظهار کرده بود: «دوستان در تهران نشستند و در مورد قزوین تصمیم می‌گیرند، اما بهتر است به قزوین بیایند و شهر را از نزدیک ببینند. ما قزوینی هستیم و تنگناهای شهر را بهتر می‌شناسیم، استاندار ما بهتر از وزیر راه‌وشهرسازی، قزوین را می‌شناسد و باید نظر آقای استاندار، شورای شهر و شهرداری قزوین در این طرح مدنظر قرار گیرد.»
به اعتقاد چگینی، منابع درآمد شهرداری با این طرح جامع تعطیل می‌شود و قفل بزرگی بر شهر زده خواهد شد.
هرچند مسوولان شهری پای استاندار را به میان می‌کشانند، اما به نظر می‌رسد استاندار نیز علاقه‌ای به جانبداری از گروه خاصی ندارد و توپ را در زمین میراث فرهنگی و شهرداری می‌اندازد، چون سوم اردیبهشت ماه امسال، مرتضی روزبه - استاندار قزوین - در مسجد بُلاغی در جمع تعدادی از مردم این منطقه با بیان اینکه درباره‌ی اجرا یا توقف پروژه خیابان انصاری شرقی نظری ندارد، گفت: «درخصوص اجرا یا عدم اجرای این طرح نظری ندارم، اما بر تعیین تکلیف این طرح تاکید دارم که تا پایان اردیبهشت ماه جاری مدیران شهری، میراث فرهنگی و شورای اسلامی شهر قزوین باید تکلیف نهایی این طرح را مشخص کنند.»
با این وجود به نظر می‌رسد مدیریت شهری قزوین همچنان بر مواضع خود استوار است، چون مسعود نصرتی شهردار قزوین کمتر از 10 روز قبل اعلام کرده بود، بسیاری از خانه‌های مسکونی در پروژه شهید انصاری قزوین تملک شده، اما متاسفانه به دلیل اختلاف در حفظ بافت سنتی یا نوسازی بافت فرسوده این پروژه معلق مانده است.
وی اظهار کرد: «طولانی شدن پروژه شهید انصاری به ضرر مردم است و ما نباید با انجام اقداماتی سبب طولانی شدن این پروژه و آسیب دیدن مردم شویم. پروژه شهید انصاری قزوین پس از بررسی و تحقیق مسئولان جانمائی شده و با توجه به نیاز شهری به تصویب رسیده است.»
نصرتی با اشاره به اینکه توقف این پروژه سبب بروز بسیاری از مشکلات می‌شود، اظهار کرده بود: «برای احداث پروژه شهید انصاری هزینه زیادی صرف شده و توقف آن برای ساکنان و مدیریت شهری تبعات زیادی دارد.»
این در حالیست که محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری درباره‌ی آخرین وضعیت خیابان انصاری شرقی و نگرانی مسئولان و دوستداران میراث فرهنگی از احتمال تحرکات برای اجرای این پروژه می‌گوید:«6 تیرماه نامه‌ای را به شورای عالی معماری و شهرسازی ارسال کردم که در آن تأکید شده هر اقدام کمیسیون ماده 5 در این زمینه باید با هدف تصمیم نهایی به شورای عالی معماری ارسال شود.»
البته پیش از این در نامه مخالفت شورای عالی معماری و شهرسازی با طرح عبور خیابان انصاری شرقی با عنوان «بررسی و تعیین تکلیف پروژه خیابان انصاری شرقی قزوین» به پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورایعالی معماری و شهرسازی آمده بود:
«شورای عالی شهرسازی و معماری ایران، در جلسه 14 اردیبهشت پس از شنیدن گزارش کمیته‌ی تخصصی معماری طراحی شهری و بافت‌های واجد ارزش و با لحاظ؛
1) توجه ویژه به تحقق نقش ترافیکی در نظر گرفته شده برای مسیر و منافات این نقش با استقرار ناگزیر کاربری‌ها و فعالیت‌های تجاری جاذب جمعیت (بند یک کمیسیون ماده پنج مورخ(2/6/88)
2) برهم خوردن یکپارچگی و انسجام بافت تاریخی محله بُلاغی در اثر احداث خیابان شریانی درجه دو (با عرض 24 متر و با غلبه حرکت سواره) و آثار سوء آینده آن در ساختار اجتماعی، فضایی و کالبدی بافت.
3) تخریب بخشی از عرصه تاریخی ثبتی (مسجد و مدرسه حیدریه و گرمابه بلاغی) و مخدوش شدن پیوستگی و موجودیت آثار ثبتی سر در عالی قایو و خیابان سپه.
4) عدم تناسب ویژگی‌های کالبدی مسیر و ضوابط ساختمانی بناهای مجاور آن (24 متر عرض و تراکم ساختمانی چهار طبقه) و نوع کارکرد در نظر گرفته شده برای آن (یکی از محورهای اصلی حرکت و فعالیت با غلبه حرکت سواره) با نظام کارکردی و فضایی- کالبدی بافت تاریخی.
5) اختلال در جریان زندگی محلی و ایمنی و امنیت ساکنان محله در اثر هدایت ترافیک عبوری مرکز شهر به درون محله مسکونی
با احداث خیابان شهید انصاری شرقی پیشنهادی مخالفت و مقرر کرد:
1) باتوجه به لزوم حفظ یکپارچگی و انسجام بافت تاریخی و احیای این بافت، نسبت به تهیه طرح ویژه در مقیاس طراحی شهری محله بلاغی اقدام شود. این طرح توسط شرکت عمران و بهسازی شهری با همکاری شهرداری قزوین و تحت سرپرستی هیاتی مرکب از استانداری قزوین، شهرداری قزوین، شرکت عمران و بهسازی، اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین و نماینده دبیرخانه شورای عالی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در مدت سه ماه تهیه و به تصویب کمیسیون ماده 5 خواهد رسید.
در این طرح، مطالعات ترافیکی ویژه‌ای برای حل مسایل ترافیکی مرکز شهر قزوین با اولویت استفاده بهینه از ظرفیت خیابان‌های موجود و رویکرد حمل ونقل عمومی و پیاده از طریق به کارگیری تمهیدات مدیریت ترافیک مرکز شهر صورت پذیرفته و نتایج مطالعات مذکور به صورت گزینه‌هایی برای حل مسایل ترافیکی تدوین و با تاکید بر یکپارچگی و انسجام و احیای بافت تاریخی بُلاغی به عنوان مقصد گردشگری توسط ادارات مذکور تهیه و پس ازبررسی در کمیته تخصصی شورای عالی، به نحو مقتضی در نقشه شبکه معابر طرح جامع لحاظ شود.
2) باتوجه به لزوم تهیه و ارائه نقشه‌های مغایرت‌های اساسی به پیوست طرح جامع، آستانه مغایرت در خصوص بندهای 3-5 و 3-6 دستورالعمل تشخیص اساس طرح جامع (مصوب23/12/63 شورایعالی شهرسازی و معماری) مبنی بر حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی و کلیات معماری سیمای شهری بافت و ساختمان با توجه به سنن فرهنگی و ویژگی‌های اقلیمی ارائه شود.
3) در فهرست طرح‌های موضعی ارائه شده در طرح جامع، طرح موضعی با ضوابط ویژه با هدف استفاده بهینه از املاک و اراضی تملک و تخریب شده در طول مسیر، در جهت ارتقای جریان زندگی محلی متناسب با ویژگی‌های مکان و ساختار اجتماعی، فضایی و کالبدی بافت جهت اقدامات بعدی تعریف شود.
4) با توجه به سرزندگی و پویایی بافت تاریخی محدوده علیرغم تخریب‌های وضع موجود و لزوم حفظ یکپارچگی و انسجام بافت ضروری است، علاوه بر جلوگیری از تخریب بیشتر حتی در پلاک‌های تملک شده تا زمان تهیه طرح یکپارچه ویژه محله بُلاغی موارد ذیل مدنظر قرار گیرد:
- توجه به دسترسی وضع موجود خیابان محمدیه در جنوب خیابان انصاری و خیابان طالقانی در شمال آن، بر تدقیق مسیر این گذر با دسترسی‌های وضع موجود و مدیریت ترافیک با رویکرد دسترسی محلی تاکید می‌شود.
- عرصه های بدست آمده از تخریب پلاک‌ها در مسیر پیشنهادی به کاربری‌های فضای سبز و خدماتی محلی اختصاص یابد.
- ضوابط و مقررات ملاک عمل برای پلاک‌های پیرامون خیابان، وفق ضوابط مصوب میراث فرهنگی در خصوص محدوده بافت تاریخی اعلام می‌شود.»
انتهای پیام