دماوند کوهی در شمال ایران است که به عنوان بلندترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان خاورمیانه شناخته میشود. این قله آتشفشانی در قسمت مرکزی رشتهکوه البرز در جنوب دریای خزر و در بخش لاریجان شهرستان آمل قرار دارد.
روزگاری و تا پیش از ساخته شدن برج های بلند به هنگام صاف و آفتابیبودن هوا، این قله از شهرهای تهران، ورامین و قم و همچنین کرانههای دریای خزر قابل رؤیت بود. نام دماوند به سه صورت مشهور دماوند، دنباوند و دباوند به کار رفته است. در مورد دلیل نامگذاری دماوند در فرهنگ معین آمدهاست: «دم (دمه، بخار) + اوند = دماوند؛ دارای دمه و دود و بخار (آتشفشان)».
به گزارش خبرنگار «محیط زیست» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دماوند آتشفشانی، در حال حاضر فعالیتش محدود به تصعید گازهای گوگردی است، در حقیقت دماوند یک آتشفشان خفته است که امکان فعّال شدن مجدد آن وجود دارد. در برخی از سالها از جمله سال ۱۳۸۶، دود و بخارهایی از قله خارج شد که برخی از شاهدان آن را گواهی بر فعّال شدن این آتشفشان پنداشتند. اما در سالهای پر بارش، با نفوذ آب به درون قله و برخورد سنگهای داغ، جریانی از بخار آب از دهانه قله خارج میشود و چنین به نظر میرسد که فعالیتهای آتشفشانی صورت گرفته است. در حال حاضر این آتشفشان غیر فعال بوده و هیچ فعالیتی در چند سال اخیر نداشته است.
در همین راستا ناصر محمودیفرد فرماندار دماوند در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، گفت: شایعه فعال شدن این آتشفشان در برخی اوقات مطرح می شود که به هیچ عنوان درست نیست، آتشفشان دماوند فعال نشده است و بخارهایی که از این کوه مشاهده میشود، طبیعی و ناشی از برخورد آب با سنگهای داغ است.
وی افزود: کارشناسی ها مداوم انجام می شود و تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر فعال شدن یا وجود علائمی دال بر روند فعال شدن این آتشفشان گزارش نشده است، قطعا اگر آثاری مشاهده شود و در گزارشها اعلام شود پیگیری می کنیم.
به گزارش ایسنا، دماوند خفته دهانه ای به قطر حدود ۴۰۰ متر است که دریاچهای از یخ آن را پوشانده است. همچنین نشانههایی از وجود دهانههای قدیمی در پهلوهای جنوبی و شمالی کوه دیده میشود. دماوند دارای چشمههای آب گرم لاریجان، اسک و وانه است که سالانه به ویژه در مراسم روز ملی دماوند (13 تیرماه) مورد استقبال هزاران بازدیدکننده قرار می گیرد.
همچنین اثر طبیعی ملی قله دماوند با مساحتی بالغ بر دو هزار و 950 هکتار در سال ۱۳۸۱ طی مصوبه شورایعالی محیط زیست به مجموعه مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست پیوستهاست و در سیام تیرماه سال ۱۳۸۷ به عنوان نخستین اثر طبیعی ایران در قالب میراث طبیعی ایران در فهرست آثار ملّی ایران ثبت شد.
دیو سفید خفته که در اساطیر ایران هم از آن یاد شده و شهرت آن بیش از هر چیز به این سبب است که ضحاک در آن به بند کشیده شده است و در فرهنگ کشور ایران مظهر پایداری و استواری است و به انحاء مختلف از آن بعنوان یک نماد ملی یاد شده امروز خود در بند استفاده بیش از حد ظرفیت قابل تحمل محیط و بهرهبرداری پوکه معدنی در اطراف این اثر طبیعی ملی، قرار گرفته عواملی که مهمترین تهدید در تخریب آن به شمار میآید، امروز این عوامل در کنار ناپدید شدن قله دماوند میان هزاران برج بلند و آلودگی هوای تهران این مظهر استواری را به بند کشیده است.
انتهای پیام