رئیس سابق موزه‌ی ملی ایران،‌ که از شهریور 92 با حکم مهدی حجت - قائم‌مقام وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری- ریاست موزه‌ ملی ایران را برعهده گرفت، پس از 30 سال کار در حوزه‌ی مرمت آثار تاریخی، هنوز تمایل دارد که برای فرهنگ، تاریخ و تمدن ایران کار کند.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، از تمایل خود برای برای بازگشت به شغل همیشگی‌اش سخن می‌گوید.

مهناز گرجی اظهار می‌کند: از این به بعد نیز مانند گذشته یعنی قبل از اینکه مدیریت موزه به من محول شود، در بخش حفاظت و مرمت موزه‌ی ملی ایران فعالیت می‌کنم، ‌در واقع به شغل همیشگی خود برمی‌گردم.

او که از 30 سال گذشته کار در حوزه‌ی مرمت آثار تاریخی و از 19 سال پیش کار در موزه‌ی ملی ایران را آغاز کرده، ادامه می‌دهد: با وجود این‌که می‌توانم پس از 30 سال کار بازنشسته شوم، اما هنوز تمایل دارم در این حوزه کار کنم و این کار را ادامه می‌دهم.

وی درباره‌ برگزار نشدن مراسم تودیع و معارفه برای معرفی دوازدهمین رئیس موزه‌ ملی ایران نیز به ایسنا می‌گوید: به دلیل اصرار من بود که مراسم تودیع و معارفه برگزار نشد، مسئولان سازمان میراث فرهنگی حتی مهمانان را هم دعوت کرده بودند، اما چون از این به بعد نیز می‌خواهم داخل موزه‌ی ملی کار می‌کنم، تمایلی به برگزاری چنین مراسمی نداشتم.

گرجی درباره‌ استعفایش فقط به همین جملات اکتفا می‌کند که حضور مدیر در هر سازمان یا مکانی مقطعی است، ما باید قبل از این‌که نگران استعفای مدیر باشیم، باید نگران استعفای کارشناسان خبره و با تجربه‌ای باشیم که به دلیل مشکلات کارها را زمین نگذارند و بروند.

قدم‌هایی که پرونده‌ی «گرجی» را درخشان‌تر کردند

مدیرکل سابق موزه‌ی ملی ایران درباره‌ی اقداماتی که در طول حدود دو سال مدیریت خود در این موزه انجام داده به خبرنگار ایسنا، توضیحاتی می‌دهد.

او نخست می‌خواهد که از همیاری و مساعدت همه‌ی دوستان و همکارانش در موزه‌ی ملی ایران تشکر و قدرانی کند، چون معتقد است با کمک و همیاری آن‌ها تا این‌جا آمده است.

وی سپس از تصمیم قاطعی که مسئولان این دولت برای ایجاد یک‌سری محدودیت با هدف برگزازی نمایشگاه در کشورهای مختلف داشته‌اند، سخن می‌گوید.

ایران میزبان آثار تاریخی کشورهای دیگر می‌شود

«چون موزه‌ی ملی در طول سال‌های گذشته تا کنون بیش از 26 نمایشگاه در خارج از کشور برگزار کرده بود، با تائید نظر مسئولان قرار شد تلاش کنیم بیشتر پذیرای برگزاری نمایشگاه‌های مختلف خارجی باشیم، چون اهمیت به آثار تاریخی‌مان در اولویت قرار دارد.

موزه‌ی ملی ایران نیز به عنوان موزه‌ «مادر» تا حدودی به انجام این محدودیت‌ها کمک کند تا جایگاهی که برای شان آثار تاریخی‌مان قائل هستیم کمی فراتر از گذشته باشد.

بنابراین با حمایت ویژه و مجوز هیات دولت کشور ایران و همچنین حمایت‌های سنگین و بجایی‌ که از دولت ایتالیا درمورد امانت مجسمه‌ی «پنه‌لوپه» از موزه‌ی ملی شد، قرار شد این مجسمه در بنیاد «پرادا» در شهر میلان به نمایش درآید که نمایش این مجسمه از جمعه‌ گذشته (18 اردیبهشت) در آن بنیاد به نمایش درآمده است.

با پایان مدت نمایش این مجسمه در آن بنیاد،‌ براساس تفاهم‌نامه‌ به امضا رسیده، سه مجسمه‌ «پنه‌لوپه» موجود در بنیاد «پرادا» در میلان به همراه مجسمه‌ «پنه‌لوپه» ایران، از 31 شهریور برای نمایش به ایران می‌آیند و قرار است تا 4 ماه در ایران نمایش داده شوند.»

گرجی در ادامه از حضور اشیاء تاریخی کشورهایی که در طول سال‌های گذشته نمایشگاه‌هایی از ایران را در کشورهای خود داشته‌اند، خبر می دهد.

او می‌گوید: «تعدادی از کشورهایی که قبلا نمایشگاهی از ایران داشته‌اند، قرار است آثار شاخص تاریخی موزه‌های خود را برای نمایش به ایران بیاورند. مانند کشور مکزیک یا موزه‌ی بریتانیا که قول برگزاری نمایشگاه در ایران را داده‌اند. چند روز گذشته،‌ نامه‌هایی برای انجام مذاکرات اولیه با هدف برگزاری نمایشگاهی از مکزیک در ایران به موزه‌ی ملی ایران رسید، که پیگیری‌های آن از این به بعد به عهده‌ دکتر جبرئیل نوکنده خواهد بود، همچنین پیش از این مذاکرات اولیه با موزه‌ی «بریتانیا» نیز انجام شده و قرار است تا چند هفته‌ی آینده تفاهم‌نامه‌ برگزاری نمایشگاهی از این موزه در ایران نیز به امضا برسد.»

درهای موزه همیشه به روی پژوهشگران باز بود

گرجی حضور پژوهشگران در موزه‌ ملی ایران را همیشگی می‌داند و معتقد است در طول مدیریت‌اش در موزه‌ی ملی ایران هیچ پژوهشگری با درِ بسته مواجه نشده و حتی از کسانی که با این اتفاق مواجه شدند، خواست اعلام کنند تا علت آن بررسی شود.

او همچنین از انجام 25 طرح پژوهشی درون موزه‌ای در بخش‌های مختلف موزه‌ی ملی ایران خبر می‌دهد که همه‌ آن‌ها توسط کارشناسان و پژوهشگران موزه‌ی ملی ایران انجام شده‌اند و می‌افزاید: آثار سفالین شوش نیز در کتابی در دست انتشار است.

مدیرکل سابق موزه‌ ملی ایران ساماندهی اموال و ثبت اموال تاریخی در بخش‌های مختلف موزه که شامل بیش از 5 هزار قلم شیء بوده است را از دیگر اقدامات خود در این موزه می‌داند.

او همچنین غنی‌سازی موزه‌های سایر استان‌ها با انتقال و امانت آثار تاریخی و بیشتر اشیای توقیفی که در طول سال‌ها به موزه‌ی مادر اضافه شده بود را جزو وظایف این موزه عنوان می‌کند و نمونه‌ی این اتفاق را امانت میا‌ن مدت بیش از 100 قلم شیء به موزه‌ی بزرگ خراسان می‌داند و معتقد است این اقدام در بازگشایی موزه‌ی خراسان سهم بسیار روشنی داشته است.

گرجی یکی از طرح‌های پژوهشی مشترک در استان‌ها توسط این موزه را «ساماندهی آثار سفالین پایگاه زیویه» می‌داند که در حال پیشروی است.

وی همچنین برگزاری نمایشگاه بسیار موفق نشانه‌های 200 هزار سال همبودی جانوران و انسان با مشارکت محیط‌زیست و به دنبال آن نمایش آثار استردادی «خوروین» و «چغامیش» در موزه‌ ملی ایران و از سوی دیگر نمایش آثار «شهر سوخته» پس از ثبت جهانی این محوطه‌ تاریخی با هدف تقویت نگاه مردم از منظر اشیای موزه‌ای را نیز از اقدامات موفقیت آمیز این موزه در طول حدود دو سال گذشته بیان می‌کند.

او بهینه‌سازی وضعیت موزه، بررسی و مناسب‌سازی شرایط دوربین‌های مدار بسته و وسایل گرمایش و سرمایش و مساعدت در برنامه‌های موزه‌ دوران اسلامی،‌ افزایش سطح اطلاع‌رسانی موزه، اضافه کردن نقشه‌ی جانمایی محوطه‌های باستانی با تاکید بر محوطه‌هایی که آثارشان به نمایش درآمده در طول سه هفته‌ گذشته با توجه به فضای محدود نمایش را نیز از جمله اقدامات انجام شده در این موزه می‌داند.

تمدید و پیگیری تفاهم‌نامه‌های از پیش امضا شده

مدیر کل سابق موزه‌ی ملی ایران پیگیری تفاهم‌نامه با پژوهشگران خارجی که پیش از آغاز مدیریت‌اش در موزه‌ی ملی ایران منعقد شده بودرا از دیگر اقدامات انجام شده در این موزه می‌داند و می‌گوید: پژوهشگران مراکز دانشگاهی مانند رم و ژاپن در ایران حضور داشتند، مشارکت خود با پژوهشگران داخلی را از دیگر اقداماتش بیان می‌کند.

او تعامل با سایر نهادها که فعالیت‌هایشان مرتبط با باستان شناسی و میراث فرهنگی و برگزاری «گردهمایی باستان‌شناسی، سینمای مستند و باستان‌شناس» با حضور مستندسازان با تجربه را نیز از پیگیری‌های انجام شده در این موزه می‌خواند.

گرجی با تاکید بر این‌که تاکنون توانسته‌ایم راه را برای آینده‌ی موزه‌ی ملی ایران باز کنیم، اظهار می‌کند: من کار مدیریت بعدی موزه را سنگین نکردم، اما معتقدم به دلیل وجود آثار شاخص موجود در مخازن موزه جای زیادی برای گسترش فضای موزه وجود دارد، حتی پیش‌بینی شده تا فضای نمایشگاهی را در موزه دنبال کنیم، اما از سوی دیگر جبران کمبود این فضای محدود نمی‌شود، چون موزه نیازمند فضای بیشتری است، حتی پیش‌بینی طبقه 2 موزه‌ی ایران باستان برای جانمایی برخی آثار وجود دارد.

مهناز گرجی و فعالیت‌های علمی‌اش

مهناز عبدالله خان گرجی، فعالیت خود را از سال 1363 در مرکز باستان‌شناسی در حوزه‌ی حفاظت و مرمت آثار تاریخی آغاز می‌کند و در طول سال‌های بعدی مسئولیت بخش حفاظت و مرمت در آزمایشگاه تحقیقات مرکزی «پژوهشکده‌ی کنونی حفاظت و مرمت» ادامه می‌دهد و پس از آن از سال 1375 با همین مسئولیت تا سال 92 درموزه‌ی ملی ایران نیز به فعالیت می‌پردازد.

او مدرس دانشگاه مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی و دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز در رشته‌ی رشته‌ی «حفاظت و مرمت آثار تاریخی» از سال 1369 است. وی همچنین عضو شوراهای ارزشیابی هنرمندان کشور و عضو هیات تخصصی کارشناسی اموال است.

وی عضو هیات علمی بسیاری از همایش‌های تخصصی مانند مرمت آثار تاریخی بوده است و به طور مستمر فعالیت در زمینه‌های مختلف پژوهشی را بر عهده داشته است.

گرجی دریافت نشان درجه یک هنری در سال 1384 را در کارنامه‌ی خود دارد. وی همچنین مرمت‌گر برگزیده در چند دوره‌ی پیاپی بوده است.

او همچنین مدرک درجه یک دکترا در زمینه‌ی حفاظت و مرمت دارد و در دوره‌های تخصصی در حوزه‌ی موز‌داری و حفاظت و مرمت آثار تاریخی در دهه‌ی 70 و 80 در موزه‌های بریتانیا و لور شرکت کرده و انتشارات متعدد به خصوص مقاله را در کارنامه‌اش دارد.

موزه‌ی ملی از ابتدا توسط چه کسانی اداره شد؟

«آندره گدار» (A.Godard) مهندس معمار فرانسوی در سال 1308 ماموریت گرفت تا نقشه نخستین موزه علمی ایران را طراحی کند؛ در نهایت، ساختمان موزه ایران باستان به سبک معماری ایرانی با سردر ورودی مشابه ایوان بلند طاق کسری مطلق به دوره ساسانی و با آجرهای قرمز رنگ بر اساس طرح مهندس معمار فرانسوی و با معماری حاج عباس قلی معمار باشی در سال 1314 هجری شمسی آغاز شد و پس از 2 سال یعنی 1316 شمسی مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

در حال حاضر، موزه ملی ایران شامل دو ساختمان مجزا به نام‌های موزه ایران باستان (تاریخ تاسیس 1316 هجری شمسی) و موزه دوره اسلامی (تاریخ تاسیس 1375 هجری شمسی) است.

همه‌ی روسای موزه‌ی ملی ایران

براساس اسناد موجود در طول 72 سال تا سال 1373 باستان‌شناسان «سیف‌الله کامبخش»، «محمد یوسف کیانی»، «غلامرضا معصومی»، «جلیل گلشن»، «احمد تهرانی مقدم» و «محمدرضاکارگر» ریاست این موزه را برعهده داشتند، البته کارگر فقط از 1373 تا آبان 1386 رئیس موزه‌ی ملی ایران بود.

پس از آن محمدرضا مهراندیش که در آن زمان یعنی 1386 مدیر روابط عمومی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بود، با انتخاب حمید بقائی، رئیس وقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان هفتمین رئیس این موزه انتخاب شد، ‌تا حدود دو سال بعد که معاون 20 روزه‌ی این موزه یعنی آزاده اردکانی، جای مهراندیش را در 13 بهمن 1388 گرفت.

عمر ریاست اردکانی در موزه‌ی ملی ایران هم مانند دیگر روسای این موزه زیاد طول نکشید، پس از او داریوش اکبرزاده که مدتی معاون موزه‌ی ملی ایران بود بر صندلی ریاست نشست و سپس اسدالله محمدپور که نخست مدیر کل میراث فرهنگی استان مازندران بود و برای مدتی مدیرکل حوزه ریاست سازمان میراث فرهنگی شد، در تیرماه 1391 به این موزه وارد شد.

مهناز عبدالله خان گرجی هم 25 شهریور 92 به موزه ملی ایران آمد، پس از استعفای وی در 16 فروردین 94، یکی از گزینه‌های جایگزین او میراحمد طباطبایی بود، که با رد شدن نامش در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، جبرئیل نوکنده صندلی ریاست «موزه‌ی مادر ایران» را از آن خود کرد.

انتهای پیام