"کومسای" مراسم تاریخی مردم اورامان است که سالها است در بخش جغرافیایی اورامان تخت با حضور جمع کثیری از مردم برگزار می‌شود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه کردستان، مراسم تاریخی "کومسای" روز گذشته(جمعه) در اورامان تخت با حضور شمار زیادی از مردم منطقه، سایر نقاط ایران و حتی مهمانانی از خارج از کشور برگزار شد.

مراسم پیر شالیار در روستای اورامان‌تخت (هورامان) کردستان، هر سال دو بار در نیمه بهار و نیمه زمستان برگزار شده و عروسی "پیر شالیار" در سه روز جشن گرفته می‌شود.

مقبره پیر شالیار که از موبدان عبدالقادرگیلانی بوده است در انتهای جاده آسفالته اورامان قرار دارد.

این مراسم شامل ذبح دام قربانی، دف‌زنی، نوعی رقص، خوردن آش، و شب‌نشینی و خواندن شعر و دعا است.

در افسانه‌های مردم منطقه اورامانات پیری اسطوره‌ای به نام "پیر شالیار" هست که می‌گویند صاحب کرامات بوده است.

از جمله کرامات عجیبی که درباره او روایت می‌کنند ماجرای شفایافتن "شاه بهار خاتون" دختر شاه بخارا است که "پیر شالیار" او را شفا می‌دهد.

ماجرا از این قرار بوده است که شاه بهار خاتون کر و لال است و تمام طبیبان از مداوای او عاجز می‌مانند تا اینکه آوازه پیر شالیار اورامی به بخارا می‌رسد.

پادشاه بخارا هم شرط کرده است که هر کسی دخترش را شفا دهد او را به عقد وی درمی‌آورد و بالاخره عموی پادشاه با عده‌ای از اطرافیان پادشاه به سمت اورامان به راه می‌افتند تا دختر را به نزد پیر شالیار ببرند.

وقتی به نزدیکی روستای اورامان تخت می‌رسند گوش‌های دختر به طوری آنی شنوا می‌گردد و وقتی هم به نزدیکی‌های خانه پیر شالیار می‌رسند صدای نعره دیوی توجه آنها را جلب می‌کند و سریع دیو از تنوره‌ای که هم اکنون اهالی به آن "تنوره دیوها" می‌گویند و نزدیک خانه پیر شالیار است، بر زمین می‌افتد و کشته می‌شود، در این اثنا زبان شاه بهار خاتون هم باز می‌شود و شروع به صحبت‌کردن می‌کند.

پادشاه دخترش را به عقد وی در می‌آورد و مردم جشن عروسی بزرگی برای پیرشالیار و بهار خاتون برپا می‌کنند که مراسمی که امروز برگزار می‌شود، سالگرد همان روز است.

اما تفاوت برگزاری این مراسم با سال‌های گذشته، حضور مسئولین برای بررسی وضعیت اورامان و فراهم کردن زمینه‌های لازم برای ثبت جهانی این منطقه بود.

"کومسای" به معنای یادگیری جمعی است

ملاعلی مقدسی، امام جمعه اورامان در این مراسم اظهار کرد: عروسی پیر شالیار سال‌ها است در میان مردم اورامانات مرسوم بوده و این آیین هر ساله در اواسط اردیبهشت ماه در اورامان با حضور جمع کثیری از مردم منطقه و همچنین مسافران زیادی از تمام نقاط ایران و کشورهای خارجی برگزار می‌شود.

وی افزود: مراسم پیر شالیار که به اصطلاح به آن کومسای گفته می‌شود، چنان که از نام آن پیداست، از ترکیب دو کلمه "کوم" و "سای" تشکیل شده که "کو" به معنای جمع و "سای" نیز به معنای یادگیری است.

مقدسی با اشاره به اینکه کومسای به معنای یادگیری جمعی است، عنوان کرد: در این روز، مردم روستا در این مکان جمع شده و معتمدین و ریش‌سفیدان روستا، یادگیری مسائل ماه‌های آینده و برنامه‌ریزی را به آنها آموزش داده و دهیار، کدخدا، آبیار را تعیین می‌کردند.

امام جمعه اورامان ذکر کرد: پس از انجام این کارها، همه از هم طلب حلالیت کرده و هر کس به پست تعیین شده خود بازمی‌گشت.

وی با اشاره به اینکه مردم این منطقه مردمی سخت‌کوش هستند، تصریح کرد: این مراسم هر سال قبل از طلوع آفتاب انجام گرفته است.

مقدسی با اشاره به اینکه در سال‌های گذشته زنان اجازه حضور در این مراسم را نداشتند، خاطرنشان کرد: در دوران گذشته به این دلیل که کارهایی هم‌چون چوپانی، کدخدایی و امثال آن به زنان واگذار نمی‌شد، بنابراین اجازه حضور در این مراسم را نداشتند اما امسال با تفکیک‌شدن جایگاه، زمینه حضور زنان در این مراسم نیز فراهم شد.

شکستن سگ مزار درویش موسی، یکی از مریدان پیر شالیار و دادن آن به مردم به عنوان تبرک نیز از دیگر مراسم‌هایی است که در این روز برگزار شده و مردم این منطقه معتقدند که این سنگ تا سال آینده رشد خواهد کرد.

هورامان، یگانه‌ترین منطقه کشور از لحاظ پوشش طبیعی

بشیر قاسمی، عضو شورای شهر هورامان نیز در این مراسم اظهار کرد: مراسم کومسای، نماد اعتقادات کهن مردم این منطقه با چندهزار سال قدمت است.

وی افزود: هورامان، یگانه‌ترین منطقه کشور از لحاظ جغرافیایی و پوشش گیاهی و طبیعی است و کوه‌های سر به فلک کشیده این منطقه گواه این ادعاست.

عضو شورای شهر اورامان عنوان کرد: زبان مردم این منطقه نیز که "هورامی" است، زبانی کهن است و نماد غرور و افتخار و قدرت مردم این منطقه است.

اورامان، معیارهای ثبت جهانی را داراست

آرمان وطن دوست، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان در حاشیه مراسم کومسای در گفت‌وگو با خبرنگاران اظهار کرد: ثبت اورامان در فهرست آثار جهانی امسال در دستور کار مدیریت استان قرار گرفته است.

وی افزود: بر اساس معیارهای جهانی ثبت جهانی مناطق فرهنگی مختلف، دارا بودن حداقل چند مورد از معیارهای ثبت جهانی که 10 مورد است، می باشد که خوشبختانه اورامان بسیاری از این معیارها را داراست.

وطن‌دوست ذکر کرد: امیدوراریم بتوانیم از تمام ظرفیت‌های موجود در این منطقه بهره گرفته و آن را به ثبت جهانی برسانیم.

وی با اشاره به اینکه فراهم نبودن زیرساخت‌ها، تاثیری بر موافقت یونسکو برای ثبت جهانی اورامان ندارد، عنوان کرد: با ثبت جهانی این منطقه در فهرست جهانی، امکان فراهم کردن زیرساخت‌ها و توسعه این منطقه به راحتی ممکن خواهد بود.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان گفت: این امر مهم تنها از سوی اداره میراث فرهنگی ممکن نخواهد بود بلکه نیاز به همکاری مجموعه مدیریت استان داشته و همکاری و تلاش همه جانبه برای تحقق این امر مهم ضروری است.

وی در پایان با اشاره به اینکه امروز 10 هزار نفر مسافر برای حضور در مراسم کومسای به اورامان آمده‌اند، یادآور شد: حضور مردم نشان از علاقمندی آنان بوده و همچنین در ماندگاری این مراسم نیز تاثیر گذار خواهد بود.

اورامان باید به تمام دنیا معرفی شود

قطب‌الدین صادقی، نویسنده و کارگردان کردستانی نیز در حاشیه این مراسم در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه این منطقه ظرفیت‌های لازم برای ثبت جهانی را دارد، اظهار کرد: باید از این ظرفیت‌ها به نحوی شایسته بهره گرفت و آن را به تمام دنیا شناساند.

وی با اشاره به اینکه بسیاری از سنت‌های گذشته در مناطق مختلف کشور فراموش شده است، افزود: اگر چه مراسم کومسای همچون گذشته برگزار نمی‌شود اما خوشبختانه تاکنون که چند هزار سال از قدمت آن می‌گذرد، با استقبال هزاران نفری مردم روبروست.

این نویسنده و کارگردان کردستانی با اشاره به اینکه هنر، فرهنگ، آداب و اخلاق مردم این منطقه موجب ماندگاری این آداب و رسوم شده است، یادآور شد: برای ماندگاری این آداب و رسوم باید آن را به مردم سایر نقاط جهان معرفی کرد.

اورامان در 75 کیلومتری شهرستان مریوان قرار دارد.

امید است با فراهم کردن تمام زیرساخت‌ها و با ثبت جهانی این منطقه، این فرهنگ برای همیشه ماندگار شود.

گزارش از خبرنگار ایسنا منطقه کردستان: سرگل آرش

انتهای پیام