عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان گفت: بیش از 80 درصد وسعت کشور اقلیم خشک و نیمه‌خشک دارد.
دکتر «ناصر طهماسبیپور» در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی لرستان، اظهار کرد: بیش از 80 درصد وسعت کشور ما اقلیم خشک و نیمه‌خشک دارد هم‌چنین حدود 50 میلیون هکتار از مساحت کشور را اراضی بیابانی، شوره‌زار و مراتع تخریب یافته کویری میپوشاند. از این میزان حدود 12میلیون هکتار در سلطه‌ی شنهای روان و پنج میلیون هکتار دارای تپههای شنی فعال مرتفع و خطرناک است.
طهماسبیپور ادامه داد: در کشور خشکی مثل ایران که متوسط بارندگی سالانه آن حدود 250 میلیلیتر در سال است و با توجه به میانگین بارندگی درسطح کشور حجم بارشهای جوی معادل 413 میلیارد مترمکعب است که 135 تا 148 میلیارد مترمکعب آن قابل بهرهبرداری است. حدود 83 میلیارد مترمکعب آن را جریانهای سطحی و 52 میلیارد مترمکعب را منابع زیرزمینی تشکیل میدهد و 40 میلیارد مترمکعب آن نیز به صورت سیلاب از دسترس خارج میشود.
وی اظهار کرد: در واقع خشکسالی در ایران پدیدهای طبیعی است اما برخی معتقدند هنگامی که خشکسالی تمام شود همه عوامل درست خواهند شد و نیازی به آمادگی برای خشکسالیهای بعدی نیست. بنابراین چارهای برای خشکسالیهای بعدی اندیشیده نمیشود تا راه حلی منطقی جهت این معضل پیدا شود.
طهماسبیپور تصریح کرد: برخی معتقدند که طراحی برای پیشگیری از خشکسالی را نمیتوان ارائه کرد. لیکن خشکسالی قابل پیشبینی بوده و اهمیت آن فراوان است. میزان خشکسالی مقایسه نسبی بین میزان بارندگی هر منطقه در آن سال با میانگین بارندگی در سالهای گذشته است.
این دکترای آبخیزداری گفت: در 22 سال گذشته ایران در مجموع به مدت 13 سال با خشکسالی مواجه بوده است. بالغ بر70 درصد بارندگی در 25 درصد اراضی کشور و 30 درصد بارندگی در 75 درصد اراضی کشور اتفاق میافتد. ضمن این‌که 75 درصد بارندگی در فصول غیر آبیاری و 25 درصد بارندگی در فصول آبیاری اتفاق میافتد. در کشور ایران با میانگین mm 252 بارندگی سالانه حدود 37 درصد کل ریزشهای آسمانی خشکیهای جهان را دارد و این درحالی است که 1.2 درصد خشکیهای جهان را به خود اختصاص داده است.
طهماسبیپور خاطرنشان کرد: ایران در منطقهای خشک و نیمه‌خشک واقع شده است و با داشتن مناطق مختلف آب و هوایی کنشهای محیطی و غیرمحیطی به‌صورت عمدهترین عامل محدودکننده‌ی تولیدات زراعی محسوب میشود. بارشهای مناطق مختلف کشور ما دارای نوسانات منفی شدیدی بوده که وقوع این خشکیهای ضعیف تا شدید در کشور امری اجتناب‌ناپذیر است و این خشکسالیها اثرات زیانباری را در بخشهای کشاورزی و اقتصادی ما بر جا میگذارند.
وی افزود: بر اساس نتایج تحقیقات، درصد فراوانی وقوع خشکسالی و شدت آن در کشور ما زیاد بوده و بیشترین فراوانی با 50 درصد متعلق به بندرعباس است و پس از آن به‌ترتیب، زابل 46.7 درصد، زاهدان 43، یزد42، ایرانشهر40 و کرمان 27 درصد، دارای خشکسالی است و همگی جزو مناطق خشک ایران هستند. از 400 دشت کشور حدود 176 دشت با تراز منفی آب مواجه است، از سفرههای زیرزمینی این دشتها حدود چهار میلیارد و 600 میلیون مترمکعب اضافه برداشت میشود و از این نظر آینده‌ی خطرناکی در انتظار این دشتهاست.
عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان ادامه داد: باید گفت حدود 67 درصد آبخوان‌های کشور با افت سطح آب روبروست. این در حالی است که هر سال حجم فراوانی از بارندگیها در کشور به‌صورت سیلابهای خسارت بار از دسترس خارج میشود. برای نمونه میتوان به خسارت ناشی از سیلابهای طی 30ماه در ابتدای دهه 70(تاپایان نیمة نخست سال1372)اشاره کرد که 1221میلیارد ریال برآورد شده است. جالب آن‌که طی 9 ماه بعد خشکسالی 350 میلیارد ریال خسارت بر جا گذاشته است.
طهماسبیپور تصریح کرد: ملاحظه شد که جلوگیری کامل از کمبود آب ممکن نیست لیکن با تحلیل سوابق تاریخی پدیده و با تکیه بر آمار و اطلاعات موجود میتوان دوره‌ی بازگشتهای خشکسالی را برای مناطق مختلف برآورد کرد. با ایجاد کردن طرحهای آمادگی برای پدیدة خشکسالی میتوان مشکلات ناشی از این پدیده(خشکسالی) را تا حد زیادی کاهش داد.
وی خاطرنشان کرد: روند بارندگی حاکی از آن است که کشور به سوی خشکی پیش میرود، باید پیشبینیها و برنامه‌ریزی و تدابیر براین اساس پی‌ریزی شود و نباید این پدیده را به‌عنوان یک حادثة غیرمترقبه تلقی کرد. هیئت اعزامی سازمان ملل در سال 2001 به همراه جمعی از کارشناسان ایرانی با هدف بررسی آثار خشکسالی از استان‌های مبتلا به خشکسالی بازدید کردند و در گزارش این هیئت علاوه‌بر عوامل اقلیمی، بر عوامل غیراقلیمی مانند چرای بیش ازحد، استحصال بیش از حد از منابع آبی و تخریب تأکید شد.
این دکترای آبخیزداری خاطرنشان کرد: از دیگر عواقب خشکسالیهای اخیر کاهش آب آشامیدنی، تولیدات دامی و زراعی بوده هم‌چنین این پدیده بر محیط‌زیست این مناطق آثار مخرب فراوانی بر جا نهاده است.
انتهای پیام