افزایش 100 میلیون متر مکعبی تولید گاز از فازهای اولویت‌دار پارس جنوبی در سال جاری، علاوه بر تامین نیاز گاز کشور و جبران اندکی از عقب ماندگی کشورمان نسبت به قطر، توانست نگرانی مسوولان و مردم را نسبت به تامین گاز در زمستان نه چندان سرد امسال برطرف کند.

وزیر نفت که با اشاره به تجربه سخت اولین زمستان دولت تدبیر و امید، گفته بود که شب های زمستان از فکر تامین گاز خوابش نمی برد، در سال جاری با عمل به وعده افزایش تولید 100 میلیون متر مکعب گاز توانست باری از دوش تامین گاز کشور بردارد. شرکت ملی گاز نیز سال 1393 را سال خوب و موفقی در زمینه تولید و تامین گاز اعلام کرده است و طبق گزارش ارائه شده علاوه بر تامین گاز خانگی و صنایع نسبت به سال گذشته گاز بیشتری نیز به نیروگاه ها تحویل داده شده است.

حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز با حضور در محل خبرگزاری دانشجویان ایران، در گفت‌وگو با ایسنا ضمن اعلام جزییات اقدامات انجام شده در راستای تامین گاز زمستانی، به افزایش تولید و چگونگی انتقال گاز به داخل کشور اشاره کرد.

وی همچنین با بیان این که با افزایش گازرسانی به نیروگاه ها در سال جاری میزان مصرف مازوت و گازوییل در نیروگاه ها به همین میزان کاهش یافت که ارزشی معادل 5 میلیارد دلار دارد، گفت: در زمینه صادرات گاز نیز در سال جاری فروش گاز به ترکیه بدون هیچ گونه وقفه و مشکلی انجام شد و درنتیجه علاوه بر مردم اعتماد مشتری گازی کشور و همچنین فروشندگان جلب شد.

عراقی درباره قیمت گاز نیزاظهار کرد: اگر بخواهیم استفاده بهینه از انرژی صورت بگیرد قیمت باید به گونه‌ای باشد که بتواند موتور تکنولوژی را حرکت بدهد،اگر قیمت پایین باشد نه تنها تکنولوژی مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه بهره‌وری نیز ارتقا نمی یابد و صرفه جویی در مصرف انرژی صورت نمی گیرد .

آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفت‌وگوی ایسنا با مدیرعامل شرکت ملی گاز است:

در روزهای پایانی فصل زمستان قرار داریم تامین گاز در زمستان سال جاری به چه صورت بوده است با توجه به این که به نظر می رسد زمستان بهتری را نسبت به سال گذشته پیش رو داشتید.

در سال 92 با سرمای شدید و برف سنگین در استان‌های شمالی کشور روبرو شدیم اما به دلیل اعتماد و همبستگی موجود بین کارکنان شرکت ملی گاز اقدامات بسیار مناسبی صورت گرفت و گاز قطع نشد. حتی در برخی مناطق به دلیل قطع شدن برق، چاه‌های آب کار نمی‌کرد بنابراین شرکت ملی گاز وظیفه سه نهاد را به عهده داشت، وظیفه سنگینی داشتیم و اگر می‌خواهیم اعتماد جامعه را به دست بیاوریم باید این خدمات همیشگی و پایدار باشد و نباید مردم را نگران کنیم. در سال 1393 نیز خودمان را برای زمستانی سردتر آماده کرده بودیم و در این راستا برنامه ریزی بلند مدت مناسبی را انجام داده بودیم. از جمله اقداماتی که در این راستا انجام شد این بود که کارهایی را در زمینه مصرف بهینه انجام دادیم، با هنرمندان، اصحاب رسانه و سردبیران خبرگزاری ها جلسات بسیاری برگزار کردیم تا به شرکت گاز در زمینه فرهنگ سازی استفاده بهینه از گاز که با زحمت بسیاری تولید می شود کمک کنند.این امر تاثیر بسیاری بر اقشار جامعه داشت به گونه ای که با وجود افزایش یک میلیونی تعداد مشترکان گاز در سال جاری مصرف گاز خانگی افزایش نیافت که این نکته بسیار مهمی است.

دمای هوا چطور؟ در سال جاری دمای هوا نسبت به سال گذشته بالاتر بود.

بله،دلیل دیگر این بود که امسال در زمستان برودت هوا تقسیم شد. به طوری که مهرماه امسال هوا نسبت به مهرماه سال های اخیر بسیار سرد شد، نیمه زمستان نیز که انتظار داشتیم هوا سردتر باشد،دمای هوا بالا رفت. اما از اسفندماه کاهش دمای هوا آغاز شد که این امر نیز در کاهش مصرف گاز تاثیر بسیاری داشته است. بنابراین، این که با وجود افزایش تولید میزان مصرف افزایش نیافته است، نشان از آگاهی مردم نسبت به مصرف بهینه دارد، یعنی مردم متوجه شدند که نباید پول اضافه برای گاز بدهند، از سوی دیگر نیز در سال جاری با توجه به تجارب وزیر نفت در دولت دهم در عسلویه کار مهمی انجام شد و با اولویت بندی صورت گرفته منابع به چند فاز تخصیص داده شد تا پروژه ها زودتر به تولید گاز برسند، که از جمله این پروژه ها می توان به فاز 12 اشاره کرد که افتتاح رسمی آن سه شنبه هفته جاری با حضور رییس جمهوری انجام شد.

در راستای افزایش تولید گاز چه اقداماتی انجام شد؟

تولید بیشتر یک بحث است و این که این حجم گاز چگونه به داخل کشور منتقل شود بحث دیگری است و قصه دیگری دارد که باید برای بررسی آن به عقب برگردیم و ببینیم که چرا خطوط انتقال و ایستگاه های تقویت فشار طی چندسال گذشته اجرا نشد و چرا منابع به این بخش اختصاص نیافت و اگر تیمی قوی مانند تیمی که طی یک و نیم سال گذشته کار را به دست گرفته اند و هر یک دارای تجاربی هستند که می تواند یک کتاب شود، انتخاب نمی شدند افزایش تولید 100 میلیون متر مکعب گاز محقق نمی‌شد.

در واقع وقتی افرادی غیر حرفه ای با دخالت مسائل سیاسی برای انجام کاری انتخاب می شوند کسی کار نمی کند و بودجه و منابع به خوبی استفاده نمی شود همانطور که طی چندسال گذشته منابع در پروژه های مختلف عسلویه و بخش های مختلف شرکت گاز و سایر شرکت های زیر مجموعه پخش شده بود، از سوی دیگر چون بنا نبود گازی از عسلویه به داخل کشور بیاید، مقرر شده بود که 85 درصد بودجه خطوط انتقال و ایستگاه های تقویت فشار از محل فاینانس تامین شود و این در حالی بود که در کشور هم تضاد سیاسی با دنیا ایجاد شده بود و کسی اقدام به فاینانس نمی کرد و در نتیجه پروژه های خطوط انتقال و ایستگاه های تقویت فشار اجرا نشده بود، اما وزیر نفت دولت یازدهم تاکید کرد که گاز پارس جنوبی باید وارد کشور شود، و دراین راستا برنامه ریزی دقیقی انجام شد . به طوری که شاید بتوان گفت یکی از شاهکارهای شرکت ملی گاز در سال جاری تکمیل بخشی از خط سراسری دهم از پتاوه تا اصفهان به طول حدود 130 کیلومتر به بهره برداری رسید.

به علاوه در سال 93 شش ایستگاه تقویت فشار ایجاد کردیم که کار بسیار سختی بود و این در حالی است که ایران در چند سال قبل از انقلاب فقط 8 ایستگاه تقویت فشار داشته است.

بنابراین با اقدامات صورت گرفته روزانه 100 میلیون متر مکعب گاز بیشتر نسبت به سال گذشته به کشور وارد شد و با صرفه‌جویی صورت گرفته از سوی مردم گاز صنایع قطع نشد و 13 میلیارد متر مکعب گاز بیشتری به نیروگاه ها تحویل و در نتیجه گاز میان تقطیر کمتری در نیروگاه ها مصرف شد.

افزایش گازرسانی به نیروگاه ها چه میزان صرفه اقتصادی داشت؟

با افزایش گاز رسانی به نیروگاه ها در سال جاری میزان مصرف مازوت و گازوییل در نیروگاه ها به همین میزان کاهش یافت که ارزشی معادل 5 میلیارد دلار دارد بنابراین در شرایطی که هیچ چیز در داخل کشور تغییر نکرده و بودجه وزارت نفت و شرکت ملی گاز نیز بیشتر نشده بود، افزایش تولید محقق شد و دلیل عمده این امر تغییرات مدیریتی بود.

از سوی دیگر میزان آلودگی ناشی از استفاده از سوخت میان تقطیر در نیروگاه ها در مقایسه با گاز بسیار بیشتر است و در چنین شرایطی گاز رسانی به نیروگاه ها در اوج زمستان که با پدیده وارونگی هوا روبه رو هستیم مسئله بسیار مهمی است چرا که آلودگی هوا بسیار کاهش یافت.

آیا در زمستان سال جاری برای تامین گاز از مخازن ذخیره سازی نیز استفاده شد؟

بله، ایجاد مخزن ذخیره سازی به معنای آن است که در تابستان که گاز اضافی داریم به این مخازن تزریق کرده و در زمستان و در زمان اوج مصرف برداشت کنیم، خوشبختانه در شمال شرق کشور پالایشگاه خانگیران و همچنین مخزن ذخیره سازی شوریجه طی روزهای سرد سال حدود 20 روز در تامین گاز کشور به ما کمک کرد.

میزان مصرف در بخش خانگی در فصول سرد سال جاری چگونه بوده است؟

رکورد مصرف در بخش خانگی 470 میلیون متر مکعب در روز بود که اندکی از 460 میلیون متر مکعب سال گذشته بیشتر بود اما میانگین مصرف گاز در بخش خانگی با توجه به افزایش یک میلیون مشترک گاز در سال جاری نسبت به سال گذشته کمتر بوده است.

میزان مصرف خانگی چه میزان فاصله با میزان تولید گاز دارد؟

تولید همیشه بیشتر از میزان مصرف خانگی است ،در سال جاری 666 میلیون متر مکعب رکورد تولید گاز در کشور به استثنای واردات بوده است و میزان مصرف از 470 میلیون متر مکعب بیشتر نشده است.

آیا در سال جاری مشکل سرشاخه ها برطرف شد؟

امسال در دو سه جا با مشکل سرشاخه ها روبه رو شدیم و یک استان به دلیل کاهش دمای هوا مجبور شدیم دو روز گاز سی ان جی ها و کارخانه های سیمان را محدود کنیم اما در بخش خانگی قطعی گاز نداشتیم.

رقم های متفاوتی درباره میزان تولید از فازهای به بهره برداری رسیده در سال جاری اعلام می شود، رییس جمهوری رقم 140 میلیون متر مکعب را اعلام کرد و وزیر نفت بر افزایش تولید به میزان 100 میلیون متر مکعب تاکید دارد، با توجه به این آمار تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی در سال جاری دقیقا چه میزان افزایش یافته است؟

به طوری کلی میزان تولید حدود 100 میلیون متر مکعب افزایش یافته است اما رقم روزهای مختلف از 75 تا 100 میلیون متر مکعب متفاوت است، برنامه برای سال 94 هم تولید به میزان 100 میلیون متر مکعب از فازهای 19،15-16، 17 -18 افزایش می یابد.

درباره نحوه افزایش قیمت گاز در سال جاری انتقاداتی مطرح شده مبنی بر اینکه چرا قیمت در همه پلکان ها به یک میزان افزایش یافته است، به طوری که پلکان اول و به عبارت دیگر کم مصرف ترین مشترک درصد بیشتری افزایش را نسبت به پرمصرف ترین پلکان متحمل شده است، چرا قیمت گاز به این صورت افزایش یافت؟

روش پلکانی توسط شرکت ملی گاز در دولت دهم ابداع شده و سیاست بدی نیست، اما فقط یک روش است و قانون نیست. بر این اساس مناطق به 4 اقلیم سردسیری،معتدل،گرم و ... تقسیم بندی می شود و هر منطقه نیز به 12 پله تقسیم می شود، در سال جاری بر اساس مصوبه هیات دولت، بنا شد که قیمت گاز در بخش خانگی و تجاری 20 درصد افزایش یابد، که این افزایش بر روی جدول شماره 1 قانون هدفمندی یارانه ها اعمال شد، بر اساس جدول شماره 1 میانگین قیمت گاز در بخش تجاری و خانگی برای هر متر مکعب 700 ریال است،بنابراین در شرکت ملی گاز با توجه به این که همه مصرف کنندگان به ویژه مصرف کنندگان خانگی در شهرها در پلکان چهارم و پنجم قرار می گیرند،و تعدادی خانه های خالی در تهران وجود دارد که در پله های اول و دوم قرار می گیرند، 700 ریال را مبنا قرارداده و 20 درصد آن معادل 140 ریال را به همه پلکان ها اضافه کردیم،بنابراین پلکان به هم نخورد.

معنای این کار این بود که قبوض پله اول حدود 3 هزار تومان و قبوض پله 12 از افزایش 15 تا 17 هزار تومانی برخوردار شد، اما از نظر درصد، میزان افزایش در پله اول چندین برابر پله آخر بوده است، که از آن چنین برداشت می شود که میزان افزایش در دهک های پایین تر و در واقع اقشار ضعیف بیشتر و در اقشار مرفه کمتر است، اما چنین تعبیری درست نیست چرا که مبلع افزایش در پله آخر بیشتر از پله اول بود.

اما سه هزار تومان برای دهک پایین که شاید قبلا مبلغ کمتری را پرداخت می کرده باعث تفاوت معنادار بیشتری می شود.

درست است، به همین دلیل با بررسی هایی که انجام دادیم به این نتیجه رسیدیم که عمده مصرف کنندگان ما در پلکان وسط قرار دارند و اگر افزایش قیمت با این روش صورت نمی گرفت قیمت گاز روستایی ها بالا می رفت.

این افزایش قیمت را در سایر حامل های انرژی نیز شاهد بودیم ،در مورد برق مدیران مرتبط قانون را این گونه تفسیر کردند که مجموع درآمدشان از محل فروش برق 20 درصد افزایش یابد ،و در نتیجه شاهد صدور قبض هایی بودیم که از افزایش 90 درصدی برخوردارد شده بودند و با اعتراض مردم،رییس جمهوری دستور داد که قبض ها باطل شود ، اما در مورد آب به نظر می رسد که منطقی ترین روش به کار گرفته شد و برای هر پلکان افزایش 20 درصدی اعمال شد، و در نتیجه عدالت بیشتری رعایت شد، بنابراین حداقل انتظار این بود که کسانی که بیشتر مصرف می کنند مبلغ بیشتری پرداخت کنند.

اولا از نظر افزایش درآمد برای ما هیچ فرقی ندارد،زیرا هرچقدر که پول بگیریم 20 تومان به شرکت گاز تعلق دارد و ما‌بقی به سازمان هدفمندسازی یارانه ها داده می‌شود،پس هیچ جهت گیری مبنی بر این‌که پول بیشتری از مردم گرفته شود و به درآمد شرکت ملی گاز افزوده شود وجود ندارد، دوما درست است که اگر مشترکی بیشتر مصرف می‌کند باید پول بیشتری پرداخت کند اما این موضوع نیز یادمان باشد که مشترکی که در یک شهر سردسیر در خانه ای زندگی می کند که چهار طرف آن باز است،در هیچ شرایطی نمی تواند کمتر مصرف کند،و در واقع این مصرف کننده چاره ای ندارد جز این که گاز مصرف کند، به عبارت دیگر عمده مشترکان ما افرادی هستند که در شهرستان ها در چنین شرایطی زندگی می کنند، اما با توجه به دستور رییس جمهوری و وزیر نفت بنا شده که افزایش به صورت 20 درصد برای هر پلکان اعمال شود.

از نظر کارشناسی روش افزایش قیمت در مورد آب درست بوده است؟

از نظر من پلکان ایجاد شده منطقی نیست، اما اصل پلکان را قبول دارم و معتقدم باید در پله های ایجاد شده تغییراتی بدهیم به گونه ای که هم به کسانی که مجبورند بیشتر مصرف کنند فشار وارد نشود و هم کسانی که برای مصارفی مانند استخر و جکوزی و... بیشتر مصرف می‌کنند بهای آن را بپردازند.

با توجه به مصوبه مجلس مبنی بر اینکه قیمت سوخت در سال آینده افزایش نمی یاید،قیمت گاز در سال آینده بالا نخواهد رفت؟

ما هیچ گاه برنامه ای برای افزایش قیمت نداشتیم در واقع دولت درباره افزایش قیمت تصمیم می گیرد و و مجلس کلیات را تصویب می کند، اما به هر حال ما آمادگی هر گونه اقدامی را داریم.

آیا از نظر شما قیمت فعلی گاز منطقی است؟

از نظر من اگر بخواهیم استفاده بهینه از انرژی صورت بگیرد قیمت باید به گونه ای باشد که بتواند موتور تکنولوژی را حرکت بدهد،اگر قیمت پایین باشد نه تنها تکنولوژی مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه بهره‌وری نیز ارتقا نمی یابد و صرفه جویی در مصرف انرژی صورت نمی گیرد و به عنوان مثال استفاده از بخاری های با راندمان بالا بی معنی خواهد شد .به علاوه همانطور که گفته شد افزایش قیمت گاز ربطی به شرکت گاز ندارد زیرا در قالب یارانه به مردم بازپرداخت می شود اما باید توجه کرد که قیمت انرژی باید به گونه ای باشد که مردم به روش های کاهش مصرف تمایل پیدا کنند، در چنین شرایطی هر متر مکعبی که کمتر مصرف شود به صادرات اختصاص داده می‌شود و درآمد آن نصیب کشور خواهد شد،بنابراین قیمت یک متر مکعب گاز صادراتی قیمت گاز است، و هر چه کمتر مصرف کنیم به نفع کشور خواهد بود، بنابراین هر فرایندی که منجر به صرفه جویی گاز در کشور شود، به صادرات کمک می کند.

میزان واردات گاز در سال جاری چگونه بوده است؟ آیا در واردات گاز از ترکمنستان مشکلی نداشتید؟

امسال توانستیم تمام بهای گازی را که در سال 93 وارد کردیم به ترکمنستان پرداخت کنیم و با اعتمادی که ایجاد شد کشور ترکمنستان هرچه که گاز می خواستیم به ما داد به طوری که در برخی روزها میزان واردات به 40 میلیون متر مکعب رسید. البته هنوز از سال های گذشته به ترکمنستان بدهی داریم.

صادرات به ترکیه چگونه بود؟

در زمینه صادرات گاز نیز در سال جاری فروش گاز به ترکیه بدون هیچ گونه وقفه و مشکلی انجام شد و درنتیجه علاوه بر مردم اعتماد مشتری گازی کشور و همچنین فروشندگان جلب شد.

قیمت گاز صادراتی چقدر باید باشد؟

قیمت گاز پیچیدگی های خاص خود را دارد و شرایط بسیاری بر آن تاثیر گذار است، به عبارت دیگر قیمت گاز مانند قیمت نفت نیست که در دنیا نرخ مشخصی داشته باشد،ممکن است قرارداد صادرات گاز با دو کشور همسایه قیمت کاملا متفاوتی داشته باشد. اما به طور کلی قیمت گاز در هر میلیون بی تی یو از سه دلار در آمریکا تا 11 دلار در آسیای جنوب شرقی متفاوت است، در اروپا گاز قیمتی بین این دو دارد و قیمت منطقه ما نیز به قیمت‌های اروپا نزدیک است.

با توجه به تاکید وزارت نفت مبنی بر توسعه مصرف سی ان جی، طی ماه های اخیر اقداماتی در این راستا در دستور کار قرار گرفته از برنامه ریزی برای احداث جایگاه های تک تلمبه ای تا تغییر واحد فروش و همچنین کاهش قیمت، دلیل کاهش قیمت چه بود؟

در مورد سی ان جی دو بحث وجود دارد،یکی قیمت سی ان جی برای جایگاه داران و دیگری قیمت برای مردم است.در واقع قیمت سی ان جی باید به قدری مطلوبیت داشته باشد که خودروسازان بتوانند خودروهای گاز سوز تولید کنند و هم این که مردم برای تامین سوخت در صف قرار نگیرند و قیمت نسبت به بنزین نیز منطقی باشد ، در واقع همه این عوامل دست به دست می دهند تا استفاده از سی ان جی منطقی باشد. برای ایجاد چنین شرایطی باید برای جایگاه داران نیز انگیزه ایجاد شود زیرا دولت خودش نمی تواند اقدام به احداث جایگاه کند و به همین دلیل، باید دستمزد جایگاه داران افزایش یابد ، موضوعی هم که درباره نرخ به تازگی مطرح شده به این صورت است که سوخت با نرخ پایین تری به جایگاه دار تحویل داده می شود و قیمت مصرف کننده تغییری نمی کند و در نتیجه سود جایگاه دار ببیشتر می شود.

به نظر می رسد مردم با قیمت مشکل ندارند و مشکلشان بیشتر تعداد جایگاه ها است.

اکنون وضعیت بهتر شده و در شهرهای کوچک مشکل وجود ندارد،عمده مشکل مربوط به شهرهای بزرگ است که با توافق صورت گرفته بین وزارت نفت و شهرداری سال آینده تعدادی جایگاه تک تلمبه ای بنزین و سی ان جی در سراسر شهر ها ایجاد می شود.

با توجه به افزایش تولید گاز، وزارت نفت طرح تبدیل گاز به برق را مطرح کرده است ،آیا چنین طرحی توجیه اقتصادی دارد؟

صورت مسئله این است که در اقتصاد برای صادرات یک محصول یا باید انگیزه های امنیتی وجود داشته باشد و یا انگیزه های اقتصادی،بنابراین اگر بخواهیم گاز را صادر کنیم، خیلی بد است که گاز را نصف قیمت بدهیم و برق را صادر کنیم، بنابراین برق باید با قیمتی فروخته شود که قیمت آن مقرون به صرفه باشد، به عبارت دیگر اگر برق بهره وری آن بالا باشد، و اقتصادی باشد این طرح منطقی است.

به نظر شما اهداف تعیین شده در حوزه گاز در قالب سند چشم انداز تا سال 1404 محقق خواهد شد؟

به استثنای تجارت جهانی در سایر حوزه ها اهداف تعیین شده محقق خواهد شد، اما افزایش تجارت گاز به مذاکرات 5+1 بر می گردد زیرا اکنون سهم ما از تجارت جهانی گاز حدود 1.5 درصد است و این در حالی است که طبق سند چشم انداز باید به 10 درصد برسد،بنابراین اگر مذاکرات 1+5 به نتیجه برسد و قراردهای صادارت گاز با سایر کشورها و اروپا منعقد شود به این هدف نزدیک می شویم .

وضعیت گاز رسانی به روستاهای باقیمانده چگونه خواهد بود؟

روستاهای باقیمانده در سال های 94 و 95 از محل منابع بند "ق" تبصره 2 قانون بودجه از گاز برخوردار خواهند شد،البته در مناطقی که امکان گاز رسانی با خط لوله وجود داشته باشد،در سایر مناطق نیز با استفاده از سی ان جی و مینی ال ان جی گاز تامین خواهد شد.

انتهای پیام

گفت‌وگو از خبرنگار ایسنا، سمانه برمخ‌شاد