یک استاد تاریخ گفت: مرداویج همواره جشنهای سده، مهرگان، آذرگان، سپندارمذگان و ... را برگزار میکرد و چنان به گذشته ایران علاقهمند بود که با کارهای خود موجب شد، حتی متوکل خلیفه عباسی در بغداد لباس ایرانی سفارش دهد، بپوشد و ایرانیزه شود.
اصغر محمودآبادی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه اصفهان، اظهار کرد: در قرن سوم و چهارم هجری قمری یعنی در دوره سامانیان، رجال در کشور ایران رشد کردند و بزرگان و امرا با همکاری مسلمانان در حکومتهای ایرانی نقشی تأثیرگذار ایفا میکردند.
وی افزود: پس از براندازی نظام ساسانی زمینداران بزرگ ایران با برخی مسلمانان همکاری کردند و دهقانان بزرگ ایرانی نیز با زمینداران هم دست شدند و سه سلسله طاهریان، سامانیان و آل بویه را ایجاد کردند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخدانشگاه اصفهان اضافه کرد: این حکومتها با دستگاه خلافت عباسی همکاری بسیاری داشتند و به همین دلیل عرق ملی بسیاری نداشتند.
محمودآبادی ادامه داد: در دوران آل بویه مردی به نام مرداویج در اصفهان به حکومت رسید و سلسله آل زیار را تاسیس کرد. مرداویج علاقهمند به زنده کردن گذشته ایرانیان بود، اما عباسیان که در آن زمان خلافت را بر عهده داشتند، اصلاً علاقه نداشتند که ایرانیان به گذشته خود بازگردند.
وی با بیان اینکه مرداویج همواره جشنهای سده، مهرگان، آذرگان، سپندارمذگان و ... را برگزار میکرد، اظهار کرد: مرداویج چنان به گذشته ایران علاقهمند بود که با کارهای خود موجب شد تا متوکل، خلیفه عباسی در بغداد لباس ایرانی سفارش دهد، بپوشد و ایرانیزه شود. مرداویج مدام اصرار داشت که آثار ایرانی را در کنار آثار اسلامی قرار دهد و نشان دهد با کنار هم قرار گرفتن این دو هیچکدام ضربه نمیخورد.
این تاریخدان با تأکید بر اینکه در دوران حکومت مرداویج جشنهای آیینی ایرانی از جمله جشن سده همواره در کنار رودخانه زایندهرود برقرار بود، تصریح کرد: مرداویج همواره با خلفای عباسی اصطکاک داشت، چراکه دستور داد طاق و ایوان کسری مرمت شود و همین کار خطر را به بیخ گوش بنیعباس رساند.
محمودآبادی با بیان اینکه مرداویج در پی رنسانس در ایران بود تا به دوران ساسانی برگردد، ادامه داد: لباس و تاج و تخت مرداویج از علائم و آرمهای ایرانی قدیم استفاده شده بود و موسیقی ایرانی و موسیقیدانان ایرانی را بسیار دوست داشت.
وی تأکید کرد: طرفداران خلفای عباسی، فعالیتهای مرداویج را مغایر با ارزشهای اسلامی میدانستند و اهل سنت نیز در مورد او تبلیغات منفی میکردند.
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان اظهار کرد: مرداویج قصرهای بسیار زیبایی در اطراف زایندهرود بنا کرد که در زمان صفویه خراب شد و امروز فقط آثار سنگی آن در پل خواجو مشخص است.
محمودآبادی با بیان اینکه زندگی مرداویج در تاریخ یک زندگی تاریک است، گفت: مرداویج در زمان افرادی زندگی میکرد که اصلاً آمادگی فکری برای فعالیتهای ذهن او و بازگشت به دوران ساسانی را نداشتند.
وی با اشاره به قتل مرداویج به دست غلامان ترک، خاطرنشان کرد: قتل مرداویج بسیار مبهم است. او را در حمام کشتند به دلیل اینکه کسی جرات نزدیکی به او هنگام سلاح داشتن نداشته است. اما چرا غلامان ترک او را در حمام کشتند جای ابهام دارد که آیا تعصبات قومی بوده است یا مسئله دیگری در پیش بوده است؟
انتهای پیام