تپه حصار دامغان که یکی از مهم‌ترین سایت‌های پیش از تاریخ ایران است تاکنون بواسطه عبور خطوط ریلی، آسیب‌های جدی دیده یا حداقل به تعبیر رییس میراث فرهنگی دامغان، این ریل‌ها دست و پاگیر بوده و مجال برنامه‌ریزی و فعالیت بیشتر در این بخش را از مسئولان گرفته است. اینک با وجود عبور دو خط ریلی از قلب نحیف این مجموعه ارزشمند باستانی، صحبت از عبور خط سوم دیگری از تپه حصار دامغان است، و باید به انتظار بنشینیم و ببینیم که آیا سومین تیر نیز بر قلب نحیف تپه حصار می‌نشیند یا خیر؟

رییس میراث فرهنگی شهرستان دامغان، گفت: قرار است سومین خط ریلی نیز از محوطه تاریخی ارزشمند تپه حصار دامغان عبور کند.

فریبا داوودی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه سمنان، با بیان این‌که تپه حصار دامغان یکی از تپه تاریخی مهم ایران است، اظهار کرد: متاسفانه قرار است قطار برقی تهران - مشهد نیز از این محوطه تاریخی بگذرد و با توجه به این‌که پیشتر نیز دو خط ریلی دیگر از تپه حصار عبور کرده، اضافه شدن این خط ریلی نیز، مشکلات حفاظتی و کاوش در آن را با مشکل بیشتری مواجه می‌کند.

وی با بیان این‌که قدمت این تپه تاریخی به هفت هزار سال برمی‌گردد، اظهار کرد: البته بحث‌هایی مطرح شده که این خط بر روی زمین سوار نشود تا آثار تاریخی این محوطه از بین نرود.

وی با بیان این‌که این خط ریلی یک خط بین‌المللی پرتردد است، تصریح کرد: همین مشکلات باعث شده که امکان فعالیت‌های آموزشی در این محوطه تاریخی منحصر به فرد به سهولت انجام نشود.

رییس میراث فرهنگی شهرستان دامغان، اظهار امیدواری کرد، مسوولان ارشد مانع از عبور این خط از دل این محوطه باارزش تاریخی شوند.

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص دیگر مشکلات پیش روی این سایت تاریخی یادآور شد: یکی از مهم‌ترین مشکلات ما، وجود کشت و زرع و کشاورزی در زمین‌های این محوطه تاریخی است که در طول سالیان اخیر توسعه بیشتری هم یافته است.

وی با بیان این‌که در حال حاضر از توسعه بیشتر کشاورزی در اطراف مجموعه جلوگیری می‌شود، گفت: باید زمین‌های اطراف این تپه از کشاورزان خریداری و حریم این مجموعه کم نظیر تاریخی آزاد شود.

داوودی با اشاره به حق و حقوق کشاورزان محل، افزود: بدیهی است که باید به گونه‌ای عمل شود که کشاورزان محل نیز متضرر نشوند. در حال حاضر در زمین‌های اطراف تپه، کشاورزی صورت می‌گیرد و همین مشکلاتی را برای این مجموعه ارزشمند تاریخی به همراه خواهد داشت.

تپه حصار دامغان "سایت موزه" می‌شود

رییس میراث فرهنگی شهرستان دامغان از برنامه میراث فرهنگی استان سمنان برای تبدیل این تپه تاریخی به سایت موزه خبر داد و گفت: البته تحقق این مهم به تخصیص اعتبارات لازم بستگی دارد و نمی‌توان به طور دقیق پیش‌بینی کرد که کی این مهم صورت گیرد، اما به هر حال تلاش میراث استان این است برای حفاظت بیشتر و استفاده بهتر از این مجموعه تاریخی آن را به سایت موزه تبدیل کند.

وی با بیان این‌که در حال حاضر امکان بازدید عموم از این مجموعه تاریخی فراهم است، اظهار کرد: این سایت تاریخی در طول سال و خصوصا در تعطیلات نوروزی بازدیدکنندگان بسیار زیادی دارد.

داوودی افزود: با تبدیل تپه حصار به سایت موزه‌ای نظیر آنچه در محوطه هکمتانه در همدان است می‌تواند به حفاظت و معرفی بیشتر این مجموعه کمک کند. ضمن این‌که با اجرای این طرح مجموعه‌ای از زیرساخت‌های گردشگری در منطقه ایجاد می‌شود که به رونق گردشگری در منطقه کمک می‌کند.

وی با بیان این‌که با ساخت یک ساختمان در تپه حصار، اجرای این طرح آغاز شده است، خاطرنشان کرد: البته تکمیل این مجموعه به اعتبارات زیادی نیاز دارد که می‌طلبد مسوولان کشوری و استانی به تحقق این مهم کمک کنند.

وی یادآور شد: در حال حاضر بصورت شبانه‌روزی از این مجموعه نگهبانی می‌شود و تلاش ما بر این است که در این مجموعه یک سایت آموزشی راه‌اندازی کنیم تا از ظرفیت‌های بالای تپه حصار استفاده بیشتری شود.

رییس میراث فرهنگی شهرستان دامغان با بیان این‌که مجموعه تپه حصار دامغان 160 هکتار وسعت دارد، افزود: با ساماندهی و ایجاد زیرساخت‌های لازم در این مجموعه می‌توان آن را به یکی از سایت‌های پربازدید باستانی ایران تبدیل کرد.

به گزارش خبرنگار ایسنا؛ قدمت و دیرنگی تمدن تپه حصار به دوران پیش و هزاره چهارم تا هزاره نخست پیش از میلاد می‌رسد.

کورش روستایی باستان شناس و مترجم کتاب کاوش‌های تپه حصار دامغان اثر اشمیت باستان‌شناس آلمانی معتقد است: قرار‌گرفتن تپه حصار در شاهراه ویژه‌ای که جاده معروف ابریشم نیز در آن واقع شده، می‌تواند به‌دلیل تجارت از شرق به غرب یا وجود معادن مختلف این منطقه در گذشته‌های دور باشد.

وی با اشاره به کاوش‌های اشمیت در تپه حصار می‌گوید: اشمیت در کاوش‌های خود به سه دوره در تپه حصار دست یافت و کاوش‌های تدفین را نیز انجام داد. یکی از معروف‌ترین ساختمان‌های حصار در شمال خط راه‌آهن قرار دارد که با خاک سرخ رنگ خود نظر اشمیت را جلب کرد. او به ساختمانی دست یافت که بر اثر به‌آتش کشیده شدن از میان رفته بود و این ساختمان مهم‌ترین بخش حصار است که مشخص نیست توسط حمله کدام‌یک از مهاجمان از میان رفته است.

روستایی اضافه کرد: در کاوش‌های اشمیت در این ساختمان مقادیر فراوانی اشیای طلایی، نقره‌ای، سربی و انواع زیادی مهرها به همراه 11جسد سوخته مچاله شده و صدها پیکان سنگی به‌دست آمده که نشان از یک جنگ خونین دارد.

وی با اشاره به اهمیت بازنگری‌های انجام شده در تپه حصار در سال 55 گفت: در بازنگری‌ها مشخص شد که این حصار تپه دارای یک مرکز صنعتی بوده که به‌دلیل آلودگی‌های زیست‌محیطی حتی 100 متر دورتر از حصار قرار گرفته است.

وی با بیان این‌که در تپه‌حصار علاوه بر فلز انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی وجود دارد، گفت: بیش از 270 معدن قدیمی و سایت‌های سرباری که فعالیت ذوب فلز در دوران باستان در آنها انجام شده است در اطراف تپه حصار دامغان شناسایی شده است.

این باستانشناس با اشاره به کاوش‌های مختلف در این سایت باستانی، معتقد است: تپه حصار هنوز جای کاوش‌های بیشتری دارد.

به هر روی، تپه‌حصار دامغان که یکی از مهم‌ترین تپه‌ها و مجموعه‌های پیش از تاریخ فلات ایران در شهر تاریخی دامغان است با وجود قدمت 7000ساله‌اش، مسیر راه آهن تهران - مشهد از قلب پر تپش آن می‌گذرد.

متاسفانه در دوره پهلوی اول و در کشاکش ورود ایران به عصر مدرن، بدون مطالعه نخستین خط ریلی راه آهن از این محوطه ارزشمند عبور داده شد و همین خط به آسیب دیدگی بخش‌هایی از این سایت باستانی پیش از تاریخ انجامید. هم‌چنین پس از انقلاب و در دهه 70 نیز خط دیگری از درون این محوطه باستانی گذشت، تا این‌که با قطعی شدن پروژه "راه اندازی قطار برقی تهران- مشهد"، صحبت از عبور خط ریلی دیگری از این محوطه ارزشمند پیش از تاریخ است. خطی که ممکن است خطوط سیاه ممتدی بر مشق تاریخ باستان در دل دفتر سپید روزگاران بکشد.

گزارش از: هوشنگ حبیبی بسطامی- خبرگزاری ایسنای سمنان

انتهای پیام