اهالی بومی جزیره قشم در زمستان و تابستان بیش از ۱۲ نوع نان می‌پزند که در اکثر آنها روغن و شکر به کار برده می‌شود که در اصطلاح محلی به آنها نان تموشی (توی مشتی)،‌ نان دستی، نان رخته(ریخته)، نان چووائی، نان لیهی، نان بالا تاوه‌ای، نان خمیر بدون روغن، نان تخم‌مرغی، نان کپوک، نان بنی و نان کروسی معروف هستند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی خلیج‌فارس، به جزیره‌ی قشم که سفر کنید در بازدید از روستای رمچاه بوی خوب و مطبوعی از نان را احساس می‌کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با نان‌های محلی جزیره قشم به این جزیره سفر کردم وقتی که از کوچه‌های این روستا می‌گذشتم بوی نان اشتهاآوری به مشامم رسید، جلوتر که رفتم متوجه زنی شدم که در حال پخت نان محلی بود. به سمتش رفتم و در رابطه با نانی که می‌پخت اطلاعاتی خواستم.

این خانم که خود را رضایی معرفی می‌کند برای من از آن نان گفت: «نان تموشی» یا «توماشی» از نان‌های سنتی مردم جزیره‌ی قشم است که از قدیم‌الایام تا به‌حال به سفره مردم جزیره رنگ و بوی خاصی داده است.

رضایی خاطرنشان کرد: برای تهیه‌ی «نان تموشی»(توی مشتی) در ابتدا تاوه را داغ می‌کنیم و هنگامی که تاوه داغ شد آرد را با آب مخلوط کرده و خمیر آن را با دست برمی‌دارند و داخل تاوه داغ می‌کشند و خوب پهن می‌کنند و بدین صورت نان پخته می‌شود. بعد نان را از داخل تاوه نان بر می‌دارند و می‌خورند.

وی با اشاره به، دیگر نان سنتی جزیره به نام «نان رخته» افزود: «نان رخته» از نان‌های سنتی و خوش طعم جزیره قشم است که مورد توجه توریست‌های این منطقه قرار گرفته است.

این بانوی قشمی خاطرنشان کرد: برای تهیه‌ی «نان رخته» یا «ریخته»، خمیر را غلیظ‌تر از خمیر تموشی درست می‌کنند و آنگاه با پشت ملاقه خمیر را بروی تاوه صاف می‌کنند پس سوراغ (مایع شور مزه ای است که رنگ قرمزی دارد و از ماهی‌ریزی همراه با خاک سرخ و ادویه‌هایی از جمله پوست خشک شده نارنج تهیه می‌شود) را به آن اضافه می‌کنند تا پخته شود.

هم‌چنین از وی خواستم که در رابطه با نان‌های محلی دیگر این جزیره اطلاعاتی در اختیارم بگذارد که از «نان دستی» نام برد و گفت: «نان دستی» از نان‌های سنتی جزیره‌ی قشم است که طعم و بوی خوبی دارد و مصرف آن در میان مردم قشم رایج است.

رضایی افزود: برای تهیه‌ی «نان دستی»، پس از تهیه خمیر، آن را به‌صورت چانه در می‌آورند و سپس چانه را با دست یا چوب پهن می‌کند و بعد خمیر را روی تاوه داغ می‌گذارند.

وی خاطرنشان کرد: وقتی که روی آن پخته شد آن را برمی‌دارند تا روی دیگرش هم پخته شود. وقتی نان به اندازه‌ی کافی برشته شد با شاخه‌ی درخت خرما، مقداری سوراغ( همان مایع مخلوط با خاک سرخ و روغن) روی نان می‌پاشند و سپس نان را از تاوه درآورده و مصرف می‌کنند.

از خانم رضایی تشکر و با وی خداحافظی کردم، در این روستا زنان برای تهیه قوت سفر خود نان‌های خوش طعم و معطری می‌پزند که اشتهای هر رهگذر را برانگیخته می‌کند، در ادامه با زن دیگری آشنا شدم که گونه دیگری از نان‌های محلی و سنتی این روستا را می‌پزد.

وی خود را ذاکری معرفی می‌کند از او پرسیدم این نانی که می‌پزید چه نام دارد و چگونه تهیه می‌شود ذاکری نام نان را «بالاتاوه» خواند و گفت: «نان بالاتاوه» از جمله نان‌های سنتی این جزیره است که در میان مردم جزیره به‌عنوان یک نان سنتی مرغوب مورد مصرف قرار می‌گیرد و برای تهیه‌ی این نان، آرد را خمیر کرده و می‌گذارند تا پف کند و بالا بیاید.

وی تصریح کرد: صبح روز بعد کمی خمیر را بر می‌دارند و آن را خوب پهن می‌کنند و رویش کمی روغن می‌مالند و آن را تا می‌کنند و دوباره خمیر را پهن کرده و با دست داخل تاوه داغ می‌زنند.

ذاکری نیز مانند دیگر زنان رمچاه روزانه چندین نان محلی می‌پزد و از «نان خمیر» به‌عنوان نان محلی دیگر جزیره قشم یاد کرد و افزود: «نان خمیر» نسبت به دیگر نان‌های سنتی این جزیره مصرف بالایی در میان بومیان این جزیره دارد.

این زن رمچاهی تصریح کرد: برای تهیه «نان سنتی خمیر» آرد را خمیر می‌کنند و مقداری شکر را با آن مخلوط می‌کنند و تا صبح خمیر را می‌گذارند تا بماند.

وی گفت: صبح خمیر را چانه می‌کنند و بعد چانه‌ها را پهن می‌کنند و سپس داخل تاوه داغ می‌ریزند و چانه را در تاوه می‌اندازند و صبر می‌کنند تا نان قرمز شود. سپس طرف دیگر نان را سرخ می‌کنند. نان خمیر، کمی شیرین است.

در مکان دیگری از این روستا بانوی دیگری در حال پخت نانی بود و از آنجایی که بوی نانی که می‌پخت با دیگر نان‌هایی که در مسیر دیده بودم متفاوت بود خواستم در ارتباط با نانی که می‌پزد اطلاعاتی در اختیارم بگذارد. وی که خود را دریایی معرفی می‌کند با اشاره به نانی که در حال پخت آن بود گفت: «نان کروسی» از دیگر نان‌های سنتی این جزیره است که متفاوت از نان‌های دیگر است، حتی طرز تهیه آن هم با دیگر نان‌ها تفاوت دارد.

دریایی خاطرنشان کرد: چون «نان کروسی» از سایر نان‌ها کلفت‌تر است طرز تهیه‌ی آن نیز فرق می‌کند. برای تهیه‌ی این نان تاوه مخصوصی که دارای شش گودال حفره مانند است را داغ می‌کنند در ابتدا داخل هر شش گودال را روغن می‌ریزند و سپس آن را با خمیر پر می‌کنند تا با روغن پخته شود.

وی گفت: در کنار تاوه، کاسه‌ای از شیر و شکر وجود دارد که نان‌ها را پس از پخته شدن در روغن در کاسه‌ها می‌اندازند. «نان کروسی» گرد، چرب و شیرین است.

دریایی به نان دیگری که قبلاً پخته و پیش رویش بود اشاره کرد و گفت: این «نان تخم‌مرغی» دیگر نان سنتی جزیره قشم است و بیشتر در وعده صبحانه مردم جزیره قشم مورد مصرف قرار می‌گیرد. برای تهیه‌ی «نان تخم‌مرغی» آرد را هنگام خمیر کردن با تخم مرغ و شکر مخلوط می کنند و با تاوه می‌پزند.

نان‌های متنوعی در روستای رمچاه پخت می‌شود که هر گردشگری را به اشتها می‌آورد و خوردن آنها خارج از لطف نیست.

می‌توان در این میان به «نان کپوک» اشاره کرد که از نان‌های سنتی جزیره قشم است و نسبت به نان‌های دیگر قشم، به‌ندرت در بازارهای این جزیره به فروش می‌رسد در ادامه زنان این روستا تنها به نوع و نحوه تهیه آن اشاره کردند، برای پختن «نان کپوک» در ابتدا آرد را خمیر می‌کنند و بعد آن را چانه چانه کرده و به تنور می‌زنند تا بپزد. تنور مخصوص طبخ «نان کپوک» از نوع تنورهای کوچک است که با هیزم گرم می‌شود. این نوع نان که بیشتر از مصرف خانه تهیه می‌شود به‌ندرت در کوچه‌ها و بازار قشم به فروش می‌رسد.

بیشتر غذاهای استان هرمزگان دقیقاً همان غذاهایی است که در هندوستان مصرف می‌کنند نه تنها غذاها بلکه تمام نان‌ها و ادویه‌های محلی هندی هستند. مثل بریانی، حواری(مسالا دار چاول)، نان فطیر(نان چپاتی)، نان کلوکی، نان حلقه‌ای، پکاره (پاکورا)، زلیبی (زولبیا)، نان ستپوری(نان پراتا) ادویه محلی گرم مسالاو ...

غذاهای بومی هرمزگان مانند غذاهای مردمان کالیکوت است(بندری واقع در جنوب هندوستان) زیرا در زمان‌های قدیم از کالیکوت، بار ادویه و تمر هندی وارد استان می‌شد.

تهیه و تنظیم: «ساناز اللهیاری»

انتهای پیام