رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از احداث رصدخانه ملی به عنوان بزرگترین رویداد علمی ایران و منطقه در چند قرن اخیر یاد کرد و گفت: توسعه تحقیقات بنیادی مثل احداث رصدخانه برای کشور بسیار ضروری و سودمند است؛ اگرچه به دلیل ماهیت این قبیل تحقیقات نمی‌توان اهمیت آن‌ها را به سادگی برای عموم تبیین کرد.

به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دکتر لاریجانی که در «اندیشگان سیاست گذاری در علوم و پژوهش‌های بنیادی» در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی سخن می گفت با تاکید بر ضرورت حمایت بیش از پیش از علوم پایه و تحقیقات بنیادی در کشور گفت: باید در کشور تحقیقات بنیادی داشته باشیم و حتما هم برای آن توجیه داشته باشیم ولی توجیهات این قبیل تحقیقات طوری نیست که مثلا بتوان نیم ساعته اهمیت سرمایه‌گذاری در یک تحقیق بنیادی را به یک فرد عادی توضیح داد؛ با این حال محققان ما باید اهمیت و ضرورت تحقیقات بنیادی را به خوبی در کشور تبیین کنند تا امکان سرمایه‌گذاری بیشتر و هوشمندانه‌تر در این بخش فراهم شود.

وی خاطرنشان کرد: راه اندازی رصدخانه ملی برای این نیست که ببینیم کدام ستاره، کجای آسمان سو سو میزند بلکه ما را با دنیایی از ناشناخته‌های فضا و ذرات آشنا می‌کند که می‌تواند در آینده بسیار سودمند باشد. درجریان احداث رصدخانه هم چند انتخاب وجود داشت یکی این که ساخت رصدخانه را مثل هندی‌ها کاملا به یک شرکت خارجی محول کرده و پس از ساخت ازآن‌ها تحویل بگیریم یا در ساخت آن مشارکت فعال داشته باشیم که ما این روش را انتخاب کردیم. در ساخت رصدخانه و تلسکوپ آن مراحل بسیار پیچیده‌ای وجود دارد که انجام برخی از آن‌ها مثل صیقل آیینه تلسکوپ تنها در انحصار یکی دو شرکت خارجی است و چاره‌ای جز همکاری با آن‌ها نداشتیم ولی بخش های زیادی از کار را خودمان انجام دادیم که دستاوردهای بسیار با ارزشی به همراه داشت. مشابه این اتفاق در طرح ساخت شتابگر ملی افتاد که موفق شدیم بخشی از تجهیزات مثل مغناطیس های آن را خودمان بسازیم که کیفیت آن ها مورد تایید «سرن» (مرکز تحقیقات هسته‌یی اروپا) هم قرار گرفته و قرار است در شتاب دهنده بزرگ خود از تجهیزات ایرانی هم استفاده کنند.

لاریجانی در ادامه در پاسخ به انتقادات تندی که طی این نشست از سوی جمعی از اساتید و پژوهشگران برجسته علوم پایه کشور در خصوص کم توجهی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به حمایت از تحقیقات بنیادی مطرح شد گفت: معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و شخص دکتر ستاری به علوم پایه اعتقاد دارند و در بسیاری موارد به داد علوم پایه رسیده‌اند به طوری که طرح‌هایی مثل فاز اول گرید ملی با حمایت معاونت علمی اجرا شده است ولی به هر حال مشکلاتی در سیستم سیاستگذاری کشور وجود دارد.

رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در بخش دیگری از سخنان با اشاره به اظهارات یکی از سخنرانان این نشست که سنت علمی ایران را تربیت «حکیم» و «طبیب» عنوان کرده بود گفت:‌در تاریخ علم ایران شخصیت‌های چون خواجه نصیر را داریم که رصدخانه بزرگ مراغه را پایه گذاری کرده و رساله معروفی در زمینه محاسبه سینوس یک درجه با تقریب 25 عدد اعشاری دارد و در عین حال کتابی درباره محاسبه پستی و بلندی‌های زمین دارد که در آن با کمی محاسبات اپتیک و هندسه و وسایل نوری ارتفاع و عمق پستی و بلندی‌های زمین را محاسبه کرده یعنی دامنه کارهای علمی او از تحقیقات پایه و بررسی کائنات تا رفع نیازهای کاربردی روزانه را در برمی گیرد. خواجه نصیر در عین حال شاگردانی چون علامه حلی تربیت کرده و خود در زمینه موقوفات علمی و راه اندازی مدرسه و مرکز علمی برنامه ریزی و سیاست گذاری کرده است؛ لذا سنت علمی ما بسیار فراتر از حکیم و طبیب است.

رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی اظهار کرد: در حوزه تحقیقات بنیادی، لوکس‌تر از اعداد اول و قضیه آخر فرما که نداریم! امروز مسائل مربوط به اعداد اول در کدینگ و رمزگذاری، بیشترین کاربرد را پیدا کرده است یعنی زمینه ای که دانشمندان از زمان فیثاغورث به صرف مریت علمی خود دنبال آن بودند امروز زمینه‌های کاربردی وسیعی یافته و این معجزه علوم پایه است. هدف ما در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی میدان دادن به این مریت علمی است و با این که این مطالعات بنیادی به کار می‌آید یا نه، کاری نداریم و البته در کنار این قبیل تحقیقات به حوزه های کاربردی مثل ساخت شتابگر خطی نیز می پردازیم.

رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی در پایان ابراز امیدواری کرد راه اندازی پژوهشکده سیاست‌ها و اولویت‌های علوم بنیادین در پژوهشگاه بتواند در ارتقای سیاست‌گذاری‌های این حوزه در کشور موثر باشد.

انتهای پیام