رئیس پژوهشکده‌ی باستان‌شناسی از آغاز کاوش‌های اضطراری نجات‌بخشی در ضلع جنوبی کاروانسرای «سعدالسلطنه» قزوین خبر داد.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، از ظهر روز یکشنبه (هفتم دی‌ماه) سازمان نوسازی و بهسازی قزوین که پیمانکار مرمت کاروانسرای سعدالسلطنه نیز است، عملیات گودبرداری با هدف ایجاد پارکینگ طبقاتی در ضلع جنوبی این کاروانسرا را که روی شهر کاوش‌نشده قزوین و محصورشده میان سه بنای ثبت‌شده در فهرست آثار ملی است،‌ آغاز کرد.

این اقدام در روزهای نخست با حکم دادستانی ادامه یافت،‌ اما سرانجام در پیگیری‌هایی که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در این زمینه داشت، موفق شد پس از سه روز فعالیت لودرها و بیل‌مکانیکی در این محوطه‌ی تاریخی، کار را متوقف کند و از امروز (شنبه) با باز شدن راه برای مطالعه‌ شهر کاوش‌نشده قزوین باز و باستان‌شناسان برای کاوش به این محوطه‌ی تاریخی می‌روند.

«حمیده چوبک»، ‌رئیس پژوهشکده‌ باستان‌شناسی پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به جلسه‌ای که چهارشنبه گذشته (10 دی‌ماه) با حضور تعدادی از نمایندگان شهری قزوین در سازمان میراث فرهنگی برگزار شد، گفت: قرار شد پروژه‌ی گودبرداری برای احداث پارکینگ تا پایان انجام مطالعات و بررسی این محوطه‌ی تاریخی متوقف شود و پس از آن با ارائه‌ طرح مناسب از سوی سازمان زیباسازی و پس از تایید نهایی توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در صورت نیاز، کار ادامه داشته باشد.

او با تاکید بر لزوم انجام کاوش‌های اضطراری نجات‌بخشی در این محوطه‌ی تاریخی گفت: باید ببینیم این محوطه چه لایه‌های تاریخی دارد و باید مشخص شود چه بخش‌هایی از این محوطه تاریخی هستند، حتی باید میزان آسیب‌های وارد شده به لایه‌های تاریخی شهر باستانی قزوین نیز بررسی و مطالعه شوند.

وی با تاکید بر این‌که بر اساس قانون، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید وظایف خود را در مورد مطالعه و حفاظت از میراث فرهنگی به درستی انجام دهد، گفت:‌ دیگر دستگاه‌های کشوری و عمرانی نیز لازم است درباره‌ی قوانین حوزه‌ی میراث فرهنگی، مراعات کنند.

چوبک قزوین را یکی از شهرهای مهم تاریخی دانست و تاکید کرد: این شهر قدیمی نسبت به یک شهرهای جدید، در مساله‌ی باستان‌شناسی شهری، حرف اول را می‌زند. بنابراین براساس قانون و ماده 114 مصوب دولت باید طرح‌های توسعه عمرانی برای استعلام به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ارائه شوند.

او در ادامه با تاکید بر اینکه رویکرد سازمان میراث فرهنگی مخالفت با طرح‌های عمرانی نیست، گفت: قرار است این پروژه نخست بررسی مطالعاتی شود و پس از رسیدن به یک نتیجه نهایی، چگونگی ادامه کار در این محوطه تاریخی مشخص و اعلام می‌شود.

به گزارش ایسنا، پس از اتفاقی که در تخریب بافت تاریخی و معماری متأخر اسلامی شیراز و یزد رخ داد، هفته‌ گذشته نوبت به قزوین رسید تا احداث «پارکینگی طبقاتی» روی بافت تاریخی و باستانی این شهر باعث آسیب به بخش‌هایی از این بافت تاریخی شود.

پارکینگ طبقاتی سرایِ «سعدالسلطنه» قلب بافتی تاریخی قزوین را نشانه گرفت، بافتی که خود روی بافتی کهن‌تر قرار دارد. در این گودبرداری که محدوده‌ای به وسعت تقریبی ۳۰ در ۵۰ متر را در بر می‌گیرد، بقایای آب-انباری تاریخی کشف شد.

نه تنها وجود آثار و ابنیه شاخصی مانند «مسجدالنبی»، «سرای وزیر» و کاروانسرای «سعدالسلطنه» به وضوح نشان داد که در محل مذکور نمی‌توان پارکینگ طبقاتی ساخت، و احداث چنین پارکینگی به معنی نقض آشکار عرصه و حریم آن بناهای تاریخی است، بلکه مطالعات باستان‌شناختی از گذشته نیز نشان می‌دهد که گودبرداری در این محل منجر به تخریب لایه‌ها و نهشت‌های دوران تاریخی و پیش از تاریخ می‌شود. در واقع احداث پارکینگ، فقط باعث تجاوز به عرصه‌ی سه اثر تاریخی نیست، بلکه به طور مستقیم منجر به نابودی بقایای باستان‌شناختی، دست‌کم از دوره‌های قاجار و صفوی و سلجوقی تا ساسانی و پیش از تاریخی می‌شود.

«کاروانسرای سعدالسلطنه» در سال ۱۳۸۶، در زمان قائم‌مقامی حمید بقایی در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، با امضای تفاهم‌نامه‌ای با «صندوق احیا و بهره‌برداری از بنا‌ها و اماکن تاریخی و فرهنگی»، با موضوع مشارکت و سرمایه‌گذاری در مرمت، احیا و بهره‌برداری از این مجموعه تاریخی، به «سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری قزوین» واگذار شد.

«کاروانسرای سعدالسلطنه» جزو مجموعه بناهایی است که با بازار قزوین و بناهای شاخصی مانند مسجدالنبی (مسجد شاه)، سرای سعدالسلطنه، سرای وزیر، سرای حاج‌رضا، سرای رضوی، تیمچه‌های روباز و سرپوشیده درویش مهدی، حاج محمدتقی و راسته قیصریه در ارتباط است.

سابقه بازار در قزوین که سعدالسلطنه نیز جزو متأخر آن است، به حدود هزار سال می‌رسد و با گذشت زمان این بازار تداوم یافته و به دوره‌ی صفوی می‌رسد. در این دوره، با انتخاب قزوین به‌عنوان پایتخت ایران و پس از آن با احداث طرح‌های قابل توجهی در دورهه‌ی قاجار مانند سرای سعد السلطنه در همجواری بازار، این مجموعه اهمیت زایدالوصفی یافت که حتی آن را به شناسنامه‌ی قزوین تعبیر می‌کنند.

انتهای پیام