آیین‌نامه راهنمایان جهانگردی که آخرین بار حدود 40 سال پیش نوشته و مصوب شده، سرانجام در دست بررسی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و برای اصلاح و به‌روز رسانی قرار گرفت.
این آیین‌نامه مصوب پنجم مهرماه سال 1354 خورشیدی است، یعنی 40 سال پیش که در زمان فعالیت وزارت اطلاعات و گردشگری ایران تنظیم و مصوب شد. این تنها آیین‌نامه‌ای است که برای راهنمایان تور مصوب شده و برخی بندهای آن تا به امروز همچنان مورد تبعیت بوده است؛ درحالی‌که تغییرات موجود در صنعت گردشگری و نیازهای امروز گردشگران دیگر اجازه نمی‌دهد بیشتر بندهای این آیین‌نامه قدیمی قابل استناد باشد.
اکنون سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تصمیم گرفته این آیین‌نامه را که با چالش‌ها و خلاءهای قابل توجهی روبرو است، اصلاح کند. پیش‌نویس متن اصلاح شده نیز در اختیار تشکل‌هایی چون جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی و کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور قرار گرفته تا آن‌ها هم نظرات و پیشنهادهای خود را ارائه کنند.
محمد منظرنژاد، سرپرست کمیته حقوقی کانون انجمن‌های صنفی راهنمایان گردشگری سراسر کشور درباره ضرورت اصلاح آیین‌نامه قدیمی راهنمایان گردشگری به خبرنگار گردشگری ایسنا، گفت: امروزه با توجه به استقبال گردشگران به شرکت در سفرهای گروهی، لزوم وجود زیرساخت‌های استاندارد برای توسعه این صنعت، بسیار قابل توجه است. از آنجایی که یکی از مهمترین زیر ساخت‌های لازم در انجام سفرهای گردشگری استفاده از راهنمایان گردشگری دوره دیده است، باید چارچوب‌ها، قوانین و حدود اختیارات مشخصی را برای راهنمایان که به عنوان پیشانی، پیکان، سفیران فرهنگی و نمایندگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هستند، در نظرگرفت.
او با یادآوری این موضوع که در حال حاضر آخرین آیین‌نامه مختص راهنمایان گردشگری به سال 1354 مربوط است که لزوم به‌روز رسانی و تصحیح این شیوه‌نامه با توجه به صنعتی شدن فعالیت گردشگری از مهمترین برنامه‌هایی است که در دست بررسی توسط کارشناسان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفته است، تاکید کرد: به نظر می‌رسد باید از دانش علمی و تجربی راهنمایان گردشگری در کنار چارچوب‌ها و اصول و قوانین سازمانی برای تعیین و تبیین آئین‌نامه‌ای جدید استفاده کرد تا راهنمایان گردشگری علاقه‌مند به این فعالیت، با مطالعه و دانش نسبت به این آئین‌نامه بتوانند اهداف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را در سفرها پیاده و فرهنگ‌سازی کنند.
به گفته‌ی این راهنمای تور، تعیین چارچوب وظایف راهنما و حدود اختیارات برای راهنما از مسایل بسیار مهمی است که باید در این آئین‌نامه لحاظ شود و در نهایت با تالیف یک دستورالعمل بتوان کلیه مسائل مربوط به راهنما در ارتباط با شرکت خدمات مسافرتی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، مسافر و تمام زیرساخت‌های مرتبط با این صنعت را مشخص کرد.
منظرنژاد گفت: در حال حاضر راهنمایان به عنوان نمایندگان شرکت‌های خدمات مسافرتی، مسافران و از همه مهمتر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از مسایل حقوقی مرتبط اطلاعی ندارند و این موضوع به این علت است که مسایل مربوط به مسؤولیت راهنما و روابط کاری و حقوقی فی ما بین، آموزش داده نشده و بسیاری از راهنمایان نسبت به آن آگاهی ندارند و در زمان وقوع یک مشکل با چالش حقوقی برای تصمیم‌گیری و قضاوت روبرو می‌شوند.
بحران‌های حرفه‌ایی جایگزین لباس یک‌دست شود
او برای مثال به یکی از بندهای آیین‌نامه قبلی راهنمایان گردشگری مصوب سال 1354 که درباره‌ی استفاده از لباس یک‌دست راهنمایان در هنگام انجام ماموریت اشاره کرد و افزود: یک بند از این آئین‌نامه به این موضوع اختصاص پیدا کرده، در حالی‌که امروزه با توجه به وجود بخشی به عنوان تورهای طبیعت‌گردی و داشتن راهنمایانی در حوزه پرنده‌نگری، اسکی، روستاگردی و ... داشتن چنین ماده قانونی لزومی ندارد، چرا که مطمئنا لباس راهنمایی که برای بازدید از شهر و موزه، مسافر را همراهی می‌کند با راهنمایی که مسافران را برای پرنده‌نگری و یا دامنه‌گردی میزبانی می‌کند متفاوت خواهد بود. در عوض می‌توان با توجه به اهمیت وجود قرارداد فی‌مابین راهنمایان و شرکت‌های گردشگری، چنین ماده‌ایی را به آئین‌نامه اختصاص داد و در نهایت می‌توان تاکید بر علت انجام قرارداد و بحران‌های ناشی از عدم رعایت این ماده قانونی را در دستورالعملی به پیوست که باید با کار کارشناسی حرفه‌ایی و تائیدیه رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آماده می‌شود، بررسی کرد.
سرپرست کمیته حقوقی کانون سراسری راهنمایان گفت: مسایل بسیار مهمی درباره‌ی راهنمایان گردشگری وجود دارد که باید در آیین‌نامه مورد بررسی قرار گیرد تا راهنما بتواند اختیاراتی را برای دادن نظم در تور و برخورد صحیح و قانونمند با افراد خاطی که می‌توانند امنیت سفر و الگوهای اخلاقی را به خطر بیاندازند داشته باشد.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد راهنما به عنوان یک شاخص برای برنامه‌ریزی و انجام یک سفر باید از دانش و تجربه بالایی بهره‌مند باشد و بتواند امنیت، نظم و الگوهای اخلاقی اسلامی را در یک سفر برقرار کند. رعایت نکردن نظم در سفر می‌تواند سفر را با مخاطره مواجه کند و راهنما برای ایجاد نظم و برقراری امنیت نقش بسزایی را خواهد داشت و وجود چارچوب و حدود اختیارات می‌تواند نقش راهنما را در سفر مشخص و پر رنگ کند. برای مثال اگر مسافری در زمان مقرر شده برای گشت‌ها آماده نشود و هیچگونه اطلاعی به راهنمای سفر ندهد، چه دستورالعملی وجود دارد؟ و راهنما باید چه اقداماتی را انجام دهد؟ چرا که این مساله از طرفی زمانبندی برنامه بازدیدها را تحت تاثیر قرار می‌دهد و شاید یک یا چند سایت بازدیدی تحت شعاع این اتفاق قرار گیرد و یا از سوی دیگر سلامتی آن مسافر غایب به خطر افتاده و دچار حادثه‌ایی شده باشد. آیا راهنما بدون آشنایی به دستورالعمل و اطلاع از آئین‌نامه و مقررات می‌تواند با این‌گونه موضوعات که در برخی موارد بسیار ساده به نظر می‌رسد برخورد کند؟
این مدرس اکوتوریسم در ادامه اظهار کرد: راهنمایان گردشگری بویژه در حوزه طبیعت‌گردی باید با کلیه عوامل تهدید، چالش و فرصت‌ها آشنا باشند و با دانش کامل به قوانین و اصول مرتبط، مانند قوانین بیمه‌ایی، مسؤولیت مدنی، قوانین اخذ روادید و سفرهای برون‌مرزی، مقررات راهنمایی و رانندگی و ... بتوانند امنیت و سلامت سفر را برقرار کنند.
منظرنژاد گفت: امروزه راهنمایان در دوره‌های آمورشی با دروس و سرفصل‌های مختلفی آشنا می‌شوند، اما از قوانین و مقررات، حدود اختیارات و وظایف خود هیچ اطلاعی ندارند و این به آن دلیل است که تاکنون فقط در حد یک نیم صفحه به این بخش از مسائل راهنمایان گردشگری بسنده شده بود، درحالی‌که مسائلی مربوط به نحوه دریافت و تمدید کارت، لباس متحدالشکل و هزینه‌های ورودیه مربوط به راهنمایان و ... در آن مشخص شده بود.
او تاکید کرد: وجود چارچوب‌های مشخص برای راهنمایان گردشگری از مسائل بسیار مهمی است که می‌تواند متضمن توسعه و پایداری این بخش از صنعت گردشگری باشد که امروزه یکی از اهداف اصلی گردشگری به شمار می‌آید، چراکه راهنمایان گردشگری بیشترین زمان را با مسافران می‌گذرانند و می‌توانند رفتار و اخلاق خود را الگویی برای رعایت هنجارها و قوانین اجتماعی در رسیدن به اهداف ملی کنند.
سرپرست کمیته حقوقی کانون سراسری راهنمایان در پایان سخنانش بیان کرد: امیدواریم با توسعه و تولید محصولات جدید گردشگری و استفاده از دانش و تجربیات همه افراد تاثیرگذار در صنعت گردشگری و بالاخص راهنمایان گردشگری بتوان آئین‌نامه مفید و مثمر ثمری را برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار تهیه کرد.
انتهای پیام