بحث سرقت علمی چند سالی است که در فضای علمی و دانشگاهی کشور مطرح شده و برنامه‌ریزی‌ها و اقداماتی نیز برای مقابله با آن از سوی وزارت علوم صورت گرفته است.

به گزارش سرویس علمی ایسنا، شاید ساده ترین شکل تقلب علمی کپی برداری از مقالات و پایان نامه های دیگران، خرید پایان نامه و مقاله یا درج نام افراد به عنوان نویسنده همکار در مقالات در ازای دریافت پول باشد که می‌توان با تمهیدات فنی و نظارت جدی تر در روند انتشار مقالات و تدوین پایان نامه ها تا حد زیادی جلو آن‌ها را گرفت ولی باید توجه داشت که دامنه تقلبهای علمی به چنین شیوه هایی منحصر نمی شود و متخلفان و مجرمان علمی هر روز شیوه های پیچیده تری برای کلاهبرداری و جلب مشتری ابداع می‌کنند.

با توجه به سیاست‌های در پیش گرفته شده در زمینه گسترش مقالات و تولیدات علمی کشور در سال‌های اخیر و تشویق‌ها و حمایتهایی که از نویسندگان مقالات می‌شود، متقلبان علمی در داخل و خارج، حساب ویژه ای برای جذب مشتریان ایرانی باز کرده اند که متاسفانه در عمل نیز مشتریان پر و پا قرصی برای این بازار سیاه بوده اند.

نمونه ای از شیوه های نسبتا تازه کلاهبرداری علمی ساخت وبگاه‌های جعلی با دامنه مشابه وبگاه مجلات معتبر علمی و به عبارتی ربودن عنوان آنها و تشویق دانشجویان به چاپ مقاله در مجله ساختگی است!

ترفندی که شاید با کمی دقت و پیگیری بتوان ماهیت کلاهبردارانه آنها را دریافت ولی همیشه کسانی هستند که ترجیح می‌دهند فریب بخورند ولی زحمت کوچکترین بررسی ای را به خود ندهند یا با اطمینان به این که همین مجلات قلابی هم کار آن ها را پیش می‌برد، خود را به کوچه علی چپ می‌زنند!

دکتر احسان‎الله کبیر - استاد - و علی عابدی - دانشجوی دکتری - مهندسی برق دانشگاه تربیت مدرس در مطلبی در وبگاه استادان علیه تقلب، مواردی از این قبیل مجله دزدی‌ها را فهرست کرده‌اند:

«مجله­ Archives des Science، مجله ­­ای معتبر مربوط به «انجمن فیزیک و تاریخ طبیعی ژنو» است. این انجمن در سال 1790 تاسیس شده و عضو فرهنگستان علوم طبیعی سوئیس است. نشانی این مجله که زیردامنه ­ای از دامنه اینترنتی دانشگاه ژنو است به صورت www.unige.ch/sphn/Publications/ArchivesSciences/Archives.html است. ضریب تاثیر این مجله در سال 2010، 0.474 بود. ISSN این مجله، 1661-464X است.

در اواخر سال 2011، افراد متقلب، وبگاهی­ ساختگی با دامنه www.sciencesarchive.com طراحی کردند که اکنون از دسترس خارج است. در این وبگاه، فردی با نام Prof E. Schmid به عنوان سردبیر معرفی شده بود که طبق گفته سردبیر مجله اصلی، چنین شخصی وجود ندارد. همچنین شماره تلفن ذکرشده به عنوان شماره تلفن سردبیر هم در ژنو موجود نیست.

افراد متقلب برای تشویق دانشجویان به چاپ مقاله در مجله ساختگی، مقالاتی از Elsevier را در فهرست مقالات مجله ساختگی خود آورده بودند. مبلغ دریافتی از مولفان که 550 دلار آمریکاست به حسابی در یک بانک در ارمنستان واریز می­‌شد که برای یک مجله در ژنو بسیار شک برانگیز بود. مقالات ارسالی به این مجله در کمتر از 10 روز، بدون هیچ­گونه توضیحات داوری، پذیرش نهایی می­ گرفتند.

متاسفانه، افراد بسیار زیادی از ایران با زمینه ­های تحقیقاتی گوناگون، تعداد زیادی مقاله در این مجله ساختگی به چاپ رسانند. در شماره­ های چند ماه آخر این مجله ساختگی، همه مولفان از ایران بودند!

در اواخر سال 2012، اولین بار دکتر مهرداد جلالیان از ایران متوجه ساختگی­ بودن این مجله شد و وبگاه آنها را به عنوان وبگاهی کلاه­بردار معرفی کرد. در آن زمان، افراد متقلب، وبگاه دوم خود، www.archiveofscience.com را راه ­اندازی کردند و در آن، وبگاه اول را متقلب معرفی کردند!

وبگاه دوم نیز اکنون از دسترس خارج است. زمانی که دکتر جلالیان، موضوع وبگاه ­های ساختگی را به سردبیر مجله اصلی اطلاع داد. سردبیر در صفحه اول مجله، خطاب به مولفان به صورت زیر هشدار داد:«Warning

The website http://archiveofscience.com (or http://www.archiveofscience.com/, or also http://sciencesarchive.com or http://www.sciencesarchive.com; changing with time) IS NOT the official website of the journal Archives des Sciences published by the SPHN.

This website criminally usurps the identity of the official journal, using fraudulent means (false editorial board, false addresses, false publication requirements, etc.) in order to encourage scientists to publish articles through financial contribution.

The SPHN is not liable for any offense undergone by potential authors who would have submitted and published scientific articles via the website mentioned above.»

وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری در جولای 2013 این مجله را از مارس 2013 به بعد نامعتبر اعلام کرد. اکنون دیگر مجله اصلی Archives des Sciences نیز از فهرست مجلات ISI در وبگاه تامسون رویترز خارج شده است. به این مجلات ساختگی، اصطلاحا «مجلات ربوده ­شده» (hijacked journals) می­ گویند.

فهرستی از مجلات دزدیده شده تا سال 2014

یکی دیگر از مجلات ربوده‌شده، مجله Sylwan است. این مجله، لهستانی است و در وبگاه تامسون رویترز به عنوان مجله ISI تایید شده است. وبگاه اصلی با دامنه .pl و وبگاه ساختگی با دامنه .org قابل دسترسی است. وبگاه اصلی به زبان لهستانی و وبگاه ساختگی به زبان انگلیسی است. افراد متقلب، وبگاه ساختگی را به عنوان نسخه انگلیسی مجله Sylwan معرفی کرده‌اند. این مجله در کمتر از سه روز به مقالات ارسالی، پذیرش نهایی می‌­دهد! برای چاپ مقاله در مجله ساختگی، 650 دلار آمریکا از فرستنده مقاله درخواست می‌شود. وبگاه ساختگی در آوریل 2014 ایجاد شده است. تعداد مقالات مربوط به یک سال اخیر در وبگاه ساختگی، به صورت زیر است:

همانگونه که مشاهده می‌شود، یک ماه پس از شروع به کار مجله ساختگی، تعداد مقالات از حدود 9 مقاله در هر ماه به 141 مقاله افزایش یافته‌است. افراد متقلب، از طریق مجله ساختگی Sylwan، از آوریل 2014 تاکنون در مجموع بیش از 900 میلیون تومان درآمد کسب کرده‌اند!

یکی از مسائلی که در بررسی اولیه مجلات ربوده­ شده، ساختگی­ بودن آنها را آشکار می­‌کند، ملیت نویسندگان مقالات چاپ­ شده در آنها با توجه به نام و دانشگاهشان است. بیشتر آنها ایرانی، هندی یا عرب هستند که به عنوان مثال برای یک مجله در کشور لهستان شک‌برانگیز است. افراد متقلب دست اندرکار مجله ساختگی Sylwan، متوجه این موضوع هستند، از این رو نام و دانشگاه نویسندگان را از لیست مقالات چاپ­ شده حذف کرده‌اند. وبگاه ساختگی هنوز فعال است و مجله Sylwan هنوز از طرف وزارت علوم به عنوان مجله نامعتبر معرفی نشده‌ است!

اما این کلاه‌برداران چگونه قربانیان خود را پیدا می‌کنند؟ یکی از راه‌ها این است که آنها به پایگاه داده ایمیل­‌های پژوهشگرانی که در مجلات و همایش­ها مقاله ارائه می‌­دهند دسترسی پیدا می‌کنند. به آنها ایمیل می‌زنند و ادعا می­‌کنند که مقالاتشان برای چاپ در مجله ­ای که در فهرست ISI هم هست انتخاب شده است. به عنوان مثال مجله فرانسوی ربوده ­شده Pensee که وبگاه ساختگی آن همچنان فعال است و در چند روز گذشته هم از آن ایمیل دریافت شده است. یک دانشجوی ایرانی، ایمیل‌هایی را که طی یک سال گذشته از این مجله ساختگی دریافت کرده‌ در اختیار ما قرار داده‌ است. در جدول زیر این ایمیل‌ها آورده شده‌اند:

متاسفانه این مجله ساختگی، در حال حاضر بسیار فعال است و مشتریان زیادی دارد. از این رو در ادامه، چند نکته را که اثباتی بر ساختگی‌بودن آن است بیان می‌کنیم.

با توجه به اطلاعات موجود درباره دامنه مجله ساختگی، penseejournal.com در وبگاه who.is، این دامنه در آوریل 2013 ایجاد شده است اما در آرشیو آن مقالاتی مربوط به دو سال قبل از ایجاد دامنه از 2011 قرارداده شده است.

همه مقالات موجود در آرشیو وبگاه ساختگی، از جولای 2013 به قبل، بدون نام نویسنده هستند. تعداد زیادی از این مقالات، از مجلات و همایش‌های دیگر که در آنها نام نویسنده هم موجود است برداشته شده‌اند.

تعداد زیادی از مقالات از جولای 2013 به بعد که دارای نام نویسنده هستند، عینا در وبگاه مجلات و همایش‌های دیگر هم موجود هستند.

در صفحه اول وبگاه اصلی به زبان فرانسه، درباره ساختگی بودن وبگاه انگلیسی هشدار داده شده است.

وبگاه ساختگی، توسط دکتر مهرداد جلالیان به عنوان مجله ربوده‌ شده اعلام شده است.

همانگونه که در جدول فوق نیز مشاهده می‌شود، این مجله ساختگی، به همه مقالات ارسالی، بعد از پنج روز، پذیرش نهایی و بدون هیچ گونه توضیحات داوری می دهد. همچنین با ارسال ایمیل‌های متعدد با چانه زنی اصرار دارد به هر طریقی از فرستنده مقاله، پول دریافت کند.

ما از تعدادی از دانشجویانی که به موسسات مدعی چاپ مقالات ISI در زمان کم، مراجعه کرده بودند پرس‌و‌جو کردیم. به این نتیجه رسیدیم که آن موسسات غیرقانونی نیز در همین مجلات ربوده‌ شده، مقاله ISI چاپ می‌کنند! آیا بین این دو گروه کلاه‌بردار رابطه‌ای وجود دارد؟!»

انتهای پیام