پایگاه خبری اماراتی نشنال در گزارشی با ادعای به بن رسیدن پروژه خط لوله گاز ایران و پاکستان می‌نویسد: ایران یک کشور دارای انرژی است و پاکستان همسایه ایران نیازمند انرژی است. تلاشهای این دو کشور برای حصول یک توافق گازی سا‌ل‌هاست که توسط قدرتهای خارجی با بن‌بست مواجه شده اما ایران و پاکستان اکنون به دنبال یک راهکار جدید در این زمینه هستند.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، ماه گذشته پاکستان طرح جایگزینی را برای واردات گاز از ایران در میان تهدیدهای دنباله دار آمریکا مبنی بر تحریم پروژه 7.5 میلیارد دلاری خط لوله گاز ایران و پاکستان پیشنهاد کرد.

این طرح جدید شامل تبدیل گاز طبیعی به گاز طبیعی مایع (ال‌ان‌جی) و استفاده از ترمینال ال ان جی عمان برای واردات گاز از ایران است.

شاهد خان عباسی وزیر نفت پاکستان اواخر ماه گذشته در دیدار با مقامات ایرانی در تهران طرح واردات ال ان جی از ایران را که نهایتا باعث کنار گذاشته شدن پروژه خط لوله گاز آی پی می‌شود مطرح کرد.

براساس این طرح جدید ایران گاز طبیعی را به ال ان جی تبدیل و سپس با استفاده از تاسیسات پایانه‌ عمان به پاکستان صادر می‌کند. در حال حاضر قراردادی بین ایران و عمان برای خرید حدود 60 میلیارد دلار گاز طبیعی از ایران طی 25 سال آینده به امضا رسیده است.

همچنین پیشنهاد شده یک ترمینال ال ان جی در بندر گوادار در جنوب غربی استان بلوچستان در مرز ایران و همچنین یک خط لوله ال ان جی از گوادار به شهر نوابشاه در جنوب استان سند احداث شود.

بعلاوه در صورتیکه لغو تحریمهای آمریکا علیه ایران، خط لوله گوادار- نوابشاه همچنین برای انتقال گاز پروژه خط لوله آی- پی به میزان 71 کیلومتر به سمت مرز ایران امتداد خواهد یافت.

پروژه خط لوله گاز آی- پی که مدتها به تاخیر افتاده تقریبا پس از ناتوانی پاکستان برای احداث بخش پاکستانی خط لوله در موعد مقرر و به دلیل تهدیدهای آمریکا مبنی بر تحریم این کشور دچار بن بست شده است.

براساس قرارداد آی-پی پاکستان باید در صورت عدم تکمیل احداث بخش پاکستانی خط لوله تا 31 دسامبر 2014 به ایران جریمه بپردازد. ایران درحال حاضر بخش خود را تکمیل کرده است.

افتتاح رسمی پروژه خط لوله آی- پی توسط اسلام‌آباد و تهران در سال گذشته باعث تعجب واشنگتن شد و ویکتوریا نولاند سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در آن زمان به خبرنگاران گفت:‌ ما نیز در حال کار روی پروژه‌های جایگزین هستیم. ما شنیده‌ایم که این خط لوله قبلا نیز 10 الی 15 مرتبه رونمایی شده بود. اگر پروژه خط لوله آی- پی پیش برود ما جدا نگران خواهیم شد و تحریمهای ما را به دنبال خواهد داشت.

پروژه جایگزینی که آمریکا به پاکستان پیشنهاد کرده خط لوله گاز ترکمنستان – افغانستان- پاکستان و هند(تاپی) است. اگرچه اسلام‌آباد معتقد است این خط لوله ال ان جی جایگزین یک پروژه جداگانه است و هیچ ارتباطی با خط لوله آی- پی ندارد، آمریکا می‌خواهد پاکستان پروژه آی- پی را کنار گذاشته و خط لوله تاپی را پیش ببرد.

خط لوله آی- پی به شدت مورد مخالفت آمریکا است در حالیکه روسیه و چین از آن حمایت می‌کنند.

به علاوه خط لوله تاپی نیز مورد مخالفت روسیه است. هند در سال 2009 مجبور شد که تحت فشار آمریکا از پروژه خط لوله ایران کنار بکشد. نهادهای مالی بین‌المللی به دلیل تحریمهای ایران نسبت به تامین مالی پاکستان برای احداث پروژه آی پی- بی میل هستند. به رغم توافق هسته ای موقت ایران با قدرتهای جهانی در سال گذشته، آمریکا پروژه آی- پی را از تحریمها معاف نکرده است.

اما دلیل سقوط تقریبی خط لوله استراتژیک آی- پی چیست؟ منافع ژئوپلتیک و شرکتها نهایتا باعث توقف این پروژه شد. برآورد می‌شود میادین دولت‌آباد ترکمنستان ذخایر گازی معادل 159 تریلیون فوت مکعب داشته باشند. شرکت انرژی آمریکایی یونوکال در راس تلاش‌ها برای انتقال ثروت انرژی دریای خزر از طریق یک مسیر کوتاه و ایمن به بازارهای جهانی قرار دارد. از اینرو آمریکا همیشه از خط لوله تاپی برای گذر از افغانستان حمایت کرده است. اما وضعیت امنیتی ناپایدار کشور جنگ زده افغانستان تاکنون ناکامی این پروژه را در پی داشته است.

از سوی دیگر روسیه مخالف احداث خط لوله تاپی است زیرا به دنبال این است که گاز ترکمنستان را تحت کنترل خود داشته باشد. ترکمنستان در حال حاضر بخش عمده‌ای از گاز خود را از طریق خط لوله تحت کنترل شرکت گازپروم روسیه به اوکراین صادر می‌کند. مسکو از احداث خط لوله آی- پی برای تامین تقاضای انرژی جنوب و غرب آسیا حمایت می‌کند.

خط لوله آی- پی می‌تواند شریان حیاتی انرژی پاکستان باشد زیرا در همان ابتدا روزانه 30 میلیون فوت مکعب گاز طبیعی ایران را به این کشور انتقال خواهد داد. این کشور در حال حاضر با یک وضعیت اضطراری در بخش انرژی مواجه است. قطعی‌های مکرر و طولانی مدت برق از هشت تا 14 ساعت در روز ساکنان مناطق شهری و روستایی این کشور را اذیت می‌کند. کمبود شدید گاز نه تنها زندگی 180 میلیون نفر را در زمستان دشوار کرده بلکه همچنین به شدت روی تولید صنایع پاکستان تاثیر منفی گذاشته است. این کشور با کمبود روزانه دو میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی روبرو است.

اسلام آباد در واقع طرح جایگزین خط لوله ال ان جی را برای اجتناب از پرداخت جریمه روزانه سه میلیون دلاری تحت قرارداد خط لوله آی–پی به ایران پیشنهاد داده است. دولت پاکستان در حال حاضر با احداث یک خط لوله 700 کیلومتری از گوادار به نوابشاه برای انتقال ال ان جی موافقت کرده است. یک پایانه ال ان جی در بندر گوادار با ظرفیت روزانه یک میلیارد فوت مکعب احداث خواهد شد. شرکتهای چینی، ژاپنی و روسی نسبت به احداث این پایانه ال ان جی و خط لوله ال ان جی از نوابشاه به گوادار که هزینه آن سه میلیارد دلار برآورد می‌شود ابراز علاقه کرده اند. این خط لوله همچنین پروژه خط لوله آی- پی را در صورت لغو تحریمهای بین المللی علیه ایران تسهیل خواهد کرد.

با توجه به افزایش منافع چین در بندر گوادار انتظار می‌رود که این کشور یکی از بزرگترین مشارکت کنندگان در پایانه ال ان جی و پروژه‌ خط لوله نوابشاه- گوادار که هر دو از اهمیت ژئوپلتیک بالایی برخوردار هستند، باشد. اما آیا این خط لوله پیشنهادی ال ان جی به همان سرنوشت خط لوله آی- پی دچار خواهد شد؟

رقابت بین قدرت‌های بزرگ بر سر پروژه آی- پی و تاپی نهایتا باعث شد پاکستان، هند و ایران این پروژه را کنار بگذارند. خط لوله آی- پی این واقعیت تلخ ژئوپلتیک را به همراه دارد که منافع پاکستان یا برنامه‌های این کشور برای امنیت انرژی هرچه باشد، همه مسائل طبق منافع قدرتهای بزرگ پیش خواهد رفت. همانند خط لوله آی- پی پروژه خط لوله ال ان جی پیشنهادی نیز ممکن است قربانی مسائل ژئوپلتیک شود.

انتهای پیام