شهرستان دامغان در ایام سوگواری سالار و سرور شهیدان حضرت امام حسین(ع) از چند روز مانده به آغاز محرم تکایا، مساجد، حسینیه‌ها و بازار شهر سیاه پوش شده و اهالی نیز با پوشیدن جامه نیلی رنگ، خود را برای برگزاری هرچه باشکوه تر مراسم مهیا می سازند. گستردن سفره‌های نذر و برپائی مجالس روضه خوانی و مرثیه سرایی، از مهمترین آیین‌های عزاداری ماه محرم در دامغان است.
طوق بندان:
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه سمنان، گفت: یکی از آداب ویژه ایام محرم و سرآغاز شکل گیری دیگر مراسم‌های عزاداری رسم طوق بندان در شهر دامغان و روستاهای آن است. منظور از طوق بندان جامه کردن (پوشاندن) بدنه طوق با پارچه‌هایی به رنگ مشکی، سبز و غیره است.
محمد حسین بحرالعلومی افزود: در شهر دامغان چنین رسم بوده که بدنه طوق‌ها را در مجمع‌های مسی نهاده و پس از پوشاندن مجمع با پارچه‌های مشکی رنگ با حضور جمعیت عزادار بدنه طوق را بهم متصل نموده و پس از جامه کردن طوق از آن هنگام تا پایان ماه صفر طوق‌ها به عنوان نشانه عزاداری همراه با دستجات حمل گردیده و در مکان‌هایی همچون تکایا و حسینیه‌ها قرار می گیرند.
وی با بیان اینکه مراسم طوق بندان در تکایای اصلی شهر طی روزهای ششم تا نهم محرم در دو موعود صبح و عصر برگزار می‌گردد، ادامه داد: بنابر رسمی کهن این مراسم در حسینیه ابوالفضل(ع) انجام گردیده و پس از آن تکایای خوریا، امامزاده علی ولی، حسینیه دباغان، زینبیه، حسینیه درب قلعه، حسینیه معصوم زاده و حسینیه محله امام. به ترتیب به این مراسم می پردازند، اهالی شهر دامغان در این مراسم حضوری چشمگیر دارند.
علم گردشی:
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان اضافه کرد: در برخی نقاط همچون تویه دروار، بادله کوه، کلاته رودبار و غیره اهالی در روزی مشخص علم روستا را در محل گردانده و همراه با جمعیت عزادار به در خانه‌های ساکنین روستا می روند. صاحب هر خانه نیز نذورات خود را به بانی علم می دهد.
بحرالعلومی از دیگر شیوه‌های عزاداری در شهر دامغان و روستاهای منطقه را دسته گردانی بین تکایای محل و یا هیأتهای مختلف شهر، روستا و نقاط همسایه دانست و ادامه داد: این مراسم از گذشته‌های دور در بین عزاداران نقاط مختلف رواج داشته و از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته است. هیأتهای میزبان در روز موعود زمینه را جهت حضور دستجات مهمان فراهم آورده و پس از برپائی عزاداری به نحو شایسته از ایشان پذیرائی می کنند.
تعزیه خوانی:
وی خاطرنشان کرد: هنر نمایش تعزیه در این منطقه از پیشینه قابل توجهی برخوردار است. علاوه بر شهر دامغان در بسیاری از روستاها از جمله بق (بک) گروه‌های تعزیه خوان متبحر با تجهیزات کامل خود اقدام به برپائی مجالس تعزیه خوانی در طول ماه‌های محرم و صفر از جمله دهه اول محرم می پردازند. تعزیه‌های حجه الوداع، مسلم بن عقیل، چهار سردار، متوکل عباسی، شهادت علی اکبر(ع)، شهادت حضرت قاسم(ع)، شهادت ابوالفضل(ع)، بازار شام و غیره در مناسبت‌های مختلف اجرا می‌گردد.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان زنجیر زنی، سینه زنی، حمل علامت و نشانه های عزاداری، دسته گردانی، روضه خوانی و سنگ زنی را از جمله شیوه‌های عزاداری ماه محرم در شهرستان دامغان است و گفت: شیوه سنگ زنی عزاداری در روستای صلح آباد مرسوم است. عزاداران همگام با آهنگ نوحه مداح دو چوب دایره‌ای شکل(سنگ) را که در دستان خود دارند بهم می‌زنند، سنگ زنی در شیوه‌های تک ضرب و سه ضرب صورت می گیرد. در نوع تک ضرب چوب‌ها در مقابل صورت و در نوع دیگر به ترتیب در مقابل زانو، در برابر صورت و در پشت سر به هم زده می شود.
بحرالعلومی نخل (نشانه تابوت امام حسین(ع))، علم، علامت، طوق، پنجه، بیرق (پرچم) شبیه نعش، خیمه، کتل، صله، عماره، گهواره علی اصغر(ع)، چلچراغ و ... را از نشانه‌های عزاداری در شهرستان دامغان دانست و گفت: در ایام تاسوعا و عاشورا عزاداران در نقاط مختلف با برپائی مجالس روضه خوانی و مرثیه سرایی به سوگواری می پردازند. تعزیه خوانی، دسته گردانی، علم گردشی، و پخت اطعام نذری از دیگر شیوه‌های عزدارای در این ایام است.
روز یازدهم محرم در دامغان
وی اضافه کرد: بدون شک با شکوه ترین عزاداری ماه‌های محرم و صفر در دامغان در روز یازدهم ماه محرم برگزار می شود، دستجات سوگواری نقاط روستایی و دیگر شهرها در این روز از هنگام صبح به شهر آمده و با حرکت زنجیروار در خیابان‌های شهر دامغان به عزدارای می پردازند. حمل نشانه‌های عزاداری همچون پرچم، پنجه، بیرق، علم و کتل در هر دسته مشاهده می گردد. این مراسم از دو مسیر تکیه ابوالفضل(ع) و خیابان زرجوی شمالی آغاز گردیده و در نهایت در فردوس رضا با برپائی نماز ظهر خاتمه می یابد.
مدیرکل میراث فرهنگی استان سمنان اضافه کرد: برخی هیأتهای شهر در این روز به نشانه میزبانی در پشت سر دستجات و هیأت‌ها حرکت کرده و نخل محله امام را با خود حمل می کنند. در این روز اهالی شهر دامغان عزاداران دیگر نقاط را بر سر سفره‌های اطعام نذری خود پذیرایی می کنند.
انتهای پیام