خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)- یادداشت روز
یوسف اکبری - خبرنگار
ماده 569 قانون جدید آیین دادرسی کیفری می‌گوید که این قانون 6 ماه پس از انتشار در روزنامه رسمی، لازم الاجرا خواهد بود و از آنجایی که این قانون سوم اردیبهشت 93 در روزنامه رسمی منتشر شده است، 3 آبان 93، زمان اجرای این قانون است اما به نظر می‌رسد تا اجرای این قانون راه درازی در پیش باشد.
استقبال از شیوه‌های نو و به روز دادرسی در قانون جدید آیین دادرسی کیفری مصوب اسفند 1392 مجلس شورای اسلامی به گونه‌ای بود که حتی بسیاری از منتقدین بدبین نظام قانونگذاری جزایی و حقوقی ایران نیز به نکات بارز، سازنده و مفید به حال «دادرسی عادلانه» این قانون اذعان کردند اما چرایی عدم اجرای این قانون در موعد قانونی اجرای آن، پرسشی است که ظاهرا پاسخ به آن هم‌چنان نیازمند مرور زمان است؛ زمانی که امید است مشمول «مرور زمان» قانونی نشود.
هرچند لغو قانونی که به تایید شورای نگهبان رسیده و در روزنامه رسمی منتشر شده است غیرقانونی است اما به نظر می‌رسد طرح زمزمه‌های مخالفت مسوولان قضایی با برخی از مواد این قانون و اظهار و نظر مستقیم رییس قوه قضاییه درباره دغدغه‌های اجرای آن و حمایت کمیسیون قضایی مجلس از این دغدغه‌ها و همچنین طرح احتمال بررسی مجدد این قانون، همه و همه زمینه‌ای را فراهم کرد که اکنون پس از گذشت 6 ماه از انتشار رسمی قانون آیین دادرسی کیفری، هم‌چنان اجرای آن با ابهام و پرسش روبرو باشد.
قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری کنونی جاری در محاکم، محصول سال ۱۳۷۸ است که در آن زمان برای مدت 3 سال و به طور آزمایشی تصویب شده بود اما این سه سال، تا به امروز ادامه داشته است.
برای پی بردن به تاریخچه پرپیچ و خم تصویب قانون آیین دادرسی کیفری، فرآیند تصویب این قانون را مرور می‌کنیم:
* فروردین ماه ۱۳۷۹
آغاز تهیه و تدوین پیش نویس لایحه آیین دادرسی کیفری با اهتمام هیات منتخب دادگستری استان تهران و بازنگری و تایید هیات عالی قوه قضائیه
*مردادماه سال ۱۳۸۱
ارائه پیش‌نویس لایحه آیین دادرسی کیفری با ۳۵۷ ماده در قالب شش باب و سیزده فصل و مباحث متعدد به رییس قوه قضائیه
*نیمه دوم سال ۱۳۸۱
پیش نویس در قالب همان تعداد باب و فصل، ولی مشتمل بر ۳۴۲ ماده مورد اصلاح و بازنگری قرار گرفت
*آبان ماه ۱۳۸۶
مجددا لایحه جدید آیین دادرسی کیفری با دستاوردها و نوآوری‌های جدید در طی این مدت تدوین و تنقیح و آماده ارائه به دولت شد که در نهایت نیز تا پایان همان سال لایحه مذکور به دولت رفت.
*23 آذر1387
هیات وزیران با قید یک فوریت این لایحه را به تصویب رساند
*24 دی 1387
لایحه جهت طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد
*11 آذر 1388
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی درباره تقاضای عده‌ای از نمایندگان برای رسیدگی به لایحه آیین دادرسی کیفری، طبق اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی گزارش کارشناسی ارائه داد.
* 2 خرداد 1390
در چارچوب اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی، کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی، لایحه آیین دادرسی کیفری را با مجموع ۷۰۰ ماده، جهت تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد.
* 19 بهمن 1390
لایحه در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی مطرح و مجلس نیز با اجرای آزمایشی آن به مدت 3 سال موافقت کرد و تقریبا 2 هفته بعد لایحه به شورای نگهبان فرستاده شد.
* 23 اسفند 1390
شورای نگهبان در ۶۳ بند به لایحه ایراد گرفت و ایرادات وارده را تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. در اعلام نظر شورای نگهبان قید شده بود که اشکالات عدیده و ابهامات دیگری بر لایحه آیین دادرسی کیفری وارد است که متعاقبا اعلام خواهد شد!
* 4 اردیبهشت 1391
مجلس ایرادات وارد بر لایحه آیین دادرسی کیفری را مورد بررسی قرار داد و با اصلاحاتی، مجددا آن را تصویب کرد و به شورای نگهبان فرستاد.
* خرداد 1391
شورای نگهبان نیز با توجه به اصلاحات به عمل آمده، بار دیگر در ۱۳ بند، ایراداتی بر لایحه وارد دانست. همچنین این بار هم در انتهای ایرادات بیان شد که ابهامات دیگری بر مصوبه اصلی وارد است که متعاقبا اعلام خواهد شد.
* تیر 91 تا اسفند 92
در بین این‌ماه‌ها چندین بار دیگر لایحه آیین دادرسی کیفری بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رد و بدل شد.
*4 اسفند ماه 1392
سرانجام و برای آخرین بار مجلس شورای اسلامی لایحه آیین دادرسی کیفری را پس از چندین بار جلب نظر شورای نگهبان بررسی و تصویب کرد.
*21 اسفند 1392
پس از رفع ایرادات از سوی مجلس، لایحه آیین دادرسی کیفری بار دیگر در اختیار شورای نگهبان گرفت.
*۲۶ اسفند ۱۳۹۲
پس از بررسی، سرانجام لایحه آیین دادرسی کیفری توسط شورای نگهبان تایید شد.
* اول اردیبهشت ۱۳۹۳
لایحه آیین دادرسی کیفری از سوی رییس جمهور برای اجرا ابلاغ شد.
*3 اردیبهشت 1393
قانون آیین دادرسی کیفری در شمارگان سال هفتادم، شماره‌ی 20135 روزنامه‌ی رسمی کشور در 570 ماده و 230 تبصره منتشر شد.
*3 آبان 1393
بر اساس ماده 569 قانون آیین دادرسی کیفری، این قانون 6 ماه پس از انتشار در روزنامه رسمی، لازم الاجرا است که بر این اساس از 3 آبان 93 این قانون باید در محاکم کشور اجرایی می‌شد.
آخرین گمانه‌زنی‌های قوه قضاییه و مجلس شورای اسلامی حکایت از آن دارد که قانون جدید آیین دارسی کیفری که جامعه حقوقی و قضایی کشور 14 سال انتظار برای تصویب و اجرا شدنش را از یاد نبرده است، از ابتدای تیر 1394 – احتمالا با اصلاح برخی مواد – به اجرا گذاشته خواهد شد، امید است که این قانون حداقل در موعد جدید توافق شده، به اجرا گذاشته شود تا شاید برخی از اشکالات دادرسی کنونی نظام کیفری ایران رفع شود.
انتهای پیام