سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات پیشنهاد کرد که یک منشور اخلاق حرفه‌ای کاربران فضای مجازی تعریف شود و تمام افراد جامعه به‌صورت داوطلبانه، با سوگندی اخلاقی و وجدانی، بپذیرند که در فضای مجازی، محدودیت‌های اخلاقی و اصول حقوقی آزادی بیان را رعایت کنند.
عباس صفایی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار بخش رسانه ایسنا درباره‌ی سامان‌دهی سایت‌های خبری بدون مجوز که به‌تازگی در دستور کار معاونت مطبوعاتی قرار گرفته است، اظهار کرد: اساسا در دنیای امروز، اگر دوستان ما از تحولاتی که در حوزه‌ی فضای مجازی رخ می‌دهد، مطلع باشند، امکان این‌که سیستمی را به نام سیستم «مجوز» حاکم کنید و بعد فیلتر کنید، وجود ندارد. این اتفاق در کشور ما، چین و برخی کشورهای دیگر رخ می‌دهد و فعلا امکانش هست، اما کمیسیون حقوق بین‌الملل در حال تنظیم مقرراتی درباره‌ی نحوه‌ی استفاده از فضای مجازی یا سایبری است.
او ادامه داد: در نیمه‌ی سال 2015 میلادی نشست حقوقدانان بین‌المللی برگزار خواهد شد و پیشنهاداتی که تا حالا آمده، بررسی می‌شود و نهایتا یک معاهده‌ی بین‌المللی حقوقی به‌وجود خواهد آمد. پس از آن اساسا نظام‌های بین‌المللی، یعنی دولت‌ها باید یا به این شرایط بپیوندند یا به یک جزیره‌ی مستقل تبدیل شوند.
صفایی‌فر بیان کرد: کشوری که بانکداری الکترونیک دارد، کشوری که ارتباطات الکترونیکی برقرار کرده، به‌دلیل این تغییر سبک زندگی، در آینده قادر نیست از آن چارچوب خارج شود و از طرفی قادر نیست با نظام اخذ مجوز جلوی این شرایط را بگیرد. برای این‌که این فضا آنقدر باز و گسترده خواهد شد که اصلا ممکن نیست کسی این کار را بکند.
او سپس اظهار کرد: فکر می‌کنم راهکار بهتر این است که دولت متخصصان فنی و مهندسی و حقوقدانان متخصص این حوزه را که در کشور ما چهار - پنج نفر بیشتر نیستند و متخصصان این حوزه را که به فرانسه رفت‌وآمد دارند، دعوت کند تا در اینجا حضور پیدا کنند و آخرین یافته‌های بین‌المللی را به‌لحاظ حقوقی ارائه دهند و قاعده‌ای وضع کنند که 10 سال دیگر هم قابل اجرا باشد، نه این‌که دو سال دیگر از اساس غیرقابل اجرا شود. مثلا تأثیر قانون ماهواره که در کشور تصویب شد، چه بود؟ آیا این قانون دیش‌های ماهواره را کم کرد؟ ماهواره را حذف کرد؟ چه اثری گذاشت؟
صفایی‌فر ادامه داد: این قانون در حوزه‌ی رسانه‌های مجازی و حقوق سایبری، به‌مراتب ناکارآمدتر از آن خواهد بود. بنابراین فکر می‌کنم اصلا این مسأله از سال آینده به بعد، قابل اجرا نباشد. این موضوع ممکن است در مدت شش تا هشت‌ماه اتفاق بیفتد، ولی حتی سال دیگر، فیلتر کردن هم به‌دلیل اتفاقاتی که در حوزه‌ی فضای مجازی به‌لحاظ فنی و تکنولوژی رخ داده است، کار مشکلی خواهد بود. از طرفی جامعه‌ی جوان ایران به‌شدت به حضور در این فضا علاقه‌مند است.
سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات گفت: پیشنهاد ما از گذشته هم این بوده که یک منشور اخلاق حرفه‌ای کاربران فضای مجازی تعریف کنیم. در این رابطه ما متنی هم تنظیم کرده‌ایم تا پیشنهاد شود تمام افراد جامعه به‌صورت داوطلبانه، با سوگندی اخلاقی و وجدانی بپذیرند که در فضای مجازی، محدودیت‌های اخلاقی و اصول حقوقی آزادی بیان را رعایت کنند. این هم به نفع دولت‌ها خواهد بود، هم به نفع جامعه.
او ادامه داد: اگر نظام حقوقی ما در قانون‌گذاری به این سمت حرکت کند، در آینده به‌مراتب موفق‌تر و کارآمدتر خواهد بود، ولی این روند که بخواهند فیلتر کنند، یا لازم باشد افراد مجوز بگیرند، اساسا امکان‌پذیر نیست. تعداد آنقدر زیاد است که کنترل میسر نیست و اگر اتفاقاتی هم در حوزه‌ی قضایی رخ دهد، پیگیری قضایی‌اش ممکن نیست.
صفایی‌فر در پاسخ به این پرسش که برای به گردانندگان سایت‌هایی که اصول حرفه‌ای روزنامه‌نگاری را رعایت نمی‌کنند، چه پیشنهادی داید؟ گفت: ما باید تعریف جدیدی از رسانه بدهیم. یکسان دانستن رسانه‌های دیجیتالی با رسانه‌هایِ حرفه‌ای روزنامه‌نگاری، درست نیست.
او افزود: باید امروز تعریف کامل‌تری از رسانه به‌دست بدهیم و در این تعریف، رسانه‌های ویژه را هم مشخص کنیم، یعنی رسانه‌ی مکتوب با رسانه‌های دیداری و شنیداری و مجازی متفاوت باشد و دیگر این‌که اکنون در رسانه‌های مجازی، هر شخص به‌عنوان یک فرد می‌تواند روی صفحه‌ی خودش هزاران بیننده یا شنونده یا مراجعه‌کننده داشته باشد. آیا ما باید این را رسانه تلقی کنیم؟ چنین نیست؛ رسانه پنج - شش ویژگی دارد که باید این‌ها را به‌درستی رعایت کرد و پذیرفت. پس از این‌که ما تعریف درستی از رسانه دادیم، آن‌وقت می‌توانیم بفهمیم آیا این صفحه‌های مجازی، خود رسانه هستند، نیمه‌رسانه هستند یا رسانه‌های حرفه‌ای تمام‌عیار.
سخنگوی انجمن دفاع از آزادی مطبوعات همچنین گفت: نکته‌ی دیگری که باید به آن توجه شود، این است که اصولا در هر امر حرفه‌ایِ ارتباطات، ابتدا اصل بر آموزش و تمرین است. ما در جامعه باید تلاش کنیم از طریق همین شبکه‌ها به جای برخورد کردن، روش حرفه‌ایِ استفاده از رسانه‌ی مجازی را به کاربران بیاموزیم. همان‌طور که باید اخلاق حرفه‌ای کاربری را بیاموزیم، استفاده‌های حرفه‌ای را هم باید بیاموزیم، یعنی هم آموزش حرفه‌ایِ کوتاه‌مدت ایجاد کنیم، هم در فضای مجازی، این آموزش‌ها را بدهیم و هم اجازه دهیم مقداری آزمون و خطا صورت بگیرد، چون در هر کاری، اشتباه‌هایی نیز رخ می‌دهد.
او اضافه کرد: ما باید یک مقدار آستانه‌ی تحمل‌مان را بالا ببریم، اشتباه‌ها را گوشزد و یادآوری کنیم و تمرین کنیم تا در آینده، نیروهای جوان در این حوزه هم توانمند شوند و بتوانند آثار مثبتی برای کشور و در عرصه‌ی بین‌المللی داشته باشند.
انتهای پیام