"در حال حاضر رشد جمعیت ما حدود 1.3 است در حالی که متوسط نرخ رشد جمعیت 1.7 است. اگر همین وضعیت ادامه پیدا کند ما تا سال 1410 جزو کشورهای پیر و سالمند تلقی خواهیم شد"؛ هشدارهایی از این دست بود که زمینه تغییر سیاست‌های جمعیتی را فراهم کرد.
پس از آن، مجلس و به ویژه کمیسیون فرهنگی به سراغ تدوین "طرح جامع جمعیت و تعالی خانواده" رفت؛ ابلاغیه 14 بندی رهبری نیز در این‌باره صادر شد. پس از مدتی هم رییس جمهور دستور اجرای سیاست‌های کلی جمعیت را به وزرای مربوطه ابلاغ کرد.
در متن ابلاغیه 14 بندی رهبری به رؤسای قوای سه‌گانه و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام بر مواردی تاکید شده که زمینه آمادگی جامعه برای افزایش جمعیت آماده می‌کند؛ مواردی از جمله رفع موانع ازدواج، ایجاد امکانات بهداشتی، توانمندسازی جمعیّت و افزایش امید به زندگی. رئیس‌جمهوری هم به وزرای مربوطه دستور داده که شرایط را برای افزایش کمی جمعیت فراهم کنند.
به گزارش خبرنگار پارلمانی ایسنا، افزایش کمی جمعیت تنها یک روی سکه این سیاست است اما روی دیگر سیاست افزایش جمعیت، بالا بردن سطح کیفی زندگی است. در حال حاضر در تامین نیازهای اولیه جمعیت با مشکلاتی مواجه هستیم که کیفیت یک زندگی سالم را تحت الشعاع قرار می‌دهد و حتی زندگی افراد جامعه را به خطر می‌اندازد.
کیفیت آموزش، بهداشت، اشتغال و بحث آب، نیازهای حیاتی جمعیت یک کشور هستند و فاکتورهای مهمی در سنجش امید به زندگی به شمار می‌آیند.
حالا ایران در نظرسنجی گالوپ به عنوان دومین کشور ناشاد جهان شناخته شده و قطعا فاکتورهایی مثل اشتغال، بهداشت، آموزش و به طور کلی، کیفیت زندگی تاثیر زیادی روی این نظرسنجی و احساس مردم نسبت به زندگی‌شان داشته است.
در چنین شرایطی اگر بخواهیم به سوی افزایش جمعیت برویم، علاوه بر سیاست‌های تشویقی لازم است کیفیت زندگی مردم به حدی برسد تا خانواده‌ها پس از این که خیالشان از بابت تامین نیازهای اولیه خود راحت شد، فرزندآوری را در اولویت قرار دهند.
آب
تقریبا روزی نیست که نمایندگان مجلس از مشکلات آبی در حوزه‌های انتخابیه خود گلایه‌مند نباشند. حتی نماینده لردگان در صحن علنی مجلس رای خود را از وزیر نیرو پس گرفت.
آب آشامیدنی ناسالم و حتی نبود همین آب باعث شده صدای نمایندگان همیشه در صحن علنی مجلس بلند باشد. این امر شامل تذکر نمایندگان مردم در مواردی مثل آبیاری با تانکر در برخی روستاها و شهرها و آلودگی آب به مواد آلاینده در برخی دیگر از شهرهاست که حیات مردم و کیفیت زندگی آنها را تهدید می‌کند.
در حال حاضر ذخیره آب سدها به شدت پایین آمده اگر بحران به درستی مدیریت نشود باید منتظر عواقب وخیمی بود.
خشک شدن منابع آبی مهمی مثل زاینده‌رود، دریاچه ارومیه و دریاچه هامون هم در حالی رخ داده‌اند که هشدارهای پیش از وقوع فاجعه، نادیده گرفته شد و مسولان زمانی به فکر افتادند که کار از کار گذشته بود.
جیره بندی آب که گفته می‌شود تابستان امسال در تهران و بسیاری دیگر از شهرهای کشور انجام می‌شود هم مشکلی را رفع نخواهد کرد بلکه صورت‌مساله را پاک می‌کند و نمی‌توان روی آن به عنوان یک راه حل طولانی مدت حساب کرد.
این مساله، جدا از درگیری بر سر آب در شهرها و استان‌های مختلف کشور است؛ درگیری‌هایی که گاه تا حد برپایی تظاهرات عمومی و اعتراضات علنی مردم در برخی از شهرها پیش می‌رود.
اواخر فرودین امسال بود که هزاران نفر از مردم چهارمحال و بختیاری با برگزاری تجمع، خواستار توقف عملیات اجرایی تونل‌های بهشت‌آباد در شهرستان اردل و گلاب 2 در زاینده‌رود این استان شدند. جالب اینجاست که این مردم بنا به دعوت کمیته صیانت از آب و مجمع نمایندگان استان چهارمحال و بختیاری در مجلس شورای اسلامی تجمع اعتراضی خود را برپا کرده بودند.
آموزش
آموزش، یکی از الزامات زندگی هر فرد است اما کمبود فضای آموزشی در کشور، یکی از مواردی است که نمایندگان مجلس بر آن تاکید می‌کنند و خبر از کمبود مدرسه، کلاس درس و حتی آموزگار در حوزه‌های انتخابیه خود می‌دهند.
آمار بالای مدارس فرسوده و غیراستاندارد هم باعث شده نمایندگان و سایر مراجع ذی‌ربط لب به انتقاد باز کنند. رئیس مجلس هم به کمبود فضای آموزشی اذعان کرده اما گفته " این مشکل را می توان از راه های مختلف حل کرد برخی از نهادها در کشور وجود دارند که حاضر به ساخت مدرسه هستند که باید از آنها کمک گرفت". اشاره لاریجانی به خیرین مدرسه‌ساز هم هست که در این سال‌ها کمک زیادی به احیای مدارس فرسوده کرده‌اند.
اما این مساله را هم نباید از نظر دور داشت که کمبود و نامناسب بودن فضاهای آموزشی، مختص مناطق دورافتاده یا حاشیه‌های مرزی و عشایری نیست؛ حتی کلان‌شهری مثل کرج نیز با این مشکل مواجه است به طوری که نماینده این شهر نسبت به احیای مدارس سه شیفته هشدار داده و گفته: 35" مدرسه نیمه کاره در استان البرز وجود دارد و اگر نسبت به تکمیل آنها توجه نشود در سال آینده مدارس سه شیفته خواهیم داشت و این جای تاسف است که مدارس سه شیفته در این دولت احیا شود."
حتی همین چند روز پیش بود که یکی از رسانه‌ها، عکس‌هایی از مدرسه کانکسی در تهران روی خروجی خود قرار داد؛ مدرسه‌ای که به دلیل بافت فرسوده آن، کلاس‌هایش را در کانکس‌های پیش‌ساخته در حیاط مدرسه برگزار می‌کرد.
اشتغال
"آبروی نمایندگان در حوزه انتخابیه در خطر است. نمایندگان تا چه اندازه باید جوابگوی بحث اشتغال جوانان باشند؟" این‌ها جملاتی است که مجید جلیل سرقلعه نماینده مردم لردگان می‌گوید. نمایندگان دیگر هم حرف‌هایی مشابه می‌زنند که نشان‌دهنده عمق فاجعه بیکاری در کشور است.
تعطیلی واحدهای صنعتی و تولیدی و نرخ بالای بیکاری، به یکی از حیاتی‌ترین مشکلات جوانان تبدیل شده است، اگر دستمزهای پایین و مشاغل بی‌ارتباط با رشته تحصیلی فارغ‌التحصیلان را هم به این مساله اضافه کنیم متوجه می‌شویم حتی برای کسانی که شغل دارند هم شرایط مطلوبی فراهم نیست و آنها هم نمی‌توانند از پس هزینه‌های سنگین زندگی و تورم کمرشکن برآیند.
با این وجود، نرخ بالای فارغ‌التحصیلان بیکار، علاوه بر مشکلات اقصادی، افسردگی و ناامیدی را در جوانان و خانواده‌های آنها ایجاد کرده که نیازمند رسیدگی فوری است.
حالا نه تنها اقتصاددان‌ها، بلکه روان‌شناسان و جامعه‌شناسان هم به عواقب اجتماعی و روانی بیکاری گسترده در جامعه هشدار می‌دهند.
بهداشت
همین سال گذشته بود که بیماری در یکی از شهرستان‌های استان فارس در اثر نبود آمبولانس جان داد؛ فاطمه، دختر ساله کهنوجی هم که نیمه‌شب دچار عقرب‌زدگی شده بود با درهای بسته درمانگاه مواجه و در نهایت مرگ مغزی شد.
این دو نمونه، تنها مشتی از خرمن حوادثی است که به دلیل کمبود امکانات پزشکی، دارویی، تجهیزات، پزشک متخصص و حتی پزشک عمومی در کشور رخ می‌دهد. به همین دلیل هم نمایندگان مردم در مجلس، بارها به وزیر بهداشت و مسئولین مربوطه تذکر می‌دهند تا از این مرگ و میرها جلوگیری شود.
بنا به اعلام معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزیر بهداشت در حال حاضر 550 بیمارستان در کشور وجود دارد که اگر تعداد درمانگاه‌ها و مراکز بهداشت را هم به آن اضافه کنیم تعداد قابل‌توجهی می‌شود اما هنوز هم با کمبود مراکز درمانی مواجه هستیم. تعداد زیادی بیمارستان هم در کشور وجود دارند که نیمه‌ساز رها شده‌اند و یا در صورت تکمیل، اقدامی برای تجهیز و بهره‌برداری از آنها نمی‌شود.
***
مسکن، راه، حمل و نقل، آلودگی هوا، امکانات ورزشی و رفاهی هم در ادامه این لیست جا می‌گیرند که لازمه یک زندگی با کیفیت تلقی می‌شوند اما در این مقوله‌ها هم مسائل و کمبودهایی هست که هر یک به تنهایی به عزم و همت بالایی برای رفع شدن نیاز دارد.
حالا هرچند تهدید جمعیت جدی است اما برای افزایش جمعیت هم حداقل‌هایی لازم است که مسئولان باید برای رفع آن آستین بالا بزنند.
گزارش از خبرنگار پارلمانی ایسنا: رضوان اناری
انتهای پیام