بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در حالی به کار خود پایان داد که شکل و روش برگزاری آن با دوره‌های قبل تفاوت‌هایی داشت.
به گزارش خبرنگار کتاب خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، در این دوره از برپایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برخی از اقدام‌های مسئولان و در رأس آنها سیدعباس صالحی، رییس نمایشگاه، با قبل متفاوت بود.
***
شاید اولین تغییر نمایشگاه کتاب امسال نسبت به سال‌های قبل، برپایی آن به ریاست سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بود؛ فردی که خود یک کتاب‌خوان حرفه‌یی است و حتا در نشست‌هایی که در نمایشگاه برگزار می‌شد در شمایل یک منتقد ادبی و تحلیلگر مسائل فرهنگی از گذشته تا حال ظاهر می‌شد که اشرافش به آثار ادبی بخصوص داستان و رمان و ادبیات دینی بعضا تحسین کارشناسان و حاضران در نشست‌های تخصصی را برمی‌انگیخت.
***
صالحی امسال کارهای مدیریتی زیاد دیگری هم انجام داده بود، زیرا با اینکه برخی از مدیران سال‌های گذشته نمایشگاه باز هم در نمایشگاه مسئولیت داشتند اما گویا او با همان روحیه اعتدال‌گرایی که پیش‌تر از آن سخن گفته بود به همه مدیران کمیته‌ها و معاونانش سفارش اکید کرده بود که این روحیه را در انجام کارها و همچنین نسبت به مراجعان نمایشگاه کتاب حفظ کنند و از این جهت برخلاف سال‌های گذشته که بیشتر مدیران با همه چیز و همه کس از جمله نمایندگان رسانه‌ها با دلخوری و عصبانیت برخورد می‌کردند مواجهه امسالشان با موضوعات مختلف مطلوب‌تر و همراه با گشاده‌رویی بود که این موضوع نمی‌تواند جز حاصل تأکید رییس نمایشگاه باشد.
از صالحی کمتر رفتار همراه با تحکم، توأم با خودمختاری و تکبر و غرور دیده شده؛ رفتاری که در برخی دوره‌های قبل از ویژگی‌های رییس نمایشگاه بود. به طور مثال او فاصله بین سالن‌های مختلف را پیاده و بدون همراه و به دور از خودنمایی از میان مردمی که تقریبا همگی او را نمی‌شناختند طی می‌کرد و یا مثل برخی از روسای پیشین نمایشگاه زمانی که شخصیت‌ها و مهمانان بعضا مهم مملکتی به نمایشگاه می‌آمدند سعی نمی‌کرد خود را دوشادوش آنان قرار دهد و با سراسیمگی و هیجان توضیحات احساسی ارائه دهد. این در حالی است که در سال‌های گذشته رویه برخی روسای نمایشگاه‌ها این‌گونه نبود. دیده می‌شد که یک نفر برای رییس در اتومبیل را باز می‌کند و دیگری آن را می‌بندد و دیگری برایش خم و راست می‌شود!
***
نمایشگاه کتاب باز هم در مصلا برگزار شد و امسال هم ارشاد آن را از مصلا اجاره کرد و مسلم است که از این بابت پول زیادی از بخش فرهنگ نصیب مصلا شد. همچنین اجاره غرفههای بخش فروش، تبلیغات، اغذیه و غرفههای شرکت‌ها که در این محل به فروش خدمات خود می‌پرداختند به مصلا رسید. اجاره غرفههای شرکت‌ها و موسسه‌ها زیر نظر مصلا بود و از این جهت در آنجا کالاهایی به فروش می‌رسید که ارتباطی با مقوله فرهنگ و کتاب نداشت که البته بروز این موضوع به مسئولان مصلا برمی‌گردد نه وزارت ارشاد.
***
ناشران بخش دانشگاهی و کودک و نوجوان باز هم غرفه‌هایشان در چادرهای مستقر در فضای باز جانمایی شده بود که طبق معمول سال‌های گذشته با نارضایتی متصدیان و مراجعه‌کنندگان به این بخش‌ها همراه بود.
***
نشست‌های سراهای اهل قلم نمایشگاه چه از نظر موضوع نشست، چه سخنرانان و چه ناظران و حاضران اگر چه خیلی قوی و باکیفیت نبود اما با این حال نسبت به سال‌های قبل به مراتب بهتر و هدفمندتر برگزار شد و همواره تعدادی از مهمانان نمایشگاه، خود اهل قلمی بودند که از طرف نمایشگاه برایشان کارت دعوت ارسال شده بود. یکی از ایرادهای این بخش همچون سال‌های قبل ناکافی بودن تبلیغات برای نشست‌های سرای اهل قلم بود. مسئولان می‌توانستند تدابیری بیاندیشند تا بلندگوهای نمایشگاه به جای اینکه مدام کتاب‌های برخی ناشران دانشگاهی قدرتمند و دیگر کالاهای بی‌ارتباط با کتاب و فرهنگ را تبلیغ کنند از این طریق مردم را از برگزاری نشست‌ها مطلع سازند.
***
امسال محل بخش ناشران خارجی نمایشگاه از ضلع جنوبی خیابان شهید بهشتی به فضای داخلی و محوطه باز مصلا تغییر کرده بود که همین موضوع باعث شده بود تا غرفه‌داران این بخش راضی‌تر از قبل باشند. با این حال پرداخت نشدن بدهی نمایشگاه که مربوط به دولت دهم بود باعث شده بود تعداد ناشران خارجی در این بخش کاهش پیدا کند. به طور کلی سه غرفه از این بخش به دلیل تخلف بسته شد. تعداد کتاب‌هایی هم که به دلیل جعل نام خلیج فارس از این بخش جمع‌آوری شد نسبت به سال قبل که این تعداد بیش از 300 عنوان اعلام شد، بسیار کمتر بود.
***
بخش ناشران عمومی که غرفه‌هایشان در شبستان مصلا استقرار پیدا کرده بود شلوغ‌ترین و در عین حال مهم‌ترین بخش نمایشگاه بود. در این دوره طبق اعلام رییس کمیته رسیدگی به تخلفات ناشران نمایشگاه، تنها کمتر از یک در صد تخلفات مربوط به ناشران حرفه‌یی بود و گزارش اکثر تخلفات مربوط به ناشران ناشناخته و بعضا بی‌نام بود، اما با این حال به نظر می‌رسد از سوی برخی منابع با اهداف سیاسی خاص گزارش‌های نادرستی از انتشار کتاب‌های با محتوای خارج از چهارچوب قوانین انتشار کتاب در جمهوری اسلامی به دست برخی از مسئولان رسیده بود که آنها را بدون خواندن کتاب‌ها نگران کرده بود. نمونه این‌گونه اطلاعات نه چندان موثق و بدون مصداق در اظهارنظرهای اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس که به بازدید از نمایشگاه بیست‌وهفتم آمده بودند مشهود بود و متاسفانه به‌نظر هم نمی‌رسد که این مجموعه قصد تغییر منابع اطلاعاتی خود را داشته باشد.
***
قیمت کتاب‌ها نسبت به گذشته افزایش قابل توجهی پیدا کرده بود که این موضوع با توجه به افزایش نرخ تورم از سال قبل تا الآن و همچنین گرانی کاغذ و دستمزد قابل پیش‌بینی بود. هرچند بیشتر ناشران حرفه‌یی گله‌ای از میزان فروش به خاطر گرانی کاغذ و کتاب نداشتند و معتقد بودند کتاب‌خوان‌ها به هر صورت که شده است کتاب‌های مورد نیاز خود را خریداری می‌کنند اما خیلی از مردم ظاهرا پول خرید کتاب نداشتند و بسیاری از آنها پس از مشاهده همراه با تعجب قیمت کتاب‌ها، با حسرت آنها را به غرفه‌دار پس می‌دادند و به قدم زدن در نمایشگاه وقت می‌گذراندند.
***
مثل سال‌های قبل به‌جز ناشران حرفه‌یی و متوسط بسیاری از غرفههای ناشران کمتر شناخته‌شده در طول روز مراجعه‌کننده‌ای نداشتند و حضورشان فقط به شلوغی نمایشگاه کمک کرده بود. تعداد زیادی از این غرفه‌ها مربوط به ناشران کتاب‌های شاعران قدیمی که انتشار آنها نیازی به دادن حق تالیف ندارد و ناشران کتاب‌های روانشناسی و آموزشی بود. در اختیار قرار دادن تعداد زیادی از غرفههای ناشران بخش عمومی به نهادها و موسسات مختلف که بسیاری از آنها اثر قابل توجهی برای عرضه ارئه نکرده بودند از دیگر مسائلی بود که امسال نیز همچون سال‌های گذشته تکرار شد که به نظر می‌رسد در سال‌های آینده می‌توان ناشران را درجه‌بندی و بر این اساس آنها را جانمایی و حتی حذف کرد.
***
امسال نسبت به سال‌های قبل چهره‌های فرهنگی بیشتری به نمایشگاه آمدند هرچند همه نیامدند.
***
مسئولان نمایشگاه امسال اقدام به راه‌اندازی سالن‌های مختلفی از جمله سالن ترجمه برای تاکید بیشتر به موضوع ترجمه آثار فارسی به دیگر زبان‌ها کرده بودند. همچنین سالن یاس مثل سال‌های اخیر دایر بود که به نمایش آثار منتشرشده یک سال اخیر فضای نشر کشور می‌پرداخت.
***
با اینکه برخی رسانه‌ها در برخی مواقع سخنان شخصیت‌های بازدیدکننده از نمایشگاه را نادرست منتقل می‌کردند، اما این اخبار و نقل قول‌ها از سوی مسئولان رسانه‌یی نمایشگاه تکذیب نمی‌شد.
***
با اینکه مأموران گشت ارشاد در ورودی نمایشگاه حضور داشتند اما گزارشی از برخورد آنها با مردم دیده نشد.
***
خیابان‌های اطراف نمایشگاه از تابلوهایی که بازدیدکنندگان را به سمت ورودی‌های نمایشگاه و پارکینگ‌های آن راهنمایی کنند، خالی بود و مراجعه‌کنندگان بعضا دچار سردرگمی می‌شدند.
بیست‌وهفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از 10 تا 20 اردیبهشت‌ماه در مصلا برگزار شد.
گزارش: فرزاد گمار، خبرنگار ایسنا
انتهای پیام