معلولیت و ناتوانی پدیده‌ای است که با زندگی بشر گره خورده است به طوری که انسان‌ها به دلایلی چون بیماری، حادثه و یا رسیدن به دوران سالمندی آن را به صورت دائم یا موقت تجربه می‌کند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان، قانون جامع حمایت از معلولان در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ شانزدهم اردیبهشت ماه 1383 مجلس شورای اسلامی تصویب و بدون ارایه نظر از سوی شورای نگهبان در مهلت مقرر در اصل نود و چهارم قانون اساسی طی نامه شورای عالی شهرسازی و معماری در جلسه مورخ هشتم خردادماه 1368 پیشنهاد وزارت مسکن و شهرسازی در ارتباط با رفع موانع شهرسازی و معماری در عبور و مرور، دسترسی به اماکن و فضاها و تجهیزات عمومی شهری به منظور تامین امکان شرکت افراد دارای معلولیت‌های گوناگون جسمی در زندگی روزمره جامعه را تصویب شد.
قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در جلسه علنی شانزدهم اردیبهشت 1383 از سوی مجلس شورای اسلامی مورد تصویب قرار گرفت از این تاریخ در کلیه طرح‌های آتی و در دست تهیه شهرسازی، شهرک سازی و مجتمع‌های مسکونی و ساختمانی سراسر کشور اعم از اینکه توسط دستگاه‌های دولتی و وابسته به دولت و شهرداری‌ها و یا بخش خصوصی تهیه گردند، رعایت ضوابط برنامه‌ریزی و طراحی برای تسهیل حرکت معلولان در سطح شهر الزامی بوده و کلیه مراجع، مسئول تهیه، بررسی، تصویب و اجرای طرح‌های توسعه شهری، شهرک سازی و مجتمع‌های ساختمانی و مسکونی، موظفند در مراحل مختلف تصویب و صدور پروانه و نظارت ضوابط مذکور را رعایت کنند.
اگرچه مناسب سازی معابر برای عبور معلولان در قوانین جامع حمایت از معلولان پیش بینی شده است اما با این وجود این امر در همه مناطق شهری اجرا نشده و معلولان را با مشکل مواجه کرده است.
امروزه یکی از مهمترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های جانبازان، معلولان و خانواده‌های آنها، حضور نداشتن و عدم مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی به دلیل وجود انواع موانع فیزیکی و معماری در محیط‌های عمومی است.
نبود مناسب‌سازی اماکن، کمبود امکانات مختص معلولان و مهیا نبودن شرایط مناسب برای حضور آنان از قبیل وسایل نقلیه عمومی مناسب سازی شده و نبود امکان استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی برای معلولان سبب شده تا تعداد زیادی از این قشر در جامعه حضور پیدا نکنند. به تمامی اینها مشکل عدم مناسب سازی معابر را باید افزود. مشکل نامناسب بودن معابر در شهرهای کوچک، شدیدتر از شهرهای بزرگ است و همین موضوع باعث شده است که بسیاری از معلولان در شهرهای کوچک به خانه نشینی اجباری روی بیاورند.
طبق اعلام رسمی سازمان بهزیستی کشور حدود 10 درصد از کل جمعیت کشورمان ر ا معلولان تشکیل می‌دهند که دچار معلولیت‌های متفاوتی هستند و بنا بر شرایط موجود باید فضای شهری را برای راحتی آنان فراهم ساخت. معلولان نابینا، ناشنوا، افراد ناتوان جسمی و معلولان ضایعه نخاعی هر کدام دارای ویژگی‌های خاص و محدودیت‌هایی هستند که در مجموع بنا بر شرایط جسمی که دارند باید شرایط زندگی و زیست شهری را برای آنها مهیا ساخت.
خانم احمدی که متاسفانه دو سال است که دچار معلولیت شده در یکی از خیابان‌های شهر با آن همراه شدم.
وی خاطرنشان می‌کند: بانک‌ها و اکثرعابر بانک‌ها که برای استفاده شهروندان در سطح شهر قراردارد برای استفاده معلولان نامناسب می‌باشد. مشکلات معلولان فراتر از این‌هاست و به دلیل نامناسب بودن فضای خدمات شهری این افراد به ندرت می‌توانند از فضای کتابخانه‌ها و پارک های مستقر در شهر استفاده نمایند همچنین مناسب نبودن فضای فیزیکی اکثر ادارات در سطح شهر از دیگر معضلات این قشر است.
وی معتقد است که شهرداری‌ها متولی اصلی ساخت فضاها و معابر شهری هستند و باید توجه بیشتری به حقوق معلولان در استفاده آنان از فضاهای زیست شهری داشته باشند و حق معلولان است که در استفاده از فضاهای شهری همانند سایرین سهیم باشند.
با این حال افراد معلول در شهرستان قوچان با مشکلات بسیار زیادی از قبیل ایاب و ذهاب و عدم مناسب‌سازی فضای شهری و برخی محیط‌های اداری مواجه هستند.
یکی از مشکلات معلولان در قوچان نبود پل عابر پیاده در خیابان‌های اصلی و پر رفت و آمد این شهر است.
نبود شرایط مناسب محیطی در ادارات و مدارس و حتی مطب‌های پزشکان برای استفاده راحت معلولان و نبود سالن‌های ورزشی مناسب شرایط زندگی اجتماعی این افراد را دچار مشکل کرده است.
یکی دیگر ازمشکلات معلولان ویلچرنشین در شهرستان قوچان نبود وسائل نقلیه عمومی متناسب برای جابجایی ویلچر معلولان است و ضرورت وجود این‌گونه امکانات جزء نیازهای ضروری این قشر است.
هم سطح سازی نشدن معابر، نصب نشدن علائم اخطار دهنده، نبود خط کشی در معابر برای نابینایان و نبود پارک خودرو ویژه معلولان تنها بخشی از مشکلاتی است که معلولان و نابینایان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
جدول‌های کنار خیابان، پله‌های بلند ورودی ساختمان‌ها، استفاده از پیاده‌روهای کم عرض و جدول‌های بلندتر از خیابان، دست اندازهای کوچک و بزرگ پیاده روها، موزاییک‌ها و سنگ فرش‌های شکسته، پله‌های بلند و کم عرض ساختمان‌های اداری و عمومی برای افراد سالم نیز ایجاد زحمت می‌کند اما این موضوع برای درصدی از شهروندان که به دلیل نوع معلولیت خود مجبور هستند برای رفت و آمد از ویلچر استفاده کنند مشکلات عدیده‌ای را به وجود می آورد.
محمدرضا دادرس شهردار قوچان در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان، از جمله دلایل عدم توجه به مناسب سازی شهری برای معلولان را موازی کاری‌هایی دانست که از وظایف شهرداری خارج است ولی مردم و برخی از نهادها آن را وظیفه شهرداری می‌دانند و افزود: این اعمال هم موجب اتلاف وقت و همین طور اتلاف هزینه می‌گردد.
با این حال وی ایجاد رمپ در پارک‌ها و شروع عملیات چیدمان مبلمان شهری از جمله نیمکت و سطل‌های زباله برای استفاده راحت معلولین و سالمندان را از جمله کارهای صورت گرفته و در دست اقدام شهرداری عنوان کرد و افزود: از امروز کف پوش پیاده روهای چهار خیابان اصلی شهر قوچان در یک برنامه هماهنگ و با همکاری مردم تعویض خواهد شد.
در این طرح تامین مصالح و حمل نخاله‌های ساکنان و مغازه داران به عهده شهرداری خواهد بود و فقط هزینه نصب و جای گذاری پازلها به عهده مردم است. همه کف پوش‌های جدید از یک نوع و از جنسی کاملاً مقاوم و سازگار با آب و هوای قوچان تهیه شده‌اند.
شهردار قوچان تاکید کرد: بخشی از کار شهرداری فرهنگی است مسئولان و مردم باید شرایط افراد معلول را درک کنند زیرا همیشه نمی‌توان با فشار و برخورد کار را پیش برد.
رئیس اداره بهزیستی نیزعنوان کرد: کمیته مناسب سازی که مسئولیت بهسازی شهری برای معلولان را بر عهده دارد هر سه ماه یکبار به ریاست فرماندار و دبیری ریاست اداره بهزیستی برگزار می‌شود و در جریان آن مشکلات معلولین مورد بررسی قرار گرفته و دستورات لازم صادر می گردد. اما در شش ماه گذشته این کمیته جلسه‌ای نداشته است.
علی اصغر ابراهیمی افزود: در جریان جلسات گذشته مصوب شد که ادارات، بخشی از اعتبارات خود را برای بهبود وضعیت معلولان مورد استفاده قرار دهند اما ضعف قانونی و نبود ضمانت اجرایی باعث بروز مشکلات زیادی شده است و متاسفانه در متن قانون به طور صریح اشاره‌ای بر پیگیری متخلفان صورت نگرفته است که در صورت عدم اجرای مصوبات با نهاد یا اداره متخلف چه برخورد قانونی انجام گیرد.
وی همچنین از اجرای طرح توانبخشی مبتنی بر جامعه CBR در روستاها خبرداد و افزود: این طرح در 40 روستا اجرا شده و در جریان آن معلولان ساکن در روستاها پس از شناسایی و تشکیل کمیته‌ای متشکل از کارشناس تسهیل‌گر اداره بهزیستی و اعضای شورای روستا و تایید این کمیته در جهت مناسب سازی منزل معلول اقدام می‌کنند.
رئیس اداره بهزیستی شهرستان قوچان تعداد معلولین این شهرستان را 2515 نفر برشمرد اما تعداد خانواده‌های معلول را 8690 نفر برشمرد و عنوان داشت: در شهرستان قوچان سه تشکل معلولین جسمی و حرکتی، جامعه نابینایان و کانون ناشنوایان مشغول فعالیت است و اداره بهزیستی تمام تلاش خود را در راستای همراه کردن جامعه با معلولان و کمک و همدلی به معلولان شهرستان انجام می‌دهد.
مناسب سازی اماکن عمومی، ویژه معلولان و جانبازان نیست بلکه نیاز توسعه جامعه است و همه دست اندرکاران اجرایی، شهرداری ها، دهیاری‌ها، مسئولان و مردم باید به این امر مهم توجه کنند.
با توجه به آمار معلولان در کشور و روند رسیدن جمعیت رو به سالخوردگی در آینده نزدیک با جمعیت سالمند بسیار بالایی رو به رو خواهیم شد، در نتیجه نیازمند آماده‌سازی فضا چه در بحث مناسب سازی معابر شهری و اماکن عمومی و چه در بحث توجه به امکانات ورزشی برای معلولان و سالخوردگان خواهیم بود.
در پایان یادمان باشد مناسب سازی معابر و اماکن فقط وظیفه شهرداری‌ها نیست بلکه در این مورد، تمامی شهروندان مسئولیت دارند.
گزارش از فرانک پاکزاد خبرنگار ایسنای خراسان رضوی
انتهای پیام