کارخانه‌ی «قند کهریزک» از قدیمی‌ترین نمونه‌های معماری صنعتی در ایران و دارای قدیمی‌ترین باسکول تهران، این روزها در انتظار رسیدن زمان تخریب است.
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، مهندسان بلژیکی در سال 1273 نخستین کارخانه‌ی قند را در تهران، با مالکیت «میرزاعلی اصغرخان امین‌الدوله» ساختند. کارخانه‌ای که قدیمی‌ترین باسکول تهران را دارد. هرچند مالک آن، وزیر امور خارجه‌ی دربار پهلوی اول بود، اما پس از سه سال فعالیت، کارخانه ورشکست و کار آن متوقف شد.
اسکندر مختاری درباره‌ی این کارخانه‌ی تاریخی به خبرنگار ایسنا گفت: این کارخانه در رقابت با قندهای وارداتی روسی در سال 1291 ورشکست شد. پس از آن، تا سال 1308 این کارخانه بدون استفاده ماند، تا این‌که در آن سال، بقیه‌ی ماشین‌آلات این کارخانه را که فرسوده شده بودند، از یک کارخانه‌ی آلمانی وارد کردند و این‌بار کارخانه پس از 38 سال توقف فعالیت، با مالکیت دولت که سهام آن را خریده بود، راه‌اندازی شد.
این پژوهشگر حوزه‌ی تهران قدیم با اشاره به این‌که براساس اسناد تاریخی، زمین کارخانه 72هزار مترمربع بود که 1380 مترمربع آن، محل قرارگیری کارخانه و دیگر بخش‌های آن، مخصوص استقرار کارگران بود، ادامه داد: با این وجود، فعالیت این کارخانه در سال 1343 به‌دلیل فرسودگی ماشین‌آلات آن متوقف شد و از آن زمان تا کنون، دیگر اطلاعی در دست نیست که آیا این کارخانه دوباره راه‌اندازی شد یا خیر؟
وی با اشاره به بازدید‌هایی که تا سال 1375 از کارخانه‌ی قند تهران در کهریزک داشته است، اظهار کرد: تا آن زمان، کارخانه متروکه بود و مالکان کارخانه درصدد بودند تا بخشی از اراضی این بنا را آزاد کنند تا بتوانند آن را تخریب کنند یا بفروشند.
او تأکید کرد: کارخانه‌ی قند کهریزک جزو قدیمی‌ترین نمونه‌های معماری صنعتی در ایران است که شاید بر بسیاری از معماری‌های دیگر مقدم باشد.
به گزارش ایسنا، پس از متوقف شدن کار کارخانه در آن زمان، این مجموعه به افرادی حقیقی فروخته شد و براساس مشاهدات، اکنون ستون‌های قرارگرفته در بخش‌های مختلف کارخانه، در حال تخریب‌اند، چون گاهی کارگران از سر بی‌کاری با تیشه به ریشه‌ی ستون‌ها می‌زنند. به این ترتیب، به مرور این بنا از پا می‌افتد و با خیال راحت می‌توان آن را به هر چیزی تبدیل کرد.
در دوره‌ی مدیر سابق اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری استان تهران، باستان‌شناسان به مالک کنونی اعلام کردند که این کارخانه ارزش ندارد؛ اما چرا باستان‌شناسان باید درباره‌ی بنایی تاریخی نظر بدهند، در حالی که کار آن‌ها بیشتر به گمانه‌زنی و کاوش محوطه‌ها مربوط است؟
در این زمینه، مدیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران به خبرنگار ایسنا گفت: کارخانه‌ی قند کهریزک بنایی دارای ارزش در تهران است که باید از آن حفاظت شود.
رجبعلی خسروآبادی با بیان این‌که برخی مدیران سابق در شهرستان ری موافق تخریب این بنای تاریخی بودند، اظهار کرد: خوشبختانه مدیران کنونی موافق حفظ این بنای تاریخی هستند و بر لزوم نگهداری و حفظ این بنای تاریخی تأکید کرده‌اند.
انتهای پیام