مدتی است که اعلام کردهاند، مجموعهی «امیرچخماق» یزد ساماندهی میشود، مجموعهای شامل میدانچه، بازار، تکیه، مسجد و دو آبانبار متعلق به دورهی تیموری که سالهاست بهخاطر بیتوجهی برخی مسوولان شهری و میراثی، هر روز آسیبپذیرتر میشود.
اما از این نوع اعلامها برای مجموعهی «امیرچخماق» پیش از این نیز مطرح شده بود و بهنظر میرسد، مدتهاست مسوولان در حال بررسی و اظهار نظر دربارهی ساماندهی «امیرچخماق» هستند؛ ولی گویا مشکلات این مجموعه، آنقدر زیاد است که هنوز نتوانستهاند بهطور کامل برای آن برنامهریزی و محوطه را ساماندهی کنند.
به گزارش خبرنگار سرویس میراث فرهنگی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، میدان امیرچخماق بهعنوان نماد و سمبل یزد و از یادگارهای قرن نهم هجری قمری و حکومت «امیرچخماق شامی» است؛ اما مدتهاست چهرهی این میدان با بوی نامناسب فروشندگان غذا، زبالهها، حجم زیاد وسایل نقلیه و کاربریهای متفاوت مغازههای اطراف که چهرهی زشتی به این میدان تاریخی داده، نامناسب و زننده شده است.
هرچند تقریبا از یک سال پیش، برخی دوستداران میراث فرهنگی استان یزد دربارهی وجود این مشکلات و معضلات در میدان امیرچخماق هشدار دادهاند، ولی تا کنون پاسخ این هشدارها، فقط حرف بوده است.
یک فعال حوزهی میراث فرهنگی در یزد در اینباره به خبرنگار ایسنا گفت: هر چند وقت یکبار، جلساتی از سوی مدیریت شهری و ادارهی میراث فرهنگی در این زمینه برگزار و حرفهایی زده میشود؛ اما ساماندهی مجموعهی امیرچخماق به عزمی جدی از سوی شهرداری یزد نیازدارد.
امیر ترقینژاد تهیهی یک طرح جامع توسط شهرداری و ادارهی میراث فرهنگی استان یزد را بهترین راه حل برای برطرف کردن این مشکل دانست و اظهار کرد: برای جذب گردشگر و معرفی شهر یزد بهعنوان یک شهر فرهنگی،باید بازارچهی قرارگرفته در محدودهی این محوطه و مغازههای آن بهطور مناسبتری ساماندهی شوند. این مجموعه، ارزش آن را دارد که بازارچهاش مانند مغازههای اطراف میدان نقش جهان ساماندهی شود و سوغات و هنرهای سنتی استان در این مجموعه، خرید و فروش شوند.
او ادامه داد: اگر شهرداری بیشتر تلاش کند و به جای اینکه هر سال اجرای طرح ساماندهی میدان امیرچخماق را به زمانی دیگر موکول کند، طرحهایش را عملیاتی کند، صنایع دستی و در نهایت، گردشگری استان یزد رونق مییابد. همچنین به جای اینکه مهمترین میدان یزد (امیرچخماق) به نام «میدان جگرفروشها» در دیگر کشورها معرفی شود، نامی خوش از یزد به دیگر مناطق و کشورها صادر میشود.
وی انجام این اقدامات را نیازمند سرعت دانست و تأکید کرد: سال 1394 بهعنوان سال «خوشامدگویی به یزد» معرفی شده است. بنابراین برای ساماندهی این مجموعه باید هرچه سریعتر اقدام کرد.
به گزارش ایسنا، اواسط سال گذشته یکی از دوستداران میراث فرهنگی - سیدمحسن حاجیسعید - نداشتن یک متولی ثابت برای میدان تاریخی و بخصوص مجموعهی امیرچخماق را از مهمترین مشکلات این محدودهی تاریخی دانست و گفت: تا وقتی یک تولیت مشخص و ثابت برای این مکان تعیین نشود، تخریب آن افزایش خواهد یافت.
وی قرار داشتن مغازههای جگرفروشی را در محدودهی میدان امیرچخماق، از دیگر مشکلات این محوطه دانست و ادامه داد: بهدلیل وجود نداشتن فاضلاب در این محدوده، بوی تعفن خون و جیگر هر روز در سراسر محوطه میپیچد و اگر یک گردشگر به پشت بام میدان امیرچخماق برود، از بوی بد نمیتواند آنجا بماند.
دبیر شورای تشکلهای گردشگری استان یزد اظهار کرد: مدتهاست ادارهی میراث فرهنگی و گردشگری استان یزد بهدنبال تغییر کابری این مغازههاست، اما متأسفانه ارگانهای دیگر در این زمینه همکاری نمیکنند. شهرداری باید نوع کاربری مغازههای این محدوده را تغییر دهد. نداشتن مکانی برای آبریز مغازهها علاوه بر ایجاد نشست و ترک روی منارهی امیرچخماق باعث بهوجود آمدن بوی بدی شده است که گردشگران را از این محدوده فراری میدهد.
وی با اشاره به نبود یک فضای مناسب برای پارکینگ عمومی در محدودهی میدان امیرچخماق، بیان کرد: گاهی کمبود فضا برای پارک ماشین گردشگران باعث میشود آنها وسایل نقلیهی خود را در محدودهی میدان پارک کنند. با توجه به حجم گردشگرانی که در طول سال از این محدوده دیدن میکنند، این اتفاق زیاد رخ میدهد. با توجه به اینکه گاهی در روز، حدود 10هزار نفر برای به میدان امیرچخماق میآیند این تعداد گردشگر به یک پارکینگ چند طبقه نیاز دارند.
او تأکید کرد: حدود 10 سال است دربارهی وضعیت و مشکلات میدان امیرچخماق با مسوولان و متولیان این محدودهی تاریخی صحبت میکنیم؛ اما تنها جوابی که آنها در این مدت به ما دادهاند این است که ساماندهی وضعیت این میدان، در یک طرح دیده شده است؛ ولی مشخص نیست که این طرح چه زمانی اجرایی میشود.
به گزارش ایسنا، هرچند مدیر سابق اداره کل میراث فرهنگی استان یزد و اکنون نیز مدیر جدید این اداره کل، قولهایی را برای ساماندهی این محوطهی تاریخی دادهاند، اما آستینی برای این ساماندهی بالا نرفته است.
از سوی دیگر، به گفتهی دوستداران میراث فرهنگی، هنوز بسیاری از مشکلات این بافت تاریخی بهطور کامل حل نشدهاند و ترکهای ایجادشده روی پیکر این بنای کهن که نسبت به سالها پیش نمایانتر شده، نشاندهندهی لزوم توجه هرچه سریعتر به این بنای ارزشمند یزد و ایران است. ثبت میدان امیرچخماق یزد در فهرست آثار ملی بهصورت منفرد از سال 1330 آغاز شد و و یکم شهریورماه 1378 کل مجموعهی میدان امیرچخماق شامل بازار، تکیه، مسجد و دو آبانبار در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
انتهای پیام