آیت‌الله علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی در آیین پایانی جایزه کتاب سال گفت: برخلاف نظام اسلامی است که دست و پای آزاداندیشان را در جامعه ببندیم و قلم آن‌ها را بشکنیم و کتاب‌ها را سانسور کنیم.

در این مراسم همچنین وزیر ارشاد، معاون فرهنگی‌اش و دبیران جایزه کتاب سال و جایزه جهانی کتاب سال سخنرانی کردند.

به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در آیین پایانی سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال که روز شنبه 19 بهمن‌ماه در تالار وحدت برگزار شد، با بیان این‌که یکی از زمینه‌ها برای بالا بردن محتوای کتاب‌ها وجود یک فضای آزاد است، اظهار کرد: هر انسانی حق دارد آزاداندیش باشد و این حقی است که خداوند به همه انسان‌ها داده است.

او با اشاره به برگزاری این مراسم، گفت: یکی از اقدامات خوبی که همه کشورها بویژه نظام جمهوری اسلامی انجام می‌دهد، برگزار کردن همایش‌های کتاب سال است. مطمئناً برگزاری چنین همایش‌هایی آثار گرانقدری در جامعه ایجاد می‌کند و به تاریخ ما اعتبار می‌بخشد.

هاشمی رفسنجانی افزود: برخلاف آن‌چه تصور می‌شد که وقتی راه‌های ارتباطی دیگری از جمله رسانه‌های تصویری، گفتاری، ماهواره و تلویزیون رونق می‌گیرد، کتاب به تدریج تحلیل می‌رود و میدان را خالی می‌کند، اما ما هنوز شاهدیم که کتاب جایگاه خود را حفظ کرده است و ان‌شاءالله تا همیشه نیز جایگاه خود را داشته باشد و خواهد داشت.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که کار کتاب و نوشتن را باید همراه تاریخ بشر محاسبه کرد، خاطرنشان کرد: نوشتن را باید همراه تاریخ حساب کرد، چراکه مبدأ بشریت، نوشتن و آموزش الهی بوده است و همه پیامبران بدون استثنا کتاب‌های آسمانی یا زمینی داشته‌اند. در آخرین کتاب آسمانی ما یعنی قرآن نیز بیش از هر کتاب دیگری نسبت به نوشتن، قلم، بیان و تعلیم که همه مربوط به کتاب می‌شوند، تاکید شده است.

او در ادامه با اشاره به عظمت نوشتن و ارشاد با قلم تصریح کرد: اولین آیاتی که بر پیغمبر پس از مقطع 500 ساله که وحی منقطع بود، نازل شد، بحث علم و قلم بود.

یکی از زمینه‌ها برای بالا بردن محتوای کتاب‌ها وجود فضای آزاد است

این عضو مجلس خبرگان رهبری در بخش دیگری از صحبت‌های خود یادآور شد: یکی از زمینه‌هایی که برای بالا بردن محتوای کتاب‌های جامعه ما یا هر جامعه دیگری ضروری است، این است که فضای آزادی برقرار باشد، چراکه هر انسانی حق دارد آزاداندیش باشد و این حقی است که خداوند به همه انسان‌ها داده است.

او با بیان این‌که ممکن است گاهی شرایط به گونه‌ای باشد که ما نتوانیم اندیشه خود را در جایی مطرح کنیم، افزود: در این شرایط، اندیشیدن طبیعی است و هیچ‌کس به جز خداوند نمی‌تواند عقیده‌ای را بر انسان تحمیل کند. خدای متعال مکرراً به پیامبر اسلام که از لجاجت مردم در گرویدن به دین اسلام ناراحت می‌شد، در آیات قرآن فرموده است که اگر همه دنیا را به کار بگیریم، نمی‌توانی عقاید این افراد را عوض کنی.

هاشمی رفسنجانی با بیان این‌که نباید از وسایلی استفاده کرد که آزادی تفکر و اندیشه را از مردم می‌گیرد، گفت: فقهای ما تقریباً بر این باور اجماع دارند که علم یقینی انسان برای او حجت است. همچنین یکی از شاهکارهای فقهای ما این است که قطع، حجت است.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر این‌که عقل ابزار اندیشیدن است، تصریح کرد: در اسناد دینی ما آمده است که خداوند نخستین موجود روحانی که خلق کرده، عقل بوده است و این عقل است که انسان را به عنوان مخلوقی درآورده که خداوند با خلقت او به خودش مبارک‌باد می‌گوید.

او با اشاره به آیات و روایات قرآن در مورد تعقل و اندیشیدن، یادآور شد: آن‌چه خداوند از ما خواسته، تفکر و رسیدن به حقیقت و پایبندی به آن است و آن حقیقت است. امام کاظم (ع) نیز فرموده‌اند که خداوند دو حجت بر انسان داده است؛ یکی حجت ظاهری که پیامبران هستند و دیگری حجت باطنی که همان عقل است. عقل محور اصلی است و آزاداندیشی نیز از عقل معنا پیدا می‌کند و وظیفه می‌شود.

آن‌هایی که می‌خواهند عقل مردم را در بند کنند، جنایت می‌کنند

هاشمی رفسنجانی با تاکید بر این‌که آن‌هایی که می‌خواهند عقل مردم را در بند کنند، نسبت به حق بشریت جنایت می‌کنند، اظهار کرد: اکنون در بسیاری برخوردها، پلیس‌ها، امنیتی‌ها و حتا دادگاه‌های کشور به دنبال این هستند که ببینند تفکرات مجرم چیست. این در حالی است که این اقدام آن‌ها از جرم‌های بسیار بزرگ به حساب می‌آید، چراکه او باید آزاد باشد تا بهتر فکر کند و هیچ نگرانی هم از این‌که چه چیزی به دست می آورد نداشته باشد. در این شرایط یکی از وظایف قطعی وزارت ارشاد این است که وسایل آزاداندیشی مردم را فراهم کند.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که ما به عنوان مسلمان یک چارچوب آزاداندیشی داریم، افزود: زمانی که ما از آن چارچوب‌ها بیرون می‌رویم با مشکلاتی مواجه می‌شویم. این اصل اسلامی در جامعه ما باید به نوعی جای خود را باز کند.

هاشمی رفسنجانی در ادامه به بیان چگونگی پیدایش تمدن اسلامی پرداخت و گفت: پایه پیدایش تمدن اسلامی، آزاداندیشی دینی قرآنی با استفاده از تمام افکاری بود که در دسترس مسلمانان آن زمان از طریق روش‌هایی از جمله ترجمه و تحقیق قرار داشت.

او تصریح کرد: ما به عنوان یک حکومت و جامعه اسلامی معتقدیم که این وظیفه را برعهده داریم که یک تمدن جدید با توجه به افکار و دستاوردهای علمی و پژوهشی فراوانی که در دنیای امروز در دسترس است، ایجاد کنیم. ما همچنین فکر می‌کنیم که در این صورت است که ما خریدار زیادی خواهیم داشت.

بستن دست و پای آزاداندیشان و سانسور کتاب‌ها برخلاف نظام اسلامی است

این عضو مجلس خبرگان با بیان این‌که برخلاف نظام اسلامی است که دست و پای آزاداندیشان را در جامعه ببندیم و قلم آن‌ها را بشکنیم و کتاب‌ها را سانسور کنیم، تصریح کرد: درست نیست که ما چنان‌چه کسی را به چیزی متهم کردیم و او را به زندان بردیم به خانه و محل کار او برویم که ببینیم در آن‌جا چه چیزی نوشته تا با استفاده از این نوشته و تفکرات وی را محاکمه کنیم.

هاشمی رفسنجانی با بیان این‌که در اسلام عوامل مهمی برای تبادل افکار تعبیه شده است، اظهار کرد: مناظره یکی از عواملی است که در اسلام برای تبادل افکار اندیشمندان تعبیه شده است. در گذشته مناظره‌هایی که مطرح می‌شد، سازنده بودند اما اکنون مناظره‌ها به تعصب‌هایی آلوده می‌شود که مناظره را خراب می‌کند. این‌گونه صحیح نیست، چراکه دو اندیشمند باید در مقابل یکدیگر بنشینند و با اشتیاق و آزادانه افکار خود را مطرح کنند تا به نتیجه‌ای دست یابند.

او با بیان این‌که ما نظام را با ابتکارات و نوآوری‌های امام خمینی (ره) داریم، اظهار کرد: چنان‌چه امام به برخی از مقوله‌ها ورود پیدا نمی‌کرد و وارد بحث ولایت فقیه نمی‌شد، جریان عمومی در جامعه به گونه‌ای بود که معتقد بودند تا امام زمان ظهور نکرده است، ما حق بلند کردن پرچم حکومت را نداریم، اما امام خمینی این طلسم را شکست و با دروسی که در نجف اشرف مطرح کرد، مقدمه نظم اسلامی را در کشور فراهم ساخت. برخی معتقد بودند که در این نوع، زمینه اجتهاد وجود ندارد که امام در پاسخ به آن‌ها فرمودند که اسلام یک ایدئولوژی برای همه زندگی است. ما نمی‌توانیم بگوییم که اسلام به این چیزها محدود است.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از صحبت‌هایش با بیان این‌که ابداع تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام یکی از کارهای بزرگی بود که شرایط به امام خمینی اجازه نداد آن‌طور که باید، در آن عمل کند، خاطرنشان کرد: قبل از ایجاد مجمع، ما محکوم بودیم هرآن‌چه را فقهای رسمی می‌گفتند به عنوان قانون قبول کنیم که این همان فقه سنتی مبسوط بدون حکومت بود، اما امام خمینی فقه سیاسی و فقه حکومتی را وارد کردند.

هاشمی رفسنجانی افزود: تا قبل از تأسیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به‌واسطه اختلافاتی که میان مجلس و شورای نگهبان وجود داشت، قوانین بسیاری خاک می‌خوردند اما امام با تأسیس مجمع، عده‌ای را مشخص کرد که به بررسی این قوانین بپردازند و هرکدام را که مصلحت دانستند، اجرا کنند. کاری که امام خمینی انجام دادند، شروع حرکت بزرگی است که فقه سیاسی نمونه بزرگ آن است.

او با بیان این‌که ما در جامعه با مسائل زیادی مواجه هستیم که فقه به آن‌ها ورود پیدا نکرده است، خاطرنشان کرد: ما روحانیون برای حفظ اسلام وظیفه داریم و باید اجازه بدهیم که مردم وارد شوند و فکر کنند و مشکلات و راهکارها را پیدا کنند.

نباید کسی در انتخابات دخالت‌های بی‌جا کند

هاشمی رفسنجانی در ادامه با بیان این‌که درباره قوانینی که در مورد انتخابات نوشته شده است، باید تفکر کرد تا عمق این قوانین را پیدا کرد، گفت: در مورد انتخابات معمولاً در حد قوانین نوشته شده بحث می‌شود اما باید عمق این قوانین را پیدا و حق مردم بر حکومت و سرنوشت‌شان را استخراج کرد تا کسی به آسانی نتواند از خودش چیزی بنویسد و دخالت‌های بی‌جا کند.

او با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در انتخابات امسال، تصریح کرد: این‌که مقام معظم رهبری فرمودند رأی حق‌الناس است، یک مساله، اساس و بنیان یک تفکر جدید است و آن‌هایی که رهبری را قبول دارند باید در مورد این موضوع بیش‌تر کار کنند. ما نیز باید این مساله را دنبال کنیم.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان این‌که اندیشمندان ما باید بتوانند در مسائل استراتژیک و اساسی بررسی و نظر بدهند، خاطرنشان کرد: اکنون ما در دنیای اسلام بحث اختلاف میان شیعه و سنی و فرق دیگر را داریم. ما باید فضا برای مباحثه با فرق اسلامی باز کنیم، چراکه ما وسایل خوبی برای بیان مباحثه و مکاتبه داریم و این اقدامات اختلافات‌مان را نیز کاهش می‌دهد.

به امید بیش‌تر شدن سرانه مطالعه از سرانه خواب!

در این مراسم همچنین علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: باید چاره‌ای بیاندیشیم که ملت ما روزی به میمنت دوستی با کتاب و انس با کتاب و افزونی میزان مطالعه جشن‌هایی را برپا کند. به امید آن‌که روزی سرانه مطالعه در ایران بیش از سرانه خواب باشد.

به گزارش ایسنا، متن سخنرانی علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - در آیین پایانی سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال که روز شنبه 19 بهمن‌ماه در تالار وحدت برگزار شد به این شرح است:

«کتاب دریچه‌ای روشن و امیدبخش است به سوی باغ دانش بشری، کتاب زبان گویای پدیدآورندگانی است که تمامت رمز و راز و اسرار هستی را در دل دارد. از آن‌جا که از جانی امیدوار و دلی پاک و روحی زلال سرچشمه می‌گیرد، انس و مطالعه و دوستی با آن تطهیر جان و دل و زبان را در پی خواهد داشت. در تلقی ما کتاب در تعالی فرهنگ نقش بسزا و غیرقابل انکار دارد. هر ورقش دفتری است از معرفت کردگار. کتاب همزاد بشر متمدن است و تمدن از آنجا آغاز می‌شود که انسان دست به قلم برده است. با وجود تمامی پیشرفت‌هایی که انسان معاصر در ساحت‌ها و زمینه‌های مجازی به دست آورده است اما کتاب همچنان از اصالت در جایگاه خاص و چشمگیر در نظر اصحاب و ارباب علم و فضل و تحقیق برخوردار است. شاید نتوان بدون امعان نظر خاص به کتاب و تولید آن، از آمار رشد تولید علم حرف زد.

بی‌تردید یکی از شاخصه‌های قابل توجه و اعتماد را در توسعه و گسترش فرهنگ و دانش بشری باید کتاب دانست. یقینا در تمدن‌های بزرگ انسانی، تمدن‌های درخشان و شکوفا و حتا دوره‌های تمدنی سرآمد و متعالی، کتاب از منزل و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است تا آن‌جا که چه بسا نتوان هیچ ملت و کشوری را صاحب تمدن و فرهنگ دانست مگر این‌که میزان تولید و مطالعه و حتا شمارگان چاپ و نشر کتاب در آن تمدن و ملت بالا باشد.

از جمله معیارهای دقیق در تعیین مقام ادبی، فرهنگی و فکری و علمی هر تمدن و کشور را هنوز هم باید با کتاب سنجید. حتا نقش ماندگار کتاب را در ماندگاری و مانایی تمدن‌ها نمی‌توان انکار کرد.

در عین حال که نمی‌توان منکر فناوری‌های مجازی در دنیای مجازی و سرعت و قدرت و توسعه علوم مجازی و حتا سهولت خارق‌العاده و شگفت آن در به‌دست آوردن منابع علمی در گستره ناپیدای جهان علم شد، اما نخست باید کتاب به زیور طبع آراسته شود تا به کمک فناوری‌های نوین بتوان به سادگی و سهولت بدان دست یافت و به رازهای سربه‌مهر و اسرار نهفته‌ای که در دل دارد پی برد. لذا که باید ادعا کرد کتاب همچنان از پایایی ویژه و خاص در قاموس تمدن و تفکر و فرهنگ بشری برخوردار است.

کتاب را باید در واقع چشم‌های بیدار و آگاه و روشن و حقیقت‌نیوش و متنفذ فرهنگ‌ها و ملت‌ها دانست. هم از این‌روست که مولفین و پدیدآورندگان آثار فاخر را باید زبان گویای فرهنگ و ملل دانست.

دولت تدبیر و امید در ساحت فرهنگ هم اصل بر گفت‌وگوی سازنده، مفید، انسانی و اسلامی و البته خردمندانه قرار داده است. تعامل فرهنگی در راستای هم‌فکری بیش‌تر تجلی نجات انسان از دنیای مادی را باید جدی گرفت. شاید بتوان در فرازهایی در اثر برخی کج‌اندیشی‌ها و کج‌تابی‌ها و بدسلیقگی‌ها افراد و ملتی را به طور محدود و موقت از دسترسی به گنجینه دانش بشری و حتا تولید علم محروم کرد و حرکتش را کند کرد. اما نیاز به علم را در وجود تشنه و عطش‌ناک آدمی نمی‌توان انکار کرد. نیاز مبرم بشری به علم و تلاش وافر برای به دست آوردن رتبه و جایگاهی در تولید علم و حتا قداست علم نافع مانع از محرومیت برای همیشه خواهد شد. لذا که آثار فاخر و برتر و برگزیده در حوزه کتاب تنها متعلق به یک کشور و ملت و فرهنگ نیست. رشد کتاب و کتاب‌خوانی علاوه بر آن‌که موجب بالندگی و تقویت حس غرور ملی خواهد شد، برای ما در ذهن جامعه جهانی هم جایی باز خواهد کرد. اگر بتوانیم با همت و دلگرمی و حمایت معقول از دانش‌مردان و زنان ایران عزیز آثاری شاخص پدید آوریم یقینا به روند توسعه علمی کشور کمک ویژه کرده‌ایم و در بلوغ فرهنگ و تمدن جهانی هم ایفای نقش شده است.

اما در راستای ارج نهادن و استمرار و دلگرمی بیشتر مردان و زنان عرصه کتاب و تولید علم و ساحت تحقیق به عنوان تمدن‌سازان هر جامعه لازم است اقدام‌های زیر صورت پذیرد:

1-حمایت هدفمند از پدیدآورندگان آثار شاخص و انتشار آثار آنان

2-اعطای درجات علمی ویژه به مولفان و نویسندگان اعم از داخلی و خارجی و حمایت‌های مالی قانونی و حقوقی لازم از آثار فاخر جدید و ترجمه آن‌ها به زبان‌های دیگر

3-ایجاد باشگاه برگزیدگان حوزه کتاب برای تداوم ارتباط متقابل میان ایشان و فراهم کردن زمینه انتقال دیدگاه برگزیدگان به ایران در سیاست‌گذاری در عرصه فرهنگ

4-سازماندهی فعالان حوزه ترجمه آثار ایرانی به زبان‌های دیگر که می‌تواند در شناخت پایگاه و هویت تاریخی-علمی و تمدنی ایران به سایر ملل مفید و موثر باشد از این طریق می‌توان از انزوای سیاسی-فرهنگی و علمی ذی‌ربط آنان که زبان دانش و کتاب را نمی‌فهمنند جلوگیری کرد زیرا ساحت علم چندان دستخوش تغییر مدیریت‌ها و سیاست‌های گذرا و موقتی قرار نمی‌گیرد. جوی جاری علم و رودخانه خردنشان دانش بشری از پس قرون متمادی با گذر از هر مانع و عقبه و تنگنا خود را با طی راهی درازدامن به اقیانوس بی‌انتهای دانش و معرفت می‌رساند. ما را همین فخر بس که معجزه بزرگ و جاوید پیامبر، پیامبر مهر و مکرمت، رسول بیداری و اخلاق، کتاب است. و در آن کتاب آسمانی و شریف، آشکار و مبرهن و با زبان دین و گویا به قلم و قداست و منزلت آن قرآن سوگند خورده است. باید تدبیری بیاندیشیم که کتاب هم جزو سبد خرید و کالای هفتگی و ماهانه و سالانه و ان‌شاءالله روزانه ملت متمدن و سترگ و بزرگوار قرار گیرد و چاره‌ای بیاندیشیم که ملت ما روزی به میمنت دوستی با کتاب و انس با کتاب و افزونی میزان مطالعه جشن‌هایی را برپا کند. به امید آن‌که روزی سرانه مطالعه در ایران بیش از سرانه خواب باشد.»

تأکید معاون فرهنگی ارشاد بر گفت‌وگو و تضارب اندیشه

در این مراسم همچنین سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، خواستار گفت‌وگو و تضارب اندیشه درباره برگزیدگان کتاب سال شد.

صالحی در سخنانی گفت:‌ خدا را ستایش و سپاس می‌گوییم که آفرینش جهان را با کلمه آغاز کرد و پیام تشریحی خود را با کتاب به پایان برد.

او اظهار کرد: جشن کتاب سال قدیمی‌ترین جشنواره مستمر فرهنگی است که حدود شش دهه از حیات آن می‌گذرد. از سال 1332 تاکنون و اینک اختتامیه سی‌ویکمین دوره پس از انقلاب اسلامی را در پیش رو داریم.

صالحی گفت: کتاب سال با این نیت پدید آمد و بارور شد که آفرینش‌گران آثار فاخر مکتوب را بشناسد و ارج‌ نهادن دولت و ملت را به آنان بنمایاند. همچنین می‌خواست و می‌خواهد به دیده‌بانی عرصه مکتوب بپردازد و فرصت بررسی و انتخاب تحلیلی از رخدادهای این حوزه را بیابد. فلسفه دیگر این رویداد آن است که بتواند با داوری آثار برتر الگوها را بشناسد و آثار مکتوب را با ترازهای معیار بشناساند.

او اضافه کرد: این‌گونه اهداف بود که کتاب سال را پدید آورد و در امتداد شش دهه فعالیت آن را به اتفاق بزرگ این عرصه تبدیل کرد و اینک در آغازین دهه هفتم می‌تواند پویاتر از گذشته خود را بازتعریف کند: نخست آن‌که کتاب سال بر اعتمادسازی جامعه علمی بیافزاید، فرآیندها را شفاف‌تر کند و اصحاب دانش و فرهنگ را متولیان اصلی این اتفاق مهم قرار دهد. نکته دیگر آن‌که کتاب سال به گونه‌ای شود که هزاران مؤلف را با خود همراه و هم‌نفس کند و آنان را منتظر این روز و رخداد کند.

معاون فرهنگی ارشاد ادامه داد: و سوم سخن آن‌که جشن‌های اختتامیه کتاب سال نباید پایانه راه باشند. گفت‌وگو و تضارب اندیشه در آثار برگزیده و تقدیری بایستی فرصت‌هایی نو را برای اندیشه‌سازی بیافریند و بالأخره کتاب سال می‌تواند حاشیه‌های مهم به اندازه متن داشته باشد، همان‌گونه که در جایزه جهانی کتاب سال اتفاق افتاده است؛ جایزه‌ای که در سطح آثار منتشر در جهان به آثار مرتبط به اسلام و ایران می‌پردازد و اینک این پرونده پربارتر و گسترده‌تر شده است. پرونده‌های جدیدی هم می‌توانند فراراه کتاب سال باشند و چونان اضلاعی را در حاشیه متن پدید آورند که همت و اهتمام ارباب دانش و فرهنگ در دولت تدبیر و امید می‌تواند این آرزوها را دست‌یافتنی‌تر کند.

کاهش آثار رسیده به این دوره از جایزه کتاب سال

نجفقلی حبیبی، دبیر علمی جایزه کتاب سال، نیز با اعلام کاهش آثار رسیده به دبیرخانه این جایزه، علت این موضوع را تشریح کرد.

نجفقلی حبیبی گفت: به منظور تشویق به مطالعه و ارتقای سطح علمی جامعه از طریق معرفی آثار خوب و بالا بردن توان علمی کشور در سطح مکتوب همه‌ساله آیین کتاب سال برگزار می‌شود. در تمام رشته‌ها کتاب‌هایی که برای داوری پذیرفته می‌شوند باید سال قبل منتشر شده باشند. همچنین از حوزه‌های تصحیح متون، تصحیح متون گذشته یا تألیف و یا ترجمه از منابع خارجی باشند.

او در ادامه اظهار کرد: در جایزه کتاب سال ابتدا فراخوان منتشر می‌شود. پس از دریافت آثار برای داوری از استادان شاخص کشور استمداد می‌شود و در 65 رشته علمی کتاب‌ها بررسی می‌شوند. داوری‌ها در سه مرحله است؛ مرحله اول گزینش کلی است، در مرحله دوم آثار توسط چهار کارشناس داوری می‌شوند و به آن‌ها از 100 امتیاز، امتیازدهی می‌شود. آثاری که بین 80 تا 90 امتیاز گرفته‌اند، تقدیری و آثاری که بین 90 تا 100 امتیاز گرفته‌اند برگزیده شناخته می‌شوند. آثار با نمره کم‌تر از 80 هم به مسابقه راه نمی‌یابند. در مجموع 31 دوره‌ای که کتاب‌ها داوری شدند سطح علمی کتاب‌ها تغییر کرده است و معیارهای کتاب سال بر نویسندگان هم تأثیر گذاشته است. البته این معیارها مدام در حال تغییر هستند و باز هم باید تغییر کنند.

حبیبی سپس عنوان کرد: امسال از بین 17 هزار و 218 کتاب رسیده به دبیرخانه 153 اثر به مرحله دوم راه یافتند. در مرحله دوم جمعا 5 کتاب برگزیده شدند و 37 کتاب مورد تقدیر قرار گرفتند.

او در ادامه به مقایسه جایزه کتاب سال امسال با سال‌های قبل پرداخت و گفت: در سال 89، 19 هزار و 843 اثر، در سال 90، 25 هزار و 742 اثر، در سال 91، 25 هزار و 490 اثر و در سال 92، 17 هزار و 218 اثر به دبیرخانه جایزه رسیده‌اند. علت کم شدن تعداد آثار رسیده در این دوره باید بررسی شود، اما ظاهرا این کاهش به دلیل نوسانات سختی است که کتاب به خاطر مسأله کاغذ دچار آن شده است و نشر ما به طور کلی در سال 92 کاهش داشته است. البته این موضوع دلایل دیگری هم دارد که جای بحث آن این‌جا نیست.

دبیر علمی جایزه کتاب سال در پایان گفت: امیدواریم استادان اگر نظراتی درباره داوری دارند به دبیرخانه اطلاع دهند.

جایزه کتاب سال حاصل 150 سال کار

همچنین در بخش دیگری از این مراسم محمدرضا وصفی، دبیر جایزه جهانی کتاب سال، گفت: وجه اشتراک همه کسانی که در این جایزه شرکت کردند این بود که می‌خواستند به زبان و ادبیات فارسی خدمت کنند. باید بگویم 150 سال کار علمی روی هم جمع شده که حاصل آن را در جایزه کتاب سال می‌بینیم، چرا که گاهی یک اثر 18 تا 20 سال زمان برده است.

او در ادامه به تشریح ویژگی‌های این دوره از جایزه جهانی کتاب سال پرداخت.

برگزیدگان سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال

به گزارش ایسنا، سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال تنها پنج برگزیده در سه بخش علوم پزشکی‌، زیست‌شناسی و فلسفه اسلامی داشت.

این برگزیدگان به شرح زیر هستند:

در حوزه فلسفه

در شاخه فلسفه اسلامی

التعلیقات، ابوعلی حسین‌بن عبدالله‌بن‌سینا، تصحیح سیدحسین موسویان از انتشارات مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

در حوزه علوم خالص

در شاخه زیست‌شناسی (به طور مشترک)

شناخت گیاهان دارویی و معطر ایران، تألیف ولی‌الله مظفریان از انتشارات فرهنگ معاصر

فلور ایران تیره نعنا، تألیف زیبا جم‌زاد از انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

در حوزه علوم کاربردی

در شاخه علوم پزشکی (به طور مشترک)

کتاب دیسقوریدس: مبانی پزشکی و کابرد دارو‌های گیاهی،‌جانوری، معدنی و زهرشناسی تألیف دیسقوریدس پدانیوس آنازاریی، ترجمه عربی مهران‌بن منصوربن مهران، ترجمه فارسی تحقیق و پی‌نویسی سیدمحمود طباطبایی از انتشارات دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تهران

اصول نوین در پروتزهای دندانی ثابت، تألیف استیون اف، روزنستیل، مارتین اف، لند جونهی فوجیموتو، مترجمان آزیتا مظاهری تهرانی، کاوه سیدان، مهران نوربخش وآرش زربخش از انتشارات شایان نمودار

امسال در جایزه کتاب سال هیچ اثری در زمینه ادبیات داستانی و شعر به عنوان برگزیده معرفی نشد.

اما شایستگان تقدیر جایزه کتاب سال به شرح زیرند:

1.در حوزه فلسفه و روانشناسی

در بخش فلسفه غرب دو اثر به طور مشترک انتخاب شدند؛

کتاب‌های «جنبش پدیدارشناسی درآمدی تاریخی»/ تالیف «هربرت اسپیگلبرگ»، ترجمه مسعود علیا، انتشارات مینوی خرد

کتاب «فرد و کیهان در فلسفه‌ی رنسانس»، تالیف «ارنست کاسیرر»؛ ترجمه یدالله موقن، نشر ماهی

2. دین

الف. کلیات اسلام

1. کتاب‌شناسی مطالعات قرآنی در زبان‌های اروپایی/ تالیف مرتضی کریمی‌نیا؛ پیشگفتار از: اندرو ریپین. قم: موسسه فرهنگی ترجمان وحی

2. دایره‌المعارف جهان نوین اسلام/ سرویراستار متن انگلیسی جان ل. اسپوزیتو؛ ترجمه و تحقیق زیر نظر حسن طارمی‌راد، محمد دشتی، مهدی دشتی. تهران: نشر کتاب مرجع، نشر کنگره

ب. حدیث

در این حوزه در بخش تالیف دو اثر به طور مشترک انتخاب شد:

3. آسیب شناسی فهم حدیث/ تالیف سیدعلی دلبری. مشهد دانشگاه علوم اسلامی رضوی، معاونت پژوهشی

4. رخساره خورشید: سیره امام علی (ع) در نهج‌البلاغه/ تالیف مصطفی دلشاد تهرانی. تهران: دریا

5. جامع الرواة و رافع الاشتباهات/ تالیف المولی محمد بن علی اردبیلی، تصحیح محمدباقر ملکیان. قم: موسسه بوستان کتاب

3. علوم اجتماعی

الف. آمار

1. آمار فضایی و کاربردهای آن/ تالیف محسن محمدزاده. تهران: دانشگاه تربیت مدرس، مرکز نشر آثار علمی

ب. علوم سیاسی

2. فقه و سیاست در ایران معاصر/ تالیف حجت‌الاسلام داود فیرحی. تهران: نشر نی

ج. اقتصاد

3. بازار سرمایه اسلامی/ تالیف سیدعباس موسویان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

د. علوم نظامی

4. روند جنگ ایران و عراق/ تالیف حسین علایی؛ ناظر علمی و محتوایی محمد درودیان. تهران: مرز و بوم

4. زبان

الف. زبان فارسی

1. فارسی ناشنیده: فرهنگ واژه‌ها و اصطلاحات فارسی و فارسی شدة کاربردی در افغانستان / تالیف حسن انوشه، غلامرضا خدابنده‌لو. نشر قطره

ب. زبان‌های باستانی

2. مقدمات زبان سنسکریت/ تالیف حسن رضایی باغ‌بیدی. تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی

ج. گویش‌های ایرانی

3. گنجینه‌ای از مثل‌های گویش سمنانی: دعاها، نفرین‌ها، شوخی‌ها، تهدیدها و .../ تالیف ذبیح‌الله وزیری. سمنان: آبرخ

د. زبانشناسی عمومی

4. دستور زبان فارسی: براساس نظریه‌ی گروه‌های خودگردان در دستور وابستگی/ تالیف امید طبیب‌زاده. تهران: نشر مرکز

5. درآمدی تازه بر فلسفه‌ی زبان/ تالیف ویلیام ج. لایکان؛ ترجمه کورش صفوی. تهران: نشر علمی

5. علوم خالص

الف. ریاضیات

1. مقدمه‌ای بر نظریه‌ گروه‌های متناهی/ تالیف علیرضا جمالی. تهران: مبتکران

6. علوم کاربردی

الف. دامپزشکی

1. دیکشنری جامع دامپزشکی مصباح/ تالیف غلامرضا مصباح. تهران: مولف

ب. مهندسی مواد و معدن

در این حوزه دو اثر به طور مشترک انتخاب شد:

2. رفتار مکانیکی مواد/ تالیف مارک آندره میرز، کریشان کومارچاولا؛ ترجمه جمشید آقازاده، پیروز مرعشی، مسیح رضائی. تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)

3. علم و مهندسی مواد/ تالیف دانلد آر. اسکلند، پرادیپ پی. فولی، وندلین جی. رایت؛ ترجمه مصطفی حاجیان حیدری، جواد صامعی، مجید بیگلدلی کریمی. تهران: دانشگاه صنعتی شریف، موسسه انتشارات علمی

ج. مهندسی برق

4. فیزیک ادوات نیمه هادی/ تالیف اس.‌ام. زی، کواک ک. نگ؛ ترجمه عبدالنبی کوثریان. اهواز دانشگاه شهید چمران

د. مهندسی صنایع

5. نوآوری در آموزش مهندسی/ تالیف حسین معماریان. تهران: دانشگاه تهران

6. پیکره عمومی دانش مدیریت فرآیندهای کسب و کار BPM CBOK/ ترجمه و تدوین مهدی فتح‌اله و بهرام ناجدی. تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی

ه . مهندسی کشاورزی

7. فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی/ تالیف حسین حیدری شریف‌آباد. مشهد: آستان قدس رضوی به نشر

8. آنتوسیانین‌ها: بیوسنتز، عملکرد و کاربردها/ تالیف کوین گولد، کوین دیویس، کریس واینفیلد؛ ترجمه عبدالله حاتم‌زاده، راضیه اکبری. رشت: دانشگاه گیلان

7. هنر

الف. معماری

1. معماری ایران نیارش/ تحقیق و تالیف غلامحسین معماریان؛ تدوین هادی صفایی‌پور. تهران: نغمه نواندیش

ب. تربیت بدنی

2. مبانی آموزش تمرینات اصلاحی/ ویراستار میچل الگزیا کلارک، اسکات لوست؛ ترجمه محمدحسین علیزاده، میرحسین میرکریم پور، محمد فلاح محمدی. تهران: حتمی

ج. هنرهای نمایشی

3. آناتومی فیلم/ تالیف برنارد اف. دیک؛ ترجمه حمید احمدی لاری. تهران: ساقی

د. نمایشنامه

4. گام زدن بر یخ‌های نازک: تراژدی در چهار پرده/ تالیف غلامحسین دولت‌آبادی، آراز بارسقیان. تهران: افراز

8. ادبیات

الف. نقد ادبی

1. سبک‌شناسی، نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها/ تألیف محمود فتوحی، انتشارات سخن

2. روایت‌ها و روای‌ها: فلسفه‌ی داستان/ تالیف گریگوری کوری؛ ترجمه محمد شهبا. تهران: مینوی خرد

ب. متون قدیم

در این حوزه در بخش تصحیح دو اثر به طور مشترک انتخاب شد:

3. نورالعین / تالیف ابو روح محمد بن منصور بن ابی عبدالله جرجانی یمانی (زرین دست سده پنجم هجری)؛ مقدمه و تصحیح یوسف بیگ‌باباپور، زیرنظر مهدی محقق. مرکز پژوهشی میراث مکتوب: سفیر اردهال

4. تاج المآثر/ تالیف صدرالدین حسن نظامی نیشابوری؛ تصحیح مهدی فاموری، علیرضا شادآرام. یاسوج: دانشگاه آزاد اسلامی (یاسوج)

9. تاریخ و جغرافیا

الف. تاریخ

در این حوزه بخش تصحیح دو اثر به طور مشترک انتخاب شد:

1. اجتماعیون عاموین/ تالیف سهراب یزدانی، نشر نی

2. انتفاضه شعبانیه/ تالیف صفاءالدین تبرائیان. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی

3. امپراتوری عثمانی در عصر دگرگونی تنظیمات/ تالیف محمد سید دانلی اوغلو، خلیل اینالجیق؛ ترجمه رسول عربخانی. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام

ب. مستندنگاری

4. نبرد طریق القدس/ تألیف امیر رزاق زاده. تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ج. محیط ‌زیست

5. جهان در 2050 / تالیف لارنس اسمیت؛ ترجمه منصور امیدی، ناصر زرین پنجه. تهران مهر ویستا

10. کودک و نوجوان

الف. داستان ترجمه

1. جایی که کوه بوسه میزند بر ماه/ تالیف گریس لین؛ ترجمه پروین علی‌پور. تهران: افق

ب. علوم و فنون

کودک:

2. دایره المعارف ورزش/ تالیف احسان کاتبی‌ رضوانی؛ تصویرگر رودابه خائف. تهران: محراب قلم

نوجوان:

3. فرهنگنامه مشاغل/ تالیف محمدرضا حشمتی، مریم احسانی، حدیثه اوتادی، نرجس کاظمی، تهمینه حدادی، شیما رحیمی، مریم شعیبی. تهران نشر طلایی

از سوی دیگر، برگزیدگان جایزه جهانی کتاب سال به شرح زیر معرفی شده‌اند:

- کتاب بیزانس و اسلام؛ عصر (سده) گذار، قرن هفتم تا نهم با ویرایش برَندی راتلیف، هلن سی. اِوَنز- نیویورک: موزه هنر متروپولیتن، 2012 زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ هنر- تأثیر متقابل هنر اسلامی و هنر بیزانس)

- کتاب پله‌پله تا ملاقات خدا: زندگی، تفکر، و سلوک روحی جلال‌الدین مولوی نوشته عبدالحسین زرین‌کوب و ترجمه مجدالدین کیوانی- نیویورک: 2009 زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات ایرانی- ادبیات فارسی- ترجمه متون فارسی

- کتاب روش، ساختار، و تحول در کیهان شناسی فارابی به قلم دامیِن یانوس- لیدن؛ بوستون: بریل، 2012 زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ علم و فلسفه- کیهان شناسی اسلامی

- کتاب فلزکاری و نمادهای فرهنگی در جهان اسلام: هنر، صنایع دستی، و متون با ویرایش ونسا پورتر، ماریا راسِر اوئن- لندن، نیویورک: آی. بی. تاریس، 2012، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ هنر اسلامی- نمادهای فرهنگی کشورهای اسلامی

- کتاب منتخب سور قرآن کریم به خط ابراهیم سلطان- مشهد: آستان قدس رضوی، 1392، موضوع: مطالعات اسلامی- هنر اسلامی- قرآن

- کتاب هنر و زبان سغدیان به قلم یوتاکا یوشیدا- کیوتو: رینسن شوتن، 2012، زبان: ژاپنی، موضوع: مطالعات ایرانی- ایرانشناسی- هنر و فرهنگ ایران باستان-تأثیر سغدیان در چین

- کتاب الحکم العطائیة لابن عطاءاللّه الاسکندری: شرح و تحلیل به همت محمّد سعید رمضان البوطی- دمشق: دارالفکر، زبان: عربی، موضوع: مطالعات اسلامی- تصوف و عرفان- اخلاق عرفانی و آداب طریقت

- کتاب بین حافظه و قدرت؛ سرزمین شام در دوره تاریخی انتهای بنی امیه و ابتدای بنی عباس به قلم آنتوان بورِت- لیدن؛ بوستون: بریل، زبان: فرانسه، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ اسلام- تاریخ شام در عصر امویان و عباسیان

- کتاب تفسیر نمونه نوشته ناصر مکارم شیرازی؛ ترجمه اِلویر موسیچ با ویرایش مِرسیها هوگیج. - سارایوو: رایزنی فرهنگی ج.ا.ا، آموس گراف، 2012ع زبان: بوسنیایی، موضوع: مطالعات اسلامی- ترجمه و تفسیر قرآن

- کتاب غلبه رحمت بر غضب؛ فلسفه و متن مقدس (قرآن کریم) نزد ملاصدرا اثر محمد رستم- آلبانی: انتشارات دانشگاه ایالتی نیویورک، 2012، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- فلسفه صدرایی-تفسیر قرآن

- کتاب‌شناسی آثار فارسی چاپ شده در شبه قاره (هند، پاکستان، بنگلادش) تالیف عارف نوشاهی- تهران: میراث مکتوب، 1391، زبان: فارسی، موضوع: مطالعات ایرانی- کتابشناسی-کتاب‌های چاپی فارسی

- کتاب نغمه پرندگان (منطق الطّیر) عطّار اثر فریدالدین عطّار نیشابوری؛ ترجمه لیلی انور، همراه با نگاره‌هایی با انتخاب و راهنمایی مایکل باری- پاریس: دِیان دو سِلیه، 2012، زبان: فرانسه، موضوع: مطالعات ایرانی- شعر و ادب فارسی-ادبیات کلاسیک-شعر عطار

- کتاب انحطاط صفویان و سقوط اصفهان نوشته رودی مَتی- لندن: آی. بی. تاریس، 2012، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات ایرانی- تاریخ ایران-عصر صفوی

- کتاب بین عقل و وحی: ترجمه انگلیسی جامع الحکمتین ناصر خسرو و ترجمه اریک اُرمزبی- لندن: آی. بی. تاریس، 2012، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- فلسفه و کلام اسلامی- فلسفه و کلام اسماعیلیه

- کتاب مجموعه حافظ: جلد نخست، تصنیف‌های عاشقانه و میخانه‌ای، جلد دوم، شراب، شاهد و رندی، جلد سوم، ساقی‌نامه با ویرایش کارلو ساکونه- رم: کاروچی، زبان: ایتالیایی، موضوع: مطالعات ایرانی- شعر و ادب فارسی- ادبیات کلاسیک- شعر حافظ

کتاب فتح دمشق: مطالعه منابع تاریخی دوره کلاسیک تاریخ اسلامی به قلم ینس جی. شاینر- لیدن؛ بوستون: بریل، 2012، زبان: آلمانی، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ اسلام- تاریخ دمشق- اسناد و منابع تاریخ اسلام

- کتاب کتیبه‌های یونانی ایران و آسیای مرکزی: کتیبه‌های دوره سلوکی و اشکانیان در شرق ایران و آسیای مرکزی اثر ژرژ روژمون، پل بِرنار- لندن: مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی، 2012، زبان: فرانسه، موضوع: مطالعات ایرانی- تاریخ ایران باستان- کتیبه‌های یونانی و ایرانی

- کتاب زبان مرغان؛ منطق الطّیر اثر فریدالدین عطّار نیشابوری؛ مقدمه و ترجمه و تعلیق از منیژه نوری؛ با پیشگفتاری از محمدرضا شفیعی کدکنی- پاریس: شِرف، 2012، زبان: فرانسه، موضوع: مطالعات ایرانی- شعر و ادب فارسی-ادبیات کلاسیک-شعر عطار

- کتاب انقلاب ادبی: مطالعه تاثیر شعر فرانسه در نوسازی اشکال شعر فارسی در آغاز قرن بیستم به همت آمر طاهر احمد- وین: فرهنگستان علوم اتریش، 2012، زبان: فرانسه، موضوع: مطالعات ایرانی- شعر فارسی-ادبیات تطبیقی

- کتاب پرسپولیس: اکتشاف و حیات مجدد یک جهان شگفت به قلم علی موسوی- بوستون: گرایتر، 2012، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات ایرانی- تاریخ ایران-آثار باستانی ایران

- دایرةالمعارف هنر و معماری اسلامی اثر جاناتان بلوم، شیلا بلر- آکسفورد؛ نیویورک: انتشارات دانشگاه آکسفورد، 2009، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- هنر اسلامی- معماری اسلامی

- فرهنگ لغات بلغاری به فارسی اثر مشترک افچه پشوا،‌ هاجر فیوضی، عباس مهدوی، رضا مهراز؛ ویراستار ایوو پانُف- صوفیه: آوانگارد پریما، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان، زبان: بلغاری-فارسی

موضوع: مطالعات ایرانی- زبان فارسی- واژه نامه‌ها- زبان بلغاری

- کتاب محمد: پیام‌آور ایمان، سخاوت و بخشش نوشته ابراهیم حسن‌بیگی؛ ترجمه شقایق قندهاری- لندن: شمع و مه، زبان: انگلیسی، موضوع: مطالعات اسلامی- تاریخ اسلام-زندگینامه پیامبر

- کتاب نهج‌البلاغه؛ خطبه‌ها، نامه‌ها، و سخنان امام علی (ع) با ترجمه آلکساندر (صلاح) دراگوویچ- بلگراد: رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با همکاری بنیاد ملاصدرا در بلگراد، زبان: صربی، موضوع: مطالعات اسلامی- ترجمه متون اسلامی- ترجمه نهج البلاغه

به گزارش ایسنا، مراسم پایانی سی‌ویکمین دوره جایزه کتاب سال و بیست‌ویکمین دوره جایزه جهانی کتاب سال که در تالار وحدت برگزار شد، با حضور افرادی همچون غلامعلی حداد عادل و مهدی هاشمی همراه بود.

انتهای پیام